Werk

Jongeren op de arbeidsmarkt

Auteur: Willem Gielen

In 2020 daalde het percentage jongeren met werk voor het eerst sinds 2014 en steeg de jeugdwerkloosheid. Het percentage jongeren met een flexibel dienstverband nam in 2020 verder af. 15- tot 27‑jarige werknemers gaven in 2020 aanzienlijk vaker dan oudere werknemers aan dat hun werk stil was komen te liggen of niet uitgevoerd mocht worden door de coronacrisis. De tevredenheid met het werk nam onder jongere werknemers in 2020 verder toe.

6.1Arbeidsdeelname

Jongeren in 2020 minder vaak werkzaam dan jaar eerder

In 2020 had 66 procent van de 15- tot 27‑jarigen betaald werk, dat zijn bijna 1,7 miljoen jongeren. De nettoarbeidsparticipatie van jongeren was daarmee lager dan in het voorgaande jaar (68 procent). Tussen 2014 en 2019 nam het percentage jongeren met betaald werk ieder jaar toe. De daling van de nettoarbeidsparticipatie in 2020 was sterker onder onderwijsvolgende jongeren (van 62 procent naar 59 procent) dan onder jongeren die geen onderwijs volgden (van 83 naar 82 procent). De nettoarbeidsparticipatie onder 27- tot 75‑jarigen bleef in 2020 op een vergelijkbaar niveau met 2019 (69 procent).

Toon tabel6.1.1 Nettoarbeidsparticipatie van 15- tot 27-jarigen (%)Verberg tabel6.1.1 Nettoarbeidsparticipatie van 15- tot 27-jarigen (%)

6.1.1 Nettoarbeidsparticipatie van 15- tot 27-jarigen (%)

jaar	Totaal	Onderwijsvolgenden	Niet-onderwijsvolgenden
2010	64,2	56,4	80,9
2011	64,7	56,4	82,4
2012	64,6	56,8	80,6
2013	63,4	56,2	77,7
2014	62,2	54,8	77,3
2015	64,0	56,5	79,8
2016	64,3	56,5	80,6
2017	65,4	58,2	81,0
2018	66,9	59,8	82,3
2019	68,3	61,6	82,6
2020	65,9	58,6	81,5

Arbeidsparticipatie relatief laag in studentensteden

De nettoarbeidsparticipatie onder jongeren van 15 tot 27 jaar was in 2019 het hoogst in de gemeenten Veere (85 procent), Urk, Boekel, Staphorst en Reusel-De Mierden (allen 84 procent). Bij de gemeenten groter dan 100 duizend inwoners was het percentage werkenden ook hoog in de gemeenten Westland (81 procent), Alphen aan den Rijn, ‌’s‍-‍Hertogenbosch en Ede (allen 74 procent). Van alle gemeenten was het aandeel werkende jongeren het kleinst in Vaals (39 procent), Wageningen (44 procent) en Wassenaar (46 procent).

In de vier grootste gemeenten lag de nettoarbeidsparticipatie van jongeren in 2019 onder het landelijk gemiddelde. In Utrecht had van de 15- tot 27‑jarigen 67 procent betaald werk, in Amsterdam 65 procent, in Rotterdam 63 procent en in Den Haag 59 procent. In de studentensteden Wageningen (44 procent), Maastricht (46 procent), Delft (52 procent) en Groningen (57 procent) was de arbeidsparticipatie ook relatief laag.

Toon tabel6.1.2 Nettoarbeidsparticipatie van 15- tot 27-jarigen, 2019*Verberg tabel6.1.2 Nettoarbeidsparticipatie van 15- tot 27-jarigen, 2019*

6.1.2 Nettoarbeidsparticipatie van 15- tot 27-jarigen, 2019*

Gemeente	Nettoarbeidsparticipatie (15 tot 27 jaar), 2019
Appingedam	66,4
Delfzijl	63,6
Groningen	57,3
Loppersum	70,3
Almere	67,8
Stadskanaal	69,5
Veendam	64,8
Zeewolde	74,9
Achtkarspelen	70,5
Ameland	80,2
Harlingen	67,5
Heerenveen	68,5
Leeuwarden	64,0
Ooststellingwerf	71,0
Opsterland	70,8
Schiermonnikoog	81,7
Smallingerland	67,3
Terschelling	71,4
Vlieland	78,4
Weststellingwerf	70,7
Assen	67,9
Coevorden	72,5
Emmen	70,2
Hoogeveen	74,9
Meppel	68,8
Almelo	67,4
Borne	72,6
Dalfsen	77,0
Deventer	68,0
Enschede	59,2
Haaksbergen	77,7
Hardenberg	78,0
Hellendoorn	75,3
Hengelo	69,4
Kampen	76,7
Losser	74,3
Noordoostpolder	71,4
Oldenzaal	74,5
Ommen	75,6
Raalte	79,2
Staphorst	83,7
Tubbergen	79,5
Urk	84,3
Wierden	78,6
Zwolle	71,6
Aalten	76,0
Apeldoorn	71,7
Arnhem	64,0
Barneveld	82,2
Beuningen	73,4
Brummen	74,1
Buren	74,5
Culemborg	70,1
Doesburg	68,8
Doetinchem	71,2
Druten	71,3
Duiven	74,6
Ede	73,6
Elburg	78,5
Epe	75,8
Ermelo	74,6
Harderwijk	75,6
Hattem	71,9
Heerde	76,7
Heumen	68,5
Lochem	69,9
Maasdriel	77,4
Nijkerk	78,3
Nijmegen	64,0
Oldebroek	75,8
Putten	81,4
Renkum	62,4
Rheden	65,9
Rozendaal	48,6
Scherpenzeel	83,1
Tiel	71,7
Voorst	73,5
Wageningen	44,5
Westervoort	72,0
Winterswijk	75,9
Wijchen	73,3
Zaltbommel	79,1
Zevenaar	73,1
Zutphen	66,5
Nunspeet	81,1
Dronten	68,7
Amersfoort	71,1
Baarn	66,0
De Bilt	61,0
Bunnik	66,8
Bunschoten	81,3
Eemnes	72,4
Houten	69,7
Leusden	73,1
Lopik	77,9
Montfoort	79,0
Renswoude	82,7
Rhenen	75,5
Soest	69,7
Utrecht	67,1
Veenendaal	75,6
Woudenberg	77,7
Wijk bij Duurstede	75,7
IJsselstein	72,0
Zeist	59,1
Nieuwegein	73,3
Aalsmeer	76,1
Alkmaar	73,0
Amstelveen	59,4
Amsterdam	65,3
Beemster	73,4
Bergen (NH.)	67,4
Beverwijk	75,3
Blaricum	53,9
Bloemendaal	53,5
Castricum	74,7
Diemen	60,6
Edam-Volendam	82,3
Enkhuizen	73,6
Haarlem	69,5
Haarlemmermeer	72,2
Heemskerk	75,1
Heemstede	59,9
Heerhugowaard	73,3
Heiloo	72,1
Den Helder	73,4
Hilversum	66,2
Hoorn	73,2
Huizen	69,4
Landsmeer	68,5
Langedijk	77,4
Laren	46,8
Medemblik	76,6
Oostzaan	73,0
Opmeer	80,7
Ouder-Amstel	64,9
Purmerend	73,9
Schagen	76,3
Texel	78,8
Uitgeest	78,0
Uithoorn	72,8
Velsen	73,6
Weesp	72,9
Zandvoort	68,5
Zaanstad	71,5
Alblasserdam	75,9
Alphen aan den Rijn	74,1
Barendrecht	69,0
Drechterland	76,8
Brielle	75,7
Capelle aan den IJssel	68,0
Delft	51,8
Dordrecht	68,9
Gorinchem	71,9
Gouda	71,3
's-Gravenhage	58,7
Hardinxveld-Giessendam	80,2
Hellevoetsluis	73,7
Hendrik-Ido-Ambacht	74,9
Stede Broec	78,9
Hillegom	76,5
Katwijk	80,2
Krimpen aan den IJssel	72,8
Leiden	61,9
Leiderdorp	68,7
Lisse	77,4
Maassluis	74,1
Nieuwkoop	79,7
Noordwijk	73,9
Oegstgeest	56,1
Oudewater	78,3
Papendrecht	74,0
Ridderkerk	75,1
Rotterdam	63,1
Rijswijk	62,2
Schiedam	66,8
Sliedrecht	74,8
Albrandswaard	67,0
Westvoorne	71,3
Vlaardingen	71,0
Voorschoten	62,1
Waddinxveen	76,8
Wassenaar	45,8
Woerden	75,1
Zoetermeer	70,2
Zoeterwoude	72,0
Zwijndrecht	72,3
Borsele	80,2
Goes	73,6
West Maas en Waal	76,5
Hulst	69,7
Kapelle	78,2
Middelburg	70,1
Reimerswaal	79,7
Terneuzen	72,3
Tholen	77,2
Veere	84,5
Vlissingen	70,8
De Ronde Venen	74,1
Tytsjerksteradiel	69,3
Asten	79,4
Baarle-Nassau	80,5
Bergen op Zoom	71,4
Best	75,2
Boekel	84,0
Boxmeer	74,9
Boxtel	73,4
Breda	70,2
Deurne	78,4
Pekela	70,0
Dongen	77,3
Eersel	79,2
Eindhoven	66,5
Etten-Leur	72,4
Geertruidenberg	77,8
Gilze en Rijen	76,6
Goirle	76,3
Grave	74,4
Haaren	79,4
Helmond	71,0
's-Hertogenbosch	73,9
Heusden	76,6
Hilvarenbeek	81,9
Loon op Zand	80,8
Mill en Sint Hubert	80,0
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	72,1
Oirschot	82,6
Oisterwijk	74,6
Oosterhout	75,4
Oss	74,4
Rucphen	77,2
Sint-Michielsgestel	74,2
Someren	81,6
Son en Breugel	70,8
Steenbergen	72,9
Waterland	70,8
Tilburg	69,6
Uden	79,6
Valkenswaard	77,3
Veldhoven	75,1
Vught	67,9
Waalre	68,0
Waalwijk	78,0
Woensdrecht	71,9
Zundert	80,5
Wormerland	75,1
Landgraaf	68,9
Beek	74,1
Beesel	78,1
Bergen (L.)	79,4
Brunssum	69,4
Gennep	76,8
Heerlen	67,0
Kerkrade	67,6
Maastricht	46,0
Meerssen	72,6
Mook en Middelaar	66,6
Nederweert	81,2
Roermond	72,4
Simpelveld	72,3
Stein	73,0
Vaals	39,5
Venlo	72,5
Venray	77,8
Voerendaal	73,0
Weert	74,5
Valkenburg aan de Geul	72,5
Lelystad	69,5
Horst aan de Maas	81,7
Oude IJsselstreek	72,0
Teylingen	74,3
Utrechtse Heuvelrug	64,2
Oost Gelre	79,7
Koggenland	79,8
Lansingerland	68,9
Leudal	76,1
Maasgouw	72,9
Gemert-Bakel	77,8
Halderberge	75,1
Heeze-Leende	74,1
Laarbeek	77,7
Reusel-De Mierden	83,7
Roerdalen	76,7
Roosendaal	72,0
Schouwen-Duiveland	79,0
Aa en Hunze	67,3
Borger-Odoorn	73,5
Cuijk	75,0
Landerd	81,3
De Wolden	74,8
Noord-Beveland	78,9
Wijdemeren	70,5
Noordenveld	67,7
Twenterand	75,4
Westerveld	71,0
Sint Anthonis	77,2
Lingewaard	72,5
Cranendonck	72,4
Steenwijkerland	73,2
Moerdijk	74,7
Echt-Susteren	69,6
Sluis	76,7
Drimmelen	78,3
Bernheze	80,0
Alphen-Chaam	76,7
Bergeijk	80,2
Bladel	81,8
Gulpen-Wittem	75,4
Tynaarlo	62,1
Midden-Drenthe	75,0
Overbetuwe	71,2
Hof van Twente	78,7
Neder-Betuwe	82,7
Rijssen-Holten	81,1
Geldrop-Mierlo	74,1
Olst-Wijhe	75,3
Dinkelland	81,6
Westland	81,0
Midden-Delfland	75,0
Berkelland	76,5
Bronckhorst	73,1
Sittard-Geleen	67,6
Kaag en Braassem	78,7
Dantumadiel	69,5
Zuidplas	75,5
Peel en Maas	82,4
Oldambt	64,9
Zwartewaterland	82,1
S�dwest-Frysl�n	71,6
Bodegraven-Reeuwijk	77,0
Eijsden-Margraten	71,3
Stichtse Vecht	70,3
Hollands Kroon	77,8
Leidschendam-Voorburg	63,0
Goeree-Overflakkee	77,7
Pijnacker-Nootdorp	67,5
Nissewaard	72,4
Krimpenerwaard	75,5
De Fryske Marren	73,5
Gooise Meren	58,4
Berg en Dal	70,0
Meierijstad	79,9
Waadhoeke	70,5
Westerwolde	63,4
Midden-Groningen	67,1
Beekdaelen	71,5
Montferland	75,5
Altena	78,3
West Betuwe	75,2
Vijfheerenlanden	76,5
Hoeksche Waard	73,9
Het Hogeland	67,2
Westerkwartier	69,2
Noardeast-Frysl�n	70,8
Molenlanden	79,0
*voorlopige cijfers

Jeugdwerkloosheid in 2020 weer toegenomen

De werkloosheid onder 15- tot 27‑jarigen daalde tussen 2013 en 2019 vrijwel voortdurend. In 2020 nam deze voor het eerst sinds 2013 weer toe, van 6,1 procent van de beroeps­bevolking in 2019 naar 8,3 procent in 2020. De werkloze beroepsbevolking omvat iedereen die geen betaald werk heeft, maar wel op zoek is naar werk en op korte termijn kan starten. Scholieren of studenten waren vaker werkloos (9,6 procent) dan niet-onderwijs­volgende jongeren (6,1 procent). In tegenstelling tot de jongeren veranderde het werkloosheids­percentage voor de rest van de beroepsbevolking (27 tot 75 jaar) tussen 2019 en 2020 niet (beide jaren 2,7 procent).

Toon tabel6.1.4 Werkloosheid, 15- tot 27-jarigen (% van beroepsbevolking)Verberg tabel6.1.4 Werkloosheid, 15- tot 27-jarigen (% van beroepsbevolking)

6.1.4 Werkloosheid, 15- tot 27-jarigen (% van beroepsbevolking)

jaar	Totaal	Onderwijsvolgenden	Niet-onderwijsvolgenden
2010	9,9	10,9	8,4
2011	9,1	10,2	7,4
2012	10,6	11,9	8,6
2013	12,2	13,0	10,9
2014	11,8	12,9	10,1
2015	10,4	11,5	8,6
2016	9,8	11,3	7,6
2017	8,0	9,4	5,8
2018	6,5	7,6	4,7
2019	6,1	7,0	4,7
2020	8,3	9,6	6,1

6.2Arbeidskenmerken

Minder jongeren met flexibele arbeidsrelatie

Het merendeel van de werkende jongeren, 55 procent, had in 2020 een flexibele arbeidsrelatie. Dit percentage is tussen 2017 en 2020 afgenomen, terwijl het tussen 2010 en 2017 nog ieder jaar toenam. Deze afname was vooral sterk in het afgelopen jaar; in 2019 had 58 procent van de werkzame jongeren een flexibele arbeidsrelatie. Het aandeel jongeren met een vaste arbeidsrelatie nam tussen 2019 en 2020 toe van 36 naar 39 procent. Het percentage zelfstandigen bleef in de afgelopen jaren vrij constant op 6 procent.

Toon tabel6.2.1 Werkzame beroepsbevolking, 15 tot 27 jaar (%)Verberg tabel6.2.1 Werkzame beroepsbevolking, 15 tot 27 jaar (%)

6.2.1 Werkzame beroepsbevolking, 15 tot 27 jaar (%)

jaar	Werknemer met vaste arbeidsrelatie	Werknemer met flexibele arbeidsrelatie	Zelfstandige
2020	38,6	55,4	6,0
2019	36,2	58,1	5,6
2018	34,2	60,3	5,5
2017	32,6	61,7	5,7
2016	33,4	60,5	6,2
2015	34,4	59,2	6,4
2014	36,5	57,5	6,0
2013	38,7	55,4	5,9
2012	42,5	52,6	4,9
2011	45,0	50,3	4,8
2010	45,8	49,2	5,0

Scholieren of studenten met een (bij)baan hadden in 2020 (70 procent) vaker een flexibel contract dan werkende jongeren die geen opleiding volgden (33 procent). De afname van het percentage jongeren met een flexibele arbeidsrelatie tussen 2019 en 2020 was aanzienlijk sterker onder de niet-onderwijsvolgende jongeren (van 38 naar 33 procent) dan onder de werkzame jongeren die nog onderwijs volgen (van 71 naar 70 procent). Van de onderwijsvolgende jongeren met een flexibele arbeidsrelatie was het grootste deel oproep- of invalkracht. Niet-onderwijsvolgenden met een flexibele arbeidsrelatie hadden het vaakst een tijdelijk contract met uitzicht op een vast dienstverband.

Scholieren en studenten werkten in 2020 gemiddeld 14 uur per week

Van de jongeren tussen de 15 en 27 jaar is het merendeel nog scholier of student. Gemiddeld werkten zij 14 uur per week in 2020. Niet-onderwijsvolgende jongeren werkten gemiddeld 33 uur per week. De gemiddelde arbeidsduur onder werkende jongeren nam in de periode tussen 2015 en 2019 iets toe. Tussen 2019 en 2020 is deze weer wat afgenomen.

Scholieren en studenten vaakst werkzaam als vakkenvuller

Van alle werkzame scholieren en studenten was in 2020 het meest voorkomende beroep lader, losser of vakkenvuller (15 procent). Daarnaast werkten ze vaak als verkoopmedewerker (10 procent) of in de horeca aan de bar of als ober (9 procent). In vergelijking met een jaar eerder was het percentage onderwijsvolgende jongeren dat in de horeca werkte als ober, aan de bar of keukenhulp in 2020 lager, terwijl de groep laders, lossers en vakkenvullers juist was toegenomen ten opzichte van 2019.

Onder de niet-onderwijsvolgende jongeren waren de meest voorkomende beroepen verkoopmedewerker in de detailhandel (5 procent) en sociaal werker, groeps- en woonbegeleider (4 procent). De beroepsgroepen laders, lossers of vakkenvullers, kelners en barpersoneel en software- en applicatieontwikkelaars (allen 3 procent) kwamen onder deze jongeren ook relatief vaak voor. Ook bij de niet-onderwijsvolgenden nam het percentage dat werkzaam was als kelners of barpersoneel tussen 2019 en 2020 wat af. De groep die werkte als verkoopmedewerker in de detailhandel nam juist wat toe.

Toon tabel6.2.2 Meest voorkomende beroepen onder 15- tot 27-jarigen, 2020 (%)Verberg tabel6.2.2 Meest voorkomende beroepen onder 15- tot 27-jarigen, 2020 (%)

6.2.2 Meest voorkomende beroepen onder 15- tot 27-jarigen, 2020 (%)

beroep	aandeel
Onderwijsvolgenden	.
Laders, lossers en vakkenvullers	15,0
Verkoopmedewerkers detailhandel	10,3
Kelners en barpersoneel	9,5
Kassamedewerkers	5,4
Keukenhulpen	4,5
Niet-onderwijsvolgenden	.
Verkoopmedewerkers detailhandel	4,6
Sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders	4,3
Laders, lossers en vakkenvullers	3,4
Kelners en barpersoneel	3,1
Software- en applicatieontwikkelaars	3,0

6.3Arbeidsomstandigheden

Werk van jongere werknemers lag relatief vaak stil door coronacrisis

Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA), van CBS en TNO, blijkt dat jongere werknemers aanzienlijk vaker dan oudere werknemers aangaven dat hun werk door corona stil is komen te liggen: 7 procent onder de 15- tot 27‑jarige tegenover 1 procent onder de 27- tot 75‑jarige werknemers. Dat heeft er onder andere mee te maken dat relatief veel jongeren werkzaam zijn in de bedrijfstakken waar het werk in de periode waarin de vragenlijst is afgenomen (vierde kwartaal 2020) heeft stilgelegen, zoals in de horeca en de cultuur, sport en recreatie.

Oudere werknemers (52 procent) gaven wel vaker dan jongere werknemers (41 procent) aan dat hun werkomstandigheden zijn veranderd door de coronacrisis, doordat ze bijvoorbeeld zijn gaan thuiswerken of minder zijn gaan werken. Ook was het aandeel werknemers dat aangaf dat de coronamaatregelen geen invloed hebben op het werk lager onder 27‑plussers (46 procent) dan bij 15- tot 27‑jarigen (51 procent).

Toon tabel6.3.1 Invloed van coronamaatregelen op uitoefenen werk van werknemers, 2020 (%)Verberg tabel6.3.1 Invloed van coronamaatregelen op uitoefenen werk van werknemers, 2020 (%)

6.3.1 Invloed van coronamaatregelen op uitoefenen werk van werknemers, 2020 (%)

categorie	15 tot 27 jaar	27 tot 75 jaar
Geen invloed	51	46
Werkomstandigheden zijn veranderd	41	52
Werk ligt stil of mag niet worden uitgevoerd	7	1
Werk momenteel niet omdat ik tot een risicogroep behoor	1	1
Bron: CBS, TNO

Een op zeven jongere werknemers psychisch vermoeid door werk

In 2020 zei 14 procent van de werknemers tussen de 15 en 27 jaar een enkele keer per maand of vaker last te hebben van psychische vermoeidheidsklachten (burn-outklachten) door het werk. Dat percentage is vrijwel hetzelfde als in 2019. In de periode 2015 tot en met 2018 steeg de groep jongere werknemers met vermoeidheidsklachten juist van 9 procent naar 15 procent.

Jonge werknemers die geen onderwijs volgen, hadden in 2020 bijna dubbel zo vaak als scholieren of studenten last van psychische vermoeidheidsklachten door het werk: respectievelijk 20 versus 10 procent. Het soort werk van scholieren of studenten verschilde ook met dat van niet-onderwijsvolgende jongeren. Zo werkten scholieren of studenten gemiddeld minder uren per week, hadden ze andere beroepen en ervoeren ze minder vaak een hoge werkdruk (zie volgende paragraaf). 15- tot 27‑jarige vrouwen meldden vaker werkgerelateerde psychische vermoeidheidsklachten (16 procent) dan mannen (11 procent).

Toon tabel6.3.2 Pyschische vermoeidheidsklachten onder jongere werknemers van 15 tot 27 jaar (%)Verberg tabel6.3.2 Pyschische vermoeidheidsklachten onder jongere werknemers van 15 tot 27 jaar (%)

6.3.2 Pyschische vermoeidheidsklachten onder jongere werknemers van 15 tot 27 jaar (%)

jaar	psychisch vermoeid
2014	9,7
2015	9,1
2016	11,7
2017	11,8
2018	14,9
2019	13,8
2020	13,7
Bron: CBS, TNO

Minder jongere werknemers ervaren hoge werkdruk

In 2020 zei 27 procent van de werknemers tussen 15 en 27 jaar vaak of altijd een hoge werkdruk te ervaren. Dat is lager dan in 2019, toen 31 procent regelmatig een hoge werkdruk ervoer. Onder 15- tot 27‑jarige vrouwen was het aandeel werknemers dat regelmatig een hoge werkdruk ervoer 28 procent, bij mannen was dit 25 procent. Van de werknemers tussen 15 en 27 jaar die nog onderwijs volgen gaf 25 procent aan een hoge werkdruk te ervaren. Bij de groep die geen onderwijs meer volgt was dat 30 procent.

Van de meest voorkomende beroepen onder onderwijsvolgende jongeren tussen de 15 en 27 jaar ervoeren kelners en barpersoneel het vaakst een hoge werkdruk (35 procent). Ook bij de keukenhulpen was dat met 32 procent relatief hoog. Bij de niet-onderwijsvolgende jongeren ervoeren sociaal werkers, groeps-en woonbegeleiders (30 procent) en vakkenvullers (28 procent) het vaakst een hoge werkdruk.

Toon tabel6.3.3 Werkdruk van werknemers (15 tot 27 jaar) naar meest voorkomende beroepen, 2020 (% altijd/vaak hoge werkdruk)Verberg tabel6.3.3 Werkdruk van werknemers (15 tot 27 jaar) naar meest voorkomende beroepen, 2020 (% altijd/vaak hoge werkdruk)

6.3.3 Werkdruk van werknemers (15 tot 27 jaar) naar meest voorkomende beroepen, 2020 (% altijd/vaak hoge werkdruk)

beroep	werkdruk
Onderwijsvolgend	.
Kelners en barpersoneel	35,1
Keukenhulpen	32,2
Laders, lossers en vakkenvullers	26
Verkoopmedewerkers detailhandel	22,3
Kassamedewerkers	18,9
Niet-onderwijsvolgend	.
Sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders	30,3
Laders, lossers en vakkenvullers	28,1
Verkoopmedewerkers detailhandel	25,2
Software- en applicatieontwikkelaars	14,7
Kelners en barpersoneel¹⁾	.
Bron: CBS, TNO
1 Te weinig gegevens beschikbaar.

Jongeren in 2020 vaker tevreden met werk

In 2020 was 79 procent van de jongere werknemers (zeer) tevreden met zijn of haar werk. In de afgelopen jaren is deze tevredenheid steeds wat toegenomen, zo was in 2017 nog 76 procent van de jongere werknemers tevreden met hun werk. Onderwijsvolgenden waren met 80 procent iets vaker tevreden dan niet-onderwijsvolgende werknemers (77 procent).

Van de meest voorkomende beroepen onder scholieren of studenten waren kelners en het barpersoneel het vaakst tevreden (83 procent). Vakkenvullers waren met 76 procent het minst vaak (zeer) tevreden. Onder de niet-onderwijsvolgende jongeren waren van de vijf meest voorkomende beroepen de sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders met 82 procent het vaakst tevreden met hun werk. Verkoopmedewerkers in de detailhandel waren met 70 procent het minst tevreden.

Toon tabel6.3.4 Tevredenheid met werk van werknemers (15 tot 27 jaar) naar meest voorkomende beroepen, 2020 (% (zeer) tevreden)Verberg tabel6.3.4 Tevredenheid met werk van werknemers (15 tot 27 jaar) naar meest voorkomende beroepen, 2020 (% (zeer) tevreden)

6.3.4 Tevredenheid met werk van werknemers (15 tot 27 jaar) naar meest voorkomende beroepen, 2020 (% (zeer) tevreden)

vak	categorie
Onderwijsvolgend	.
Kelners en barpersoneel	82,7
Verkoopmedewerkers detailhandel	79,2
Keukenhulpen	78,0
Kassamedewerkers	77,4
Laders, lossers en vakkenvullers	76,0
Niet-onderwijsvolgend	.
Software- en applicatieontwikkelaars	82,5
Sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders	80,5
Kelners en barpersoneel	74,4
Verkoopmedewerkers detailhandel	71,9
Laders, lossers en vakkenvullers	69,6
Bron: CBS, TNO

6.4Begrippen

Beroepsbevolking

Personen die betaald werk hebben (werkzame beroepsbevolking) of die geen betaald werk hebben, recent naar betaald werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn (werkloze beroepsbevolking). Deze definitie heeft betrekking op personen die in Nederland wonen (exclusief de institutionele bevolking). De gegevens worden meestal gepresenteerd voor de bevolking van 15 tot 75 jaar. Bij betaald werk gaat het om werkzaamheden ongeacht de arbeidsduur.

Flexibele arbeidsrelatie

Een werknemer met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd óf een flexibel aantal uren per week. Tot de werknemers met een flexibele arbeidsrelatie behoren:

• Werknemer tijdelijk, uitzicht op vast
• Werknemer tijdelijk ≥1 jaar
• Werknemer tijdelijk <1 jaar
• Oproep/-invalkracht
• Uitzendkracht
• Werknemer vast, geen vaste uren
• Werknemer tijdelijk, geen vaste uren

Nettoarbeidsparticipatie

Het aandeel van de werkzame beroepsbevolking in de bevolking (beroeps- en niet-beroepsbevolking). Deze definitie heeft betrekking op personen die in Nederland wonen (exclusief de institutionele bevolking). De gegevens worden meestal gepresenteerd voor de bevolking van 15 tot 75 jaar.

Vaste arbeidsrelatie

Een werknemer met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd én een vast aantal uren per week. Als een persoon meer dan één baan of werkkring heeft, dan wordt uitgegaan van de baan of werkkring waaraan de meeste tijd wordt besteed.

Werkdruk

Werkdruk wordt ook wel omschreven als taakeisen. Dit is gemeten met drie enquêtevragen:

• Moet u extra hard werken om iets af te krijgen?
• Moet u heel veel werk doen?
• Moet u erg snel werken?

De antwoordcategorieën zijn bij elke vraag: altijd (score 4), vaak (score 3), soms (score 2) of nooit (score 1). Als iemand gemiddeld op de drie uitspraken een score heeft van 2,5 of hoger, dan er is sprake van altijd of vaak een hoge werkdruk.

Werkgerelateerde psychische vermoeidheidsklachten

Psychische vermoeidheid door het werk wordt gemeten aan de hand van vijf uitspraken:

• Ik voel me emotioneel uitgeput door mijn werk.
• Aan het einde van een werkdag voel ik me leeg.
• Ik voel me moe als ik ’s morgens opsta en geconfronteerd word met mijn werk.
• Het vergt heel veel van mij om de hele dag met mensen te werken.
• Ik voel me compleet uitgeput door mijn werk.

De antwoordmogelijkheden hierbij zijn: nooit, enkele keren per jaar, maandelijks, enkele keren per maand, wekelijks, enkele keren per week of elke dag. Als iemand gemiddeld op de vijf uitspraken enkele keren per maand of vaker antwoordt, dan is sprake van werkgerelateerde psychische vermoeidheid.

Werkloze beroepsbevolking

Personen zonder betaald werk, die recent naar werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn. Deze definitie heeft betrekking op personen die in Nederland wonen (exclusief de institutionele bevolking). De gegevens worden meestal gepresenteerd voor de bevolking van 15 tot 75 jaar. Bij betaald werk gaat het om werkzaamheden ongeacht de arbeidsduur.

Werkzame beroepsbevolking

Personen die betaald werk hebben. Deze definitie heeft betrekking op personen die in Nederland wonen (exclusief de institutionele bevolking). De gegevens worden meestal gepresenteerd voor de bevolking van 15 tot 75 jaar. Bij betaald werk gaat het om werkzaamheden ongeacht de arbeidsduur.

6.5Meer informatie en literatuur

Meer informatie

Cijfers over arbeidsdeelname en werkloosheid onder jongeren in Nederland zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.

Regionale cijfers over werkzame en niet-werkzame jongeren zijn te vinden in Jeugdmonitor StatLine.

Regionale cijfers over de arbeidsdeelname en werkloosheid van jongeren voor 2020 zijn beschikbaar op StatLine, wel met de leeftijdsafbakening 15 tot 25 jaar.

Cijfers over duurzame inzetbaarheid van werknemers (waaronder tevredenheid met werk) zijn te vinden op StatLine.

Cijfers over de psychosociale arbeidsbelasting van werknemers (waaronder psychische vermoeidheidsklachten en werkdruk) zijn te vinden op StatLine.

Literatuur

CBS (2021, 21 januari). Werkloosheid in december verder gedaald. CBS nieuwsbericht.

CBS (2021, 2 maart). Grootste daling werkenden in 2020 bij dienstverlenende beroepen. CBS nieuwsbericht.

CBS (2021, 4 maart). Arbeidsparticipatie jongeren in tweede helft 2020 deels hersteld. CBS nieuwsbericht.

CBS (2021, 30 april). Het aanbod van arbeid. De arbeidsmarkt in cijfers 2020.

CBS (2021, 30 april). Arbeidsomstandigheden. De arbeidsmarkt in cijfers 2020.

CBS (2021, 19 mei). Verdeling van brede welvaart. Monitor Brede Welvaart & de Sustainable Development Goals 2021.

CBS (2021, 19 augustus). Werkloosheid daalt het sterkst onder jongeren. CBS nieuwsbericht.

CBS (2021, 20 september). Onbenut arbeidspotentieel bestaat voor een derde uit jongeren. CBS nieuwsbericht.

De Vries, R. (2021, 2 maart). De beroepsbevolking tijdens de coronacrisis. Statistische Trends, CBS.

De Vries, R. (2021, 19 mei). Zowel jongeren als ouderen vaker gestopt met werken begin 2020. ESB Kort.

De Vries, R. (2021, 20 mei). De beroepsbevolking tijdens de coronacrisis: dynamiek en steunmaatregelen. Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken, 37(1), 11–21.

Gielen, W., Siermann, C. en van der Mooren, F. (2021, 8 september). Jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt. CBS Publicatie.