Criminaliteit

Jeugdige verdachten en slachtoffers

Auteurs: Rob Kessels, Math Akkermans, Elianne Derksen

In 2022 werd 1,7 procent van de jongeren van 12 tot 25 jaar verdacht van een misdrijf. Dit percentage nam in 2022 toe, na een afname in 2020 en 2021. 24 procent van de jongeren werd in 2021 slachtoffer van traditionele criminaliteit, zoals geweld, diefstal of vernieling. Tien jaar eerder, in 2012, was dat nog 40 procent. In 2022 werd 1 op de 5 jongeren slachtoffer van online criminaliteit.

8.1Jeugdige verdachten

In 2022 werden 47 duizendnoot1 jongeren geregistreerd als verdachte van een misdrijf (voorlopige cijfers). Dat is 1,7 procent van alle jongeren van 12 tot 25 jaar. Hiermee is het aandeel jonge geregistreerde verdachten in 2022 weer toegenomen, na een daling in 2020 en 2021.

Toon tabel8.1.1 Geregistreerde verdachte jongeren naar type delict (%)Verberg tabel8.1.1 Geregistreerde verdachte jongeren naar type delict (%)

8.1.1 Geregistreerde verdachte jongeren naar type delict (%)

Jaar	Totaal verdachten	Verdachten van geweldsmisdrijven	Verdachten van vermogensmisdrijven	Verdachten vernieling en openbare orde	Verdachten van verkeersmisdrijven	Verdachten van drugsmisdrijven	Verdachten van vuurwapenmisdrijven
2010	3,7	0,9	1,4	1,0	0,5	0,2	0,1
2011	3,5	0,9	1,3	0,9	0,5	0,2	0,1
2012	3,1	0,8	1,2	0,7	0,5	0,2	0,1
2013	2,7	0,7	1,1	0,6	0,4	0,2	0,1
2014	2,5	0,6	1,0	0,5	0,4	0,2	0,1
2015	2,3	0,6	0,9	0,5	0,3	0,2	0,1
2016	2,1	0,5	0,8	0,4	0,3	0,2	0,1
2017	1,9	0,5	0,8	0,4	0,3	0,2	0,1
2018	1,7	0,4	0,7	0,3	0,3	0,2	0,1
2019	1,8	0,4	0,8	0,4	0,4	0,2	0,1
2020	1,7	0,4	0,7	0,4	0,4	0,2	0,1
2021*	1,6	0,4	0,6	0,4	0,4	0,1	0,1
2022*	1,7	0,4	0,6	0,3	0,5	0,2	0,1

De afname van het percentage jonge verdachten in de coronajaren hangt mogelijk samen met lege winkelstraten en meer thuiswerkende mensen tijdens de lockdowns. Dit ging gepaard met een afname van met name woninginbraken, zakkenrollerij en winkeldiefstal (CBS, 24 februari 2023). In 2022 steeg het aantal registraties van zakkenrollerij en winkeldiefstal door jonge verdachten weer, net als het aandeel jonge verdachten van verkeersmisdrijven.

Grote gemeenten hoogste percentage verdachte jongeren

Het aandeel verdachten onder jongeren verschilt per woongemeente. Met name in de grote steden en in de gemeenten aan de kust is het aandeel verdachte jongeren hoger. In 2022 was het percentage jonge verdachten het hoogst in de gemeenten Zandvoort (3,1 procent), Nissewaard (2,9 procent), Den Helder, Vlissingen en Middelburg (allen 2,8 procent). Dit was het laagst in Haaksbergen (0,4 procent), Aalten en Hellendoorn (beiden 0,5 procent). Van de vier grootste steden was het percentage jonge geregistreerde verdachten het hoogst in Rotterdam en het laagst in Utrecht.

Zoek Regio

Toon tabel8.1.2 Geregistreerde verdachte jongeren per gemeente, 2022*Verberg tabel8.1.2 Geregistreerde verdachte jongeren per gemeente, 2022*

8.1.2 Geregistreerde verdachte jongeren per gemeente, 2022*

Gemeente	Jeugdige verdachten
Aa en Hunze	1,4
Aalsmeer	1,8
Aalten	0,5
Achtkarspelen	1,7
Alblasserdam	1,1
Albrandswaard	1,8
Alkmaar	1,8
Almelo	2,4
Almere	2,3
Alphen aan den Rijn	2,1
Alphen-Chaam	0,7
Altena	1,2
Ameland	.
Amersfoort	1,9
Amstelveen	1,7
Amsterdam	2,4
Apeldoorn	1,8
Arnhem	1,9
Assen	1,7
Asten	1,2
Baarle-Nassau	1,2
Baarn	1,4
Barendrecht	1,5
Barneveld	1,7
Beek	1,2
Beekdaelen	1,2
Beesel	0,9
Berg en Dal	1,5
Bergeijk	1,3
Bergen (L)	1,2
Bergen (NH)	1,4
Bergen op Zoom	1,7
Berkelland	1,0
Bernheze	1,1
Best	1,2
Beuningen	1,0
Beverwijk	1,4
Bladel	1,5
Blaricum	1,7
Bloemendaal	1,6
Bodegraven-Reeuwijk	1,1
Boekel	1,2
Borger-Odoorn	1,0
Borne	0,8
Borsele	1,2
Boxtel	1,8
Breda	1,4
Brielle	1,3
Bronckhorst	0,7
Brummen	1,4
Brunssum	2,5
Bunnik	1,2
Bunschoten	1,1
Buren	0,9
Capelle aan den IJssel	2,4
Castricum	1,4
Coevorden	1,2
Cranendonck	0,9
Culemborg	1,3
Dalfsen	1,0
Dantumadiel	1,1
De Bilt	1,5
De Fryske Marren	1,3
De Ronde Venen	1,5
De Wolden	0,9
Delft	1,4
Den Helder	2,8
Deurne	1,7
Deventer	1,7
Diemen	1,9
Dijk en Waard	1,8
Dinkelland	0,7
Doesburg	1,3
Doetinchem	1,7
Dongen	1,6
Dordrecht	2,2
Drechterland	0,9
Drimmelen	1,2
Dronten	1,6
Druten	0,9
Duiven	1,0
Echt-Susteren	1,7
Edam-Volendam	1,2
Ede	1,7
Eemnes	1,4
Eemsdelta	2,7
Eersel	1,0
Eijsden-Margraten	2,2
Eindhoven	1,8
Elburg	1,0
Emmen	1,8
Enkhuizen	1,2
Enschede	1,6
Epe	1,5
Ermelo	1,8
Etten-Leur	1,4
Geertruidenberg	1,3
Geldrop-Mierlo	1,9
Gemert-Bakel	1,7
Gennep	2,2
Gilze en Rijen	1,4
Goeree-Overflakkee	1,3
Goes	1,8
Goirle	1,0
Gooise Meren	1,8
Gorinchem	1,4
Gouda	2,1
Groningen	1,4
Gulpen-Wittem	1,0
Haaksbergen	0,4
Haarlem	2,4
Haarlemmermeer	1,8
Halderberge	1,2
Hardenberg	1,0
Harderwijk	1,4
Hardinxveld-Giessendam	0,9
Harlingen	1,6
Hattem	1,1
Heemskerk	1,6
Heemstede	1,9
Heerde	1,5
Heerenveen	1,7
Heerlen	2,8
Heeze-Leende	1,6
Heiloo	1,2
Hellendoorn	0,5
Hellevoetsluis	1,6
Helmond	2,3
Hendrik-Ido-Ambacht	1,2
Hengelo (O)	1,5
Het Hogeland	1,7
Heumen	1,2
Heusden	1,4
Hillegom	2,2
Hilvarenbeek	0,9
Hilversum	1,9
Hoeksche Waard	1,3
Hof van Twente	1,1
Hollands Kroon	1,2
Hoogeveen	1,4
Hoorn	2,1
Horst aan de Maas	1,2
Houten	1,1
Huizen	1,6
Hulst	1,8
IJsselstein	1,6
Kaag en Braassem	1,4
Kampen	1,3
Kapelle	1,7
Katwijk	1,2
Kerkrade	2,1
Koggenland	1,1
Krimpen aan den IJssel	1,6
Krimpenerwaard	1,5
Laarbeek	1,5
Land van Cuijk	1,2
Landgraaf	1,4
Landsmeer	1,5
Lansingerland	1,7
Laren	1,5
Leeuwarden	2,0
Leiden	1,5
Leiderdorp	1,5
Leidschendam-Voorburg	2,7
Lelystad	2,7
Leudal	1,3
Leusden	1,1
Lingewaard	1,0
Lisse	1,8
Lochem	1,7
Loon op Zand	1,1
Lopik	1,3
Losser	1,2
Maasdriel	1,7
Maasgouw	1,4
Maashorst	1,6
Maassluis	1,7
Maastricht	1,3
Medemblik	1,1
Meerssen	1,0
Meierijstad	1,5
Meppel	0,8
Middelburg	2,8
Midden-Delfland	1,0
Midden-Drenthe	1,0
Midden-Groningen	1,7
Moerdijk	1,2
Molenlanden	1,2
Montferland	0,8
Montfoort	1,2
Mook en Middelaar	1,6
Neder-Betuwe	1,3
Nederweert	0,6
Nieuwegein	2,0
Nieuwkoop	1,2
Nijkerk	1,5
Nijmegen	1,3
Nissewaard	2,9
Noardeast-Fryslân	1,7
Noord-Beveland	2,6
Noordenveld	1,1
Noordoostpolder	1,2
Noordwijk	1,4
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	1,5
Nunspeet	1,5
Oegstgeest	1,1
Oirschot	0,9
Oisterwijk	1,0
Oldambt	1,8
Oldebroek	1,2
Oldenzaal	1,2
Olst-Wijhe	0,9
Ommen	0,7
Oost Gelre	2,0
Oosterhout	1,9
Ooststellingwerf	1,6
Oostzaan	1,3
Opmeer	1,2
Opsterland	1,4
Oss	1,7
Oude IJsselstreek	0,9
Ouder-Amstel	1,6
Oudewater	0,6
Overbetuwe	1,3
Papendrecht	1,4
Peel en Maas	1,0
Pekela	1,7
Pijnacker-Nootdorp	1,6
Purmerend	2,0
Putten	1,2
Raalte	0,9
Reimerswaal	1,4
Renkum	1,6
Renswoude	2,2
Reusel-De Mierden	1,5
Rheden	1,6
Rhenen	1,2
Ridderkerk	1,8
Rijssen-Holten	0,8
Rijswijk	2,3
Roerdalen	1,3
Roermond	1,9
Roosendaal	1,6
Rotterdam	2,7
Rozendaal	1,2
Rucphen	1,5
Schagen	1,3
Scherpenzeel	2,2
Schiedam	2,2
Schiermonnikoog	.
Schouwen-Duiveland	1,5
's-Gravenhage	2,6
's-Hertogenbosch	1,9
Simpelveld	1,4
Sint-Michielsgestel	0,9
Sittard-Geleen	1,8
Sliedrecht	1,4
Sluis	1,8
Smallingerland	2,1
Soest	1,6
Someren	1,3
Son en Breugel	1,5
Stadskanaal	1,4
Staphorst	1,0
Stede Broec	1,4
Steenbergen	0,8
Steenwijkerland	1,2
Stein	1,7
Stichtse Vecht	1,4
Súdwest Fryslân	2,0
Terneuzen	2,2
Terschelling	1,9
Texel	1,9
Teylingen	1,6
Tholen	0,8
Tiel	1,7
Tilburg	1,6
Tubbergen	0,7
Twenterand	1,2
Tynaarlo	1,4
Tytsjerksteradiel	1,4
Uitgeest	1,5
Uithoorn	1,8
Urk	1,7
Utrecht	1,6
Utrechtse Heuvelrug	1,6
Vaals	0,7
Valkenburg aan de Geul	1,2
Valkenswaard	1,5
Veendam	1,6
Veenendaal	1,3
Veere	1,3
Veldhoven	1,8
Velsen	1,9
Venlo	2,1
Venray	2,1
Vijfheerenlanden	1,5
Vlaardingen	2,3
Vlieland	.
Vlissingen	2,8
Voerendaal	0,8
Voorschoten	1,7
Voorst	2,0
Vught	1,4
Waadhoeke	1,6
Waalre	1,7
Waalwijk	1,0
Waddinxveen	1,6
Wageningen	1,0
Wassenaar	1,6
Waterland	1,5
Weert	1,5
Weesp	1,9
West Betuwe	1,4
West Maas en Waal	0,8
Westerkwartier	1,3
Westerveld	1,3
Westervoort	1,9
Westerwolde	1,3
Westland	1,4
Weststellingwerf	1,4
Westvoorne	1,3
Wierden	1,0
Wijchen	1,2
Wijdemeren	1,6
Wijk bij Duurstede	0,8
Winterswijk	1,3
Woensdrecht	1,4
Woerden	1,0
Wormerland	1,5
Woudenberg	1,2
Zaanstad	2,6
Zaltbommel	1,0
Zandvoort	3,1
Zeewolde	1,8
Zeist	2,0
Zevenaar	1,5
Zoetermeer	2,7
Zoeterwoude	0,9
Zuidplas	1,6
Zundert	0,9
Zutphen	2,3
Zwartewaterland	0,8
Zwijndrecht	1,8
Zwolle	1,9

Jonge vrouwen minder vaak verdacht dan jonge mannen

Het aandeel geregistreerde verdachten is lager onder vrouwen dan onder mannen. In 2022 was dit het hoogst bij 19- en 20‑jarige mannen; 4,1 procent van de mannen van 19 en 20 was geregistreerd als verdachte. Bij vrouwen lag de piek bij 15‑jarigen en was minder hoog; van alle 15‑jarige meisjes was 0,9 procent geregistreerd als verdachte.

Toon tabel8.1.3 Geregistreerde verdachten, 2022* (%)Verberg tabel8.1.3 Geregistreerde verdachten, 2022* (%)

8.1.3 Geregistreerde verdachten, 2022* (%)

leeftijd	Mannen	Vrouwen
12	0,4	0,2
13	1,1	0,5
14	2,0	0,8
15	2,7	0,9
16	3,2	0,8
17	3,4	0,7
18	3,8	0,7
19	4,1	0,8
20	4,1	0,7
21	3,9	0,7
22	3,8	0,6
23	3,5	0,6
24	3,4	0,5

12- tot 15‑jarigen minst vaak verdachte onder jonge mannen

Het percentage verdachten onder de 12- tot 15‑jarige jongens was in 2022 met 1,2 procent het laagst van alle leeftijdsgroepen bij mannen. Het aantal verdachte jongens van 12 tot 15 nam in 2022 iets meer toe (+6 procent) dan het aantal verdachte jongens van 15- tot 18‑jaar (+2 procent) en 18- tot 25‑jaar (+4 procent).

Toon tabel8.1.4 Als verdachte geregistreerde jonge mannen (% t.o.v. totaal mannen van zelfde leeftijdsgroep)Verberg tabel8.1.4 Als verdachte geregistreerde jonge mannen (% t.o.v. totaal mannen van zelfde leeftijdsgroep)

8.1.4 Als verdachte geregistreerde jonge mannen (% t.o.v. totaal mannen van zelfde leeftijdsgroep)

jaar	12 tot 15 jaar	15 tot 18 jaar	18 tot 25 jaar
2010	2,5	6,9	6,9
2011	2,4	6,3	6,6
2012	2,0	5,6	6,0
2013	1,7	4,6	5,3
2014	1,6	4,2	4,8
2015	1,5	4,1	4,3
2016	1,4	3,7	3,9
2017	1,3	3,4	3,5
2018	1,0	3,1	3,3
2019	1,2	3,5	3,4
2020	1,1	3,1	3,3
2021*	1,1	2,9	3,1
2022*	1,2	2,9	3,2

Meer minderjarige meisjes verdacht in 2022

Niet alleen staan jonge vrouwen minder vaak dan jonge mannen geregistreerd als verdachte, ook de verschillen tussen de leeftijdsgroepen zijn anders. Waar er bij jongens verschil is tussen de 12- tot 15‑jarigen en de 15- tot 25‑jarigen, is bij meisjes weinig verschil tussen de leeftijdsgroepen. Er waren in 2022 vooral meer minderjarige meisjes verdacht. De politie registreerde 1 300 minderjarige meisjes meer als verdachte van misdrijf dan in 2021 (+43 procent).

Toon tabel8.1.5 Als verdachte geregistreerde jonge vrouwen (% t.o.v. totaal vrouwen van zelfde leeftijdsgroep)Verberg tabel8.1.5 Als verdachte geregistreerde jonge vrouwen (% t.o.v. totaal vrouwen van zelfde leeftijdsgroep)

8.1.5 Als verdachte geregistreerde jonge vrouwen (% t.o.v. totaal vrouwen van zelfde leeftijdsgroep)

jaar	12 tot 15 jaar	15 tot 18 jaar	18 tot 25 jaar
2010	1,0	2,0	1,3
2011	0,8	1,8	1,3
2012	0,7	1,5	1,3
2013	0,7	1,3	1,2
2014	0,6	1,2	1,0
2015	0,5	1,1	0,9
2016	0,5	1,0	0,8
2017	0,4	0,9	0,7
2018	0,4	0,8	0,7
2019	0,4	0,9	0,7
2020	0,3	0,7	0,6
2021*	0,4	0,7	0,6
2022*	0,6	0,9	0,6

Naar verhouding veel vermogensdelicten

Er zijn verschillen tussen jonge mannen en vrouwen in het type delict waar ze van verdacht worden. Zowel onder jongens als onder meisjes komen verdachten van vermogensmisdrijven het meest voor. Vermogensdelicten zijn bijvoorbeeld winkeldiefstal, fietsendiefstal of oplichting. Meisjes worden zelden als verdachte van drugs- en (vuur)wapendelicten geregistreerd, en het aandeel vernielingen en misdrijven tegen de openbare orde is bij meisjes een stuk lager dan bij jongens. Bij meerderjarige jonge vrouwen komen ook naar verhouding minder verkeersdelicten voor, zoals rijden onder invloed of doorrijden na een ongeval.

Toon tabel8.1.6 Geregistreerde verdachte jongeren naar type delict, 2022* (% van totaal jongeren
van zelfde leeftijdsgroep
en geslacht)Verberg tabel8.1.6 Geregistreerde verdachte jongeren naar type delict, 2022* (% van totaal jongeren
van zelfde leeftijdsgroep
en geslacht)

8.1.6 Geregistreerde verdachte jongeren naar type delict, 2022* (% van totaal jongeren
van zelfde leeftijdsgroep
en geslacht)

categorie	Geweld	Vermogen	Vernieling en openbare orde	Verkeer	Drugs	Vuurwapen
Mannen	.	.	.	.	.	.
12-15 jaar	0,2	0,6	0,3	0,0	0,0	0,1
15-18 jaar	0,7	1,2	0,8	0,2	0,2	0,3
18-25 jaar	0,7	0,7	0,6	1,0	0,4	0,2
Vrouwen	.	.	.	.	.	.
12-15 jaar	0,1	0,3	0,1	0,0	0,0	0,0
15-18 jaar	0,1	0,4	0,1	0,0	0,0	0,0
18-25 jaar	0,1	0,2	0,1	0,1	0,0	0,0

In figuur 8.1.7 en 8.1.8 is de recidive onder jongeren weergegeven. In beide leeftijdsgroepen is het aandeel jongeren dat voor het eerst in aanraking kwam met de politie (first offenders) het grootst. Ook neemt het aandeel first offenders in beide leeftijdsgroepen toe sinds 2020. Het aandeel meerplegers, veelplegers en extreme veelplegers is in beide leeftijdsgroepen juist afgenomen.

Toon tabel8.1.7 Recidive onder 12- tot 18-jarigen (%)Verberg tabel8.1.7 Recidive onder 12- tot 18-jarigen (%)

8.1.7 Recidive onder 12- tot 18-jarigen (%)

Jaar	First offenders (1 misdrijf)	Meerplegers (2-5 misdrijven)	Veelplegers (6-10 misdrijven)	Extreme veelplegers (meer dan 10 misdrijven)
2010	54,8	37,4	6,1	1,8
2011	52,1	38,7	6,8	2,5
2012	49,6	40,1	7,4	3,0
2013	49,4	39,0	8,0	3,7
2014	49,9	38,3	8,0	3,8
2015	50,2	38,2	7,7	3,9
2016	51,6	37,0	7,6	3,8
2017	53,0	36,1	7,3	3,6
2018	54,9	34,5	7,0	3,6
2019	55,8	34,8	6,4	3,0
2020	54,6	35,8	6,7	2,9
2021*	56,7	34,0	6,7	2,6
2022*	61,7	30,5	5,6	2,1

Toon tabel8.1.8 Recidive onder 18- tot 25-jarigen (%)Verberg tabel8.1.8 Recidive onder 18- tot 25-jarigen (%)

8.1.8 Recidive onder 18- tot 25-jarigen (%)

jaar	First offenders (1 misdrijf)	Meerplegers (2-5 misdrijven)	Veelplegers (6-10 misdrijven)	Extreme veelplegers (meer dan 10 misdrijven)
2010	32,5	44,3	14,4	8,8
2011	30,7	43,8	14,9	10,6
2012	29,7	42,9	15,3	12,2
2013	28,5	41,6	15,8	14,1
2014	28,8	40,7	15,5	15,0
2015	28,9	39,7	15,6	15,9
2016	29,9	39,0	15,0	16,2
2017	30,4	38,9	14,7	15,9
2018	31,7	38,4	14,5	15,4
2019	33,4	38,5	13,9	14,2
2020	31,8	39,3	14,5	14,5
2021*	34,2	38,2	13,8	13,8
2022*	39,3	36,4	12,3	12,0

8.2Jeugdige slachtoffers

Jongeren kunnen niet alleen in de criminaliteit terechtkomen, ze kunnen er ook slachtoffer van worden. Het gaat hierbij om traditionele vormen van criminaliteit, zoals geweld en diefstal, maar ook om online criminaliteit. In deze paragraaf worden beide vormen besproken. Ook wordt ingegaan op slachtoffers van huiselijk geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Kwart jongeren slachtoffer traditionele criminaliteit

24 procent van de jongeren tussen de 15 en 25 jaar zei in 2021 slachtoffer te zijn geworden van traditionele criminaliteit. Tien jaar eerder, in 2012, was dat nog 40 procent (Jaarrapport Landelijke Jeugdmonitor 2022). Meerderjarige jongeren waren vaker slachtoffer dan minderjarige jongeren (25 tegen 22 procent).

Jongeren werden het vaakst slachtoffer van vermogensdelicten (13 procent). Hierbij gaat het bijvoorbeeld om (poging tot) inbraaknoot2, fietsdiefstal, autodiefstal, zakkenrollerij en beroving. Ze kregen minder vaak te maken met geweldsdelicten, en vernielingen. Jonge vrouwen werden iets vaker slachtoffer van geweldsdelicten dan jonge mannen (11 tegen 8 procent). Ze werden even vaak slachtoffer van vermogensdelicten en vernielingen.

Toon tabel8.2.1 Jeugdige slachtoffers traditionele criminaliteit, 2021 (%)Verberg tabel8.2.1 Jeugdige slachtoffers traditionele criminaliteit, 2021 (%)

8.2.1 Jeugdige slachtoffers traditionele criminaliteit, 2021 (%)

delict	15 tot 25 jaar	15 tot 18 jaar	18 tot 25 jaar
Traditionele criminaliteit totaal	23,7	21,7	24,8
Geweldsdelicten	9,6	9,2	9,9
Vermogensdelicten	13,4	11,8	14,2
Vernielingen	5,6	5,4	5,7
Bron: CBS, Veiligheidsmonitor 2021

1 op 10 jongeren slachtoffer van online bedreiging en intimidatie

Jongeren kunnen ook slachtoffer worden van online criminaliteit. In 2022 had 21 procent van de 15- tot 25‑jarigen hiermee te maken. Online bedreiging en intimidatie kwam het vaakst voor (10 procent). Het gaat dan onder andere om online pesten (4 procent), stalking (3 procent) en shamesexting (1 procent).noot3 Ook had 9 procent te maken met online oplichting en fraude (bijvoorbeeld koopfraude, fraude in het betalingsverkeer, phishing), en 6 procent gaf aan slachtoffer te zijn geweest van hacken.

Minderjarige jongeren waren vaker slachtoffer van online bedreiging en intimidatie dan meerderjarige jongeren (12 tegen 8 procent) en jonge vrouwen waren hiervan vaker slachtoffer dan jonge mannen (eveneens 12 tegen 8 procent).

Toon tabel8.2.2 Jeugdige slachtoffers online criminaliteit, 2022 (%)Verberg tabel8.2.2 Jeugdige slachtoffers online criminaliteit, 2022 (%)

8.2.2 Jeugdige slachtoffers online criminaliteit, 2022 (%)

delict	15 tot 25 jaar	15 tot 18 jaar	18 tot 25 jaar
Online criminaliteit totaal	21,0	23,3	19,7
Online oplichting en fraude	8,6	8,8	8,5
Hacken	6,1	7,2	5,5
Online bedreiging en intimidatie	9,8	12,4	8,4
Overige online delicten	0,8	0,9	0,7
Bron: CBS, Online Veiligheid en Criminaliteit 2022

Bijna 2 op 10 jongeren slachtoffer van huiselijk geweld

In 2022 gaf 19 procent van de jongeren van 16 tot 24 jaar aan slachtoffer te zijn geweest van huiselijk geweld. Het gaat daarbij om geweld in de huiselijke kring; hiertoe worden alle gezins- en familieleden en eventuele (ex-)partners gerekend. Met ’huiselijke kring’ wordt niet de locatie bedoeld: voorvallen hoeven niet per se thuis te hebben plaatsgevonden.

Bij huiselijk geweld gaat het om verschillende vormen van geweld. Ongeveer 1 op de 10 jongeren was in 2022 slachtoffer van fysiek geweld in huiselijke kring. Dit betekent dat de pleger dreigde met geweld, het slachtoffer verwondde, of daartoe een poging deed. Eveneens 1 op de 10 had te maken met dwingende controle in huiselijke kring, waarbij een of meer personen het slachtoffer domineren en controleren. Ruim 5 procent had te maken met stalking door een ex-partner.

Minderjarige jongeren waren vaker slachtoffer van huiselijk geweld dan meerderjarige jongeren (25 tegen 16 procent). Jonge vrouwen werden vaker slachtoffer dan jonge mannen (23 tegen 15 procent). Ze werden vooral vaker slachtoffer van dwingende controle.

Toon tabel8.2.3 Jeugdige slachtoffers huiselijk geweld, 2022 (%)Verberg tabel8.2.3 Jeugdige slachtoffers huiselijk geweld, 2022 (%)

8.2.3 Jeugdige slachtoffers huiselijk geweld, 2022 (%)

delict	16 tot 24 jaar	16 tot 18 jaar	18 tot 24 jaar
Huiselijk geweld totaal	18,7	24,6	16,1
Fysiek geweld in huiselijke kring	10,7	15,2	8,7
Dwingende controle in huiselijke kring	10,1	14,2	8,3
Stalking door ex-partner	5,9	7,9	5,3
Bron: CBS, Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en

Ruim 1 op 3 jongeren had psychische problemen door huiselijk geweld

Van de 16- tot 24‑jarige jongeren die te maken hadden met huiselijk geweld gaf 35 procent aan hierdoor psychische problemen te hebben gehad. Meerderjarige jongeren gaven dit dubbel zo vaak aan als minderjarige jongeren (43 tegen 22 procent).

Vooral dwingende controle in huiselijke kring leidt vaak tot psychische problemen: ruim 40 procent van alle 16- tot 24‑jarigen en ruim 50 procent van de meerderjarige jongeren zei hierdoor psychische problemen te hebben gehad.

Toon tabel8.2.4 Psychische problemen door huiselijk geweld, 2022 (% slachtoffers)Verberg tabel8.2.4 Psychische problemen door huiselijk geweld, 2022 (% slachtoffers)

8.2.4 Psychische problemen door huiselijk geweld, 2022 (% slachtoffers)

delict	16 tot 24 jaar	16 tot 18 jaar	18 tot 24 jaar
Huiselijk geweld totaal	34,5	21,8	43,1
Fysiek geweld in huiselijke kring	26,2	18,9	31,9
Dwingende controle in huiselijke kring	41,4	24	54,5
Stalking door ex-partner¹⁾	37,2	.	.
Bron: CBS, Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Grensoverschrijdend gedrag 2022
1) I.v.m. een te gering aantal waarnemingen is uitsplitsing naar leeftijd niet mogelijk.

1 op 3 jongeren slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag

In 2022 kreeg bijna een op de drie 16- tot 24‑jarigen (32 procent) te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag. 23 procent kreeg te maken met offline seksuele intimidatie (grensoverschrijdend gedrag in de ‘echte ‘wereld’, waarbij geen lichamelijk contact plaatsvond) en 20 procent kwam in aanraking met online seksuele intimidatie (grensoverschrijdend gedrag op internet zonder lichamelijk contact). Fysiek seksueel geweld, waarbij lichamelijk contact plaatsvindt, kwam bij 12 procent van de jongeren voor.

16- tot 18‑jarigen en 18- tot 24‑jarigen werden in 2022 even vaak slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Wel is er een groot verschil naar geslacht. Van de jonge vrouwen kreeg 50 procent te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag, van de jonge mannen 15 procent. Bijna 4 op de 10 jonge vrouwen werden geconfronteerd met offline seksuele intimidatie, 3 op de 10 met online seksuele intimidatie en 2 op de 10 met fysiek seksueel geweld.

Toon tabel8.2.5 Jeugdige slachtoffers seksueel grensoverschrijdend gedrag, 2022 (%)Verberg tabel8.2.5 Jeugdige slachtoffers seksueel grensoverschrijdend gedrag, 2022 (%)

8.2.5 Jeugdige slachtoffers seksueel grensoverschrijdend gedrag, 2022 (%)

delict	16 tot 24 jaar	Mannen (16 tot 24 jaar)	Vrouwen (16 tot 24 jaar)
Seksueel grensoverschrijdend gedrag totaal	32,0	14,6	50,0
Offline seksuele intimidatie	22,8	7,5	38,6
Online seksuele intimidatie	19,5	9,0	30,3
Fysiek seksueel geweld	11,6	3,8	19,7
Bron: CBS, Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en

Bijna kwart jonge vrouwen had psychische problemen door seksueel grensoverschrijdend gedrag

21 procent van de 16- tot 24‑jarige jongeren die te maken hadden met seksueel grensoverschrijdend gedrag gaf aan hierdoor psychische problemen te hebben gehad. Jonge vrouwen gaven dit bijna dubbel zo vaak aan als jonge mannen (23 tegen 13 procent).

Vooral fysiek seksueel geweld leidt vaak tot psychische problemen, met name bij jonge vrouwen: 31 procent van hen zei hiervan psychische problemen te hebben gehad. Tot fysiek seksueel geweld worden uiteenlopende voorvallen gerekend, variërend van ongewenste seks en geslachtsgemeenschap tot ongewenst aanraken op een seksuele manier en ongewenst zoenen. Wanneer alleen naar ongewenste seks en geslachtsgemeenschap wordt gekeken is het percentage jonge vrouwen dat zegt psychische problemen te hebben gehad met 73 procent meer dan dubbel zo hoog.

Toon tabel8.2.6 Psychische problemen door seksueel grensoverschrijdend gedrag, 2022 (% slachtoffers)Verberg tabel8.2.6 Psychische problemen door seksueel grensoverschrijdend gedrag, 2022 (% slachtoffers)

8.2.6 Psychische problemen door seksueel grensoverschrijdend gedrag, 2022 (% slachtoffers)

delict	16 tot 24 jaar	Mannen (16 tot 24 jaar)	Vrouwen (16 tot 24 jaar)
Seksueel grensoverschrijdend gedrag totaal	20,5	12,5	23,0
Offline seksuele intimidatie	19,2	13,2	20,4
Online seksuele intimidatie	15,7	15,1	15,9
Fysiek seksueel geweld¹	28,1	.	31,1
Bron: CBS, Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Grensoverschrijdend gedrag 2022
1) I.v.m. een te gering aantal waarnemingen ontbreken de cijfers voor mannen.

8.3Begrippen

Drugsmisdrijven (Standaardclassificatie misdrijven)

Harddrugs, Softdrugs en overige drugsmisdrijven.

Geweldsdelicten (Veiligheidsmonitor)

Mishandeling, bedreiging met fysiek geweld en seksuele delicten.

Geweldsmisdrijven (Standaardclassificatie misdrijven)

Mishandeling, bedreiging, stalking, seksuele misdrijven, levensmisdrijven, vrijheidsbeneming/gijzeling, mensenhandel, mensensmokkel en overige geweldsmisdrijven.

Hacken (Online Veiligheid en Criminaliteit)

Met kwade bedoelingen en zonder toestemming inbreken op een apparaat (zoals een computer of tablet) of een account (zoals een e-mail- of bankaccount).

Offline seksuele intimidatie (Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Grensoverschrijdend gedrag)

Ongewenste seksuele ervaringen waarbij er geen lichamelijk contact is en die zich afspelen in ‘de echte wereld’ (offline). Offline seksuele intimidatie kan variëren van ongewenste seksueel getinte opmerkingen tot het moeten aanschouwen van seksuele handelingen.

Online bedreiging en intimidatie (Online Veiligheid en Criminaliteit)

Online bedreiging (met geweld), pesten, stalken of shamesexting (verspreiden van naaktfoto’s of -filmpjes of hiermee dreigen).

Online oplichting en fraude (Online Veiligheid en Criminaliteit)

Aankoopfraude (het niet leveren van gekochte goederen of diensten), verkoopfraude (het niet betalen voor geleverde goederen en diensten), fraude in het betalingsverkeer, identiteitsfraude (gebruik van persoonsgegevens zonder toestemming en voor financieel gewin) en phishing (het voordoen als een ander persoon of bedrijf voor financieel gewin).

Online seksuele intimidatie (Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Grensoverschrijdend gedrag)

Ongewenste seksuele ervaringen waarbij er geen lichamelijk contact is en die zich online afspelen. Online seksuele intimidatie kan variëren van vervelende seksueel getinte opmerkingen tot het dwingen van online seksuele handelingen (bijvoorbeeld dwingen tot het uitkleden op beeld).

Seksueel geweld (Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Grensoverschrijdend gedrag)

Alle vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag waarbij lichamelijk contact plaatsvond, variërend van ongewenste aanrakingen tot verkrachting.

Slachtoffer

Mensen zijn slachtoffer als ze in de enquête aangeven dat ze in de twaalf maanden voorafgaande aan het onderzoek slachtoffer zijn geweest van één of meerdere delicten.

Verkeersmisdrijven (Standaardclassificatie misdrijven)

Verlaten plaats ongeval, rijden onder invloed, rijden tijdens ontzegging, rijden tijdens rijverbod, voeren vals kenteken, joyriding, weigeren blaastest/bloedonderzoek en overige verkeersmisdrijven.

Vermogensdelicten (Veiligheidsmonitor)

(Poging tot) inbraak, fietsdiefstal, autodiefstal, diefstal uit/vanaf de auto, diefstal van andere voertuigen, (poging tot) zakkenrollerij/beroving en overige vormen van diefstal.

Vermogensmisdrijven (Standaardclassificatie misdrijven)

Diefstal/verduistering en inbraak, bedrog, valsheidsmisdrijven, heling, afpersing en afdreiging, bankbreuk, witwassen en overige vermogensmisdrijven.

Vernieling en misdrijven tegen openbare orde en gezag (Standaardclassificatie misdrijven)

Vernieling en beschadiging, openbare orde misdrijven, brandstichting/ontploffing en openbaar gezag misdrijven.

Vernielingen (Veiligheidsmonitor)

Het met opzet iets van het slachtoffer vernielen of beschadigen, zonder dat er iets gestolen is. Bijvoorbeeld krassen maken op de auto, fietsbanden lek prikken of muren bekladden.

Vuurwapenmisdrijven (Standaardclassificatie misdrijven)

Misdrijven omschreven in artikel 55 van de Wet Wapens en Munitie. De wet regelt de opsporing, vervolging en berechting van handelingen die te maken hebben met (verboden) wapenbezit en wapenhandel.

8.4Meer informatie en literatuur

Meer informatie

Cijfers over verdachten van 12 tot 25 jaar naar delictgroep en persoonskenmerken zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.

Cijfers over verdachten tot 25 jaar naar delictgroep en woonregio zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.

Cijfers over verdachten naar delictgroep, geslacht, leeftijd en migratieachtergrond zijn te vinden op StatLine.

Cijfers over slachtofferschap van criminaliteit onder jongeren van 15 tot 25 jaar zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.

Cijfers over veiligheidsbeleving onder jongeren van 15 tot 25 jaar zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.

Cijfers over slachtofferschap van traditionele criminaliteit naar persoonskenmerken zijn te vinden op StatLine.

Literatuur

Akkermans, M., Arends. J, Derksen, E., & Reep, C. (2023). Online Veiligheid en Criminaliteit 2022.

Akkermans, M., Derksen, E., Kloosterman, R., Moons, E. & Wingen, M. (2023). Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Grensoverschrijdend gedrag 2022.

Akkermans, M., Kloosterman, R., Moons, E., Reep, C. & Tummers-van der Aa, M. (2022). Veiligheidsmonitor 2021.