School
Jongeren in het voortgezet onderwijs
In het schooljaar 2019/’20 volgde ruim de helft van de leerlingen in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs een vmbo-opleiding. In de loop der jaren is het aandeel leerlingen in vmbo-b teruggelopen en in havo en vwo gestegen. In de voorexamenjaren was het aandeel zittenblijvers op de havo hoger dan op vmbo en vwo. Leerlingen met een migratieachtergrond bleven achter in slagingspercentages. Bijna alle vmbo-geslaagden blijven het volgende schooljaar onderwijs volgen.
5.1Vmbo’ers in het derde leerjaar
In het schooljaar 2019/’20 zaten bijna 194 duizend leerlingen in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs (exclusief praktijkonderwijs). Ruim 51 procent van deze leerlingen zat op het vmbo. Het aantal leerlingen in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs daalde in de afgelopen jaren. In 2015/’16 telde het derde leerjaar nog ruim 206 duizend leerlingen. De daling gaat samen met een daling van het aantal 14- en 15‑jarigen in de bevolking.
Het vmbo bestaat uit vier leerwegen: de basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-b), de kaderberoepsgerichte leerweg (vmbo-k), de gemengde leerweg (vmbo-g) en de theoretische leerweg (vmbo-t). In het schooljaar 2019/’20 zaten bijna 100 duizend leerlingen in het derde leerjaar op het vmbo, iets meer dan de helft van alle leerlingen in het derde leerjaar. In 2003/’04 volgde nog bijna 59 procent van de leerlingen in de derde klas van het vo een vmbo-opleiding, in 2015/’16 was dat 54 procent. De daling in het aandeel vmbo-leerlingen is vooral te zien bij vmbo-b. In 2003/’04 zat 19 procent van de leerlingen in de derde klas van het vo op vmbo-b, terwijl dit in 2015/’16 11 procent en in 2019/’20 9 procent was. Het aandeel leerlingen op vmbo-k bleef in deze periode vrijwel gelijk en het aandeel op vmbo-g en vmbo-t nam licht toe. Vmbo-g en vmbo-t hebben een vergelijkbaar niveau en vormen het hoogste niveau binnen het vmbo. In tegenstelling tot vmbo-t, volgen leerlingen op vmbo-g ook een beroepsgericht vak.
leerjaar | Vmbo-b | Vmbo-k | Vmbo-g | Vmbo-t | Havo | Havo-vwo | Vwo |
---|---|---|---|---|---|---|---|
2003/'04 | 37,166 | 28,670 | 12,195 | 37,007 | 37,247 | 6,172 | 37,454 |
2004/'05 | 35,220 | 30,345 | 13,487 | 37,468 | 38,465 | 6,698 | 39,424 |
2005/'06 | 32,946 | 31,452 | 14,582 | 37,610 | 39,474 | 6,468 | 41,040 |
2006/'07 | 30,022 | 30,680 | 15,180 | 37,133 | 40,521 | 6,254 | 41,695 |
2007/'08 | 28,177 | 29,852 | 15,350 | 35,948 | 39,995 | 6,399 | 41,846 |
2008/'09 | 26,476 | 29,416 | 15,816 | 35,520 | 39,734 | 6,641 | 42,815 |
2009/'10 | 24,844 | 28,258 | 15,387 | 35,574 | 40,566 | 6,800 | 42,758 |
2010/'11 | 23,683 | 28,012 | 15,441 | 35,252 | 40,865 | 5,863 | 42,765 |
2011/'12 | 22,689 | 28,533 | 15,941 | 36,981 | 41,496 | 6,669 | 43,061 |
2012/'13 | 22,718 | 28,878 | 16,408 | 37,461 | 43,227 | 6,318 | 42,970 |
2013/'14 | 22,260 | 30,067 | 17,095 | 39,323 | 44,366 | 6,152 | 42,987 |
2014/'15 | 22,504 | 30,538 | 17,523 | 40,236 | 44,751 | 5,641 | 43,552 |
2015/'16 | 22,678 | 30,503 | 17,209 | 41,351 | 45,158 | 4,909 | 44,417 |
2016/'17 | 21,709 | 30,610 | 17,277 | 39,679 | 44,826 | 4,992 | 44,455 |
2017/'18 | 19,969 | 30,225 | 16,925 | 40,062 | 46,255 | 5,222 | 45,255 |
2018/'19 | 18,623 | 29,471 | 16,190 | 39,533 | 44,967 | 5,502 | 44,931 |
2019/'20* | 17,332 | 28,434 | 15,743 | 38,083 | 44,600 | 5,554 | 44,075 |
*voorlopige cijfers |
Ongeveer 23 procent van de leerlingen in het derde leerjaar van het voorgezet onderwijs in 2019/’20 volgde een havo-opleiding. Ditzelfde aandeel zat op het vwo. Een klein aandeel van de leerlingen, 3 procent, zat in een gemengde havo/vwo-klas. In 2003/’04 was het aandeel leerlingen in zowel havo als in vwo nog 19 procent; in 2015/’16 was dat voor beide 22 procent. Het aandeel leerlingen in een gemengde havo/vwo-klas bleef ongeveer gelijk.
Hoog aandeel vmbo’ers in Pekela, Gennep en op Terschelling
Het aandeel vmbo-leerlingen in het derde leerjaar verschilt sterk per woongemeente. Pekela, Gennep en Terschelling kenden het grootste aandeel vmbo’ers, met respectievelijk 72, 70 en 70 procent. De gemeenten Heemstede, Oegstgeest en Bloemendaal telden het laagste aandeel vmbo-leerlingen, met respectievelijk 21, 22 en 23 procent. In deze gemeenten was het aandeel hoogopgeleiden in de bevolking ook groter dan gemiddeld.
Drenthe en Flevoland zijn de provincies met het grootste aandeel vmbo’ers. Van de Drentse en Flevolandse leerlingen in het derde leerjaar ging in 2019/’20 respectievelijk 58 en 57 procent naar het vmbo. Ook in Friesland en Overijssel ging het om een dergelijk aandeel (56 procent). In de provincie Utrecht waren naar verhouding juist relatief weinig leerlingen die een vmbo-opleiding volgden, dat geldt ook voor Noord-Holland. In die provincies ging het om respectievelijk 44 en 47 procent van alle leerlingen in het derde leerjaar.
In de grote steden Utrecht, Amsterdam en Den Haag zat respectievelijk 42 procent, 45 procent en 49 procent van de leerlingen uit het derde leerjaar op het vmbo. Ook in de omliggende gemeenten van deze grote steden is het percentage vmbo’ers relatief laag. In Rotterdam is het aandeel vmbo-leerlingen met 59 procent hoger.
Gemeente | Aandeel | |
---|---|---|
Ameland | . | |
Schiermonnikoog | . | |
Pekela | 72 | |
Gennep | 70 | |
Terschelling | 70 | |
Bergen (L.) | 69 | |
Appingedam | 69 | |
Urk | 68 | |
Oldambt | 68 | |
Baarle-Nassau | 67 | |
Weststellingwerf | 66 | |
Reimerswaal | 66 | |
Hoogeveen | 66 | |
Schiedam | 66 | |
Oude IJsselstreek | 65 | |
Almelo | 65 | |
Twenterand | 65 | |
Emmen | 65 | |
Zwartewaterland | 65 | |
Den Helder | 65 | |
Delfzijl | 65 | |
Hulst | 65 | |
Maassluis | 65 | |
Montferland | 64 | |
Scherpenzeel | 64 | |
Kerkrade | 64 | |
Vlaardingen | 63 | |
Landgraaf | 63 | |
Hollands Kroon | 63 | |
Harlingen | 63 | |
Westerwolde | 62 | |
Nissewaard | 62 | |
Elburg | 62 | |
Putten | 62 | |
Mill en Sint Hubert | 62 | |
Opmeer | 62 | |
Oirschot | 62 | |
Venlo | 61 | |
Medemblik | 61 | |
Dinkelland | 61 | |
Hardenberg | 61 | |
Rijssen-Holten | 61 | |
Smallingerland | 61 | |
Lelystad | 61 | |
Achtkarspelen | 61 | |
Cuijk | 61 | |
Stede Broec | 61 | |
Tholen | 61 | |
1966 | 60 | |
Heerlen | 60 | |
Horst aan de Maas | 60 | |
Dantumadiel | 60 | |
Laarbeek | 60 | |
Veenendaal | 59 | |
De Wolden | 59 | |
Steenwijkerland | 59 | |
Texel | 59 | |
Tiel | 59 | |
Bergeijk | 59 | |
Hattem | 59 | |
Coevorden | 59 | |
Maasgouw | 59 | |
Rotterdam | 59 | |
Zevenaar | 59 | |
Midden-Groningen | 59 | |
Oost Gelre | 59 | |
Ooststellingwerf | 59 | |
Berkelland | 59 | |
Aalten | 59 | |
Midden-Drenthe | 59 | |
Heerde | 58 | |
Stadskanaal | 58 | |
Steenbergen | 58 | |
Sluis | 58 | |
Doesburg | 58 | |
Veendam | 58 | |
Zaanstad | 58 | |
Rucphen | 58 | |
Enschede | 58 | |
De Fryske Marren | 58 | |
Heerhugowaard | 58 | |
Roerdalen | 58 | |
Koggenland | 58 | |
Edam-Volendam | 58 | |
Westland | 58 | |
Oss | 58 | |
Purmerend | 58 | |
Staphorst | 58 | |
Woensdrecht | 58 | |
Oldebroek | 58 | |
Landerd | 58 | |
Brunssum | 58 | |
Losser | 58 | |
1959 | 58 | |
Enkhuizen | 57 | |
Geertruidenberg | 57 | |
Echt-Susteren | 57 | |
Almere | 57 | |
Boekel | 57 | |
Olst-Wijhe | 57 | |
Bronckhorst | 57 | |
Vlieland | . | |
Brummen | 57 | |
Neder-Betuwe | 57 | |
Cranendonck | 57 | |
Schagen | 57 | |
Venray | 57 | |
Bunschoten | 57 | |
Aa en Hunze | 56 | |
Westerveld | 56 | |
Heemskerk | 56 | |
1969 | 56 | |
Winterswijk | 56 | |
Valkenswaard | 56 | |
Assen | 56 | |
Hof van Twente | 56 | |
Moerdijk | 56 | |
Borne | 56 | |
Barneveld | 56 | |
Beesel | 56 | |
Zaltbommel | 56 | |
Boxmeer | 56 | |
Hellendoorn | 56 | |
Epe | 56 | |
Tilburg | 56 | |
Opsterland | 56 | |
Vlissingen | 56 | |
Noordoostpolder | 56 | |
Drimmelen | 56 | |
Oosterhout | 56 | |
Capelle aan den IJssel | 55 | |
Schouwen-Duiveland | 55 | |
Krimpen aan den IJssel | 55 | |
Oudewater | 55 | |
Zwijndrecht | 55 | |
Drechterland | 55 | |
Dordrecht | 55 | |
Waddinxveen | 55 | |
Tytsjerksteradiel | 55 | |
Ommen | 55 | |
Druten | 55 | |
Lopik | 55 | |
1961 | 55 | |
Waalwijk | 55 | |
Meierijstad | 55 | |
Waadhoeke | 55 | |
Kampen | 55 | |
Hardinxveld-Giessendam | 55 | |
Bergen op Zoom | 55 | |
Sint Anthonis | 55 | |
Sliedrecht | 55 | |
Bladel | 55 | |
Brielle | 55 | |
Dalfsen | 55 | |
Beverwijk | 55 | |
Reusel-De Mierden | 54 | |
Helmond | 54 | |
Langedijk | 54 | |
Wormerland | 54 | |
Wijchen | 54 | |
Wierden | 54 | |
Zundert | 54 | |
1970 | 54 | |
Someren | 54 | |
Nunspeet | 54 | |
Haaksbergen | 54 | |
Deventer | 54 | |
Raalte | 54 | |
Dongen | 54 | |
Nijkerk | 54 | |
Súdwest-Fryslân | 54 | |
1978 | 54 | |
Papendrecht | 54 | |
Borger-Odoorn | 54 | |
Ridderkerk | 54 | |
Hoorn | 54 | |
Doetinchem | 54 | |
Uden | 54 | |
1963 | 54 | |
Roosendaal | 53 | |
Meppel | 53 | |
Velsen | 53 | |
Ede | 53 | |
Bernheze | 53 | |
Berg en Dal | 53 | |
Terneuzen | 53 | |
Westervoort | 53 | |
Goeree-Overflakkee | 53 | |
Renswoude | 53 | |
Asten | 53 | |
Voorst | 53 | |
Lisse | 53 | |
Deurne | 53 | |
Nieuwegein | 53 | |
Gorinchem | 53 | |
Peel en Maas | 53 | |
Beemster | 53 | |
Simpelveld | 53 | |
Zoetermeer | 53 | |
Gemert-Bakel | 53 | |
Krimpenerwaard | 52 | |
Beek | 52 | |
Leudal | 52 | |
Woudenberg | 52 | |
Noordenveld | 52 | |
Katwijk | 52 | |
West Maas en Waal | 52 | |
Alkmaar | 52 | |
Oisterwijk | 52 | |
Apeldoorn | 52 | |
Duiven | 52 | |
Middelburg | 52 | |
Roermond | 52 | |
Loppersum | 52 | |
Wijk bij Duurstede | 51 | |
Alblasserdam | 51 | |
Eemnes | 51 | |
Harderwijk | 51 | |
Hillegom | 51 | |
Borsele | 51 | |
Eindhoven | 51 | |
Noord-Beveland | 51 | |
51 | ||
Geldrop-Mierlo | 51 | |
Gilze en Rijen | 51 | |
Hellevoetsluis | 50 | |
Zutphen | 50 | |
Weert | 50 | |
Best | 50 | |
Montfoort | 50 | |
Oldenzaal | 50 | |
Beuningen | 50 | |
Zandvoort | 50 | |
Buren | 50 | |
Heusden | 50 | |
Maasdriel | 50 | |
Rhenen | 50 | |
Hengelo | 49 | |
Lingewaard | 49 | |
Goes | 49 | |
Tubbergen | 49 | |
Etten-Leur | 49 | |
Leeuwarden | 49 | |
Zwolle | 49 | |
Alphen aan den Rijn | 49 | |
s-Gravenhage | 49 | |
Loon op Zand | 49 | |
Kaag en Braassem | 49 | |
Sittard-Geleen | 49 | |
Alphen-Chaam | 49 | |
Barendrecht | 49 | |
Grave | 48 | |
s-Hertogenbosch | 48 | |
1960 | 48 | |
Dronten | 48 | |
Veldhoven | 48 | |
Vaals | 48 | |
Delft | 48 | |
Oostzaan | 48 | |
Heerenveen | 48 | |
Arnhem | 48 | |
Albrandswaard | 48 | |
Eersel | 47 | |
Haaren | 47 | |
Ermelo | 47 | |
Breda | 47 | |
Overbetuwe | 47 | |
Rheden | 47 | |
1954 | 47 | |
Culemborg | 47 | |
Haarlemmermeer | 46 | |
Zeewolde | 46 | |
Woerden | 46 | |
Halderberge | 46 | |
Boxtel | 46 | |
Rijswijk | 46 | |
Diemen | 46 | |
Nijmegen | 45 | |
Stein | 45 | |
Amsterdam | 45 | |
IJsselstein | 45 | |
Nieuwkoop | 45 | |
Zuidplas | 45 | |
Uithoorn | 45 | |
Heumen | 45 | |
Hendrik-Ido-Ambacht | 45 | |
Nuenen, Gerwen en Nederwetten | 45 | |
Leidschendam-Voorburg | 45 | |
Heeze-Leende | 45 | |
Bodegraven-Reeuwijk | 45 | |
Leusden | 45 | |
Midden-Delfland | 44 | |
Uitgeest | 44 | |
Goirle | 44 | |
Voerendaal | 44 | |
Tynaarlo | 44 | |
Veere | 44 | |
Aalsmeer | 44 | |
Teylingen | 44 | |
Lansingerland | 44 | |
Noordwijk | 44 | |
Huizen | 44 | |
Kapelle | 44 | |
Lochem | 43 | |
Nederweert | 43 | |
Gouda | 43 | |
Amersfoort | 43 | |
Meerssen | 43 | |
Son en Breugel | 43 | |
Stichtse Vecht | 43 | |
Mook en Middelaar | 43 | |
Groningen | 43 | |
Soest | 43 | |
Wijdemeren | 43 | |
Utrecht | 42 | |
Bergen (NH.) | 42 | |
Waterland | 41 | |
Hilvarenbeek | 41 | |
Pijnacker-Nootdorp | 41 | |
Haarlem | 41 | |
Maastricht | 41 | |
Weesp | 40 | |
Baarn | 40 | |
Westvoorne | 40 | |
Leiderdorp | 40 | |
Landsmeer | 39 | |
Hilversum | 39 | |
Castricum | 39 | |
Sint-Michielsgestel | 39 | |
Renkum | 39 | |
Zoeterwoude | 39 | |
Wageningen | 38 | |
Leiden | 38 | |
Valkenburg aan de Geul | 38 | |
Gulpen-Wittem | 37 | |
Waalre | 37 | |
De Ronde Venen | 36 | |
Utrechtse Heuvelrug | 36 | |
Bunnik | 33 | |
Zeist | 32 | |
Houten | 32 | |
Eijsden-Margraten | 31 | |
Heiloo | 31 | |
Vught | 30 | |
De Bilt | 30 | |
Wassenaar | 27 | |
Gooise Meren | 27 | |
Amstelveen | 27 | |
Voorschoten | 26 | |
Laren | 26 | |
Ouder-Amstel | 26 | |
Blaricum | 24 | |
Bloemendaal | 23 | |
Oegstgeest | 22 | |
Heemstede | 21 | |
Rozendaal | . | |
*voorlopige data |
Leerlingen met eerste generatie migratieachtergrond vaker op vmbo-b
In zowel schooljaar 2003/’04 als 2019/’20 zaten leerlingen met een migratieachtergrond die niet in Nederland geboren zijn (eerste generatie) in het derde leerjaar verhoudingsgewijs vaker op het vmbo dan leerlingen zonder migratieachtergrond of leerlingen met een migratieachtergrond die wel in Nederland geboren zijn (tweede generatie). In 2019/’20 zat 60 procent van de vo-leerlingen in het derde leerjaar met een eerste generatie migratieachtergrond op het vmbo, tegen respectievelijk 49 en 56 procent van de leerlingen zonder migratieachtergrond of met een tweede generatie migratieachtergrond. In 2003/’04 was het voor alle drie de groepen hoger en ging het om respectievelijk 71, 54 en 64 procent.
Binnen het vmbo volgden leerlingen met een eerste generatie migratieachtergrond in zowel 2003/’04 als in 2019/’20 vaker vmbo-b ten opzichte van leerlingen met een tweede generatie migratieachtergrond of een Nederlandse achtergrond. Het omgekeerde is van toepassing op het aandeel leerlingen dat vmbo-g/t volgt. Het aandeel leerlingen op vmbo-k binnen het vmbo is ongeveer gelijk ongeacht de migratieachtergrond.
In vergelijking met 2003/’04 is het aandeel leerlingen op vmbo-b in alle drie de onderscheiden groepen in 2019/’20 afgenomen, maar voor de groep van eerste generatie migratieachtergrond relatief minder dan voor de overige twee onderscheiden groepen. In vergelijking met leerlingen met een Nederlandse achtergrond gaan leerlingen met een migratieachtergrond, eerste én tweede generatie, sinds 2003/’04 relatief iets vaker naar vmbo-g of vmbo-t. De achterstand qua vmbo-niveau op leerlingen met een Nederlandse achtergrond is voor de leerlingen met een tweede generatie migratieachtergrond daarmee duidelijk afgenomen. Voor de groep leerlingen met een eerste generatie achtergrond lijkt de achterstand in deze periode eveneens iets te zijn afgenomen.
achtergrond | schooljaar | Vmbo-b | Vmbo-k | Vmbo-g | Vmbo-t |
---|---|---|---|---|---|
Nederlandse achtergrond |
2003/'04, Nederlandse achtergrond |
27,7 | 24,8 | 11,8 | 35,7 |
Nederlandse achtergrond |
2019/'20*, Nederlandse achtergrond |
15,2 | 28,5 | 18,4 | 37,9 |
1e generatie migratie achtergrond |
2003/'04, 1e generatie migratie achtergrond |
47,9 | 21,0 | 5,8 | 25,3 |
1e generatie migratie achtergrond |
2019/'20*, 1e generatie migratie achtergrond |
32,1 | 29,0 | 9,0 | 29,9 |
2e generatie migratie achtergrond |
2003/'04, 2e generatie migratie achtergrond |
38,5 | 23,1 | 7,4 | 31,1 |
2e generatie migratie achtergrond |
2019/'20*, 2e generatie migratie achtergrond |
20,9 | 28,6 | 9,2 | 41,3 |
*voorlopige cijfers |
5.2Door- en uitstroom voortgezet onderwijs
Van schooljaar 2018/’19 op 2019/’20 bleef gemiddeld 7 procent van de vo-leerlingen in leerjaar 3 of hoger zitten in hetzelfde leerjaar van het onderwijsniveau dat zij al volgden; 84 procent ging over naar een volgend leerjaar. Daarnaast stroomde een kleine 5 procent af naar een niveau lager en 1 procent stroomde op naar een hoger niveau. Bijna 3 procent ging door naar ander onderwijs en een kleine 1 procent stroomde uit het (bekostigd) onderwijs.
Van de leerlingen in het derde leerjaar van vmbo-b bleef 6 procent zitten, 82 procent stroomde door naar vmbo-b 4 en ruim 2 procent stroomde op naar vmbo-k. In totaal ging bijna 8 procent naar ander onderwijs: praktijkonderwijs, voortgezet speciaal onderwijs en mbo. Binnen het mbo was vooral de drempelloze entreeopleiding populair.noot1 Iets meer dan 1 procent stroomde uit het (bekostigd) onderwijs.
Vanuit het derde leerjaar van vmbo-k en vmbo-gt ging bijna 9 van de 10 leerlingen over naar het examenjaar. Daarnaast stroomde vanuit vmbo-k relatief veel leerlingen af naar vmbo-b (5 procent) en deden vanuit vmbo-gt relatief veel leerlingen het jaar een keer over (7 procent).
Veel zittenblijvers en uitstroom havo 4
Op havo en vwo bleven de leerlingen het vaakst zitten in het voorexamenjaar; ruim 14 procent van de leerlingen op de havo en 7 procent van de leerlingen op het vwo. Daarnaast stroomde vanuit vwo 5 ruim 3 procent van de leerlingen af naar vooral havo 5. Havo 4 kende naast zittenblijvers relatief veel leerlingen die doorstroomden naar vavo of mbo (respectievelijk 1 en 6 procent). Leerlingen die vanuit havo 4 doorstromen naar het mbo zullen meestal geen overgangsbewijs naar havo 5 hebben behaald. Met een overgangsbewijs van havo 3 naar havo 4 kan al worden ingestroomd in het mbo.
Het laagste aandeel zittenblijvers was te vinden in het derde leerjaar van het vwo (2 procent). De afstroom vanuit vwo 3 was wel relatief groot. Ruim 10 procent van de leerlingen in vwo 3 vertrok naar met name havo 4. Ook vanuit havo 3 was de afstroom relatief hoog; bijna 9 procent van de leerlingen stroomde voor het merendeel af naar vmbo-t 4. De opstroom die te zien is vanuit havo 3 zal voor een deel geen opstroom zijn, maar doorstroom van een algemeen leerjaar havo/vwo naar vwo 4.
leerjaar | Over (hoger leerjaar/zelfde niveau) | Opstroom (hoger niveau) | Zittenblijven (zonder afstroom) 1) | Afstroom (lager niveau) | Overig onderwijs | Uit (bekostigd) onderwijs |
---|---|---|---|---|---|---|
Vwo 5 | 87,2 | . | 6,8 | 3,4 | 1,7 | 1,0 |
Vwo 4 | 86,0 | . | 5,7 | 7,0 | 0,6 | 0,6 |
Vwo 3 | 86,9 | . | 2,2 | 10,3 | 0,3 | 0,3 |
Havo 4 | 77,3 | 0,2 | 14,4 | 0,1 | 7,0 | 1,0 |
Havo 3 2) | 78,9 | 4,0 | 6,4 | 8,6 | 1,6 | 0,6 |
Vmbo-gt 3 | 87,7 | 0,3 | 7,2 | 2,5 | 1,9 | 0,4 |
Vmbo-k 3 | 87,3 | 0,4 | 4,2 | 5,1 | 2,6 | 0,4 |
Vmbo-b 3 | 82,4 | 2,4 | 6,3 | . | 7,6 | 1,2 |
*voorlopige cijfers | ||||||
1) Zittenblijven is in het volgend schooljaar in hetzelfde leerjaar (of lager) van hetzelfde onderwijsniveau, d.w.z. exclusief de vertraagde afstroom. | ||||||
2) Havo leerjaar 3 is inclusief algemeen leerjaar 3 (meest havo/vwo); de doorstroom van havo/vwo 3 naar vwo 4 wordt gerekend tot opstroom. |
Slagingspercentage lager onder leerlingen met migratieachtergrond
Het percentage eindexamenkandidaten dat een diploma behaalt verschilt naar onderwijsniveau en naar migratieachtergrond. De slagingspercentages zijn het hoogst voor vmbo-b en vmbo-k, met in 2018/’19 respectievelijk 98 en 96 procent, en met 88 procent het laagst voor de havo. Leerlingen met een Nederlandse achtergrond laten bij elke onderwijssoort het hoogste slagingspercentage zien. De eindexamenkandidaten met een eerste of tweede generatie migratieachtergrond blijven hierbij achter; de verschillen tussen de generaties zijn klein.
Op havo en vwo waren de verschillen naar (migratie-)achtergrond het grootst, op vmbo-b en vmbo-k het kleinst. In 2018/’19 haalde 92 procent van de vwo-examenkandidaten met een Nederlandse achtergrond het diploma tegen 84 procent van de vwo-examenkandidaten met een migratieachtergrond (zowel eerste als tweede generatie).
achtergrond | Vmbo-b | Vmbo-k | Vmbo-g/t | Havo | Vwo |
---|---|---|---|---|---|
Nederlandse achtergrond | 99 | 97 | 94 | 90 | 92 |
1e generatie migratieachtergrond | 96 | 94 | 87 | 83 | 84 |
2e generatie migratieachtergrond | 97 | 93 | 89 | 82 | 84 |
*voorlopige cijfers |
Bijna alle vmbo-geslaagden bleven het volgende schooljaar onderwijs volgen
Bijna alle vmbo-geslaagden bleven het volgende schooljaar onderwijs volgen. Dit komt omdat leerlingen met een vmbo-diploma nog geen startkwalificatie hebben behaald (een diploma op minimaal havo-, vwo- of mbo 2‑niveau). Van de vmbo-b/k/g-gediplomeerden uit het schooljaar 2018/’19 volgde 94 tot 98 procent in het schooljaar 2019/’20 een mbo-opleiding. Na het afronden van vmbo-t koos 82 procent voor het mbo, terwijl 16 procent naar de havo ging. Van de havo- en vwo-geslaagden stroomden de meeste leerlingen door naar het hoger onderwijs. Van de havo-geslaagden ging 74 naar het hbo, terwijl van de vwo-geslaagden 9 procent naar het hbo en 72 procent naar de universiteit ging. Respectievelijk 17 procent (havo) en 18 procent (vwo) volgde een jaar na het afronden van havo of vwo geen (bekostigd) onderwijs. Uit eerder onderzoek onder havo- en vwo-geslaagden uit schooljaar 2009/’10 bleek dat meer dan de helft van de schoolverlaters na één tussenjaar weer een opleiding volgde.
*voorlopige cijfers
1) Overig onderwijs bestaat uit praktijkonderwijs (pro),
voortgezet speciaal onderwijs (vso) en voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo).
Doorstroom (van) | Doorstroom (naar) | Doorstroom (gewicht) | |||
---|---|---|---|---|---|
vwo | wo | 25310 | |||
vwo | hbo | 3122 | |||
vwo | mbo | 25 | |||
vwo | vo | 0 | |||
vwo | overig | 165 | |||
vwo | niet | 6464 | |||
havo | wo | 0 | |||
havo | hbo | 35716 | |||
havo | mbo | 1356 | |||
havo | vo | 2386 | |||
havo | overig | 495 | |||
havo | niet | 8190 | |||
vmboT | wo | 0 | |||
vmboT | hbo | 0 | |||
vmboT | mbo | 34018 | |||
vmboT | vo | 6527 | |||
vmboT | overig | 166 | |||
vmboT | niet | 790 | |||
vmboG | wo | 0 | |||
vmboG | hbo | 0 | |||
vmboG | mbo | 10374 | |||
vmboG | vo | 490 | |||
vmboG | overig | 16 | |||
vmboG | niet | 137 | |||
vmboK | wo | 0 | |||
vmboK | hbo | 0 | |||
vmboK | mbo | 27004 | |||
vmboK | vo | 78 | |||
vmboK | overig | 26 | |||
vmboK | niet | 558 | |||
vmboB | wo | 0 | |||
vmboB | hbo | 0 | |||
vmboB | mbo | 15752 | |||
vmboB | vo | 458 | |||
vmboB | overig | 11 | |||
vmboB | niet | 439 | |||
*voorlopige cijfers 1) Overig onderwijs bestaat uit praktijkonderwijs (pro), voortgezet speciaal onderwijs (vso) en voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo). |
5.3Begrippen
Afstroom
Er is sprake van afstroom wanneer een leerling in het volgende schooljaar in een lager niveau zit, ongeacht het leerjaar. Van vertraagde afstroom is sprake wanneer een leerling in het volgende schooljaar een niveau lager zit van hetzelfde leerjaar of een leerjaar lager. Hierbij is de volgende indeling van onderwijssoort aangehouden, waarbij vmbo-b het laagste niveau is en vwo het hoogste niveau:
- vmbo-b
- vmbo-k
- vmbo-g/t
- havo (inclusief algemeen leerjaar 3)
- vwo
In de eerste twee leerjaren van het voortgezet onderwijs is geen niveauverandering bepaald. De indeling naar niveau is in deze brugperiode niet betrouwbaar.
Havo
De havo is een onderwijssoort in het voortgezet onderwijs die vooral bedoeld is als voorbereiding op het hoger beroepsonderwijs. Met een havo-diploma is het tevens mogelijk om door te stromen naar het vijfde leerjaar van het vwo. De havo heeft vijf leerjaren. In de tweede fase (leerjaren 4 en 5) kiezen leerlingen uit vier profielen.
Middelbaar beroepsonderwijs (mbo)
Het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) leidt op voor een beroep. Mbo’ers combineren school met stages in de praktijk. Dit gebeurt via de beroepsopleidende leerweg (bol) of de beroepsbegeleidende leerweg (bbl). Bij de bol zit de student het grootste deel van de opleiding op school. Bij de bbl werkt een student en volgt deze een of twee dagen per week school.
Er zijn opleidingen op vier niveaus. Voor elk niveau gelden verschillende vooropleidingseisen. Ook de opleidingsduur verschilt. Het gaat om de volgende opleidingen:
- De entreeopleiding is bedoeld voor jongeren zonder een diploma van een vooropleiding. De opleiding duurt meestal een jaar.
- De basisberoepsopleiding (niveau 2) duurt een tot twee jaar. Vooropleiding: vmbo-b, -k, -g, of -t, of de entreeopleiding van het mbo.
- De vakopleiding (niveau 3) duurt twee tot drie jaar. Vooropleiding: vmbo-k, -g of -t, havo, of mbo niveau 2.
- De middenkaderopleiding (niveau 4) duurt meestal drie jaar. Voor sommige opleidingen geldt een maximum van vier jaar. Studenten die deze opleiding afronden, kunnen verder studeren op het hbo. Vooropleiding: vmbo-k, -g of -t, havo of mbo niveau 2 of 3.
- De specialistenopleiding (niveau 4) is bedoeld voor mbo’ers die al een diploma vakopleiding (niveau 3) voor eenzelfde beroep of beroepscategorie hebben. De specialistenopleiding duurt dan nog een jaar.
Onderwijssoorten
vso= voortgezet speciaal onderwijs
vmbo = voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs
havo = hoger algemeen voortgezet onderwijs
vwo = voorbereidend wetenschappelijk onderwijs
mbo = middelbaar beroepsonderwijs
vavo = voortgezet algemeen volwassenenonderwijs
hbo = hoger beroepsonderwijs
wo = wetenschappelijk onderwijs
Opstroom
Er is sprake van opstroom wanneer een leerling in het volgende schooljaar in een hoger niveau zit, ongeacht het leerjaar. Van vertraagde opstroom is sprake wanneer een leerling in het volgende schooljaar een niveau hoger zit van hetzelfde leerjaar of lager. Hierbij is de volgende indeling van onderwijssoort aangehouden, waarbij vmbo-b het laagste niveau en vwo het hoogste niveau is:
- vmbo-b
- vmbo-k
- vmbo-g/t
- havo (inclusief algemeen leerjaar 3)
- vwo
In de eerste twee leerjaren van het voortgezet onderwijs is geen niveauverandering bepaald. De indeling naar niveau is in deze brugperiode niet betrouwbaar.
Persoon met migratieachtergrond
Persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen personen die zelf in het buitenland zijn geboren (de eerste generatie) en personen die in Nederland zijn geboren (de tweede generatie). De herkomstgroepering wordt bepaald aan de hand van het geboorteland van de persoon zelf of dat van de moeder, tenzij de moeder in Nederland is geboren. In dat geval geldt het geboorteland van de vader.
Persoon met Nederlandse achtergrond
Persoon van wie de beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar men zelf is geboren.
Praktijkonderwijs
Praktisch onderwijs, aansluitend op het basisonderwijs, dat bestemd is voor leerlingen die niet in staat worden geacht om een diploma te behalen in het vmbo.
Startkwalificatie
Een startkwalificatie is een diploma op minimaal havo, vwo of mbo niveau 2. Een startkwalificatie wordt gezien als het minimale niveau dat nodig is om een volwaardige plaats op de arbeidsmarkt te veroveren. Wanneer jongeren zonder startkwalificatie van school gaan, wordt verwacht dat ze problemen krijgen op de arbeidsmarkt.
Vmbo – basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-b)
Leerweg binnen het vmbo. Vooropleiding voor de basisberoepsopleiding, niveau 2 van de kwalificatiestructuur van het mbo.
Vmbo – gemengde leerweg (vmbo-g)
Leerweg binnen het vmbo. Heeft hetzelfde niveau als de theoretische leerweg van het vmbo, maar heeft ook een beroepsgericht vak. Dit programma geeft toegang tot de middenkaderopleiding, niveau 4 van de kwalificatiestructuur van het mbo. Het is na diplomering, met een extra vak, tevens mogelijk om door te stromen naar het vierde leerjaar van de havo.
Vmbo – kaderberoepsgerichte leerweg (vmbo-k)
Leerweg binnen het vmbo. De minimale vooropleiding voor de vakopleiding en de middenkaderopleiding, respectievelijk op niveau 3 en 4 van de kwalificatiestructuur van het mbo.
Vmbo – theoretische leerweg (vmbo-t)
Leerweg binnen het vmbo. Geeft toegang tot de middenkaderopleiding, niveau 4 van de kwalificatiestructuur van het mbo. Het is na diplomering, met een extra vak, tevens mogelijk om door te stromen naar het vierde leerjaar havo.
Vwo
Het vwo is een onderwijssoort in het voortgezet onderwijs, die vooral bedoeld is als voorbereiding op het wetenschappelijk onderwijs (wo). Het vwo heeft zes leerjaren. Leerlingen kunnen in de tweede fase (leerjaren 4, 5 en 6) kiezen uit vier profielen.
Het vwo kent twee onderwijssoorten: het atheneum en het gymnasium. Op het gymnasium krijgen alle leerlingen Grieks en Latijn in de onderbouw en minimaal één van deze klassieke talen in de bovenbouw.
Zittenblijven (zonder afstroom)
In dit hoofdstuk wordt een zittenblijver gezien als een leerling die in het volgende schooljaar in hetzelfde leerjaar zit van hetzelfde onderwijsniveau. Een enkele leerling zal in een lager leerjaar zitten van hetzelfde niveau. Leerlingen in de examenjaren worden niet meegerekend in het zittenblijven. Deze definitie wijkt af van wat in andere onderzoeken gebruikelijk is. Daar wordt namelijk ook de vertraagde afstroom (naar hetzelfde of lager leerjaar van een lager niveau) tot zittenblijven gerekend.
5.4Meer informatie en literatuur
Meer informatie
Onderwijscijfers van de groep tot 25 jaar zijn te vinden in Jeugdmonitor StatLine.
Cijfers over het aantal en percentage vmbo’ers in het derde leerjaar per gemeente zijn te vinden in Jeugdmonitor StatLine.
Cijfers over gediplomeerden in het voortgezet onderwijs zijn te vinden in Jeugdmonitor Statline.
Cijfers over het onderwijsniveau van de bevolking per provincie en gemeente zijn te vinden in StatLine.
Cijfers over examenkandidaten en slagingspercentages in het voortgezet onderwijs zijn te vinden in StatLine.
Cijfers over door- en uitstroom in het voortgezet onderwijs zijn te vinden in StatLine.
Voor meer informatie over kenmerken van schoolverlaters en de arbeidspositie vijf jaar later zie Kenmerken schoolverlaters en arbeidspositie vijf jaar later.
Noten
Een aantal leerlingen stroomde volgens de registerdata vanuit het derde leerjaar van vmbo-b door naar mbo niveau 2. Dit zijn zeer waarschijnlijk leerlingen die de doorlopende leerroute vmbo-mbo volg(d)en.