Technische toelichting

Tevredenheid met het leven

Voor de hoofdstukken 2, 3 en 4 is gebruik gemaakt van gegevens uit de Enquête sociale samenhang en welzijn 2013, 2014, 2015, 2016, 2017 en 2018. Het gaat daarbij vooral om de gegevens van alle personen van 18 jaar of ouder over de tevredenheid met het leven en het eigen oordeel over de gezondheid. Voor deze enquête worden jaarlijks ongeveer 7,5 duizend personen bevraagd. Deze gegevens zijn verrijkt met registerinformatie, zoals het gestandaardiseerde besteedbare inkomen en voor werkenden het type baan.

Marges

Rond de gegevens in deze publicatie zitten statistische marges. Dit houdt in dat kleine verschillen tussen groepen ook veroorzaakt kunnen zijn door toeval. De marges zijn groter naarmate de omvang van een groep kleiner is. Om ervoor te zorgen dat de groepen waarover wordt gerapporteerd voldoende groot zijn, zijn vaak meerdere jaren samengenomen. In deze publicatie zijn dat meestal de jaren 2016, 2017 en 2018. Indien nodig is een groter aantal jaren samengevoegd.

Scholieren en studenten

Scholieren en studenten vormen een aparte groep. Hun inkomenspositie is duidelijk afwijkend van andere bevolkingsgroepen. Alleen al om die reden zal hun kwaliteit van leven op de wijze waarop die in deze publicatie is gedefinieerd, nooit groot kunnen zijn. Ook hun relatie tot de arbeidsmarkt verschilt sterk van die van niet studerende leeftijdgenoten. Als studenten en scholieren een baan hebben gaat het vaak om kleine en tijdelijke contracten. Ten slotte, ook hun opleidingsniveau is moeilijk te vangen in de gehanteerde indeling laag, midden hoog, juist omdat zij nog bezig zijn hun opleiding te voltooien. Om deze redenen zijn scholieren en studenten niet meegenomen in hoofdstuk 2.

Gestandaardiseerd huishoudensinkomen

Het gestandaardiseerd huishoudensinkomen is het totale besteedbaar inkomen van een huishouden, gecorrigeerd voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden. Deze correctie vindt plaats met behulp van equivalentiefactoren. In de equivalentiefactor komen de schaalvoordelen tot uitdrukking die het gevolg zijn van het voeren van een gemeenschappelijke huishouding. Met behulp van de equivalentiefactoren worden alle inkomens herleid tot het inkomen van een eenpersoonshuishouden. Op deze wijze zijn de welvaartsniveaus van huishoudens vergelijkbaar gemaakt. In deze publicatie worden huishoudens ingedeeld op basis van een welvaartsmaat waarin zowel informatie over het inkomen als over het vermogen wordt gebruikt. De rangschikkingen van huishoudens naar de hoogte van het inkomen en het vermogen zijn het uitgangspunt. De huishoudens zijn verdeeld in kwintielgroepen. In de laagste (1e) welvaartsgroep hebben huishoudens een laag inkomen én een laag vermogen hebben. Huishoudens in de hoogste (5e) welvaartsgroep hebben een hoog inkomen én een hoog vermogen.

Onderwijsniveau

Het hoogst behaald onderwijsniveau wordt in drie hoofdcategorieën en daarbinnen in enkele subcategorieën (onderwijskwalificaties) onderverdeeld: laagopgeleid (basisonderwijs, vmbo, mbo-1, avo onderbouw), middelbaaropgeleid (havo, vwo, mbo-2, 3, en 4) en hoogopgeleid (hbo bachelor, hbo master, wo bachelor, wo master, doctor).

Inkomstenbronnen

Voor hoofdstuk 5 zijn de inkomstenbronnen van personen in vastgesteld voor de jaren 2001–2016. Het peilmoment was telkens 30 september. De volgende vijf inkomstenbronnen zijn onderscheiden: 1) inkomen uit arbeid (uit loon, of als zelfstandige), 2) inkomen uit een werkloosheids- of een bijstandsuitkering, 3) inkomen uit een ziekte- of arbeidsongeschiktheidsuitkering (WAO, WAZ, Wajong ’98, Wajong 2010, Wajong 2015, WIA), 4) inkomen uit een pensioenuitkering (AOW en/of (aanvullend) pensioen), 5) geen inkomen.

Gezondheid

In deze publicatie worden verschillende gezondheidsmaten besproken.

Ervaren gezondheid. Deze wordt bepaald op grond van de vraag ‘Hoe is over het algemeen uw gezondheidstoestand?’. Mensen die deze vraag beantwoorden met ‘goed’ of ‘zeer goed’ worden gezond genoemd.

Chronische ziekten. Mensen die aangeven de afgelopen 12 maanden één van de volgende aandoeningen te hebben gehad worden aangemerkt als chronisch ziek: astma, bronchitis, hartafwijking, beroerte, hoge bloeddruk, maag- darmstoornissen, suikerziekte, rugaandoening, reumatische/gewrichtsaandoeningen, migraine en kanker.

Langdurige aandoeningen en beperkingen. Dit gezondheidsbegrip, dat in hoofdstuk 7 wordt gebruikt, wordt met dezelfde vraagstelling uitgevraagd als ‘chronische ziekten’, maar in een enquête waarin verder veel vragen over werk worden gesteld (de Enquête Beroepsbevolking, die onder ongeveer 145 duizend huishoudens wordt gehouden). Door de andere context waarin de vraag wordt gesteld, geven mensen hier minder snel aan een aandoening te hebben.

Lichamelijke beperkingen. Bij dit gezondheidsbegrip wordt gevraagd naar activiteiten waarbij men moet bewegen, zien of horen in alledaagse situaties. Wie op alle vragen hierover aangeeft de activiteit zonder moeite of met enige moeite te kunnen uitvoeren, eventueel met behulp van een stok, bril of gehoorapparaat, wordt gezien als niet lichamelijk beperkt.

Inzetbaarheid van werknemers

Voor de cijfers over duurzame inzetbaarheid van werknemers is gebruik gemaakt van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA), jaargangen 2014–2018. De NEA is een enquête onder ruim 140 duizend werknemers in Nederland die wordt uitgevoerd door CBS en TNO met financiële steun van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Zorgkosten

De zorgkosten hebben betrekking op de zorg die vergoed wordt vanuit de basisverzekering, die ingesteld is door de Zorgverzekeringswet (Zvw). Personen die niet verplicht zijn zich te verzekeren in het kader van de Zvw en personen die wel Zvw-plichtig zijn maar niet daadwerkelijk zijn verzekerd, zijn niet meegenomen in het onderzoek. Alleen de door de verzekeraar vergoede kosten zijn meegenomen, inclusief het eigen risico.