School

Jongeren in het voortgezet onderwijs

Auteurs: Brigitta Struijkenkamp, Marijke Hartgers

In het schooljaar 2019/’20 volgde ruim de helft van de leerlingen in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs een vmbo-opleiding. In de loop der jaren is het aandeel leerlingen in vmbo-b teruggelopen en in havo en vwo gestegen. In de voorexamenjaren was het aandeel zittenblijvers op de havo hoger dan op vmbo en vwo. Leerlingen met een migratieachtergrond bleven achter in slagingspercentages. Bijna alle vmbo-geslaagden blijven het volgende schooljaar onderwijs volgen.

5.1Vmbo’ers in het derde leerjaar

In het schooljaar 2019/’20 zaten bijna 194 duizend leerlingen in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs (exclusief praktijkonderwijs). Ruim 51 procent van deze leerlingen zat op het vmbo. Het aantal leerlingen in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs daalde in de afgelopen jaren. In 2015/’16 telde het derde leerjaar nog ruim 206 duizend leerlingen. De daling gaat samen met een daling van het aantal 14- en 15‑jarigen in de bevolking.

Het vmbo bestaat uit vier leerwegen: de basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-b), de kaderberoepsgerichte leerweg (vmbo-k), de gemengde leerweg (vmbo-g) en de theoretische leerweg (vmbo-t). In het schooljaar 2019/’20 zaten bijna 100 duizend leerlingen in het derde leerjaar op het vmbo, iets meer dan de helft van alle leerlingen in het derde leerjaar. In 2003/’04 volgde nog bijna 59 procent van de leerlingen in de derde klas van het vo een vmbo-opleiding, in 2015/’16 was dat 54 procent. De daling in het aandeel vmbo-leerlingen is vooral te zien bij vmbo-b. In 2003/’04 zat 19 procent van de leerlingen in de derde klas van het vo op vmbo-b, terwijl dit in 2015/’16 11 procent en in 2019/’20 9 procent was. Het aandeel leerlingen op vmbo-k bleef in deze periode vrijwel gelijk en het aandeel op vmbo-g en vmbo-t nam licht toe. Vmbo-g en vmbo-t hebben een vergelijkbaar niveau en vormen het hoogste niveau binnen het vmbo. In tegenstelling tot vmbo-t, volgen leerlingen op vmbo-g ook een beroepsgericht vak.

Toon tabel5.1.1 Onderwijspositie van leerlingen in leerjaar 3 (x 1 000)Verberg tabel5.1.1 Onderwijspositie van leerlingen in leerjaar 3 (x 1 000)

5.1.1 Onderwijspositie van leerlingen in leerjaar 3 (x 1 000)

leerjaar	Vmbo-b	Vmbo-k	Vmbo-g	Vmbo-t	Havo	Havo-vwo	Vwo
2003/'04	37,166	28,670	12,195	37,007	37,247	6,172	37,454
2004/'05	35,220	30,345	13,487	37,468	38,465	6,698	39,424
2005/'06	32,946	31,452	14,582	37,610	39,474	6,468	41,040
2006/'07	30,022	30,680	15,180	37,133	40,521	6,254	41,695
2007/'08	28,177	29,852	15,350	35,948	39,995	6,399	41,846
2008/'09	26,476	29,416	15,816	35,520	39,734	6,641	42,815
2009/'10	24,844	28,258	15,387	35,574	40,566	6,800	42,758
2010/'11	23,683	28,012	15,441	35,252	40,865	5,863	42,765
2011/'12	22,689	28,533	15,941	36,981	41,496	6,669	43,061
2012/'13	22,718	28,878	16,408	37,461	43,227	6,318	42,970
2013/'14	22,260	30,067	17,095	39,323	44,366	6,152	42,987
2014/'15	22,504	30,538	17,523	40,236	44,751	5,641	43,552
2015/'16	22,678	30,503	17,209	41,351	45,158	4,909	44,417
2016/'17	21,709	30,610	17,277	39,679	44,826	4,992	44,455
2017/'18	19,969	30,225	16,925	40,062	46,255	5,222	45,255
2018/'19	18,623	29,471	16,190	39,533	44,967	5,502	44,931
2019/'20*	17,332	28,434	15,743	38,083	44,600	5,554	44,075
*voorlopige cijfers

Ongeveer 23 procent van de leerlingen in het derde leerjaar van het voorgezet onderwijs in 2019/’20 volgde een havo-opleiding. Ditzelfde aandeel zat op het vwo. Een klein aandeel van de leerlingen, 3 procent, zat in een gemengde havo/vwo-klas. In 2003/’04 was het aandeel leerlingen in zowel havo als in vwo nog 19 procent; in 2015/’16 was dat voor beide 22 procent. Het aandeel leerlingen in een gemengde havo/vwo-klas bleef ongeveer gelijk.

Hoog aandeel vmbo’ers in Pekela, Gennep en op Terschelling

Het aandeel vmbo-leerlingen in het derde leerjaar verschilt sterk per woongemeente. Pekela, Gennep en Terschelling kenden het grootste aandeel vmbo’ers, met respectievelijk 72, 70 en 70 procent. De gemeenten Heemstede, Oegstgeest en Bloemendaal telden het laagste aandeel vmbo-leerlingen, met respectievelijk 21, 22 en 23 procent. In deze gemeenten was het aandeel hoogopgeleiden in de bevolking ook groter dan gemiddeld.

Drenthe en Flevoland zijn de provincies met het grootste aandeel vmbo’ers. Van de Drentse en Flevolandse leerlingen in het derde leerjaar ging in 2019/’20 respectievelijk 58 en 57 procent naar het vmbo. Ook in Friesland en Overijssel ging het om een dergelijk aandeel (56 procent). In de provincie Utrecht waren naar verhouding juist relatief weinig leerlingen die een vmbo-opleiding volgden, dat geldt ook voor Noord-Holland. In die provincies ging het om respectievelijk 44 en 47 procent van alle leerlingen in het derde leerjaar.

In de grote steden Utrecht, Amsterdam en Den Haag zat respectievelijk 42 procent, 45 procent en 49 procent van de leerlingen uit het derde leerjaar op het vmbo. Ook in de omliggende gemeenten van deze grote steden is het percentage vmbo’ers relatief laag. In Rotterdam is het aandeel vmbo-leerlingen met 59 procent hoger.

Toon tabel5.1.2 Leerlingen derde leerjaar vo op vmbo, 2019/'20*Verberg tabel5.1.2 Leerlingen derde leerjaar vo op vmbo, 2019/'20*

5.1.2 Leerlingen derde leerjaar vo op vmbo, 2019/'20*

Gemeente	Aandeel
Ameland	.
Schiermonnikoog	.
Pekela	72
Gennep	70
Terschelling	70
Bergen (L.)	69
Appingedam	69
Urk	68
Oldambt	68
Baarle-Nassau	67
Weststellingwerf	66
Reimerswaal	66
Hoogeveen	66
Schiedam	66
Oude IJsselstreek	65
Almelo	65
Twenterand	65
Emmen	65
Zwartewaterland	65
Den Helder	65
Delfzijl	65
Hulst	65
Maassluis	65
Montferland	64
Scherpenzeel	64
Kerkrade	64
Vlaardingen	63
Landgraaf	63
Hollands Kroon	63
Harlingen	63
Westerwolde	62
Nissewaard	62
Elburg	62
Putten	62
Mill en Sint Hubert	62
Opmeer	62
Oirschot	62
Venlo	61
Medemblik	61
Dinkelland	61
Hardenberg	61
Rijssen-Holten	61
Smallingerland	61
Lelystad	61
Achtkarspelen	61
Cuijk	61
Stede Broec	61
Tholen	61
1966	60
Heerlen	60
Horst aan de Maas	60
Dantumadiel	60
Laarbeek	60
Veenendaal	59
De Wolden	59
Steenwijkerland	59
Texel	59
Tiel	59
Bergeijk	59
Hattem	59
Coevorden	59
Maasgouw	59
Rotterdam	59
Zevenaar	59
Midden-Groningen	59
Oost Gelre	59
Ooststellingwerf	59
Berkelland	59
Aalten	59
Midden-Drenthe	59
Heerde	58
Stadskanaal	58
Steenbergen	58
Sluis	58
Doesburg	58
Veendam	58
Zaanstad	58
Rucphen	58
Enschede	58
De Fryske Marren	58
Heerhugowaard	58
Roerdalen	58
Koggenland	58
Edam-Volendam	58
Westland	58
Oss	58
Purmerend	58
Staphorst	58
Woensdrecht	58
Oldebroek	58
Landerd	58
Brunssum	58
Losser	58
1959	58
Enkhuizen	57
Geertruidenberg	57
Echt-Susteren	57
Almere	57
Boekel	57
Olst-Wijhe	57
Bronckhorst	57
Vlieland	.
Brummen	57
Neder-Betuwe	57
Cranendonck	57
Schagen	57
Venray	57
Bunschoten	57
Aa en Hunze	56
Westerveld	56
Heemskerk	56
1969	56
Winterswijk	56
Valkenswaard	56
Assen	56
Hof van Twente	56
Moerdijk	56
Borne	56
Barneveld	56
Beesel	56
Zaltbommel	56
Boxmeer	56
Hellendoorn	56
Epe	56
Tilburg	56
Opsterland	56
Vlissingen	56
Noordoostpolder	56
Drimmelen	56
Oosterhout	56
Capelle aan den IJssel	55
Schouwen-Duiveland	55
Krimpen aan den IJssel	55
Oudewater	55
Zwijndrecht	55
Drechterland	55
Dordrecht	55
Waddinxveen	55
Tytsjerksteradiel	55
Ommen	55
Druten	55
Lopik	55
1961	55
Waalwijk	55
Meierijstad	55
Waadhoeke	55
Kampen	55
Hardinxveld-Giessendam	55
Bergen op Zoom	55
Sint Anthonis	55
Sliedrecht	55
Bladel	55
Brielle	55
Dalfsen	55
Beverwijk	55
Reusel-De Mierden	54
Helmond	54
Langedijk	54
Wormerland	54
Wijchen	54
Wierden	54
Zundert	54
1970	54
Someren	54
Nunspeet	54
Haaksbergen	54
Deventer	54
Raalte	54
Dongen	54
Nijkerk	54
Súdwest-Fryslân	54
1978	54
Papendrecht	54
Borger-Odoorn	54
Ridderkerk	54
Hoorn	54
Doetinchem	54
Uden	54
1963	54
Roosendaal	53
Meppel	53
Velsen	53
Ede	53
Bernheze	53
Berg en Dal	53
Terneuzen	53
Westervoort	53
Goeree-Overflakkee	53
Renswoude	53
Asten	53
Voorst	53
Lisse	53
Deurne	53
Nieuwegein	53
Gorinchem	53
Peel en Maas	53
Beemster	53
Simpelveld	53
Zoetermeer	53
Gemert-Bakel	53
Krimpenerwaard	52
Beek	52
Leudal	52
Woudenberg	52
Noordenveld	52
Katwijk	52
West Maas en Waal	52
Alkmaar	52
Oisterwijk	52
Apeldoorn	52
Duiven	52
Middelburg	52
Roermond	52
Loppersum	52
Wijk bij Duurstede	51
Alblasserdam	51
Eemnes	51
Harderwijk	51
Hillegom	51
Borsele	51
Eindhoven	51
Noord-Beveland	51
	51
Geldrop-Mierlo	51
Gilze en Rijen	51
Hellevoetsluis	50
Zutphen	50
Weert	50
Best	50
Montfoort	50
Oldenzaal	50
Beuningen	50
Zandvoort	50
Buren	50
Heusden	50
Maasdriel	50
Rhenen	50
Hengelo	49
Lingewaard	49
Goes	49
Tubbergen	49
Etten-Leur	49
Leeuwarden	49
Zwolle	49
Alphen aan den Rijn	49
s-Gravenhage	49
Loon op Zand	49
Kaag en Braassem	49
Sittard-Geleen	49
Alphen-Chaam	49
Barendrecht	49
Grave	48
s-Hertogenbosch	48
1960	48
Dronten	48
Veldhoven	48
Vaals	48
Delft	48
Oostzaan	48
Heerenveen	48
Arnhem	48
Albrandswaard	48
Eersel	47
Haaren	47
Ermelo	47
Breda	47
Overbetuwe	47
Rheden	47
1954	47
Culemborg	47
Haarlemmermeer	46
Zeewolde	46
Woerden	46
Halderberge	46
Boxtel	46
Rijswijk	46
Diemen	46
Nijmegen	45
Stein	45
Amsterdam	45
IJsselstein	45
Nieuwkoop	45
Zuidplas	45
Uithoorn	45
Heumen	45
Hendrik-Ido-Ambacht	45
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	45
Leidschendam-Voorburg	45
Heeze-Leende	45
Bodegraven-Reeuwijk	45
Leusden	45
Midden-Delfland	44
Uitgeest	44
Goirle	44
Voerendaal	44
Tynaarlo	44
Veere	44
Aalsmeer	44
Teylingen	44
Lansingerland	44
Noordwijk	44
Huizen	44
Kapelle	44
Lochem	43
Nederweert	43
Gouda	43
Amersfoort	43
Meerssen	43
Son en Breugel	43
Stichtse Vecht	43
Mook en Middelaar	43
Groningen	43
Soest	43
Wijdemeren	43
Utrecht	42
Bergen (NH.)	42
Waterland	41
Hilvarenbeek	41
Pijnacker-Nootdorp	41
Haarlem	41
Maastricht	41
Weesp	40
Baarn	40
Westvoorne	40
Leiderdorp	40
Landsmeer	39
Hilversum	39
Castricum	39
Sint-Michielsgestel	39
Renkum	39
Zoeterwoude	39
Wageningen	38
Leiden	38
Valkenburg aan de Geul	38
Gulpen-Wittem	37
Waalre	37
De Ronde Venen	36
Utrechtse Heuvelrug	36
Bunnik	33
Zeist	32
Houten	32
Eijsden-Margraten	31
Heiloo	31
Vught	30
De Bilt	30
Wassenaar	27
Gooise Meren	27
Amstelveen	27
Voorschoten	26
Laren	26
Ouder-Amstel	26
Blaricum	24
Bloemendaal	23
Oegstgeest	22
Heemstede	21
Rozendaal	.
*voorlopige data

Leerlingen met eerste generatie migratieachtergrond vaker op vmbo-b

In zowel schooljaar 2003/’04 als 2019/’20 zaten leerlingen met een migratieachtergrond die niet in Nederland geboren zijn (eerste generatie) in het derde leerjaar verhoudingsgewijs vaker op het vmbo dan leerlingen zonder migratieachtergrond of leerlingen met een migratieachtergrond die wel in Nederland geboren zijn (tweede generatie). In 2019/’20 zat 60 procent van de vo-leerlingen in het derde leerjaar met een eerste generatie migratieachtergrond op het vmbo, tegen respectievelijk 49 en 56 procent van de leerlingen zonder migratieachtergrond of met een tweede generatie migratieachtergrond. In 2003/’04 was het voor alle drie de groepen hoger en ging het om respectievelijk 71, 54 en 64 procent.

Binnen het vmbo volgden leerlingen met een eerste generatie migratieachtergrond in zowel 2003/’04 als in 2019/’20 vaker vmbo-b ten opzichte van leerlingen met een tweede generatie migratieachtergrond of een Nederlandse achtergrond. Het omgekeerde is van toepassing op het aandeel leerlingen dat vmbo-g/t volgt. Het aandeel leerlingen op vmbo-k binnen het vmbo is ongeveer gelijk ongeacht de migratieachtergrond.

In vergelijking met 2003/’04 is het aandeel leerlingen op vmbo-b in alle drie de onderscheiden groepen in 2019/’20 afgenomen, maar voor de groep van eerste generatie migratieachtergrond relatief minder dan voor de overige twee onderscheiden groepen. In vergelijking met leerlingen met een Nederlandse achtergrond gaan leerlingen met een migratieachtergrond, eerste én tweede generatie, sinds 2003/’04 relatief iets vaker naar vmbo-g of vmbo-t. De achterstand qua vmbo-niveau op leerlingen met een Nederlandse achtergrond is voor de leerlingen met een tweede generatie migratieachtergrond daarmee duidelijk afgenomen. Voor de groep leerlingen met een eerste generatie achtergrond lijkt de achterstand in deze periode eveneens iets te zijn afgenomen.

Toon tabel5.1.3 Leerlingen vmbo 3 naar migratieachtergrond (%)Verberg tabel5.1.3 Leerlingen vmbo 3 naar migratieachtergrond (%)

5.1.3 Leerlingen vmbo 3 naar migratieachtergrond (%)

achtergrond	schooljaar	Vmbo-b	Vmbo-k	Vmbo-g	Vmbo-t
Nederlandse achtergrond	2003/'04, Nederlandse achtergrond	27,7	24,8	11,8	35,7
Nederlandse achtergrond	2019/'20*, Nederlandse achtergrond	15,2	28,5	18,4	37,9
1e generatie migratie achtergrond	2003/'04, 1e generatie migratie achtergrond	47,9	21,0	5,8	25,3
1e generatie migratie achtergrond	2019/'20*, 1e generatie migratie achtergrond	32,1	29,0	9,0	29,9
2e generatie migratie achtergrond	2003/'04, 2e generatie migratie achtergrond	38,5	23,1	7,4	31,1
2e generatie migratie achtergrond	2019/'20*, 2e generatie migratie achtergrond	20,9	28,6	9,2	41,3
*voorlopige cijfers

5.2Door- en uitstroom voortgezet onderwijs

Van schooljaar 2018/’19 op 2019/’20 bleef gemiddeld 7 procent van de vo-leerlingen in leerjaar 3 of hoger zitten in hetzelfde leerjaar van het onderwijsniveau dat zij al volgden; 84 procent ging over naar een volgend leerjaar. Daarnaast stroomde een kleine 5 procent af naar een niveau lager en 1 procent stroomde op naar een hoger niveau. Bijna 3 procent ging door naar ander onderwijs en een kleine 1 procent stroomde uit het (bekostigd) onderwijs.

Van de leerlingen in het derde leerjaar van vmbo-b bleef 6 procent zitten, 82 procent stroomde door naar vmbo-b 4 en ruim 2 procent stroomde op naar vmbo-k. In totaal ging bijna 8 procent naar ander onderwijs: praktijkonderwijs, voortgezet speciaal onderwijs en mbo. Binnen het mbo was vooral de drempelloze entreeopleiding populair.noot1 Iets meer dan 1 procent stroomde uit het (bekostigd) onderwijs.

Vanuit het derde leerjaar van vmbo-k en vmbo-gt ging bijna 9 van de 10 leerlingen over naar het examenjaar. Daarnaast stroomde vanuit vmbo-k relatief veel leerlingen af naar vmbo-b (5 procent) en deden vanuit vmbo-gt relatief veel leerlingen het jaar een keer over (7 procent).

Veel zittenblijvers en uitstroom havo 4

Op havo en vwo bleven de leerlingen het vaakst zitten in het voorexamenjaar; ruim 14 procent van de leerlingen op de havo en 7 procent van de leerlingen op het vwo. Daarnaast stroomde vanuit vwo 5 ruim 3 procent van de leerlingen af naar vooral havo 5. Havo 4 kende naast zittenblijvers relatief veel leerlingen die doorstroomden naar vavo of mbo (respectievelijk 1 en 6 procent). Leerlingen die vanuit havo 4 doorstromen naar het mbo zullen meestal geen overgangsbewijs naar havo 5 hebben behaald. Met een overgangsbewijs van havo 3 naar havo 4 kan al worden ingestroomd in het mbo.

Het laagste aandeel zittenblijvers was te vinden in het derde leerjaar van het vwo (2 procent). De afstroom vanuit vwo 3 was wel relatief groot. Ruim 10 procent van de leerlingen in vwo 3 vertrok naar met name havo 4. Ook vanuit havo 3 was de afstroom relatief hoog; bijna 9 procent van de leerlingen stroomde voor het merendeel af naar vmbo‍-‍t 4. De opstroom die te zien is vanuit havo 3 zal voor een deel geen opstroom zijn, maar doorstroom van een algemeen leerjaar havo/vwo naar vwo 4.

Toon tabel5.2.1 Door- en uitstroom per leerjaar, 2018/'19 op 2019/'20* (%)Verberg tabel5.2.1 Door- en uitstroom per leerjaar, 2018/'19 op 2019/'20* (%)

5.2.1 Door- en uitstroom per leerjaar, 2018/'19 op 2019/'20* (%)

leerjaar	Over (hoger leerjaar/zelfde niveau)	Opstroom (hoger niveau)	Zittenblijven (zonder afstroom) 1)	Afstroom (lager niveau)	Overig onderwijs	Uit (bekostigd) onderwijs
Vwo 5	87,2	.	6,8	3,4	1,7	1,0
Vwo 4	86,0	.	5,7	7,0	0,6	0,6
Vwo 3	86,9	.	2,2	10,3	0,3	0,3
Havo 4	77,3	0,2	14,4	0,1	7,0	1,0
Havo 3 2)	78,9	4,0	6,4	8,6	1,6	0,6
Vmbo-gt 3	87,7	0,3	7,2	2,5	1,9	0,4
Vmbo-k 3	87,3	0,4	4,2	5,1	2,6	0,4
Vmbo-b 3	82,4	2,4	6,3	.	7,6	1,2
*voorlopige cijfers
1) Zittenblijven is in het volgend schooljaar in hetzelfde leerjaar (of lager) van hetzelfde onderwijsniveau, d.w.z. exclusief de vertraagde afstroom.
2) Havo leerjaar 3 is inclusief algemeen leerjaar 3 (meest havo/vwo); de doorstroom van havo/vwo 3 naar vwo 4 wordt gerekend tot opstroom.

Slagingspercentage lager onder leerlingen met migratieachtergrond

Het percentage eindexamenkandidaten dat een diploma behaalt verschilt naar onderwijsniveau en naar migratieachtergrond. De slagingspercentages zijn het hoogst voor vmbo-b en vmbo-k, met in 2018/’19 respectievelijk 98 en 96 procent, en met 88 procent het laagst voor de havo. Leerlingen met een Nederlandse achtergrond laten bij elke onderwijssoort het hoogste slagingspercentage zien. De eindexamen­kandidaten met een eerste of tweede generatie migratieachtergrond blijven hierbij achter; de verschillen tussen de generaties zijn klein.

Op havo en vwo waren de verschillen naar (migratie-)achtergrond het grootst, op vmbo-b en vmbo-k het kleinst. In 2018/’19 haalde 92 procent van de vwo-examenkandidaten met een Nederlandse achtergrond het diploma tegen 84 procent van de vwo-examenkandidaten met een migratieachtergrond (zowel eerste als tweede generatie).

Toon tabel5.2.2 Geslaagden naar migratieachtergrond, 2018/'19* (%)Verberg tabel5.2.2 Geslaagden naar migratieachtergrond, 2018/'19* (%)

5.2.2 Geslaagden naar migratieachtergrond, 2018/'19* (%)

achtergrond	Vmbo-b	Vmbo-k	Vmbo-g/t	Havo	Vwo
Nederlandse achtergrond	99	97	94	90	92
1e generatie migratieachtergrond	96	94	87	83	84
2e generatie migratieachtergrond	97	93	89	82	84
*voorlopige cijfers

Bijna alle vmbo-geslaagden bleven het volgende schooljaar onderwijs volgen

Bijna alle vmbo-geslaagden bleven het volgende schooljaar onderwijs volgen. Dit komt omdat leerlingen met een vmbo-diploma nog geen startkwalificatie hebben behaald (een diploma op minimaal havo-, vwo- of mbo 2‑niveau). Van de vmbo-b/k/g-gediplomeerden uit het schooljaar 2018/’19 volgde 94 tot 98 procent in het schooljaar 2019/’20 een mbo-opleiding. Na het afronden van vmbo-t koos 82 procent voor het mbo, terwijl 16 procent naar de havo ging. Van de havo- en vwo-geslaagden stroomden de meeste leerlingen door naar het hoger onderwijs. Van de havo-geslaagden ging 74 naar het hbo, terwijl van de vwo-geslaagden 9 procent naar het hbo en 72 procent naar de universiteit ging. Respectievelijk 17 procent (havo) en 18 procent (vwo) volgde een jaar na het afronden van havo of vwo geen (bekostigd) onderwijs. Uit eerder onderzoek onder havo- en vwo-geslaagden uit schooljaar 2009/’10 bleek dat meer dan de helft van de schoolverlaters na één tussenjaar weer een opleiding volgde.

*voorlopige cijfers
¹⁾ Overig onderwijs bestaat uit praktijkonderwijs (pro), voortgezet speciaal onderwijs (vso) en voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo).

Toon tabel5.2.2 Geslaagden naar migratieachtergrond, 2018/'19* (%)Verberg tabel5.2.2 Geslaagden naar migratieachtergrond, 2018/'19* (%)

5.2.3 Door- en uitstroom gediplomeerden voortgezet onderwijs, 2018/'19* op 2019/'20*

Doorstroom (van)	Doorstroom (naar)	Doorstroom (gewicht)
vwo	wo	25310
vwo	hbo	3122
vwo	mbo	25
vwo	vo	0
vwo	overig	165
vwo	niet	6464
havo	wo	0
havo	hbo	35716
havo	mbo	1356
havo	vo	2386
havo	overig	495
havo	niet	8190
vmboT	wo	0
vmboT	hbo	0
vmboT	mbo	34018
vmboT	vo	6527
vmboT	overig	166
vmboT	niet	790
vmboG	wo	0
vmboG	hbo	0
vmboG	mbo	10374
vmboG	vo	490
vmboG	overig	16
vmboG	niet	137
vmboK	wo	0
vmboK	hbo	0
vmboK	mbo	27004
vmboK	vo	78
vmboK	overig	26
vmboK	niet	558
vmboB	wo	0
vmboB	hbo	0
vmboB	mbo	15752
vmboB	vo	458
vmboB	overig	11
vmboB	niet	439
*voorlopige cijfers 1) Overig onderwijs bestaat uit praktijkonderwijs (pro), voortgezet speciaal onderwijs (vso) en voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo).

5.3Begrippen

Afstroom

Er is sprake van afstroom wanneer een leerling in het volgende schooljaar in een lager niveau zit, ongeacht het leerjaar. Van vertraagde afstroom is sprake wanneer een leerling in het volgende schooljaar een niveau lager zit van hetzelfde leerjaar of een leerjaar lager. Hierbij is de volgende indeling van onderwijssoort aangehouden, waarbij vmbo-b het laagste niveau is en vwo het hoogste niveau:

• vmbo-b
• vmbo-k
• vmbo-g/t
• havo (inclusief algemeen leerjaar 3)
• vwo

In de eerste twee leerjaren van het voortgezet onderwijs is geen niveauverandering bepaald. De indeling naar niveau is in deze brugperiode niet betrouwbaar.

Havo

De havo is een onderwijssoort in het voortgezet onderwijs die vooral bedoeld is als voorbereiding op het hoger beroepsonderwijs. Met een havo-diploma is het tevens mogelijk om door te stromen naar het vijfde leerjaar van het vwo. De havo heeft vijf leerjaren. In de tweede fase (leerjaren 4 en 5) kiezen leerlingen uit vier profielen.

Middelbaar beroepsonderwijs (mbo)

Het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) leidt op voor een beroep. Mbo’ers combineren school met stages in de praktijk. Dit gebeurt via de beroepsopleidende leerweg (bol) of de beroepsbegeleidende leerweg (bbl). Bij de bol zit de student het grootste deel van de opleiding op school. Bij de bbl werkt een student en volgt deze een of twee dagen per week school.

Er zijn opleidingen op vier niveaus. Voor elk niveau gelden verschillende vooropleidingseisen. Ook de opleidingsduur verschilt. Het gaat om de volgende opleidingen:

1. De entreeopleiding is bedoeld voor jongeren zonder een diploma van een vooropleiding. De opleiding duurt meestal een jaar.
2. De basisberoepsopleiding (niveau 2) duurt een tot twee jaar. Vooropleiding: vmbo‍-‍b, -‍k, -‍g, of -‍t, of de entreeopleiding van het mbo.
3. De vakopleiding (niveau 3) duurt twee tot drie jaar. Vooropleiding: vmbo-k, -g of -t, havo, of mbo niveau 2.
4. De middenkaderopleiding (niveau 4) duurt meestal drie jaar. Voor sommige opleidingen geldt een maximum van vier jaar. Studenten die deze opleiding afronden, kunnen verder studeren op het hbo. Vooropleiding: vmbo-k, -g of -t, havo of mbo niveau 2 of 3.
5. De specialistenopleiding (niveau 4) is bedoeld voor mbo’ers die al een diploma vakopleiding (niveau 3) voor eenzelfde beroep of beroepscategorie hebben. De specialistenopleiding duurt dan nog een jaar.

Onderwijssoorten

vso= voortgezet speciaal onderwijs

vmbo = voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs

havo = hoger algemeen voortgezet onderwijs

vwo = voorbereidend wetenschappelijk onderwijs

mbo = middelbaar beroepsonderwijs

vavo = voortgezet algemeen volwassenenonderwijs

hbo = hoger beroepsonderwijs

wo = wetenschappelijk onderwijs

Opstroom

Er is sprake van opstroom wanneer een leerling in het volgende schooljaar in een hoger niveau zit, ongeacht het leerjaar. Van vertraagde opstroom is sprake wanneer een leerling in het volgende schooljaar een niveau hoger zit van hetzelfde leerjaar of lager. Hierbij is de volgende indeling van onderwijssoort aangehouden, waarbij vmbo-b het laagste niveau en vwo het hoogste niveau is:

• vmbo-b
• vmbo-k
• vmbo-g/t
• havo (inclusief algemeen leerjaar 3)
• vwo

In de eerste twee leerjaren van het voortgezet onderwijs is geen niveauverandering bepaald. De indeling naar niveau is in deze brugperiode niet betrouwbaar.

Persoon met migratieachtergrond

Persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen personen die zelf in het buitenland zijn geboren (de eerste generatie) en personen die in Nederland zijn geboren (de tweede generatie). De herkomstgroepering wordt bepaald aan de hand van het geboorteland van de persoon zelf of dat van de moeder, tenzij de moeder in Nederland is geboren. In dat geval geldt het geboorteland van de vader.

Persoon met Nederlandse achtergrond

Persoon van wie de beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar men zelf is geboren.

Praktijkonderwijs

Praktisch onderwijs, aansluitend op het basisonderwijs, dat bestemd is voor leerlingen die niet in staat worden geacht om een diploma te behalen in het vmbo.

Startkwalificatie

Een startkwalificatie is een diploma op minimaal havo, vwo of mbo niveau 2. Een startkwalificatie wordt gezien als het minimale niveau dat nodig is om een volwaardige plaats op de arbeidsmarkt te veroveren. Wanneer jongeren zonder startkwalificatie van school gaan, wordt verwacht dat ze problemen krijgen op de arbeidsmarkt.

Vmbo – basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-b)

Leerweg binnen het vmbo. Vooropleiding voor de basisberoepsopleiding, niveau 2 van de kwalificatiestructuur van het mbo.

Vmbo – gemengde leerweg (vmbo-g)

Leerweg binnen het vmbo. Heeft hetzelfde niveau als de theoretische leerweg van het vmbo, maar heeft ook een beroepsgericht vak. Dit programma geeft toegang tot de middenkaderopleiding, niveau 4 van de kwalificatiestructuur van het mbo. Het is na diplomering, met een extra vak, tevens mogelijk om door te stromen naar het vierde leerjaar van de havo.

Vmbo – kaderberoepsgerichte leerweg (vmbo-k)

Leerweg binnen het vmbo. De minimale vooropleiding voor de vakopleiding en de middenkaderopleiding, respectievelijk op niveau 3 en 4 van de kwalificatiestructuur van het mbo.

Vmbo – theoretische leerweg (vmbo-t)

Leerweg binnen het vmbo. Geeft toegang tot de middenkaderopleiding, niveau 4 van de kwalificatiestructuur van het mbo. Het is na diplomering, met een extra vak, tevens mogelijk om door te stromen naar het vierde leerjaar havo.

Vwo

Het vwo is een onderwijssoort in het voortgezet onderwijs, die vooral bedoeld is als voorbereiding op het wetenschappelijk onderwijs (wo). Het vwo heeft zes leerjaren. Leerlingen kunnen in de tweede fase (leerjaren 4, 5 en 6) kiezen uit vier profielen.

Het vwo kent twee onderwijssoorten: het atheneum en het gymnasium. Op het gymnasium krijgen alle leerlingen Grieks en Latijn in de onderbouw en minimaal één van deze klassieke talen in de bovenbouw.

Zittenblijven (zonder afstroom)

In dit hoofdstuk wordt een zittenblijver gezien als een leerling die in het volgende schooljaar in hetzelfde leerjaar zit van hetzelfde onderwijsniveau. Een enkele leerling zal in een lager leerjaar zitten van hetzelfde niveau. Leerlingen in de examenjaren worden niet meegerekend in het zittenblijven. Deze definitie wijkt af van wat in andere onderzoeken gebruikelijk is. Daar wordt namelijk ook de vertraagde afstroom (naar hetzelfde of lager leerjaar van een lager niveau) tot zittenblijven gerekend.

5.4Meer informatie en literatuur

Meer informatie

Onderwijscijfers van de groep tot 25 jaar zijn te vinden in Jeugdmonitor StatLine.

Cijfers over het aantal en percentage vmbo’ers in het derde leerjaar per gemeente zijn te vinden in Jeugdmonitor StatLine.

Cijfers over gediplomeerden in het voortgezet onderwijs zijn te vinden in Jeugdmonitor Statline.

Cijfers over het onderwijsniveau van de bevolking per provincie en gemeente zijn te vinden in StatLine.

Cijfers over examenkandidaten en slagingspercentages in het voortgezet onderwijs zijn te vinden in StatLine.

Cijfers over door- en uitstroom in het voortgezet onderwijs zijn te vinden in StatLine.

Voor meer informatie over kenmerken van schoolverlaters en de arbeidspositie vijf jaar later zie Kenmerken schoolverlaters en arbeidspositie vijf jaar later.