Economie

Trends

Sterkste groei in 10 jaar

De Nederlandse economie is in 2017 met 2,9 procent gegroeid. Dit is de sterkste economische groei in 10 jaar tijd. De Nederlandse economie groeide daarmee opnieuw sneller dan de belangrijkste handelspartners. Nederland had echter ook wat schade in te halen, want de economische dip in 2012 en 2013 was in Nederland groter dan in de landen om ons heen. Sinds 2008 heeft onze economie nog wel een aanzienlijke achterstand op landen als Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.

Jaar van de bouw

De groei was het afgelopen jaar breed gedragen, maar 2017 was toch vooral het jaar van de bouw. De investeringen namen met 6,1 procent toe en droegen voor bijna een procentpunt bij aan de economische groei. De sterk gegroeide bouwproductie hangt samen met de verhitte woningmarkt. In 2017 is een recordaantal van 242 duizend bestaande koopwoningen verkocht. De prijzen van bestaande koopwoningen stegen met 7,6 procent. Dit was de grootste prijsstijging sinds 2002.

Behalve de bouwproductie groeide in 2017 ook de productie van de handel en de zakelijke dienstverlening hard. Binnen de laatste kenden vooral uitzendbureaus en de reisbranche een flinke groei. Door de productiebeperkingen van het Groninger gasveld kromp de productie van de delfstoffenwinning voor het vierde jaar op rij met dubbele cijfers.

Ook de export droeg bij aan de economische groei. De Nederlandse economie is de laatste jaren steeds meer op de export gericht. Al enkele jaren groeit de Nederlandse export sterker dan de totale wereldhandel. De consumptie van huishoudens groeide ook, maar droeg minder bij aan de groei dan de export en de investeringen.

Gespannen arbeidsmarkt

De economische groeispurt was ook te merken op de arbeidsmarkt. Er kwamen 207 duizend banen bij. Op de financiële dienstverlening na groeide de werkgelegenheid in alle bedrijfstakken. Vooral in de zakelijke dienstverlening en de handel, vervoer en horeca kwamen er veel banen bij. Mede hierdoor nam het aantal werklozen met 101 duizend personen af. Dit is de grootste daling van de werkloosheid in decennia. Met de stijging van het aantal banen kwamen er ook meer vacatures bij. Eind 2017 waren er voor iedere vacature 1,8 werklozen. De krapte op de arbeidsmarkt is bijna weer op het niveau van vlak voor de crisis, toen er 1,3 werklozen per vacature waren.

Inkomensgroei blijft achter

De werkgelegenheid nam toe, maar de lonen groeiden beduidend minder hard. De cao-lonen stegen maar een fractie sneller dan de prijzen, waardoor werknemers er in reëel inkomen slechts licht op vooruit gingen. Het totale beschikbare inkomen van huishoudens nam met 1,0 procent toe, beduidend minder dan de groei van het (reële) bruto binnenlands product (bbp).

Al sinds 2002 groeit het bbp structureel sneller dan het inkomen en de consumptie van huishoudens. Belangrijkste oorzaken hiervoor zijn dat het aandeel van de economie dat bij de factor arbeid terechtkomt (de arbeidsinkomensquote) gestaag afneemt en dat de lastendruk voor burgers is toegenomen. Ondanks het grote aantal verkochte woningen nam de totale hypotheekschuld van huishoudens slechts met 8 miljard euro toe. Als aandeel van het bbp daalde de hypotheekschuld zelfs iets. De schuldquote van huishoudens ligt echter nog ver boven het gemiddelde in de EU.

Het aantal faillissementen was deze eeuw niet eerder zo laag en de niet-financiële ondernemingen boekten een recordwinst van 218 miljard euro.

Overheidsfinanciën op orde

De Nederlandse overheidsfinanciën voldeden eind 2017 voor het eerst na 2008 weer aan de Europese schuldnorm van maximaal 60 procent van het bbp. De schuld bedroeg 421 miljard euro, of 57,1 procent van het bbp. Het overheidssaldo zit al enkele jaren binnen de Europese norm. Deze schrijft voor dat het overheidstekort niet meer mag zijn dan 3 procent van het bbp. Net als in 2016 boekte de overheid in 2017 een overschot. De inkomsten van de overheid waren 9 miljard euro groter dan de uitgaven. Het begrotingsoverschot was niet eerder zo hoog.

Vertrouwen hoog

De economische hoogconjunctuur is ook merkbaar in het vertrouwen van consumenten en ondernemers. Het consumentenvertrouwen stond het gehele jaar op een stabiel en hoog niveau. Het producentenvertrouwen begon 2017 positief en nam gedurende het jaar verder toe. Ondernemers sloten 2017 met hooggestemde verwachtingen af. Voor 2018 verwachten ze een verdere groei van de omzet en de investeringen. Ook verwachten ze de komende periode weer meer mensen aan te nemen. Deze vertrouwensindicatoren vormen een groot verschil met de vorige periode van hoogconjunctuur van vlak voor het uitbreken van de financiële crisis in het najaar van 2008. Toen lieten de cijfers over het vertrouwen van Nederlandse burgers en bedrijven al een tijdje een dalende lijn zien. Daar is nu geen sprake van.

Inflatie loopt op

De prijzen van veel goederen en diensten stegen in 2017 sterker dan in 2016. Vooral de prijzen van industriële goederen stegen in een hoog tempo. De consumptieprijzen stegen ook sneller dan in voorgaande jaren, maar met 1,4 procent was deze stijging nog steeds gematigd. 2017 was het vierde jaar op rij dat de stijging van de consumentenprijzen onder het streefdoel van de Europese Centrale Bank van 2 procent lag. Ook elders in de Eurozone is de stijging van de consumentenprijzen beperkt. Op de woningmarkt stegen niet alleen bestaande koopwoningen hard in prijs, ook bij nieuwbouwwoningen was de prijsstijging aanzienlijk hoger dan in de voorgaande jaren.