Jongeren in Nederland
Op 1 januari 2021 telde Nederland bijna 4,9 miljoen jongeren tot 25 jaar. Ruim een kwart van hen heeft een migratieachtergrond. In 2020 werden baby’s vaker geboren bij een oudere moeder dan twintig jaar eerder. Bijna 1 op de 6 minderjarigen woont in een eenouderhuishouden. In 2020 verhuisden er meer wo-studenten naar een universiteitsstad dan in de jaren ervoor.
2.1Trends in aantal jongeren
Bijna 4,9 miljoen jongeren
Nederland telde begin 2021 bijna 4,9 miljoen jongeren van 0 tot 25 jaar, 2 procent minder dan tien jaar eerder. Onder hen waren 3,3 miljoen minderjarigen (0 tot 18 jaar) en ruim 1,5 miljoen jongvolwassenen (18 tot 25 jaar). Er waren bijna 1,5 miljoen kinderen van 4 tot 12 jaar. Volgens de meest recente bevolkingsprognose van het CBS zal het aantal jongeren tot 2027 nog iets verder dalen tot 4,8 miljoen, waarna het aantal jongeren naar verwachting geleidelijk zal stijgen tot ruim 5,2 miljoen begin jaren vijftig.
Het aandeel jongeren in de totale bevolking neemt af, onder andere doordat ouderen langer blijven leven. Begin 2021 was 28 procent van de bevolking jonger dan 25 jaar, in 2001 was dat nog 30 procent. Op dit moment verwacht het CBS dat jongeren in 2031 zo’n 26 procent van de bevolking zullen uitmaken en dat dat percentage tot 2070 tussen de 26 en 27 zal blijven liggen.
Minder baby’s en peuters
Het aantal 0- tot 4‑jarigen nam sinds begin deze eeuw toe van 790 duizend in 2000 tot 818 duizend in 2004, maar nam daarna af tot 682 duizend in 2021. Deze afname werd met name veroorzaakt door de afname van het aantal geboorten van circa 200 duizend in de beginjaren van deze eeuw tot ongeveer 170 duizend per jaar in de afgelopen vier jaar. Naar verwachting zal het aantal 0- tot 4‑jarigen vanaf 2024 tot 2035 stijgen. Die toename komt deels doordat er dan meer vrouwen van rond de 30 zijn dan nu, en deels doordat veel huidige twintigers het krijgen van kinderen uitstellen tot ze dertiger zijn (Stoeldraijer, et al., 2020).
| Jaar | 0 tot 4 jaar | 4 tot 12 jaar | 12 tot 18 jaar | 18 tot 25 jaar |
|---|---|---|---|---|
| 2000 | 0,790 | 1,583 | 1,119 | 1,337 |
| 2001 | 0,807 | 1,589 | 1,136 | 1,338 |
| 2002 | 0,819 | 1,593 | 1,158 | 1,341 |
| 2003 | 0,820 | 1,593 | 1,180 | 1,348 |
| 2004 | 0,818 | 1,591 | 1,195 | 1,353 |
| 2005 | 0,803 | 1,595 | 1,200 | 1,360 |
| 2006 | 0,784 | 1,596 | 1,202 | 1,359 |
| 2007 | 0,765 | 1,594 | 1,205 | 1,359 |
| 2008 | 0,746 | 1,598 | 1,202 | 1,372 |
| 2009 | 0,738 | 1,598 | 1,191 | 1,402 |
| 2010 | 0,737 | 1,593 | 1,184 | 1,427 |
| 2011 | 0,737 | 1,580 | 1,185 | 1,446 |
| 2012 | 0,736 | 1,562 | 1,189 | 1,458 |
| 2013 | 0,726 | 1,541 | 1,197 | 1,464 |
| 2014 | 0,712 | 1,524 | 1,207 | 1,466 |
| 2015 | 0,703 | 1,510 | 1,216 | 1,468 |
| 2016 | 0,696 | 1,495 | 1,226 | 1,468 |
| 2017 | 0,694 | 1,486 | 1,225 | 1,479 |
| 2018 | 0,694 | 1,477 | 1,215 | 1,493 |
| 2019 | 0,687 | 1,473 | 1,198 | 1,514 |
| 2020 | 0,687 | 1,468 | 1,183 | 1,533 |
| 2021 | 0,682 | 1,458 | 1,172 | 1,540 |
| 2022 | 0,674 | 1,444 | 1,161 | 1,552 |
| 2023 | 0,673 | 1,432 | 1,158 | 1,564 |
| 2024 | 0,677 | 1,424 | 1,156 | 1,562 |
| 2025 | 0,690 | 1,419 | 1,151 | 1,553 |
| 2026 | 0,713 | 1,410 | 1,145 | 1,535 |
| 2027 | 0,736 | 1,402 | 1,139 | 1,524 |
| 2028 | 0,755 | 1,405 | 1,127 | 1,514 |
| 2029 | 0,771 | 1,413 | 1,117 | 1,504 |
| 2030 | 0,784 | 1,429 | 1,109 | 1,495 |
| 2031 | 0,797 | 1,448 | 1,102 | 1,488 |
| 2032 | 0,806 | 1,471 | 1,101 | 1,477 |
| 2033 | 0,812 | 1,498 | 1,094 | 1,474 |
| 2034 | 0,815 | 1,534 | 1,086 | 1,462 |
| 2035 | 0,816 | 1,568 | 1,080 | 1,451 |
| 2036 | 0,815 | 1,597 | 1,083 | 1,438 |
| 2037 | 0,813 | 1,618 | 1,095 | 1,428 |
| 2038 | 0,811 | 1,634 | 1,111 | 1,422 |
| 2039 | 0,807 | 1,648 | 1,129 | 1,420 |
| 2040 | 0,803 | 1,656 | 1,159 | 1,408 |
2.2Woonplaats van jongeren
Hoogste aandeel jongeren in Flevoland
In 2021 was 28 procent van de inwoners van Nederland jonger dan 25. In Flevoland waren relatief de meeste jongeren: 31 procent. Dit is ook de provincie waar het aandeel jongeren de laatste twintig jaar het meest is gedaald, met 5 procentpunt. De provincies met de laagste percentages jongeren waren Limburg (24 procent), Zeeland en Drenthe (beide 26 procent). Van de vier grote steden had Utrecht het hoogste aandeel jongeren: 31 procent van de Utrechters was begin 2021 jonger dan 25 jaar. Daarna volgden Den Haag en Rotterdam (beide 29 procent) en Amsterdam (27 procent). Deze percentages zijn nauwelijks veranderd ten opzichte van twintig jaar geleden. Van alle gemeenten had Urk het hoogste percentage jongeren. Begin 2021 was, net als in 2020, 44 procent van de inwoners op Urk jonger dan 25 jaar. Staphorst stond met 37 procent op de tweede plaats. In beide gemeenten wonen relatief veel bevindelijk gereformeerden, die wat vaker grote gezinnen hebben (CBS, 12 mei 2017). Twintig jaar geleden stond Urk ook al boven aan de ranglijst, met 51 procent jongeren. Onderaan deze lijst staan de gemeenten Schiermonnikoog (19 procent) en Noord-Beveland, Valkenburg aan de Geul en Gulpen-Wittem (alle drie 20 procent).
| Gemeente | Aandeel 0- tot 25-jarigen |
|---|---|
| Groningen | 33 |
| Almere | 31 |
| Stadskanaal | 25 |
| Veendam | 26 |
| Zeewolde | 30 |
| Achtkarspelen | 29 |
| Ameland | 26 |
| Harlingen | 25 |
| Heerenveen | 27 |
| Leeuwarden | 29 |
| Ooststellingwerf | 25 |
| Opsterland | 28 |
| Schiermonnikoog | 19 |
| Smallingerland | 28 |
| Terschelling | 27 |
| Vlieland | 24 |
| Weststellingwerf | 26 |
| Assen | 28 |
| Coevorden | 26 |
| Emmen | 26 |
| Hoogeveen | 28 |
| Meppel | 28 |
| Almelo | 28 |
| Borne | 28 |
| Dalfsen | 29 |
| Deventer | 28 |
| Enschede | 30 |
| Haaksbergen | 26 |
| Hardenberg | 30 |
| Hellendoorn | 28 |
| Hengelo (O) | 27 |
| Kampen | 32 |
| Losser | 26 |
| Noordoostpolder | 30 |
| Oldenzaal | 27 |
| Ommen | 28 |
| Raalte | 27 |
| Staphorst | 37 |
| Tubbergen | 30 |
| Urk | 44 |
| Wierden | 29 |
| Zwolle | 30 |
| Aalten | 27 |
| Apeldoorn | 27 |
| Arnhem | 28 |
| Barneveld | 35 |
| Beuningen | 26 |
| Brummen | 24 |
| Buren | 27 |
| Culemborg | 28 |
| Doesburg | 23 |
| Doetinchem | 27 |
| Druten | 27 |
| Duiven | 27 |
| Ede | 31 |
| Elburg | 31 |
| Epe | 25 |
| Ermelo | 27 |
| Harderwijk | 29 |
| Hattem | 29 |
| Heerde | 27 |
| Heumen | 26 |
| Lochem | 24 |
| Maasdriel | 27 |
| Nijkerk | 30 |
| Nijmegen | 30 |
| Oldebroek | 30 |
| Putten | 29 |
| Renkum | 23 |
| Rheden | 25 |
| Rozendaal | 29 |
| Scherpenzeel | 32 |
| Tiel | 28 |
| Voorst | 27 |
| Wageningen | 34 |
| Westervoort | 25 |
| Winterswijk | 26 |
| Wijchen | 27 |
| Zaltbommel | 31 |
| Zevenaar | 25 |
| Zutphen | 26 |
| Nunspeet | 31 |
| Dronten | 29 |
| Amersfoort | 30 |
| Baarn | 25 |
| De Bilt | 27 |
| Bunnik | 29 |
| Bunschoten | 32 |
| Eemnes | 28 |
| Houten | 31 |
| Leusden | 27 |
| Lopik | 31 |
| Montfoort | 30 |
| Renswoude | 34 |
| Rhenen | 29 |
| Soest | 27 |
| Utrecht | 31 |
| Veenendaal | 31 |
| Woudenberg | 32 |
| Wijk bij Duurstede | 27 |
| IJsselstein | 29 |
| Zeist | 29 |
| Nieuwegein | 26 |
| Aalsmeer | 29 |
| Alkmaar | 26 |
| Amstelveen | 29 |
| Amsterdam | 27 |
| Beemster | 28 |
| Bergen (N-H) | 22 |
| Beverwijk | 27 |
| Blaricum | 28 |
| Bloemendaal | 28 |
| Castricum | 26 |
| Diemen | 30 |
| Edam-Volendam | 28 |
| Enkhuizen | 26 |
| Haarlem | 27 |
| Haarlemmermeer | 29 |
| Heemskerk | 26 |
| Heemstede | 27 |
| Heerhugowaard | 30 |
| Heiloo | 26 |
| Den Helder | 25 |
| Hilversum | 28 |
| Hoorn | 28 |
| Huizen | 26 |
| Landsmeer | 28 |
| Langedijk | 28 |
| Laren | 25 |
| Medemblik | 28 |
| Oostzaan | 27 |
| Opmeer | 27 |
| Ouder-Amstel | 28 |
| Purmerend | 26 |
| Schagen | 26 |
| Texel | 23 |
| Uitgeest | 29 |
| Uithoorn | 28 |
| Velsen | 27 |
| Weesp | 27 |
| Zandvoort | 22 |
| Zaanstad | 28 |
| Alblasserdam | 31 |
| Alphen aan den Rijn | 28 |
| Barendrecht | 31 |
| Drechterland | 28 |
| Brielle | 25 |
| Capelle aan den IJssel | 27 |
| Delft | 32 |
| Dordrecht | 27 |
| Gorinchem | 28 |
| Gouda | 28 |
| 's-Gravenhage | 29 |
| Hardinxveld-Giessendam | 32 |
| Hellevoetsluis | 26 |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 32 |
| Stede Broec | 28 |
| Hillegom | 26 |
| Katwijk | 31 |
| Krimpen aan den IJssel | 29 |
| Leiden | 30 |
| Leiderdorp | 27 |
| Lisse | 26 |
| Maassluis | 27 |
| Nieuwkoop | 27 |
| Noordwijk | 26 |
| Oegstgeest | 29 |
| Oudewater | 28 |
| Papendrecht | 27 |
| Ridderkerk | 26 |
| Rotterdam | 29 |
| Rijswijk | 26 |
| Schiedam | 27 |
| Sliedrecht | 30 |
| Albrandswaard | 29 |
| Westvoorne | 23 |
| Vlaardingen | 27 |
| Voorschoten | 28 |
| Waddinxveen | 29 |
| Wassenaar | 28 |
| Woerden | 29 |
| Zoetermeer | 28 |
| Zoeterwoude | 27 |
| Zwijndrecht | 27 |
| Borsele | 28 |
| Goes | 26 |
| West Maas en Waal | 25 |
| Hulst | 23 |
| Kapelle | 29 |
| Middelburg | 28 |
| Reimerswaal | 34 |
| Terneuzen | 24 |
| Tholen | 30 |
| Veere | 26 |
| Vlissingen | 25 |
| De Ronde Venen | 27 |
| Tytsjerksteradiel | 28 |
| Asten | 27 |
| Baarle-Nassau | 23 |
| Bergen op Zoom | 26 |
| Best | 27 |
| Boekel | 29 |
| Boxmeer | 25 |
| Boxtel | 27 |
| Breda | 29 |
| Deurne | 27 |
| Pekela | 25 |
| Dongen | 26 |
| Eersel | 26 |
| Eindhoven | 28 |
| Etten-Leur | 27 |
| Geertruidenberg | 26 |
| Gilze en Rijen | 27 |
| Goirle | 27 |
| Grave | 25 |
| Helmond | 28 |
| 's-Hertogenbosch | 27 |
| Heusden | 26 |
| Hilvarenbeek | 26 |
| Loon op Zand | 25 |
| Mill en Sint Hubert | 25 |
| Nuenen c.a. | 26 |
| Oirschot | 26 |
| Oisterwijk | 25 |
| Oosterhout | 26 |
| Oss | 27 |
| Rucphen | 23 |
| Sint-Michielsgestel | 28 |
| Someren | 26 |
| Son en Breugel | 28 |
| Steenbergen | 24 |
| Waterland | 26 |
| Tilburg | 30 |
| Uden | 27 |
| Valkenswaard | 24 |
| Veldhoven | 26 |
| Vught | 27 |
| Waalre | 27 |
| Waalwijk | 26 |
| Woensdrecht | 24 |
| Zundert | 24 |
| Wormerland | 26 |
| Landgraaf | 22 |
| Beek | 22 |
| Beesel | 25 |
| Bergen (L) | 24 |
| Brunssum | 22 |
| Gennep | 25 |
| Heerlen | 23 |
| Kerkrade | 21 |
| Maastricht | 29 |
| Meerssen | 23 |
| Mook en Middelaar | 23 |
| Nederweert | 25 |
| Roermond | 25 |
| Simpelveld | 22 |
| Stein | 22 |
| Vaals | 22 |
| Venlo | 25 |
| Venray | 26 |
| Voerendaal | 23 |
| Weert | 25 |
| Valkenburg aan de Geul | 20 |
| Lelystad | 30 |
| Horst aan de Maas | 26 |
| Oude IJsselstreek | 26 |
| Teylingen | 28 |
| Utrechtse Heuvelrug | 27 |
| Oost Gelre | 27 |
| Koggenland | 28 |
| Lansingerland | 33 |
| Leudal | 24 |
| Maasgouw | 21 |
| Gemert-Bakel | 27 |
| Halderberge | 25 |
| Heeze-Leende | 25 |
| Laarbeek | 26 |
| Reusel-De Mierden | 27 |
| Roerdalen | 22 |
| Roosendaal | 26 |
| Schouwen-Duiveland | 24 |
| Aa en Hunze | 24 |
| Borger-Odoorn | 24 |
| Cuijk | 26 |
| Landerd | 27 |
| De Wolden | 26 |
| Noord-Beveland | 20 |
| Wijdemeren | 26 |
| Noordenveld | 24 |
| Twenterand | 31 |
| Westerveld | 22 |
| Sint Anthonis | 27 |
| Lingewaard | 27 |
| Cranendonck | 25 |
| Steenwijkerland | 27 |
| Moerdijk | 26 |
| Echt-Susteren | 22 |
| Sluis | 21 |
| Drimmelen | 25 |
| Bernheze | 28 |
| Alphen-Chaam | 26 |
| Bergeijk | 26 |
| Bladel | 27 |
| Gulpen-Wittem | 20 |
| Tynaarlo | 26 |
| Midden-Drenthe | 25 |
| Overbetuwe | 29 |
| Hof van Twente | 26 |
| Neder-Betuwe | 34 |
| Rijssen-Holten | 33 |
| Geldrop-Mierlo | 26 |
| Olst-Wijhe | 27 |
| Dinkelland | 28 |
| Westland | 28 |
| Midden-Delfland | 29 |
| Berkelland | 25 |
| Bronckhorst | 25 |
| Sittard-Geleen | 23 |
| Kaag en Braassem | 27 |
| Dantumadiel | 28 |
| Zuidplas | 30 |
| Peel en Maas | 25 |
| Oldambt | 24 |
| Zwartewaterland | 34 |
| Súdwest Fryslân | 27 |
| Bodegraven-Reeuwijk | 29 |
| Eijsden-Margraten | 24 |
| Stichtse Vecht | 27 |
| Hollands Kroon | 27 |
| Leidschendam-Voorburg | 26 |
| Goeree-Overflakkee | 27 |
| Pijnacker-Nootdorp | 32 |
| Nissewaard | 27 |
| Krimpenerwaard | 29 |
| De Fryske Marren | 27 |
| Gooise Meren | 29 |
| Berg en Dal | 24 |
| Meierijstad | 27 |
| Waadhoeke | 27 |
| Westerwolde | 25 |
| Midden-Groningen | 25 |
| Beekdaelen | 23 |
| Montferland | 25 |
| Altena | 29 |
| West Betuwe | 29 |
| Vijfheerenlanden | 29 |
| Hoeksche Waard | 27 |
| Het Hogeland | 26 |
| Westerkwartier | 28 |
| Noardeast-Fryslân | 29 |
| Molenlanden | 32 |
| Eemsdelta | 25 |
Meer wo-studenten gingen op kamers in 2020
Studentensteden hebben een relatief jonge bevolking. Zo bedroeg het aandeel jongeren tot 25 jaar in Wageningen en Groningen begin 2021 respectievelijk 35 en 34 procent. In deze steden was 1 op de 5 inwoners op dat moment 18 tot 25 jaar.
In 2020 verhuisden meer wo-studenten vanuit het ouderlijk huis naar een stad met een universiteit dan in de jaren ervoor, ondanks dat er vooral online onderwijs werd gegeven. Er gingen 25,9 duizend studenten in een universiteitsstad op zichzelf wonen, in de jaren 2017, 2018 en 2019 waren dat er jaarlijks rond de 22 duizend. De toename hing voor een deel samen met het toegenomen aantal inschrijvingen bij universiteiten. In 2020 was het slagingspercentage in het voortgezet onderwijs bijna 100 procent, waardoor het aantal jongeren dat een vwo-diploma haalde naar verhouding sterk steeg. Ook gingen vanwege de coronapandemie minder jongeren voor een tussenjaar naar het buitenland na het behalen van hun diploma in het voortgezet onderwijs. Maar er was vorig jaar ook sprake van een relatieve stijging in het aantal studenten dat op kamers ging. Van de thuiswonende wo-studenten die in studiejaar 2020/’21 bij een wetenschappelijke opleiding stonden ingeschreven, ging 18,6 procent in 2020 uit huis om in een universiteitsstad te gaan wonen, in 2019 17,8 procent. Het was voor het eerst sinds 2016 dat dit aandeel steeg ten opzichte van het jaar ervoor. Mogelijk speelde mee dat er meer kamers beschikbaar waren door het wegblijven van internationale studenten en kennismigranten (CBS, 21 juli 2021).
2.3Jongeren met een migratieachtergrond
Groeiend aandeel jongeren met migratieachtergrond
Begin 2021 telde Nederland bijna 1,4 miljoen jongeren met een migratieachtergrond. Dat is 28 procent van alle 0- tot 25‑jarigen. Twintig jaar geleden was dat 22 procent. In de drie grootste steden, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, had in 2021 rond de 60 procent van de jongeren een migratieachtergrond.
Van alle jongeren met een migratieachtergrond had twee derde (902 duizend) een niet-westerse herkomst. De resterende 458 duizend jongeren hadden een westerse migratieachtergrond. Bijna 8 op de 10 jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond waren in Nederland geboren en daarmee van de tweede generatie. Onder jongeren met een westerse migratieachtergrond waren dat er ruim 6 op de 10. Van de 169 duizend die in 2020 in Nederland geboren werden, was 17 procent van de niet-westerse tweede generatie en 9 procent van de westerse tweede generatie.
Volgens de meest recente bevolkingsprognose blijft het aantal jongeren met een migratieachtergrond de komende twee decennia toenemen. Naar verwachting groeit het aantal jongeren met een westerse migratieachtergrond van de tweede generatie het meest tussen nu en 2040.
| Jaar | Westers, 1e generatie | Westers, 2e generatie | Niet-westers, 1e generatie | Niet-westers, 2e generatie |
|---|---|---|---|---|
| 2000 | 80,9 | 254,7 | 208,6 | 480,9 |
| 2001 | 85,7 | 254,8 | 215,2 | 506,9 |
| 2002 | 89,2 | 255,0 | 224,0 | 531,7 |
| 2003 | 89,6 | 255,1 | 227,3 | 554,8 |
| 2004 | 87,6 | 254,7 | 221,0 | 574,6 |
| 2005 | 86,8 | 254,4 | 208,3 | 591,2 |
| 2006 | 86,3 | 252,8 | 192,8 | 604,0 |
| 2007 | 86,1 | 251,6 | 177,6 | 614,2 |
| 2008 | 89,8 | 251,3 | 166,1 | 625,2 |
| 2009 | 97,9 | 252,5 | 159,3 | 637,4 |
| 2010 | 102,6 | 254,9 | 154,2 | 650,0 |
| 2011 | 109,8 | 257,2 | 149,4 | 661,3 |
| 2012 | 116,7 | 259,3 | 144,3 | 670,9 |
| 2013 | 120,8 | 261,4 | 137,6 | 678,0 |
| 2014 | 123,3 | 263,2 | 134,3 | 682,0 |
| 2015 | 128,2 | 266,1 | 135,1 | 686,0 |
| 2016 | 133,5 | 268,8 | 146,4 | 687,8 |
| 2017 | 140,5 | 271,8 | 163,9 | 691,9 |
| 2018 | 149,2 | 275,4 | 176,3 | 695,2 |
| 2019 | 158,9 | 279,0 | 183,5 | 699,7 |
| 2020 | 170,9 | 283,1 | 193,0 | 704,5 |
| 2021 | 170,5 | 287,5 | 191,9 | 709,6 |
| 2022 | 175,5 | 293,2 | 194,4 | 710,6 |
| 2023 | 185,8 | 299,4 | 204,3 | 712,3 |
| 2024 | 195,1 | 306,3 | 214,4 | 713,0 |
| 2025 | 202,7 | 313,6 | 222,4 | 713,5 |
| 2026 | 209,2 | 321,2 | 229,8 | 712,9 |
| 2027 | 214,7 | 329,4 | 237,3 | 712,6 |
| 2028 | 219,5 | 338,1 | 243,9 | 712,9 |
| 2029 | 223,6 | 347,4 | 249,8 | 714,0 |
| 2030 | 226,9 | 357,0 | 254,7 | 715,7 |
| 2031 | 229,6 | 367,3 | 258,5 | 718,0 |
| 2032 | 231,9 | 378,0 | 261,7 | 720,9 |
| 2033 | 233,8 | 388,9 | 264,4 | 724,4 |
| 2034 | 235,4 | 399,5 | 266,6 | 728,1 |
| 2035 | 236,7 | 409,8 | 268,5 | 732,6 |
| 2036 | 238,0 | 420,0 | 269,9 | 736,9 |
| 2037 | 239,3 | 430,7 | 271,0 | 741,8 |
| 2038 | 240,5 | 441,3 | 271,8 | 747,2 |
| 2039 | 241,6 | 452,1 | 272,4 | 753,9 |
| 2040 | 242,7 | 462,5 | 272,9 | 759,8 |
Jongeren met Marokkaanse migratieachtergrond grootste groep
Begin 2021 had van de jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond de grootste groep een Marokkaanse achtergrond (19 procent). Daarna volgden jongeren met een Turkse (15 procent) of Surinaamse (10 procent) achtergrond. Onder jongeren met een westerse migratieachtergrond kwamen een Duitse (14 procent) en Poolse (13 procent) achtergrond het meest voor.
Van de groepen jongeren met een migratieachtergrond die zijn weergegeven in figuur 2.3.2 was het merendeel van de tweede generatie. Een uitzondering vormen de jongeren met een Syrische achtergrond. Drie kwart van hen was van de eerste generatie.
| Migratieachtergrond | Eerste generatie | Tweede generatie |
|---|---|---|
| Niet-westers | . | . |
| Marokko | 6,4 | 163,4 |
| Turkije | 11,8 | 127,9 |
| Suriname | 6,4 | 85,7 |
| (Voormalige) Nederlandse Antillen, Aruba |
15,2 | 49,5 |
| Syrië | 41,8 | 15,1 |
| Westers | . | . |
| Duitsland | 20,9 | 44,0 |
| Polen | 25,4 | 36,1 |
| Voormalige Sovjet-Unie | 14,9 | 24,5 |
| België | 12,6 | 21,8 |
| Verenigd Koninkrijk | 11,1 | 19,4 |
Jonge immigrant heeft relatief vaak Poolse, Nederlandse of Duitse achtergrond
In 2020 immigreerden 6,7 duizend jongeren zonder migratieachtergrond in Nederland. Daarbij gaat het om personen van wie beide (juridische) ouders in Nederland geboren zijn. Zij zijn in het buitenland geboren, of eerder tijdens hun jeugd naar het buitenland verhuisd. Zij kwamen in 2021 vooral (terug) vanuit Duitsland, België en de Verenigde Staten. De grootste groepen jongeren met een westerse migratieachtergrond die naar Nederland verhuisden, hadden een Poolse of Duitse achtergrond, respectievelijk 7,1 en 6,2 duizend. De meeste niet-westerse immigrerende jongeren hadden een achtergrond in Turkije of het Caribisch deel van ons koninkrijk (met name Curaçao): voor beide groepen waren dit ongeveer 3 duizend jongeren.
2.4Gezinssituatie van jongeren
Kwart baby’s heeft 35‑plus-moeder
Kinderen worden momenteel vaker bij een moeder van 35 jaar of ouder geboren dan twintig jaar geleden. In 2000 betrof het nog 20 procent van de levendgeborenen, in 2020 was dit 26 procent. De gemiddelde leeftijd van de moeder bij de geboorte van het eerste kind is in deze periode met één jaar gestegen van 29,1 naar 30,1 jaar. Tieners en twintigers krijgen steeds minder vaak een kind (CBS, 18 juni 2021). Het aantal bij tienermoeders geboren kinderen nam in 2020 af tot bijna 1,2 duizend, ongeveer een derde van het aantal in 2000. De meeste tienermoeders, ruim 80 procent, zijn 18 of 19 jaar. Binnen de Europese Unie hoort Nederland bij de landen met het laagste aantal tienermoeders per duizend 15- tot 20‑jarige meisjes.
Bijna 1 op de 6 kinderen in eenoudergezin
In 2021 woonde 16 procent van de minderjarige kinderen (538 duizend van de 3,3 miljoen) in een eenouderhuishouden, een gezinssituatie die meestal ontstaat doordat ouders uit elkaar gaan. Ook kan het zijn dat een van de ouders overlijdt, dat deze nooit hebben samengewoond of dat een van de ouders, al dan niet tijdelijk, ergens anders is gaan wonen. Ongeveer 1 op de 100 kinderen woont hun hele jeugd in een eenouderhuishouden. Een derde brengt een deel van hun jeugd in een eenouderhuishouden door (CBS, 21 december 2020).
Het aandeel kinderen dat in een eenoudergezin woont, is de afgelopen twee decennia steeds toegenomen, net als het aantal kinderen dat bij niet-gehuwde ouders woont. Een klein deel van de kinderen woont in een instelling of pleeggezin, of woont, al dan niet samen met een ouder, bij grootouders, of vormt met een of meer anderen (niet zijnde de ouder(s)) een huishouden, of is alleenstaand.
Heerlen en Rotterdam kenden begin 2021 het grootste aandeel kinderen tot 18 jaar in een eenouderhuishouden (respectievelijk 30 en 28 procent), Urk en Staphorst het kleinste aandeel (respectievelijk 3 en 5 procent).
| Jaar | Kind bij gehuwd paar | Kind bij niet-gehuwd paar | Kind in eenouderhuishouden | Overig |
|---|---|---|---|---|
| 2001 | 79,7 | 7,2 | 11,3 | 1,8 |
| 2011 | 69,4 | 15,1 | 13,7 | 1,8 |
| 2021 | 61,3 | 20,4 | 16,3 | 2,0 |
In 2001 woonde 6 procent van de nuljarigen in een eenouderhuishouden, begin 2021 was dat bijna 9 procent; dat zijn ruim 14 duizend baby’s. Zo’n 32 procent van de nuljarigen woonde begin 2021 in een gezin met niet-gehuwde ouders en 58 procent met ouders die gehuwd waren of een geregistreerd partnerschap hadden gesloten. Twintig jaar eerder was dat nog respectievelijk 18 en 75 procent.
2.5Begrippen
Nederlandse achtergrond
Persoon van wie beide (juridische) ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar men zelf is geboren.
Migratieachtergrond
Een persoon heeft een migratieachtergrond als ten minste één van de ouders in het buitenland is geboren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen personen die zelf in het buitenland zijn geboren (de eerste generatie) en personen die in Nederland zijn geboren (de tweede generatie). Een persoon met een eerste generatie migratieachtergrond heeft als migratieachtergrond het land waar hij of zij is geboren. Een persoon met een tweede generatie migratieachtergrond heeft als migratieachtergrond het geboorteland van de moeder, tenzij dat ook Nederland is. In dat geval is de migratieachtergrond bepaald door het geboorteland van de vader.
Persoon met een westerse migratieachtergrond
Een persoon met als migratieachtergrond een van de landen in Europa (exclusief Turkije), Noord-Amerika en Oceanië, Indonesië en Japan. Op grond van hun sociaaleconomische en sociaal-culturele positie worden personen met een migratieachtergrond uit Indonesië en Japan tot de personen met een westerse achtergrond gerekend. Het gaat vooral om mensen die in voormalig Nederlands-Indië zijn geboren en werknemers van Japanse bedrijven met hun gezinnen.
Persoon met een niet-westerse migratieachtergrond
Een persoon met als migratieachtergrond een van de landen in Afrika, Latijns-Amerika en Azië (exclusief Indonesië en Japan) of Turkije. Op grond van hun sociaaleconomische en sociaal-culturele positie worden personen met een migratieachtergrond uit Indonesië en Japan tot de personen met een westerse achtergrond gerekend.
Eenouderhuishouden
Particulier huishouden bestaande uit één ouder met één of meer thuiswonende kinderen (en met mogelijk ook overige leden).
2.6Meer informatie en literatuur
Meer informatie
Cijfers over het aantal jongeren zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine of op StatLine. Ook de prognose van het aantal jongeren staat op StatLine.
Cijfers over het aantal jongeren met een migratieachtergrond zijn te vinden op StatLine: waarnemingsgegevens en prognosegegevens.
Regionale cijfers over het aantal jongeren zijn te vinden op StatLine.
Cijfers over de gemiddelde leeftijd van de moeder bij de geboorte van het eerste kind zijn te vinden op StatLine. Ook de cijfers over levendgeboren kinderen naar leeftijd van de moeder staan op StatLine.
Cijfers over jongeren in eenoudergezinnen zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.
Literatuur
CBS (2021, 7 september). Meer wo-studenten verhuisd naar universiteitssteden. CBS nieuwsbericht.
CBS (2021, 21 juli). Vooral minder immigranten van buiten de EU in 2020. CBS nieuwsbericht.
CBS (2021, 18 juni). Aantal tienermoeders in tien jaar gehalveerd. CBS nieuwsbericht.
CBS (2020, 21 december). Een op drie kinderen brengt deel jeugd door in eenouderhuishouden. CBS nieuwsbericht.
CBS (2017, 12 mei). Een op de honderd moeders heeft meer dan vijf kinderen. CBS nieuwsbericht.
Stoeldraijer, L., S. de Regt, C. van Duin, C. Huisman, S. te Riele (2020). Bevolkingsprognose 2020–2070: bevolking groeit langzamer door corona.