Hoe ging het met onze koopkracht?
De koopkrachtontwikkeling is de jaar-op-jaar verandering in inkomen van mensen, aangepast aan prijsveranderingen. In 2019 steeg de koopkracht van de Nederlandse bevolking ten opzichte van 2018, maar niet voor iedereen. Ruim 62 procent van de Nederlanders gingen er op vooruit, tegen 38 procent die een daling van hun koopkracht kenden. Onder jongeren en ouderen gingen relatief de meeste mensen vooruit.
De koopkracht van de doorsneenoot1 Nederlander nam met 1,3 procent toe in 2019. Omgerekend naar een doorsnee huishouden komt dit neer op een toename van 455 euro. Dit was het zesde jaar op rij met een stijging van de koopkracht en een grotere stijging dan in de twee jaren ervoor. De positieve koopkrachtontwikkeling was onder meer het gevolg van de grootste cao-loonstijging in tien jaar (2,5 procent). Daarnaast hadden diverse fiscale maatregelen een gunstig effect op de koopkracht. Vooral door de verhoging van de algemene heffingskorting en de tariefverlagingen in de inkomstenbelasting hielden veel huishoudens meer inkomen over. De koopkrachtstijging werd in 2019 wel gedrukt door de grootste stijging van consumentenprijzen na 2002 (2,6 procent).
Sinds 2000 was er alleen sprake van een koopkrachtdaling in 2005 en in de jaren 2010–2013 als gevolg van de economische crisis. In die jaren waren er ook meer personen met een koopkrachtdaling dan personen met een koopkrachtstijging.
| Jaar | Doorsnee koopkrachtontwikkeling |
|---|---|
| 2001 | 5,0 |
| 2002 | 1,6 |
| 2003 | 0,1 |
| 2004 | 0,7 |
| 2005 | -0,3 |
| 2006 | 3,0 |
| 2007 | 3,1 |
| 2008 | 1,4 |
| 2009 | 1,9 |
| 2010 | -0,5 |
| 2011 | -0,7 |
| 2012 | -1,1 |
| 2013 | -1,1 |
| 2014 | 1,9 |
| 2015 | 1,3 |
| 2016 | 3,0 |
| 2017 | 0,7 |
| 2018 | 0,6 |
| 2019* | 1,3 |
| * Voorlopige cijfers | |
Onder alle bevolkingsgroepen nam de koopkracht in 2019 toe, bij werknemers het meest met 2,5 procent. Naast voordeel uit de afgesproken cao-loonstijging, kunnen werknemers ook zelf werk maken van meer koopkracht, door te streven naar meer uren werk of een baan met meer loon. Omgekeerd resulteerden onder meer (tijdelijk) baanverlies of een keuze voor minder uren werk in een koopkrachtdaling bij 35 procent van de werknemers.
Voor gepensioneerden steeg de koopkracht in 2019 in doorsnee met 0,5 procent. In 2017 en in 2018 daalde hun koopkracht nog. In tegenstelling tot werknemers hebben gepensioneerden weinig tot geen mogelijkheden om hun koopkracht zelf te verbeteren en zijn ze veel meer afhankelijk van overheidsmaatregelen die de koopkracht beïnvloeden. Gepensioneerden hadden in 2019 relatief veel profijt van het verhogen van de algemene heffingskorting.
Huishoudens in de bijstand zagen met 0,6 procent in doorsnee een relatief kleine koopkrachtstijging. Bij 36 procent van hen was er sprake van een achteruitgang in koopkracht.
Stellen met kinderen en eenoudergezinnen gingen er het meeste op vooruit. Alleenstaanden en stellen zonder kinderen gingen er het minste op vooruit.
| Kenmerken | 2019* |
|---|---|
| Totale bevolking | 1,3 |
| Inkomen als werknemer |
2,5 |
| Uitkering pensioen | 0,5 |
| Uitkering bijstand | 0,6 |
| Persoon in type huishouden |
. |
| Eenpersoons- huishouden |
0,7 |
| Eenouder- gezin |
1,7 |
| Paar zonder kinderen |
0,6 |
| Paar met kinderen |
2,8 |
Bronnen
StatLine — Koopkrachtontwikkeling personen; persoonskenmerken
StatLine — Koopkrachtontwikkeling personen; huishoudenskenmerken
Relevante links
Nieuwsbericht – Ruim 1 procent meer koopkracht in 2019
Publicatie – Materiële Welvaart in Nederland
De vragen
- Hoe komt het CBS aan de cijfers?
- Hoe wordt de Nederlandse bodem gebruikt?
- Hoe snel groeit de bevolking?
- Hoe gaat het met de verschillende diersoorten?
- Waar maken we ons zorgen over?
- Waar emigreren we heen?
- Wie gebruikt het vaakst sociale media?
- Hoe eenzaam voelen we ons?
- Op welke dagen trouwen we het liefst? En hoe zit dat met partnerschapsregistraties?
- Hoeveel jongeren tot 18 jaar ontvangen er hulp?
- Hoe zit het met cybercrime?
- In welke richting studeren jongeren af?
- Welk geloof hangen we aan?
- Hoe vaak overnachten we buitenshuis?
- Welk percentage van Nederlanders koopt online? En wat...
- Wie mogen er stemmen?
- Wat voeren jongeren online uit?
- Hoeveel volwassenen roken of hebben gerookt?
- Waar zijn de inwoners van Caribisch Nederland geboren?
- Hoe wonen kinderen in Caribisch Nederland?
- Hoeveel Caribische Nederlanders hebben internet?
- Hoeveel mensen werken (nooit) thuis?
- Hoeveel miljonairs wonen er in Nederland?
- Hoe ging het met onze koopkracht?
- Waar komt psychische vermoeidheid het meest voor?
- Welk percentage van de werknemers is lid van een vakbond?
- Hoeveel passagiers vlogen vanuit en naar Nederland?
- Hoeveel stikstof produceert de veehouderij?
- Hoeveel woningen telt Nederland?
- Hoe ver rijden we gemiddeld met onze stekkerauto?
- Wat importeren we uit China?
- Wat is duurder geworden en wat goedkoper?
- Hoeveel diepvriespatat produceren we?
- Hoeveel bedrijven telt Nederland?
- Hoeveel energie halen we uit biomassa?
- Hoeveel recyclen we?
- Welke bloembollen telen we het meest?
- Welke impact heeft het coronavirus?
Noten
Doorsnee
De koopkrachtontwikkeling is bepaald als de mediaan van individuele koopkrachtmutaties: de koopkrachtmutatie waar precies de helft van de mensen onder en de helft van de mensen boven zit.