Criminaliteit

Jeugdige verdachten en slachtoffers

Auteurs: Rob Kessels, Elianne Derksen

In 2021 werd 1,6 procent van de jongeren van 12 tot 25 jaar verdacht van een misdrijf. Tussen 2010 en 2021 nam het aantal als verdachte geregistreerde jongeren af, alleen in 2019 nam dit toe. Het percentage jongeren dat slachtoffer werd van traditionele criminaliteit is tussen 2012 en 2021 gedaald.

8.1Jeugdige verdachten

Grote gemeenten hoogste percentage verdachte jongeren

In 2021 werden bijna 47 duizend jongeren geregistreerd als verdachte van een misdrijf (voorlopige cijfers). Dat is 1,6 procent van alle jongeren van 12 tot 25 jaar. Tussen 2010 en 2018 is het aandeel verdachten onder 12- tot 25‑jarigen met meer dan de helft afgenomen. Na een stijging in 2019 is dit aandeel in 2020 en 2021 opnieuw afgenomen. Het aandeel verdachten onder jongeren verschilt per woongemeente. Dit was in 2021 het hoogst in de gemeenten Vlissingen (3,4 procent), Zandvoort en Rotterdam (beide 2,7 procent) en het laagst in Mook en Middelaar (0,4 procent) en Dinkelland (0,3 procent). Met name in de grote steden en in de gemeenten aan de kust is het aandeel verdachte jongeren hoger.

Toon tabel8.1.1 Geregistreerde verdachte jongeren per gemeente, 2021*Verberg tabel8.1.1 Geregistreerde verdachte jongeren per gemeente, 2021*

8.1.1 Geregistreerde verdachte jongeren per gemeente, 2021*

Gemeente	Geregistreerde verdachte jongeren
Vlissingen	3,41
Zandvoort	2,74
Rotterdam	2,67
Heerlen	2,60
Middelburg (Z.)	2,57
Nissewaard	2,57
Zoetermeer	2,49
s-Gravenhage (gemeente)	2,39
Amsterdam	2,35
Lelystad	2,31
Leidschendam-Voorburg	2,30
Terneuzen	2,27
Dordrecht	2,26
Kerkrade	2,24
Vlieland	2,20
Schiedam	2,13
Gouda	2,12
Blaricum	2,10
Heerenveen	2,09
Urk	2,08
Den Helder	2,08
Eemsdelta	2,07
Smallingerland	2,06
Vlaardingen	2,03
Almere	2,01
Zaanstad	2,00
Leeuwarden	1,95
Haarlem	1,95
Pekela	1,94
Helmond	1,92
Hillegom	1,92
Sluis	1,91
Sittard-Geleen	1,90
Brunssum	1,89
's-Hertogenbosch	1,89
Oldambt	1,88
Assen	1,87
Midden-Groningen	1,87
Brielle	1,87
Sudwest_Fryslan	1,86
Arnhem	1,84
Capelle aan den Ijssel	1,82
Zwolle	1,82
Maassluis	1,82
Roermond	1,82
Nieuwegein	1,81
Eijsden-Margraten	1,80
Hoorn	1,78
Zwijndrecht	1,77
Woensdrecht	1,76
Alphen aan den Rijn	1,76
Apeldoorn	1,74
Almelo	1,73
Purmerend	1,72
Velsen	1,72
Deurne	1,72
Alkmaar	1,71
Bergen op Zoom	1,70
Noordwijk	1,69
Heemskerk	1,69
Weesp	1,69
Oosterhout	1,69
Hulst	1,68
Oostzaan	1,66
Schouwen-Duiveland	1,65
Echt-Susteren	1,65
Renswoude	1,65
Berg en Dal	1,64
Amersfoort	1,64
Zeewolde	1,64
Roosendaal	1,63
Bloemendaal	1,63
Hilversum	1,63
Waddinxveen	1,62
Zutphen	1,62
Heemstede	1,61
Venray	1,61
Rijswijk (ZH.)	1,60
Steenbergen	1,60
Venlo	1,60
Eindhoven	1,60
Veendam	1,60
Heerhugowaard	1,59
Leiderdorp	1,58
Tiel	1,58
Diemen	1,57
Overbetuwe	1,57
Gorinchem	1,56
Tilburg	1,55
Lochem	1,55
Uithoorn	1,55
Emmen	1,55
Haarlemmermeer	1,55
Doetinchem	1,54
Westervoort	1,54
Valkenburg aan de Geul	1,54
Beverwijk	1,54
Voorst	1,54
Steenwijkerland	1,53
Lansingerland	1,53
Oss	1,53
Landgraaf	1,53
Boxtel	1,52
Alblasserdam	1,52
Stadskanaal	1,52
Uden	1,51
Bunschoten	1,51
Het Hogeland	1,51
Utrecht (gemeente)	1,50
Stein (L.)	1,50
Waalre	1,49
Son en Breugel	1,49
Ooststellingwerf	1,49
Stede Broec	1,49
Winterswijk	1,48
Ridderkerk	1,48
Geertruidenberg	1,48
Zeist	1,47
De Fryske Marren	1,47
Goes	1,47
Weert	1,46
Noardeast-Fryslan	1,45
Ede	1,45
Oost Gelre	1,45
Heerde	1,45
Ermelo	1,44
Deventer	1,44
Geldrop-Mierlo	1,44
Maasgouw	1,44
Hengelo (O.)	1,41
Ouder-Amstel	1,40
Bergen (NH.)	1,40
Stichtse Vecht	1,40
Noord-Beveland	1,39
Pijnacker-Nootdorp	1,39
Gooise Meren	1,38
Waadhoeke	1,37
Breda	1,37
Krimpenerwaard	1,37
Albrandswaard	1,37
Teylingen	1,37
Hoeksche Waard	1,36
Voorschoten	1,36
Barneveld	1,35
Nijkerk	1,35
Barendrecht	1,35
Renkum	1,35
Gennep	1,34
Veldhoven	1,34
Soest	1,34
Valkenswaard	1,34
Lisse	1,33
Bodegraven-Reeuwijk	1,33
Gemert-Bakel	1,33
Kaag en Braassem	1,32
Waterland	1,32
Nijmegen	1,32
Wassenaar	1,32
Maasdriel	1,30
Achtkarspelen	1,30
Kampen	1,30
Meerssen	1,30
Roerdalen	1,30
Meierijstad	1,29
Elburg	1,29
Moerdijk	1,29
Groningen (gemeente)	1,28
Drimmelen	1,28
Landsmeer	1,28
Schagen	1,27
Opsterland	1,27
Weststellingwerf	1,27
Bergen (L.)	1,27
Hollands Kroon	1,26
Westland	1,26
Medemblik	1,26
Enkhuizen	1,25
Beuningen	1,25
Delft	1,25
Beekdaelen	1,24
Leiden	1,24
Twenterand	1,24
Huizen	1,24
Nunspeet	1,24
Maastricht	1,24
Uitgeest	1,24
Zoeterwoude	1,24
Zuidplas	1,23
Cranendonck	1,22
Hellevoetsluis	1,22
Krimpen aan den IJssel	1,22
Hoogeveen	1,22
Neder-Betuwe	1,21
Dronten	1,21
Harlingen	1,21
Hattem	1,21
Utrechtse Heuvelrug	1,21
Aalsmeer	1,21
Dantumadiel	1,20
Loon op Zand	1,20
Oegstgeest	1,20
Veenendaal	1,20
Vijheerenlanden	1,19
Gilze en Rijen	1,19
Wormerland	1,18
Epe	1,18
Amstelveen	1,18
Rucphen	1,17
IJsselstein	1,17
Waalwijk	1,17
De Ronde Venen	1,17
Westerwolde	1,16
Leusden	1,16
Tytsjerksteradiel	1,16
Wijdemeren	1,16
Meppel	1,15
Laren (NH.)	1,15
Hardinxveld-Giessendam	1,15
Simpelveld	1,14
Papendrecht	1,13
Westerveld	1,13
West Betuwe	1,13
Zevenaar	1,13
Doesburg	1,13
Koggenland	1,12
Goirle	1,12
Sliedrecht	1,12
Kapelle	1,12
Culemborg	1,12
Etten-Leur	1,11
Best	1,11
Montfoort	1,11
Tynaarlo	1,10
Enschede	1,10
Cuijk	1,10
Westvoorne	1,09
Noordoostpolder	1,09
De Bilt	1,09
Katwijk	1,09
Zaltbommel	1,08
Coevorden	1,08
Heeze-Leende	1,08
Halderberge	1,08
Heusden	1,07
Texel	1,07
Scherpenzeel	1,07
Lingewaard	1,06
Vught	1,06
Nieuwkoop	1,04
Molenlanden	1,04
Borsele	1,03
Rheden	1,02
Bernheze	1,02
Oldenzaal	1,02
Westerkwartier	1,02
Hendrik-Ido-Ambacht	1,02
Castricum	1,01
Laarbeek	1,01
Leudal	1,00
Hardenberg	0,98
Harderwijk	0,98
Buren	0,98
Asten	0,97
Olst-Wijhe	0,97
Oldebroek	0,97
Montferland	0,96
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	0,96
Zwartewaterland	0,96
Oisterwijk	0,95
Ommen	0,95
Opmeer	0,94
Heiloo	0,94
Reusel-De Mierden	0,94
Eersel	0,94
Midden-Drenthe	0,94
Boxmeer	0,93
Noordenveld	0,93
Altena	0,92
Reimerswaal	0,92
Langedijk	0,91
Heumen	0,91
Midden-Delfland	0,91
Lopik	0,91
Druten	0,91
Someren	0,89
Ameland	0,88
Borger-Odoorn	0,88
Landerd	0,88
Mill en Sint Hubert	0,87
Peel en Maas	0,86
Tholen	0,86
Edam-Volendam	0,84
Houten	0,83
Aa en Hunze	0,82
Grave	0,82
Wageningen	0,82
Beek (L.)	0,82
West Maas en Waal	0,81
Vaals	0,80
Wierden	0,80
Putten	0,79
Wijk bij Duurstede	0,78
Dalfsen	0,78
Wijchen	0,78
Berkelland	0,78
Horst aan de Maas	0,78
Veere	0,78
Boekel	0,77
Zundert	0,76
Sint Anthonis	0,76
Bladel	0,76
Beemster	0,75
Raalte	0,75
Eemnes	0,75
Rijssen-Holten	0,75
Bronckhorst	0,74
Woerden	0,74
Hof van Twente	0,73
Bunnik	0,73
Goeree-Overflakkee	0,73
Sint-Michielsgestel	0,73
Dongen	0,72
Nederweert	0,72
Drechterland	0,72
Staphorst	0,71
Oude IJsselstreek	0,70
Beesel	0,69
Rhenen	0,69
Duiven	0,69
Bergeijk	0,69
Haaksbergen	0,68
Oirschot	0,68
Aalten	0,67
Tubbergen	0,66
Borne	0,65
Losser	0,64
De Wolden	0,64
Brummen	0,64
Alphen-Chaam	0,64
Gulpen-Wittem	0,63
Woudenberg	0,62
Hellendoorn	0,62
Baarn	0,59
Oudewater	0,57
Voerendaal	0,54
Hilvarenbeek	0,53
Mook en Middelaar	0,44
Dinkelland	0,32
Schiermonnikoog	.
Rozendaal	.
Baarle-Nassau	.
Terschelling	.

Hoogste aandeel verdachten onder 19- en 20‑jarige mannen

Het aandeel geregistreerde verdachten is lager onder vrouwen dan onder mannen. In 2021 was dit aandeel het hoogst bij 19- en 20‑jarige mannen; 3,8 procent van de mannen van 20 was geregistreerd als verdachte. Bij vrouwen lag de piek bij 15‑jarigen, en was minder hoog; Van alle 15‑jarige meisjes was 0,8 procent geregistreerd als verdachte.

Toon tabel8.1.2 Geregistreerde verdachten, 2021* (% t.o.v. totaal jongeren
van zelfde leeftijd en geslacht)Verberg tabel8.1.2 Geregistreerde verdachten, 2021* (% t.o.v. totaal jongeren
van zelfde leeftijd en geslacht)

8.1.2 Geregistreerde verdachten, 2021* (% t.o.v. totaal jongeren
van zelfde leeftijd en geslacht)

leeftijd	Mannen	Vrouwen
12	0,4	0,2
13	1,0	0,4
14	1,8	0,7
15	2,4	0,8
16	2,9	0,6
17	3,2	0,6
18	3,5	0,6
19	3,8	0,7
20	3,8	0,7
21	3,6	0,6
22	3,3	0,6
23	3,2	0,5
24	3,0	0,5

12- tot 15‑jarigen minst vaak verdachte onder jonge mannen

Het percentage verdachten onder de 12- tot 15‑jarige jongens was in 2021 met 1,1 procent lager dan bij de 15- tot 18‑jarigen (2,7 procent) en de 18- tot 25‑jarigen (3,0 procent). Sinds 2010 is het aandeel verdachte jongens bij alle leeftijdsgroepen met meer dan de helft afgenomen. Alleen in 2019 nam het aandeel verdachte jongens toe, om in 2020 en 2021 weer af te nemen.

Toon tabel8.1.3 Als verdachte geregistreerde jonge mannen (% t.o.v. totaal jongeren
van zelfde leeftijdsgroep en geslacht)Verberg tabel8.1.3 Als verdachte geregistreerde jonge mannen (% t.o.v. totaal jongeren
van zelfde leeftijdsgroep en geslacht)

8.1.3 Als verdachte geregistreerde jonge mannen (% t.o.v. totaal jongeren
van zelfde leeftijdsgroep en geslacht)

jaar	12 tot 15 jaar	15 tot 18 jaar	18 tot 25 jaar
2010	2,5	6,9	6,9
2011	2,4	6,3	6,6
2012	2,0	5,6	6,0
2013	1,7	4,6	5,3
2014	1,6	4,2	4,8
2015	1,5	4,1	4,3
2016	1,4	3,7	3,9
2017	1,3	3,4	3,5
2018	1,0	3,1	3,3
2019	1,2	3,5	3,4
2020*	1,1	3,1	3,3
2021*	1,1	2,7	3,0

Verschillen leeftijdsgroepen verdachte jonge vrouwen klein

Niet alleen staan jonge vrouwen minder vaak dan jonge mannen geregistreerd als verdachte, ook de verschillen tussen de leeftijdsgroepen zien er anders uit. Waar er bij jongens verschil is tussen de 12- tot 15‑jarigen en de 15- tot 25‑jarigen, is bij meisjes weinig verschil tussen de leeftijdsgroepen.

Toon tabel8.1.4 Als verdachte geregistreerde jonge vrouwen (% t.o.v. totaal jongeren
van zelfde leeftijdsgroep en geslacht)Verberg tabel8.1.4 Als verdachte geregistreerde jonge vrouwen (% t.o.v. totaal jongeren
van zelfde leeftijdsgroep en geslacht)

8.1.4 Als verdachte geregistreerde jonge vrouwen (% t.o.v. totaal jongeren
van zelfde leeftijdsgroep en geslacht)

jaar	12 tot 15 jaar	15 tot 18 jaar	18 tot 25 jaar
2010	1,0	2,0	1,3
2011	0,8	1,8	1,3
2012	0,7	1,5	1,3
2013	0,7	1,3	1,2
2014	0,6	1,2	1,0
2015	0,5	1,1	0,9
2016	0,5	1,0	0,8
2017	0,4	0,9	0,7
2018	0,4	0,8	0,7
2019	0,4	0,9	0,7
2020*	0,3	0,7	0,6
2021*	0,4	0,6	0,5

Aandeel verdachten vermogensdelicten het hoogst

Er zijn verschillen tussen mannen en vrouwen in het type delict waar jongeren van verdacht worden. Zowel onder jongens als onder meisjes komen verdachten van vermogensmisdrijven het meest voor. Bij vermogensdelicten gaat het bijvoorbeeld om winkeldiefstal, fietsendiefstal of oplichting. Meisjes worden zelden als verdachte van drugs- en (vuur)wapendelicten geregistreerd, en het aandeel vernielingen en misdrijven tegen de openbare orde is bij meisjes een stuk lager dan bij jongens. Bij meerderjarige jonge vrouwen komen ook naar verhouding minder verkeersdelicten voor, zoals rijden onder invloed of doorrijden na een ongeval.

Toon tabel8.1.5 Geregistreerde verdachte jongeren naar type delict, 2021* (% van totaal jongeren
van zelfde leeftijdsgroep en geslacht)Verberg tabel8.1.5 Geregistreerde verdachte jongeren naar type delict, 2021* (% van totaal jongeren
van zelfde leeftijdsgroep en geslacht)

8.1.5 Geregistreerde verdachte jongeren naar type delict, 2021* (% van totaal jongeren
van zelfde leeftijdsgroep en geslacht)

geslacht	Geweld	Vermogen	Vernieling en openbare orde	Verkeer	Drugs	Vuurwapen
Mannen	.	.	.	.	.	.
12 tot 15 jaar	0,2	0,6	0,3	0,0	0,0	0,1
15 tot 18 jaar	0,7	1,2	0,8	0,2	0,2	0,3
18 tot 25 jaar	0,7	0,7	0,6	1,0	0,4	0,2
Vrouwen	.	.	.	.	.	.
12 tot 15 jaar	0,1	0,3	0,1	0,0	0,0	0,0
15 tot 18 jaar	0,1	0,4	0,1	0,0	0,0	0,0
18 tot 25 jaar	0,1	0,2	0,1	0,1	0,0	0,0

Aandeel verdachte jongeren zakkenrollerij sterkst gedaald

Tussen 2010 en 2021 is er, met uitzondering van 2019, een dalende trend in het aandeel geregistreerde verdachte jongeren. In 2020 en 2021 is er een aantal maatregelen om de coronacrisis te bestrijden ingevoerd, die invloed zouden kunnen hebben gehad op de ontwikkeling van criminaliteit, zoals (gedeeltelijke) lockdowns, avondklok, anderhalve meter afstand houden en thuiswerken. Het aandeel geregistreerde verdachten van zakkenrollerij, winkeldiefstal en woninginbraak daalde in 2020 en 2021 sterker ten opzichte van 2019 dan veel andere soorten delicten. In 2021 is het aandeel jongeren dat werd verdacht van zakkenrollerij opnieuw met 40 procent gedaald ten opzichte van het jaar ervoor. Het aandeel verdachte jongeren van woninginbraak daalde net als voorgaand jaar met een kwart, en winkeldiefstal bleef nagenoeg gelijk met 2020.

Toon tabel8.1.6 Ontwikkeling geregistreerde verdachte jongeren van 12 tot 25 jaar t.o.v. 2010, naar delict (2010=100)Verberg tabel8.1.6 Ontwikkeling geregistreerde verdachte jongeren van 12 tot 25 jaar t.o.v. 2010, naar delict (2010=100)

8.1.6 Ontwikkeling geregistreerde verdachte jongeren van 12 tot 25 jaar t.o.v. 2010, naar delict (2010=100)

jaar	Winkeldiefstal	Woninginbraak	Zakkenrollerij
2010	100	100	100
2011	90	101	91
2012	82	101	97
2013	77	97	107
2014	74	74	62
2015	70	66	64
2016	67	55	63
2017	66	45	54
2018	64	37	56
2019	69	30	67
2020*	51	23	36
2021*	49	17	22

Aandeel meerplegers het grootst bij 18 tot 25‑jarigen

In figuur 8.1.7 is de zogenoemde criminele carrière van jongeren weergegeven. Dit is het aantal keer dat een jongere als verdachte bij de politie is geregistreerd. Bij de leeftijdsgroep 12 tot 18 jaar is het aandeel jongeren dat voor het eerst in aanraking kwam met de politie (first offenders) het grootst. Bij de 18 tot 25‑jarigen is het aandeel meerplegers met 0,7 procent het grootst. Dit zijn verdachten die van 2 tot 5 misdrijven verdacht worden. Het aandeel veelplegers is bij deze groep het minst gedaald tussen 2010 en 2021. Veelplegers zijn verdachten die van 6 tot 10 misdrijven verdacht worden.

Toon tabel8.1.7 Geregistreerde verdachte jongeren naar criminele carrière (% t.o.v. totaal jongeren van zelfde leeftijdsgroep)Verberg tabel8.1.7 Geregistreerde verdachte jongeren naar criminele carrière (% t.o.v. totaal jongeren van zelfde leeftijdsgroep)

8.1.7 Geregistreerde verdachte jongeren naar criminele carrière (% t.o.v. totaal jongeren van zelfde leeftijdsgroep)

jaar	First offenders	Meerplegers (2 t/m 5 keer verdacht)	Veelplegers (6 t/m 10 keer verdacht)	Zeer actieve veelplegers (meer dan 10 keer verdacht)
12 tot 18 jaar	.	.	.	.
2010	1,71	1,16	0,19	0,06
2011	1,47	1,09	0,19	0,07
2012	1,23	1,00	0,18	0,07
2013	1,03	0,81	0,17	0,08
2014	0,96	0,73	0,15	0,07
2015	0,92	0,70	0,14	0,07
2016	0,87	0,63	0,13	0,06
2017	0,82	0,55	0,11	0,06
2018	0,75	0,47	0,10	0,05
2019	0,86	0,54	0,10	0,05
2020*	0,74	0,48	0,09	0,04
2021*	0,71	0,42	0,08	0,03
18 tot 25 jaar	.	.	.	.
2010	1,35	1,83	0,60	0,36
2011	1,23	1,75	0,60	0,42
2012	1,08	1,57	0,56	0,44
2013	0,93	1,36	0,51	0,46
2014	0,85	1,21	0,46	0,45
2015	0,76	1,04	0,41	0,42
2016	0,71	0,92	0,35	0,38
2017	0,66	0,84	0,32	0,34
2018	0,64	0,78	0,29	0,31
2019	0,69	0,80	0,29	0,29
2020*	0,62	0,80	0,29	0,28
2021*	0,61	0,70	0,25	0,25

8.2Jeugdige slachtoffers

Minder jeugdige slachtoffers van traditionele criminaliteit

Het percentage jongeren van 15 tot 25 jaar dat slachtoffer werd van traditionele criminaliteit (geweldsdelicten, vermogensdelicten en vernielingen) is tussen 2012 en 2021 gedaald van 40 naar 24 procent. Deze daling was onder meerderjarigen relatief iets sterker dan onder minderjarige jongeren.

Toon tabel8.2.1 Slachtofferschap traditionele criminaliteit¹⁾ (% slachtoffers jongeren van 15 tot 25 jaar)Verberg tabel8.2.1 Slachtofferschap traditionele criminaliteit¹⁾ (% slachtoffers jongeren van 15 tot 25 jaar)

8.2.1 Slachtofferschap traditionele criminaliteit¹⁾ (% slachtoffers jongeren van 15 tot 25 jaar)

	15 tot 25 jaar	15 tot 18 jaar	18 tot 25 jaar
2012	40,0	34,6	42,1
2013	39,5	33,2	42,2
2014	38,7	31,3	41,8
2015	34,9	26,7	38,7
2016	33,7	28,7	36,3
2017	29,7	23,8	32,6
2018	.	.	.
2019	26,5	22,7	28,7
2020	.	.	.
2021	23,7	21,7	24,8
1)In 2018 en 2020 heeft geen meting plaatsgevonden. De waarden voor beide jaren zijn geïnterpoleerd.

Jongeren vaker slachtoffer traditionele criminaliteit dan volwassenen

24 procent van de jongeren tussen de 15 en 25 jaar was slachtoffer van traditionele criminaliteit. Dat is vaker dan bij mensen van boven de 25 jaar (16 procent). Meerderjarige jongeren waren vaker slachtoffer dan minderjarige jongeren (25 tegen 22 procent).

Jongeren werden het vaakst slachtoffer van vermogensdelicten (13 procent). Hierbij gaat het bijvoorbeeld om (poging tot) inbraaknoot2, fietsdiefstal, autodiefstal, zakkenrollerij en beroving. Met geweldsdelictennoot3, (10 procent) en vernielingennoot4, (6 procent) kregen zij relatief minder vaak te maken.

Er zijn geen significante verschillen in het slachtofferschap van traditionele criminaliteit tussen 15- tot 25‑jarige mannen en vrouwen. Jonge vrouwen werden wel vaker slachtoffer van geweldsdelicten dan jonge mannen (11 tegen 8 procent). Binnen de categorie geweldsdelicten werden jonge vrouwen vaker slachtoffer van seksuele delicten (8 procent tegen 1 procent). Jonge mannen werden vaker slachtoffer van bedreiging (7 procent tegen 4 procent van de jonge vrouwen) en mishandeling (2 tegen 1 procent).

Toon tabel8.2.2 Slachtofferschap traditionele criminaliteit, 2021 (% slachtoffers jongeren)Verberg tabel8.2.2 Slachtofferschap traditionele criminaliteit, 2021 (% slachtoffers jongeren)

8.2.2 Slachtofferschap traditionele criminaliteit, 2021 (% slachtoffers jongeren)

delict	15 tot 25 jaar	15 tot 18 jaar	18 tot 25 jaar
Totaal	23,7	21,7	24,8
Geweldsdelicten	9,6	9,2	9,9
Vermogensdelicten	13,4	11,8	14,2
Vernielingen	5,6	5,4	5,7

Jongeren in zeer sterk stedelijke buurten vaker slachtoffer

Jongeren die in een zeer sterk stedelijke buurt wonen, waren vaker slachtoffer van één of meerdere vormen van traditionele criminaliteit (33 procent) dan jongeren in niet of weinig verstedelijkte buurten (18 procent).

Toon tabel8.2.3 Slachtofferschap traditionele criminaliteit naar stedelijkheid woonbuurt, 2021 (% slachtoffers jongeren van 15 tot 25 jaar)Verberg tabel8.2.3 Slachtofferschap traditionele criminaliteit naar stedelijkheid woonbuurt, 2021 (% slachtoffers jongeren van 15 tot 25 jaar)

8.2.3 Slachtofferschap traditionele criminaliteit naar stedelijkheid woonbuurt, 2021 (% slachtoffers jongeren van 15 tot 25 jaar)

	% slachtoffers
Zeer sterk stedelijk	32,9
Sterk stedelijk	22,8
Matig stedelijk	21,5
Weinig stedelijk	18,0
Niet stedelijk	17,9

3 op de 10 Groningse jongeren slachtoffer

In de provincie Groningen was 29 procent van de jongeren in 2021 slachtoffer van traditionele criminaliteit. In Fryslân was het slachtofferschapspercentage het laagst: in deze provincie was 19 procent van de jongeren slachtoffer van traditionele criminaliteit.

Toon tabel8.2.4 Slachtofferschap traditionele criminaliteit, 2021Verberg tabel8.2.4 Slachtofferschap traditionele criminaliteit, 2021

8.2.4 Slachtofferschap traditionele criminaliteit, 2021

Provincies	Slachtofferschap
Groningen (PV)	28,9
Friesland (PV)	18,9
Drenthe (PV)	22,0
Overijssel (PV)	22,7
Flevoland (PV)	21,0
Gelderland (PV)	20,3
Utrecht (PV)	26,3
Noord-Holland (PV)	26,1
Zuid-Holland (PV)	25,4
Zeeland (PV)	20,3
Noord-Brabant (PV)	22,9
Limburg (PV)	20,5

Jongeren vaker slachtoffer van online criminaliteit dan volwassenen

Net als bij traditionele criminaliteit waren jongeren ook bij online criminaliteit vaker slachtoffer dan volwassenen: 20 procent van de 15- tot 25‑jarigen tegenover 17 procent van de personen van 25 jaar of ouder. Met 9 procent waren jongeren het vaakst slachtoffer van hacken en van online oplichting en fraude. Het gaat dan bijvoorbeeld om aan- en verkoopfraude, fraude in het betalingsverkeer en identiteitsfraude. Vijf procent had te maken met online bedreiging en intimidatie (bijvoorbeeld dreigen met lichamelijk geweld, pesten en stalken).

Minderjarige jongeren waren vaker slachtoffer van online bedreiging en intimidatie dan meerderjarige jongeren. De andere vormen van online criminaliteit verschillen niet wezenlijk tussen beide groepen. Jonge mannen en vrouwen waren ongeveer even vaak slachtoffer van de verschillende vormen van online criminaliteit.

Toon tabel8.2.5 Slachtofferschap online criminaliteit, 2021 (% slachtoffers jongeren)Verberg tabel8.2.5 Slachtofferschap online criminaliteit, 2021 (% slachtoffers jongeren)

8.2.5 Slachtofferschap online criminaliteit, 2021 (% slachtoffers jongeren)

misdrijf	15 tot 25 jaar	15 tot 18 jaar	18 tot 25 jaar
Online criminaliteit totaal	19,5	18,8	19,9
Online oplichting en fraude	8,6	7,7	9,2
Hacken	8,5	7,9	8,8
Online bedreiging en intimidatie	4,9	6,1	4,3
Overige online delicten	0,5	0,6	0,4

Bijna kwart jeugdige slachtoffers traditionele criminaliteit ervaart problemen

Van de jeugdige slachtoffers van traditionele criminaliteit gaf 23 procent aan emotionele of psychische problemen, lichamelijk letsel en/of financiële problemen te (hebben) ervaren als gevolg van hun slachtofferschap. Bij online criminaliteit zei 20 procent dat.

Jongeren ervoeren minder vaak dan volwassenen gevolgen van hun slachtofferschap van traditionele criminaliteit: 23 procent van de 15- tot 25‑jarigen tegenover 27 procent bij de 25‑plussers. Bij online criminaliteit was er geen verschil tussen beide leeftijdsgroepen in het percentage slachtoffers dat gevolgen (heeft) ervaren.

Toon tabel8.2.6 Gevolgen slachtofferschap, 2021 (% slachtoffers jongeren van 15 tot 25 jaar)Verberg tabel8.2.6 Gevolgen slachtofferschap, 2021 (% slachtoffers jongeren van 15 tot 25 jaar)

8.2.6 Gevolgen slachtofferschap, 2021 (% slachtoffers jongeren van 15 tot 25 jaar)

gevolg	Traditionele criminaliteit	Online criminaliteit
Totaal	23,2	19,9
Emotionele of psychische gevolgen	17,1	16,0
Financiele gevolgen	8,6	6,4
Lichamelijke verwondingen of letsel	4,0	.

Jonge vrouwen ervaren vaker emotionele problemen van slachtofferschap

Zowel bij traditionele als bij online criminaliteit werden emotionele en psychische problemen het vaakst door de slachtoffers genoemd, en dan vooral door de jonge vrouwen. Bij traditionele criminaliteit ervoer 20 procent van de jonge vrouwen emotionele of psychische problemen, tegen 14 procent van de jonge mannen, en bij online criminaliteit 18 procent van de vrouwen tegen 14 procent van de mannen. Jonge mannen ervoeren bij traditionele criminaliteit vaker financiële gevolgen dan jonge vrouwen (10 tegen 7 procent).

8.3Veiligheidsbeleving jongeren

Onveiligheidsgevoelens jongeren iets gedaald

Zowel de algemene onveiligheidsgevoelens van jongeren, als hun onveiligheidsgevoelens in hun eigen woonbuurt zijn in de afgenomen tien jaar afgenomen. Voelde in 2012 nog 46 procent van de jongeren zich weleens onveilig, in 2021 was dat 43 procent. De onveiligheidsgevoelens in de eigen buurt namen in dezelfde periode af van 21 naar 18 procent.

Toon tabel8.3.1 Onveiligheidsgevoelens¹⁾ (% jongeren van 15 tot 25 jaar)Verberg tabel8.3.1 Onveiligheidsgevoelens¹⁾ (% jongeren van 15 tot 25 jaar)

8.3.1 Onveiligheidsgevoelens¹⁾ (% jongeren van 15 tot 25 jaar)

	Voelt zich weleens onveilig in het algemeen	Voelt zich weleens onveilig in de buurt
2012	46,1	21,2
2013	46,1	23,0
2014	46,4	23,3
2015	45,0	20,6
2016	41,9	17,1
2017	42,3	18,3
2018	.	.
2019	41,5	16,0
2020	.	.
2021	42,9	17,9
1) In 2018 en 2020 heeft geen meting plaatsgevonden. De waarden voor beide jaren zijn geïnterpoleerd.

Jongeren voelen zich vaker onveilig dan volwassenen

In 2021 voelde 43 procent van de jongeren zich weleens onveilig, tegen 31 procent van de 25‑plussers. Meerderjarige jongeren voelden zich vaker onveilig dan minderjarige (44 tegen 40 procent). Jonge vrouwen voelden zich meer dan dubbel zo vaak onveilig als jonge mannen (59 tegen 27 procent).

Ook in hun eigen buurt voelden jongeren zich vaker onveilig dan 25‑plussers, al is hier het verschil met 18 tegen 13 procent kleiner dan bij de algemene onveiligheidsgevoelens. Meerderjarige jongeren voelden zich vaker weleens onveilig in hun buurt dan minderjarige jongeren (19 tegen 16 procent). Ook hier voelden jonge vrouwen zich met 25 procent ruim twee keer zo vaak weleens onveilig als jonge mannen (11 procent).

Toon tabel8.3.2 Onveiligheidsgevoelens, 2021 (% jongeren)Verberg tabel8.3.2 Onveiligheidsgevoelens, 2021 (% jongeren)

8.3.2 Onveiligheidsgevoelens, 2021 (% jongeren)

leeftijd	Voelt zich wel eens onveilig in het algemeen	Voelt zich wel eens onveilig in buurt
15 tot 25 jaar	42,9	17,9
15 tot 18 jaar	39,9	16,0
18 tot 25 jaar	44,4	19,0

Jongeren in stedelijke buurten vaker onveiligheidsgevoelens

Jongeren in (zeer) sterk stedelijke buurten waren niet alleen vaker slachtoffer van traditionele criminaliteit, ze voelden zich ook vaker onveilig in hun woonomgeving dan jongeren in niet- of weinig stedelijke buurten. Zo voelde 27 procent van de 15- tot 25‑jarigen die in zeer sterk stedelijke buurten wonen zich weleens onveilig in de eigen woonomgeving, tegen 10 procent van de jongeren in weinig of niet-stedelijke buurten.

Toon tabel8.3.3 Onveiligheidsgevoelens naar stedelijkheid woonbuurt, 2021 (% jongeren van 15 tot 25 jaar
dat zich weleens onveilig voelt in de buurt)Verberg tabel8.3.3 Onveiligheidsgevoelens naar stedelijkheid woonbuurt, 2021 (% jongeren van 15 tot 25 jaar
dat zich weleens onveilig voelt in de buurt)

8.3.3 Onveiligheidsgevoelens naar stedelijkheid woonbuurt, 2021 (% jongeren van 15 tot 25 jaar
dat zich weleens onveilig voelt in de buurt)

stedelijkheid	Voelt zich wel eens onveilig in de buurt
Zeer sterk stedelijk	27,2
Sterk stedelijk	20,1
Matig stedelijk	14,9
Weinig stedelijk	9,7
Niet stedelijk	10,3

2 op de 10 Groningse, Noord- en Zuid-Hollandse jongeren voelen zich weleens onveilig in buurt

In Groningen, Zuid-Holland en Noord-Holland gaf 21 procent van de jongeren in 2021 aan zich weleens onveilig te voelen in hun eigen buurt. Het laagst was dit percentage onveiligheidsgevoelens in Fryslân, waar 8 procent van de jongeren zich weleens onveilig voelde in hun eigen woonomgeving.

Toon tabel8.3.4 Onveiligheidsgevoelens in de buurt, 2021Verberg tabel8.3.4 Onveiligheidsgevoelens in de buurt, 2021

8.3.4 Onveiligheidsgevoelens in de buurt, 2021

Provincies	Onveiligheidsgevoelens
Groningen (PV)	21,3
Friesland (PV)	8,1
Drenthe (PV)	13,1
Overijssel (PV)	14,8
Flevoland (PV)	18,8
Gelderland (PV)	14,9
Utrecht (PV)	18,6
Noord-Holland (PV)	20,6
Zuid-Holland (PV)	20,7
Zeeland (PV)	15,5
Noord-Brabant (PV)	17,4
Limburg (PV)	17,1

Jongeren voelen zich vaker gediscrimineerd dan volwassenen

In 2021 zei 14 procent van de jongeren zich in de afgelopen twaalf maanden gediscrimineerd te hebben gevoeld, tegen 11 procent van de 25‑plussers. Meerderjarige jongeren voelden zich vaker gediscrimineerd dan minderjarige jongeren (16 tegen 12 procent). Jonge vrouwen voelden zich vaker gediscrimineerd dan jonge mannen (16 tegen 13 procent). In (zeer) sterk stedelijke buurten is het percentage jongeren dat zich gediscrimineerd voelde met 20 procent 2 á 3 keer zo hoog als in niet-stedelijke buurten.

De meest voorkomende manier waarop slachtoffers zich gediscrimineerd voelen is ongelijke behandeling, benadeling of het voortrekken van bepaalde groepen. Ook het aanhoren van discriminerende opmerkingen wordt vaak genoemd.

Toon tabel8.3.5 Gediscrimineerd gevoeld in de afgelopen 12 maanden, 2021 (% jongeren van 15 tot 25 jaar)Verberg tabel8.3.5 Gediscrimineerd gevoeld in de afgelopen 12 maanden, 2021 (% jongeren van 15 tot 25 jaar)

8.3.5 Gediscrimineerd gevoeld in de afgelopen 12 maanden, 2021 (% jongeren van 15 tot 25 jaar)

categorie	categorie	Gediscrimineerd gevoeld
	Totaal,	14,2
Leeftijd	15 tot 18 jaar, Leeftijd	12
Leeftijd	18 tot 25 jaar, Leeftijd	15,5
Geslacht	Mannen, Geslacht	12,7
Geslacht	Vrouwen, Geslacht	15,8
Stedelijkheid woonbuurt	Zeer sterk stedelijk, Stedelijkheid woonbuurt	19,8
Stedelijkheid woonbuurt	Sterk stedelijk, Stedelijkheid woonbuurt	16,8
Stedelijkheid woonbuurt	Matig stedelijk, Stedelijkheid woonbuurt	13,4
Stedelijkheid woonbuurt	Weinig stedelijk, Stedelijkheid woonbuurt	8,5
Stedelijkheid woonbuurt	Niet stedelijk, Stedelijkheid woonbuurt	7,5

8.4Begrippen

Drugsmisdrijven (Standaardclassificatie misdrijven)

Harddrugs, Softdrugs en overige drugsmisdrijven.

Geweldsdelicten (Veiligheidsmonitor, zoals gebruikt in paragraaf 8.2)

Mishandeling, bedreiging met fysiek geweld en seksuele delicten.

Geweldsmisdrijven (Standaardclassificatie misdrijven)

Mishandeling, bedreiging, stalking, seksuele misdrijven, levensmisdrijven, vrijheidsbeneming/gijzeling, mensenhandel, mensensmokkel en overige geweldsmisdrijven.

Hacken (Veiligheidsmonitor, zoals gebruikt in paragraaf 8.2)

Met kwade bedoelingen en zonder toestemming inbreken op een apparaat (zoals een computer of tablet) of een account (zoals een e-mail- of bankaccount).

Online bedreiging en intimidatie (Veiligheidsmonitor, zoals gebruikt in paragraaf 8.2)

Online bedreiging (met geweld), pesten, stalken of shamesexting (verspreiden van naaktfoto’s of –filmpjes of hiermee dreigen).

Online oplichting en fraude (Veiligheidsmonitor, zoals gebruikt in paragraaf 8.2)

Aankoopfraude (het niet leveren van gekochte goederen of diensten), verkoopfraude (het niet betalen voor geleverde goederen en diensten), fraude in het betalingsverkeer, identiteitsfraude (gebruik van persoonsgegevens zonder toestemming en voor financieel gewin) en phishing (het voordoen als een ander persoon of bedrijf voor financieel gewin).

Vernielingen (Veiligheidsmonitor, zoals gebruikt in paragraaf 8.2)

Vernielingen aan eigendommen (zoals voertuigen) en overige vernielingen.

Verkeersmisdrijven (Standaardclassificatie misdrijven)

Verlaten plaats ongeval, rijden onder invloed, rijden tijdens ontzegging, rijden tijdens rijverbod, voeren vals kenteken, joyriding, weigeren blaastest/bloedonderzoek en overige verkeersmisdrijven.

Vermogensdelicten (Veiligheidsmonitor, zoals gebruikt in paragraaf 8.2)

(Poging tot) inbraak, fietsdiefstal, autodiefstal, diefstal uit/vanaf de auto, diefstal van andere voertuigen, (poging tot) zakkenrollerij/beroving en overige vormen van diefstal.

Vermogensmisdrijven (Standaardclassificatie misdrijven)

Diefstal/verduistering en inbraak, bedrog, valsheidsmisdrijven, heling, afpersing en afdreiging, bankbreuk, witwassen en overige vermogensmisdrijven.

Vernieling en misdrijven tegen openbare orde en gezag (Standaardclassificatie misdrijven)

Vernieling en beschadiging, openbare orde misdrijven, brandstichting/ontploffing en openbaar gezag misdrijven.

Vuurwapenmisdrijven (Standaardclassificatie misdrijven)

Misdrijven omschreven in artikel 55 van de Wet Wapens en Munitie. De wet regelt de opsporing, vervolging en berechting van handelingen die te maken hebben met (verboden) wapenbezit en wapenhandel.

8.6Meer informatie en literatuur

Meer informatie

Cijfers over verdachten van 12 tot 25 jaar naar delictgroep en persoonskenmerken zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.

Cijfers over verdachten tot 25 jaar naar delictgroep en woonregio zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.

Cijfers over verdachten naar delictgroep, geslacht, leeftijd en migratieachtergrond zijn te vinden op StatLine.

Cijfers over onveiligheidsgevoelens en slachtofferschap van criminaliteit onder jongeren van 15 tot 25 jaar zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.

Cijfers over slachtofferschap van criminaliteit en veiligheidsbeleving naar persoonskenmerken zijn te vinden op StatLine.

Literatuur

Akkermans, M., Kloosterman, R., Moons, E., Reep, C. & Tummers-van der Aa (2022). Veiligheidsmonitor 2021.