Bevolkingsontwikkeling
De afgelopen drie jaar is de bevolking van Nederland relatief snel gegroeid, met uitzondering van het ‘coronajaar’ 2020. In dat jaar halveerde de bevolkingsgroei ten opzichte van 2019. Er kwamen 68 duizend inwoners bij, in 2019 waren dat er nog ruim 125 duizend. In 2021 trok de bevolkingsgroei weer aan en nam het aantal inwoners opnieuw met meer dan 100 duizend toe. Begin 2021 woonden er bijna 17,5 miljoen mensen in Nederland. Dat zullen er naar verwachting 18,9 miljoen zijn in 2035 en 19,6 miljoen in 2050. Vooral de eerstkomende jaren voorziet de Kernprognose 2021–2070 een relatief sterke bevolkingsgroei, waarna het groeitempo geleidelijk afneemt (Stoeldraijer, Van Duin, De Regt, Van der Reijden en Te Riele, 2021). Dit heeft vooral te maken met het oplopen van de sterfte door de vergrijzing. Het grootste deel van de groei zal afkomstig zijn van internationale migratie. Tot 2040 groeit de bevolking ook door natuurlijke aanwas, daarna volgt een periode waarin het aantal overledenen het aantal geboorten overtreft.
2.1Groei, maar ook krimp
Niet overal in Nederland groeit de bevolking. In 2021 nam vooral in de steden en de omliggende gemeenten het aantal inwoners toe, terwijl in 15 procent van alle gemeenten de bevolking is gekrompen. Ook voor de toekomst voorziet de prognose een sterke groei in de Randstad, in en om de grote steden. Tussen 2021 en 2035 wordt de sterkste bevolkingstoename verwacht in COROP-regio Agglomeratie Groot-Amsterdam (19 procent). Ook in Flevoland (16 procent) blijft de bevolking naar verwachting nog sterk toenemen (figuur 2.1.1). Van oudsher fungeert Flevoland als overloopgebied voor de noordelijke Randstad. Buiten de Randstad, in de zogenaamde intermediaire zone, voorziet de prognose in grote delen van Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel ook bevolkingsgroei, hoewel wat minder sterk.
| GemNaam | Bevolkingsgroei 2021 tot 2035 | |
|---|---|---|
| Oost-Groningen | -6,59 | |
| Delfzijl en omgeving | -12,58 | |
| Overig Groningen | 6,26 | |
| Noord-Friesland | 0,26 | |
| Zuidwest-Friesland | -2,1 | |
| Zuidoost-Friesland | 1,64 | |
| Noord-Drenthe | -1,72 | |
| Zuidoost-Drenthe | -0,88 | |
| Zuidwest-Drenthe | -1,93 | |
| Noord-Overijssel | 5,91 | |
| Zuidwest-Overijssel | 6,11 | |
| Twente | 2,22 | |
| Veluwe | 9,99 | |
| Achterhoek | -2,26 | |
| Arnhem/Nijmegen | 7,15 | |
| Zuidwest-Gelderland | 9,19 | |
| Utrecht | 11,78 | |
| Kop van Noord-Holland | 2,55 | |
| Alkmaar en omgeving | 7,61 | |
| IJmond | 6,05 | |
| Agglomeratie Haarlem | 14,55 | |
| Zaanstreek | 13,36 | |
| Groot-Amsterdam | 18,67 | |
| Het Gooi en Vechtstreek | 8,37 | |
| Agglomeratie Leiden en Bollenstreek | 7,28 | |
| Agglomeratie's-Gravenhage | 15,27 | |
| Delft en Westland | 16,03 | |
| Oost-Zuid-Holland | 13,76 | |
| Groot-Rijnmond | 9,3 | |
| Zuidoost-Zuid-Holland | 5,44 | |
| Zeeuwsch-Vlaanderen | -1,76 | |
| Overig Zeeland | 2,67 | |
| West-Noord-Brabant | 5,42 | |
| Midden-Noord-Brabant | 8,78 | |
| Noordoost-Noord-Brabant | 6,12 | |
| Zuidoost-Noord-Brabant | 11,45 | |
| Noord-Limburg | 0,12 | |
| Midden-Limburg | 0,36 | |
| Zuid-Limburg | -0,41 | |
| Flevoland | 16,45 | |
| Bron: PBL/CBS | ||
Naast regio’s met een toenemend aantal inwoners zijn er naar verwachting ook regio’s die, ondanks de sterke groei van de totale bevolking van Nederland, nog te maken krijgen met krimp. Tot 2035 voorziet de prognose een daling van de bevolking met meer dan 5 procent in Delfzijl en omgeving en in Oost-Groningen.
In andere traditionele krimpregio’s, zoals Zeeuws-Vlaanderen, de Achterhoek en Zuid-Limburg, wordt daarentegen tot 2035 geen krimp van belang verwacht. Pas voor de periode na 2035 voorziet de prognose in deze gebieden een lichte krimp tot –5 procent. Ook in Delfzijl en omgeving en in Oost-Groningen zet de krimp naar verwachting ook na 2035 door.
| GemNaam | Bevolkingsgroei 2035 tot 2050 | |
|---|---|---|
| Oost-Groningen | -7,91 | |
| Delfzijl en omgeving | -25,55 | |
| Overig Groningen | 0,63 | |
| Noord-Friesland | -3,01 | |
| Zuidwest-Friesland | -0,44 | |
| Zuidoost-Friesland | -0,94 | |
| Noord-Drenthe | 0,63 | |
| Zuidoost-Drenthe | -2,28 | |
| Zuidwest-Drenthe | -3,58 | |
| Noord-Overijssel | 1,27 | |
| Zuidwest-Overijssel | 2,98 | |
| Twente | -0,66 | |
| Veluwe | 4,73 | |
| Achterhoek | -2,78 | |
| Arnhem/Nijmegen | 2,71 | |
| Zuidwest-Gelderland | 4,44 | |
| Utrecht | 6,52 | |
| Kop van Noord-Holland | 0,1 | |
| Alkmaar en omgeving | 4,28 | |
| IJmond | 3,07 | |
| Agglomeratie Haarlem | 7,18 | |
| Zaanstreek | 2,3 | |
| Groot-Amsterdam | 11,77 | |
| Het Gooi en Vechtstreek | 4,38 | |
| Agglomeratie Leiden en Bollenstreek | 3,25 | |
| Agglomeratie's-Gravenhage | 10,46 | |
| Delft en Westland | 5,88 | |
| Oost-Zuid-Holland | 5,32 | |
| Groot-Rijnmond | 4,76 | |
| Zuidoost-Zuid-Holland | 2,38 | |
| Zeeuwsch-Vlaanderen | -2,84 | |
| Overig Zeeland | -0,13 | |
| West-Noord-Brabant | 1,59 | |
| Midden-Noord-Brabant | 3,93 | |
| Noordoost-Noord-Brabant | 2,67 | |
| Zuidoost-Noord-Brabant | 5,17 | |
| Noord-Limburg | -3,1 | |
| Midden-Limburg | -3,13 | |
| Zuid-Limburg | -3,03 | |
| Flevoland | 11,73 | |
| Bron: PBL/CBS | ||
Figuur 2.1.3 laat zien welke gemeenten grotendeels verantwoordelijk zijn voor het regiobeeld. Gemeenten met een sterke bevolkingsgroei tot 2035 zijn vooral te vinden in de Randstad. Dit zijn naast de vier grote steden en hun diverse randgemeenten ook steden als Zoetermeer, Leiden en Haarlem. In de intermediaire zone zijn er eveneens steden met een sterke bevolkingsgroei, zoals Nijmegen en Eindhoven. In het noorden en oosten vallen Groningen, Zwolle en Enschede op door een relatief sterke bevolkingsgroei.
Krimp komt voor in diverse gemeenten in de noordelijke provincies. Elders, langs de oostgrens, in Twente, de Achterhoek en Limburg, zijn er ook gemeenten die naar verwachting in bevolkingsomvang afnemen. Voor alle gemeenten met een krimp van 2,5 procent of meer gaat het om een gezamenlijk verlies van 95 duizend inwoners tussen 2021 en 2035. De verwachte krimp komt onder andere doordat er in deze vrij sterk vergrijsde regio’s meer mensen overlijden dan er kinderen worden geboren. In het merendeel van de krimpgemeenten vertrekken bovendien doorgaans meer mensen naar andere gemeenten in Nederland dan ervoor terugkomen. Het zijn vooral jongvolwassenen die verhuizen naar de Randstad en naar de steden daarbuiten, voor een baan of voor studie (Husby, Weterings, Groot, 2019).
De mate van bevolkingskrimp en het aantal krimpregio’s tot 2035 vallen in de huidige prognose lager uit dan eerder was voorzien (te Riele, Huisman, Stoeldraijer, de Jong, van Duin en Husby, 2019). Zo wordt in 15 procent van de gemeenten een krimp van 2,5 procent of meer verwacht. Bij de vorige prognose kwam dat nog bij meer dan 20 procent van de gemeenten voor. Vooral de buitenlandse migratie speelt daarin een belangrijke rol. Voor de toekomst wordt een grotere groei door buitenlandse migratie verondersteld dan bij de vorige prognose. Bij het opstellen van de huidige prognose speelde de toegenomen migratie vanuit Oekraïne nog geen rol, maar werd wel aangenomen dat de asielmigratie in de toekomst hoger zou zijn dan bij de vorige prognose werd verondersteld. Naast meer asielmigranten komen vooral meer arbeids- en studiemigranten naar Nederland. De meesten komen uit Europa, maar ook vanuit Azië en Amerika komen meer mensen naar Nederland dan er vertrekken (de Regt, Van Duin en Stoeldraijer, 2021). Immigranten vestigen zich met name in de steden, niet alleen in de Randstad, maar ook daarbuiten (Van der Star, De Jong en Manting, 2021). Daarnaast vestigen zij zich de laatste jaren ook in plattelandsgemeenten, vooral daar waar veel banen beschikbaar zijn in de landbouw, tuinbouw, logistiek en bouw. Hierdoor overtreft ook in gemeenten in de krimpregio’s de immigratie nog al eens de emigratie. De gemeenten die het sterkst groeien door buitenlandse migratie zijn daardoor niet alleen de steden maar ook plattelandsgemeenten waar arbeidskrachten (in de landbouw) nodig zijn, zoals Zeewolde, Steenbergen en Hollands Kroon.
| GemNaam | Bevolkingsgroei 2021 tot 2035 | |
|---|---|---|
| Groningen | 13,89 | |
| Almere | 21,14 | |
| Stadskanaal | -6,75 | |
| Veendam | -7,06 | |
| Zeewolde | 10,91 | |
| Achtkarspelen | -2,37 | |
| Ameland | 3,51 | |
| Harlingen | -7,68 | |
| Heerenveen | 6,96 | |
| Leeuwarden | 8,29 | |
| Ooststellingwerf | 2,90 | |
| Opsterland | -5,49 | |
| Schiermonnikoog | 5,69 | |
| Smallingerland | 0,28 | |
| Terschelling | 8,64 | |
| Vlieland | 3,26 | |
| Weststellingwerf | 1,15 | |
| Assen | 3,82 | |
| Coevorden | -5,63 | |
| Emmen | 0,77 | |
| Hoogeveen | -5,83 | |
| Meppel | 6,41 | |
| Almelo | 4,63 | |
| Borne | 4,46 | |
| Dalfsen | 3,25 | |
| Deventer | 8,64 | |
| Enschede | 6,92 | |
| Haaksbergen | -4,56 | |
| Hardenberg | -2,06 | |
| Hellendoorn | -0,40 | |
| Hengelo | 1,47 | |
| Kampen | 9,17 | |
| Losser | 4,35 | |
| Noordoostpolder | -3,57 | |
| Oldenzaal | -0,38 | |
| Ommen | 4,23 | |
| Raalte | 3,23 | |
| Staphorst | -1,25 | |
| Tubbergen | 1,46 | |
| Urk | 8,86 | |
| Wierden | -1,38 | |
| Zwolle | 11,67 | |
| Aalten | -1,30 | |
| Apeldoorn | 11,01 | |
| Arnhem | 13,75 | |
| Barneveld | 16,66 | |
| Beuningen | 1,23 | |
| Brummen | 0,24 | |
| Buren | 12,62 | |
| Culemborg | 9,87 | |
| Doesburg | 3,50 | |
| Doetinchem | 2,84 | |
| Druten | 3,51 | |
| Duiven | -0,16 | |
| Ede | 17,43 | |
| Elburg | 1,86 | |
| Epe | 5,74 | |
| Ermelo | 10,00 | |
| Harderwijk | 8,20 | |
| Hattem | 7,14 | |
| Heerde | -0,27 | |
| Heumen | 1,06 | |
| Lochem | -3,40 | |
| Maasdriel | 12,29 | |
| Nijkerk | 5,10 | |
| Nijmegen | 17,66 | |
| Oldebroek | -3,55 | |
| Putten | -2,49 | |
| Renkum | -3,36 | |
| Rheden | 3,23 | |
| Rozendaal | 20,64 | |
| Scherpenzeel | 10,52 | |
| Tiel | 7,59 | |
| Voorst | 11,02 | |
| Wageningen | 15,96 | |
| Westervoort | 0,50 | |
| Winterswijk | -7,75 | |
| Wijchen | -3,41 | |
| Zaltbommel | 11,34 | |
| Zevenaar | 0,27 | |
| Zutphen | 0,55 | |
| Nunspeet | 1,89 | |
| Dronten | 4,10 | |
| Amersfoort | 8,34 | |
| Baarn | 1,78 | |
| De_Bilt | 1,39 | |
| Bunnik | 11,70 | |
| Bunschoten | 13,59 | |
| Eemnes | 11,97 | |
| Houten | 8,23 | |
| Leusden | 7,02 | |
| Lopik | 6,64 | |
| Montfoort | -3,13 | |
| Renswoude | 12,70 | |
| Rhenen | 4,77 | |
| Soest | 1,88 | |
| Utrecht | 26,43 | |
| Veenendaal | 8,91 | |
| Woudenberg | 6,92 | |
| Wijk_bij_Duurstede | 3,09 | |
| IJsselstein | -1,03 | |
| Zeist | 9,73 | |
| Nieuwegein | 19,28 | |
| Aalsmeer | 7,92 | |
| Alkmaar | 7,75 | |
| Amstelveen | 19,88 | |
| Amsterdam | 20,14 | |
| Beemster | 21,03 | |
| Bergen_(NH.) | 1,99 | |
| Beverwijk | 14,34 | |
| Blaricum | 3,85 | |
| Bloemendaal | -1,98 | |
| Castricum | 1,72 | |
| Diemen | 28,17 | |
| Edam-Volendam | 4,07 | |
| Enkhuizen | 4,92 | |
| Haarlem | 19,90 | |
| Haarlemmermeer | 19,45 | |
| Heemskerk | 4,23 | |
| Heemstede | 1,61 | |
| Heerhugowaard | 11,02 | |
| Heiloo | 8,63 | |
| Den_Helder | -6,36 | |
| Hilversum | 15,34 | |
| Hoorn | 10,14 | |
| Huizen | -0,92 | |
| Landsmeer | -0,47 | |
| Langedijk | 5,09 | |
| Laren | 4,35 | |
| Medemblik | 1,66 | |
| Oostzaan | -2,19 | |
| Opmeer | 5,21 | |
| Ouder-Amstel | 40,89 | |
| Purmerend | 14,69 | |
| Schagen | 4,05 | |
| Texel | 2,49 | |
| Uitgeest | 1,59 | |
| Uithoorn | 10,75 | |
| Velsen | 5,20 | |
| Weesp | 24,91 | |
| Zandvoort | 7,31 | |
| Zaanstad | 14,83 | |
| Alblasserdam | 3,20 | |
| Alphen_aan_den_Rijn | 15,93 | |
| Barendrecht | 1,47 | |
| Drechterland | -0,38 | |
| Brielle | 7,40 | |
| Capelle_aan_den_IJssel | 4,51 | |
| Delft | 17,95 | |
| Dordrecht | 7,40 | |
| Gorinchem | 10,89 | |
| Gouda | 18,06 | |
| s-Gravenhage | 18,41 | |
| Hardinxveld-Giessendam | 8,54 | |
| Hellevoetsluis | 0,67 | |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 9,05 | |
| Stede Broec | 0,91 | |
| Hillegom | 12,32 | |
| Katwijk | 4,95 | |
| Krimpen_aan_den_IJssel | -0,96 | |
| Leiden | 9,83 | |
| Leiderdorp | 4,06 | |
| Lisse | 1,79 | |
| Maassluis | 11,91 | |
| Nieuwkoop | -0,04 | |
| Noordwijk | 7,25 | |
| Oegstgeest | 12,50 | |
| Oudewater | 9,15 | |
| Papendrecht | 2,47 | |
| Ridderkerk | 6,19 | |
| Rotterdam | 12,00 | |
| Rijswijk | 26,63 | |
| Schiedam | 12,24 | |
| Sliedrecht | 2,81 | |
| Albrandswaard | 1,57 | |
| Westvoorne | 0,08 | |
| Vlaardingen | 10,73 | |
| Voorschoten | 2,96 | |
| Waddinxveen | 26,41 | |
| Wassenaar | -1,02 | |
| Woerden | 3,75 | |
| Zoetermeer | 11,88 | |
| Zoeterwoude | 15,26 | |
| Zwijndrecht | 4,39 | |
| Borsele | 5,89 | |
| Goes | 2,63 | |
| West_Maas_en_Waal | 5,09 | |
| Hulst | -0,03 | |
| Kapelle | 7,86 | |
| Middelburg | 5,31 | |
| Reimerswaal | 2,75 | |
| Terneuzen | 0,25 | |
| Tholen | 0,00 | |
| Veere | -2,29 | |
| Vlissingen | 4,91 | |
| De_Ronde_Venen | 0,93 | |
| Tytsjerksteradiel | -8,59 | |
| Asten | 6,50 | |
| Baarle-Nassau | 8,28 | |
| Bergen_op_Zoom | 3,30 | |
| Best | 9,17 | |
| Boekel | 4,14 | |
| Boxmeer | 0,35 | |
| Boxtel | 8,60 | |
| Breda | 9,92 | |
| Deurne | 4,76 | |
| Pekela | -1,07 | |
| Dongen | 10,13 | |
| Eersel | 2,11 | |
| Eindhoven | 19,26 | |
| Etten-Leur | 4,00 | |
| Geertruidenberg | -0,89 | |
| Gilze_en_Rijen | 4,16 | |
| Goirle | 5,71 | |
| Grave | -0,50 | |
| Helmond | 18,52 | |
| s-Hertogenbosch | 9,44 | |
| Heusden | 11,59 | |
| Hilvarenbeek | 3,23 | |
| Loon_op_Zand | 5,90 | |
| Mill_en_Sint_Hubert | 3,56 | |
| Nuenen_Gerwen_en_Nederwetten | 14,02 | |
| Oirschot | -1,40 | |
| Oisterwijk | 1,25 | |
| Oosterhout | 3,78 | |
| Oss | 11,82 | |
| Rucphen | 3,86 | |
| Sint-Michielsgestel | -1,84 | |
| Someren | 9,88 | |
| Son_en_Breugel | 8,44 | |
| Steenbergen | 1,52 | |
| Waterland | 1,86 | |
| Tilburg | 12,93 | |
| Uden | 2,50 | |
| Valkenswaard | 6,61 | |
| Veldhoven | 13,70 | |
| Vught | 2,69 | |
| Waalre | 8,40 | |
| Waalwijk | 7,68 | |
| Woensdrecht | 4,43 | |
| Zundert | 7,46 | |
| Wormerland | -0,68 | |
| Landgraaf | -1,48 | |
| Beek | 0,97 | |
| Beesel | 3,10 | |
| Bergen_(L.) | -2,74 | |
| Brunssum | 2,10 | |
| Gennep | 3,53 | |
| Heerlen | -2,52 | |
| Kerkrade | -1,94 | |
| Maastricht | 5,41 | |
| Meerssen | -9,54 | |
| Mook_en_Middelaar | 3,64 | |
| Nederweert | 1,84 | |
| Roermond | 8,31 | |
| Simpelveld | 2,19 | |
| Stein | -9,46 | |
| Vaals | 15,92 | |
| Venlo | 1,36 | |
| Venray | -3,75 | |
| Voerendaal | -3,71 | |
| Weert | 3,13 | |
| Valkenburg_aan_de_Geul | 0,02 | |
| Lelystad | 25,86 | |
| Horst_aan_de_Maas | -2,25 | |
| Oude_IJsselstreek | -4,38 | |
| Teylingen | 4,33 | |
| Utrechtse_Heuvelrug | 0,43 | |
| Oost_Gelre | -7,24 | |
| Koggenland | -1,10 | |
| Lansingerland | 9,17 | |
| Leudal | -7,62 | |
| Maasgouw | -6,26 | |
| Gemert-Bakel | 7,22 | |
| Halderberge | 0,69 | |
| Heeze-Leende | 0,79 | |
| Laarbeek | 1,60 | |
| Reusel-De Mierden | -1,70 | |
| Roerdalen | 3,54 | |
| Roosendaal | 5,86 | |
| Schouwen-Duiveland | -2,09 | |
| Aa_en_Hunze | -9,21 | |
| Borger-Odoorn | -1,22 | |
| Cuijk | -0,31 | |
| Landerd | -2,76 | |
| De_Wolden | -3,85 | |
| Noord-Beveland | -1,09 | |
| Wijdemeren | 5,44 | |
| Noordenveld | -5,51 | |
| Twenterand | 1,29 | |
| Westerveld | -3,09 | |
| Sint_Anthonis | -3,73 | |
| Lingewaard | -0,59 | |
| Cranendonck | 0,65 | |
| Steenwijkerland | 4,13 | |
| Moerdijk | 0,83 | |
| Echt-Susteren | -7,50 | |
| Sluis | -8,53 | |
| Drimmelen | 5,17 | |
| Bernheze | 6,92 | |
| Alphen-Chaam | -4,42 | |
| Bergeijk | 5,98 | |
| Bladel | 2,46 | |
| Gulpen-Wittem | -3,91 | |
| Tynaarlo | -3,09 | |
| Midden-Drenthe | -2,53 | |
| Overbetuwe | -2,71 | |
| Hof_van_Twente | -4,87 | |
| Neder-Betuwe | 6,03 | |
| Rijssen-Holten | 0,38 | |
| Geldrop-Mierlo | 2,35 | |
| Olst-Wijhe | -1,87 | |
| Dinkelland | -4,37 | |
| Westland | 16,46 | |
| Midden-Delfland | 3,37 | |
| Berkelland | -5,54 | |
| Bronckhorst | -5,25 | |
| Sittard-Geleen | 0,14 | |
| Kaag_en_Braassem | 5,95 | |
| Dantumadiel | -6,22 | |
| Zuidplas | 40,65 | |
| Peel_en_Maas | 1,38 | |
| Oldambt | -7,21 | |
| Zwartewaterland | 0,37 | |
| Súdwest-Fryslân | -0,52 | |
| Bodegraven-Reeuwijk | 7,22 | |
| Eijsden-Margraten | -1,54 | |
| Stichtse_Vecht | 2,89 | |
| Hollands_Kroon | 2,90 | |
| Leidschendam-Voorburg | 4,52 | |
| Goeree-Overflakkee | -0,67 | |
| Pijnacker-Nootdorp | 3,24 | |
| Nissewaard | 4,09 | |
| Krimpenerwaard | 8,19 | |
| De_Fryske_Marren | -4,84 | |
| Gooise Meren | 1,17 | |
| Berg_en_Dal | 0,39 | |
| Meierijstad | 3,94 | |
| Waadhoeke | -5,88 | |
| Westerwolde | -7,56 | |
| Midden-Groningen | -2,41 | |
| Beekdaelen | -6,90 | |
| Montferland | 2,46 | |
| Altena | 5,81 | |
| West_Betuwe | 8,62 | |
| Vijfheerenlanden | 7,82 | |
| Hoeksche_Waard | 0,63 | |
| Het_Hogeland | -5,47 | |
| Westerkwartier | -4,60 | |
| Noardeast-Fryslân | -3,55 | |
| Molenlanden | -2,56 | |
| Eemsdelta | -12,58 | |
| Bron: PBL/CBS | ||
Na 2035 breidt het aantal gemeenten met een afnemend inwonertal zich verder uit, vooral in gebieden in de periferie, zoals de Achterhoek, Limburg en Zeeuws-Vlaanderen. In deze periode neemt het groeitempo van de Nederlandse bevolking als geheel af. Ook in andere gemeenten zwakt de bevolkingsgroei dan af.
| GemNaam | Bevolkingsgroei 2035 tot 2050 | |
|---|---|---|
| Groningen | 1,40 | |
| Almere | 16,93 | |
| Stadskanaal | -11,10 | |
| Veendam | -7,28 | |
| Zeewolde | 0,59 | |
| Achtkarspelen | -4,63 | |
| Ameland | -4,89 | |
| Harlingen | -7,34 | |
| Heerenveen | 2,71 | |
| Leeuwarden | -0,47 | |
| Ooststellingwerf | 1,28 | |
| Opsterland | -6,94 | |
| Schiermonnikoog | 0,27 | |
| Smallingerland | -2,70 | |
| Terschelling | 1,51 | |
| Vlieland | 9,03 | |
| Weststellingwerf | -0,48 | |
| Assen | 2,45 | |
| Coevorden | -6,09 | |
| Emmen | -1,02 | |
| Hoogeveen | -7,68 | |
| Meppel | 1,28 | |
| Almelo | 1,04 | |
| Borne | 0,73 | |
| Dalfsen | 1,22 | |
| Deventer | 4,84 | |
| Enschede | -0,04 | |
| Haaksbergen | -3,91 | |
| Hardenberg | -4,33 | |
| Hellendoorn | -2,27 | |
| Hengelo | -0,20 | |
| Kampen | 2,67 | |
| Losser | 0,53 | |
| Noordoostpolder | -4,43 | |
| Oldenzaal | -0,66 | |
| Ommen | 0,26 | |
| Raalte | 1,58 | |
| Staphorst | -1,47 | |
| Tubbergen | -0,77 | |
| Urk | 4,45 | |
| Wierden | -2,07 | |
| Zwolle | 2,94 | |
| Aalten | -4,62 | |
| Apeldoorn | 5,85 | |
| Arnhem | 8,09 | |
| Barneveld | 4,02 | |
| Beuningen | -0,39 | |
| Brummen | -1,10 | |
| Buren | 6,69 | |
| Culemborg | 5,26 | |
| Doesburg | 3,29 | |
| Doetinchem | -0,12 | |
| Druten | -0,39 | |
| Duiven | 1,82 | |
| Ede | 10,30 | |
| Elburg | -0,34 | |
| Epe | 3,65 | |
| Ermelo | 8,29 | |
| Harderwijk | 1,60 | |
| Hattem | 8,15 | |
| Heerde | 0,56 | |
| Heumen | 1,91 | |
| Lochem | -3,18 | |
| Maasdriel | 4,01 | |
| Nijkerk | 0,43 | |
| Nijmegen | 2,97 | |
| Oldebroek | -4,84 | |
| Putten | -6,82 | |
| Renkum | -0,11 | |
| Rheden | 1,93 | |
| Rozendaal | 20,75 | |
| Scherpenzeel | 9,78 | |
| Tiel | 1,22 | |
| Voorst | 8,81 | |
| Wageningen | 4,42 | |
| Westervoort | 0,54 | |
| Winterswijk | -4,13 | |
| Wijchen | -2,49 | |
| Zaltbommel | 5,04 | |
| Zevenaar | -1,30 | |
| Zutphen | -0,21 | |
| Nunspeet | -0,16 | |
| Dronten | 3,75 | |
| Amersfoort | 4,91 | |
| Baarn | 2,37 | |
| De_Bilt | 5,44 | |
| Bunnik | 10,59 | |
| Bunschoten | 8,45 | |
| Eemnes | 8,78 | |
| Houten | 9,41 | |
| Leusden | 7,68 | |
| Lopik | 6,54 | |
| Montfoort | 2,10 | |
| Renswoude | 10,17 | |
| Rhenen | 2,07 | |
| Soest | 1,87 | |
| Utrecht | 11,57 | |
| Veenendaal | 2,62 | |
| Woudenberg | 5,46 | |
| Wijk_bij_Duurstede | -0,39 | |
| IJsselstein | -0,16 | |
| Zeist | 7,42 | |
| Nieuwegein | 4,27 | |
| Aalsmeer | 6,98 | |
| Alkmaar | 2,93 | |
| Amstelveen | 8,13 | |
| Amsterdam | 13,40 | |
| Beemster | 7,96 | |
| Bergen_(NH.) | 6,60 | |
| Beverwijk | 5,96 | |
| Blaricum | -3,15 | |
| Bloemendaal | 0,45 | |
| Castricum | 1,60 | |
| Diemen | 9,93 | |
| Edam-Volendam | 3,43 | |
| Enkhuizen | 1,34 | |
| Haarlem | 8,51 | |
| Haarlemmermeer | 8,84 | |
| Heemskerk | 4,03 | |
| Heemstede | 5,45 | |
| Heerhugowaard | 5,60 | |
| Heiloo | 3,18 | |
| Den_Helder | -6,36 | |
| Hilversum | 8,66 | |
| Hoorn | -0,19 | |
| Huizen | -2,23 | |
| Landsmeer | 1,89 | |
| Langedijk | 5,40 | |
| Laren | 2,97 | |
| Medemblik | -1,21 | |
| Oostzaan | 1,74 | |
| Opmeer | 0,22 | |
| Ouder-Amstel | 49,21 | |
| Purmerend | 8,73 | |
| Schagen | 4,89 | |
| Texel | 0,01 | |
| Uitgeest | 1,39 | |
| Uithoorn | 3,43 | |
| Velsen | 1,69 | |
| Weesp | 14,04 | |
| Zandvoort | 4,10 | |
| Zaanstad | 2,71 | |
| Alblasserdam | 3,68 | |
| Alphen_aan_den_Rijn | 8,60 | |
| Barendrecht | 7,33 | |
| Drechterland | -0,45 | |
| Brielle | 1,17 | |
| Capelle_aan_den_IJssel | 1,15 | |
| Delft | 1,88 | |
| Dordrecht | 1,51 | |
| Gorinchem | 1,08 | |
| Gouda | 5,02 | |
| s-Gravenhage | 11,76 | |
| Hardinxveld-Giessendam | 5,71 | |
| Hellevoetsluis | -4,29 | |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 9,17 | |
| Stede Broec | 3,34 | |
| Hillegom | 7,50 | |
| Katwijk | 0,37 | |
| Krimpen_aan_den_IJssel | 2,97 | |
| Leiden | 2,65 | |
| Leiderdorp | 2,35 | |
| Lisse | 0,53 | |
| Maassluis | 2,29 | |
| Nieuwkoop | -3,15 | |
| Noordwijk | 3,09 | |
| Oegstgeest | 10,56 | |
| Oudewater | 8,78 | |
| Papendrecht | 3,37 | |
| Ridderkerk | 3,84 | |
| Rotterdam | 6,26 | |
| Rijswijk | 17,25 | |
| Schiedam | 7,93 | |
| Sliedrecht | 0,38 | |
| Albrandswaard | 8,99 | |
| Westvoorne | -2,30 | |
| Vlaardingen | 8,12 | |
| Voorschoten | 4,38 | |
| Waddinxveen | 4,28 | |
| Wassenaar | 1,68 | |
| Woerden | 2,29 | |
| Zoetermeer | 10,83 | |
| Zoeterwoude | 11,28 | |
| Zwijndrecht | 3,06 | |
| Borsele | 2,55 | |
| Goes | -0,95 | |
| West_Maas_en_Waal | -0,09 | |
| Hulst | -2,54 | |
| Kapelle | 3,13 | |
| Middelburg | 1,95 | |
| Reimerswaal | -2,14 | |
| Terneuzen | -2,48 | |
| Tholen | -2,32 | |
| Veere | -1,61 | |
| Vlissingen | 0,92 | |
| De_Ronde_Venen | 0,65 | |
| Tytsjerksteradiel | -5,66 | |
| Asten | 1,36 | |
| Baarle-Nassau | 4,18 | |
| Bergen_op_Zoom | 0,91 | |
| Best | 4,10 | |
| Boekel | 0,55 | |
| Boxmeer | -3,90 | |
| Boxtel | 4,87 | |
| Breda | 3,70 | |
| Deurne | 3,12 | |
| Pekela | -3,70 | |
| Dongen | 5,46 | |
| Eersel | 1,04 | |
| Eindhoven | 5,01 | |
| Etten-Leur | 1,26 | |
| Geertruidenberg | -3,01 | |
| Gilze_en_Rijen | -5,55 | |
| Goirle | 5,79 | |
| Grave | 0,52 | |
| Helmond | 13,87 | |
| s-Hertogenbosch | 5,59 | |
| Heusden | 7,37 | |
| Hilvarenbeek | 1,42 | |
| Loon_op_Zand | 2,82 | |
| Mill_en_Sint_Hubert | 0,51 | |
| Nuenen_Gerwen_en_Nederwetten | 10,64 | |
| Oirschot | -3,65 | |
| Oisterwijk | 1,77 | |
| Oosterhout | 1,34 | |
| Oss | 2,72 | |
| Rucphen | 0,09 | |
| Sint-Michielsgestel | -1,85 | |
| Someren | 1,96 | |
| Son_en_Breugel | 9,39 | |
| Steenbergen | -4,01 | |
| Waterland | 4,17 | |
| Tilburg | 5,54 | |
| Uden | -0,05 | |
| Valkenswaard | 2,72 | |
| Veldhoven | 11,17 | |
| Vught | 1,40 | |
| Waalre | 6,54 | |
| Waalwijk | 4,11 | |
| Woensdrecht | 0,14 | |
| Zundert | 1,09 | |
| Wormerland | -2,24 | |
| Landgraaf | -3,27 | |
| Beek | -1,26 | |
| Beesel | -2,79 | |
| Bergen_(L.) | -4,60 | |
| Brunssum | -3,12 | |
| Gennep | 2,23 | |
| Heerlen | -2,81 | |
| Kerkrade | -8,02 | |
| Maastricht | -1,58 | |
| Meerssen | -7,06 | |
| Mook_en_Middelaar | 1,52 | |
| Nederweert | -1,89 | |
| Roermond | -0,92 | |
| Simpelveld | -0,65 | |
| Stein | -8,49 | |
| Vaals | -1,35 | |
| Venlo | -2,70 | |
| Venray | -5,27 | |
| Voerendaal | -7,18 | |
| Weert | -0,01 | |
| Valkenburg_aan_de_Geul | -1,55 | |
| Lelystad | 13,61 | |
| Horst_aan_de_Maas | -5,43 | |
| Oude_IJsselstreek | -5,20 | |
| Teylingen | 3,80 | |
| Utrechtse_Heuvelrug | 3,59 | |
| Oost_Gelre | -8,05 | |
| Koggenland | 1,00 | |
| Lansingerland | 8,91 | |
| Leudal | -7,54 | |
| Maasgouw | -7,33 | |
| Gemert-Bakel | 2,66 | |
| Halderberge | 0,59 | |
| Heeze-Leende | 1,71 | |
| Laarbeek | -0,20 | |
| Reusel-De Mierden | -5,79 | |
| Roerdalen | -1,06 | |
| Roosendaal | 2,45 | |
| Schouwen-Duiveland | -2,36 | |
| Aa_en_Hunze | -5,38 | |
| Borger-Odoorn | -2,61 | |
| Cuijk | -3,43 | |
| Landerd | -3,64 | |
| De_Wolden | -4,68 | |
| Noord-Beveland | -3,35 | |
| Wijdemeren | 3,01 | |
| Noordenveld | 0,93 | |
| Twenterand | 1,16 | |
| Westerveld | -0,30 | |
| Sint_Anthonis | -3,98 | |
| Lingewaard | 0,22 | |
| Cranendonck | -2,99 | |
| Steenwijkerland | 3,14 | |
| Moerdijk | -0,02 | |
| Echt-Susteren | -7,41 | |
| Sluis | -4,15 | |
| Drimmelen | 1,12 | |
| Bernheze | 5,36 | |
| Alphen-Chaam | -6,18 | |
| Bergeijk | 2,13 | |
| Bladel | 0,29 | |
| Gulpen-Wittem | -5,67 | |
| Tynaarlo | 1,72 | |
| Midden-Drenthe | -0,48 | |
| Overbetuwe | -1,46 | |
| Hof_van_Twente | -5,24 | |
| Neder-Betuwe | 2,66 | |
| Rijssen-Holten | -0,70 | |
| Geldrop-Mierlo | 1,12 | |
| Olst-Wijhe | -5,27 | |
| Dinkelland | -3,55 | |
| Westland | 10,51 | |
| Midden-Delfland | 0,35 | |
| Berkelland | -5,34 | |
| Bronckhorst | -3,98 | |
| Sittard-Geleen | -1,20 | |
| Kaag_en_Braassem | 0,95 | |
| Dantumadiel | -7,60 | |
| Zuidplas | 3,42 | |
| Peel_en_Maas | -2,46 | |
| Oldambt | -7,50 | |
| Zwartewaterland | 0,99 | |
| Súdwest-Fryslân | 0,65 | |
| Bodegraven-Reeuwijk | -0,21 | |
| Eijsden-Margraten | 0,24 | |
| Stichtse_Vecht | 0,99 | |
| Hollands_Kroon | 1,90 | |
| Leidschendam-Voorburg | 1,12 | |
| Goeree-Overflakkee | -2,02 | |
| Pijnacker-Nootdorp | 3,70 | |
| Nissewaard | 1,74 | |
| Krimpenerwaard | 6,88 | |
| De_Fryske_Marren | -2,42 | |
| Gooise Meren | -0,37 | |
| Berg_en_Dal | 0,80 | |
| Meierijstad | 2,38 | |
| Waadhoeke | -4,80 | |
| Westerwolde | -7,40 | |
| Midden-Groningen | 0,00 | |
| Beekdaelen | -4,27 | |
| Montferland | 1,63 | |
| Altena | 3,85 | |
| West_Betuwe | 7,72 | |
| Vijfheerenlanden | 5,57 | |
| Hoeksche_Waard | -0,86 | |
| Het_Hogeland | -1,55 | |
| Westerkwartier | -0,50 | |
| Noardeast-Fryslân | -3,79 | |
| Molenlanden | -1,63 | |
| Eemsdelta | -25,55 | |
| Bron: PBL/CBS | ||
Sterkste groei in grote en middelgrote steden
De bevolkingsgroei die tot 2035 is voorzien komt voor het grootste deel terecht in de grotere gemeenten. De vier grote steden groeien naar verwachting het snelst, gevolgd door de middelgrote steden (gemeenten met meer dan 100 duizend inwoners). Dit beeld is vergelijkbaar met de periode tussen 2010 en 2021. Alleen in 2020 stagneerde de groei van de steden toen de buitenlandse migratie afnam als gevolg van de maatregelen die werden ingesteld vanwege de coronacrisis (CBS, 2021). In 2021 trok deze groei echter weer aan (CBS, 2022).
Het groeitempo van de grote steden is niet altijd zo groot geweest. In de jaren 80 en 90 verruilden jonge gezinnen de stad voor de groeikernen, waar veel eengezinswoningen beschikbaar kwamen. Deze groeikernen waren bedoeld om de bevolkingstoename van de grote steden op te vangen. In de periode 2000 tot 2010 groeiden juist de middelgrote steden het sterkst. De huidige opleving van de grote stad heeft niet alleen te maken met de toegenomen buitenlandse migratie maar ook met een veranderd beleid om gezinnen voor de stad te behouden (Van der Wouden, 2016).
Ook de kleinere gemeenten (met 40 duizend tot 100 duizend inwoners) blijven tot 2035 groeien, maar wel in een tempo dat beneden het landelijk gemiddelde ligt. Tegen die tijd passeren nog vijf steden de grens van 100 duizend inwoners, zodat dit aantal op 37 uitkomt. Ten slotte wordt in de kleinste gemeenten (met minder dan 40 duizend inwoners) nog een lichte bevolkingsgroei voorzien, ondanks de krimpgemeenten in deze groep gemeenten. Na 2035 neemt het aantal inwoners van alle kleine gemeenten samen tot 2050 naar verwachting nauwelijks nog toe. Ook de groei van de vier grote steden en dat van steden met meer dan 100 duizend inwoners zwakt dan aanzienlijk af.
| Periode | Vier grote steden | 100 000 of meer inwoners | 40 000 tot 100 000 inwoners | Tot 40 000 inwoners | Nederland totaal |
|---|---|---|---|---|---|
| 2000 tot 2010 | 0,63 | 0,68 | 0,42 | 0,22 | 0,45 |
| 2010 tot 2021 | 1,11 | 0,62 | 0,35 | 0,30 | 0,49 |
| 2021 tot 2035 | 1,32 | 0,91 | 0,38 | 0,18 | 0,58 |
| 2035 tot 2050 | 0,73 | 0,34 | 0,15 | 0,06 | 0,26 |
| Bron: PBL/CBS | |||||
2.2Aanzienlijke bevolkingsgroei in de tien grootste gemeenten
Van de vier grote steden groeit Utrecht naar verwachting het snelst, met ruim 25 procent tot 2035. Amsterdam krijgt er de meeste inwoners bij, ruim 175 duizend (20 procent). De hoofdstad passeert naar verwachting in 2030 de mijlpaal van één miljoen inwoners. Den Haag en vooral Rotterdam groeien wat minder sterk, met een voorziene toename van respectievelijk 18 procent en 12 procent.
De vier grote steden groeien door natuurlijke aanwas en buitenlandse migratie. De hoge immigratie die ook in de toekomst wordt verwacht, draagt hier voor een aanzienlijk deel aan bij. Ook in de toekomst hebben deze steden een relatief jonge bevolking, waardoor het aantal geboorten de sterfte blijft overtreffen. Hoewel jongvolwassenen langer thuis zullen blijven wonen, en ondanks de moeilijke woningmarkt voor starters, is de stad nog altijd aantrekkelijk voor jongeren uit binnen- en buitenland. Dit leidt tot een toestroom van jongeren die hier een eerste baan vinden, jonge arbeidsmigranten en (internationale) studenten.
De grote steden kennen echter ook een aanzienlijke uitstroom van inwoners, die de instroom overtreft. Vertrekkers zijn veelal gezinnen die zich in de omliggende gemeenten vestigen (CBS, 2019). In die gemeenten is de woningbouw de laatste jaren weer op gang gekomen (CBS, 2022). Deze gemeenten zullen in de toekomst sterk groeien. Rond Amsterdam gaat het om bijvoorbeeld Ouder-Amstel, Diemen, Weesp en Beemster maar ook de oude groeikernen Haarlemmermeer, Purmerend, Lelystad en Almere groeien aanzienlijk. Rondom Den Haag valt vooral Rijswijk op, maar ook Zoetermeer groeit verder. Bij Rotterdam groeien Lansingerland en vooral Zuidplas naar verwachting nog sterk tot 2035. Rondom Utrecht blijven onder andere de oude groeikernen Nieuwegein en Houten, maar ook Bunnik en Zeist nog in omvang toenemen.
De uitstroom uit de grote steden richt zich niet alleen op de nabij gelegen kernen, maar reikt ook verder. Zo is de laatste jaren het aantal verhuizingen uit de Randstad naar de perifere regio’s toegenomen (CBS, 2021).
| Gemeente | 2005 | 2021 | 2035 | 2050 |
|---|---|---|---|---|
| Amsterdam | 742,8 | 873,3 | 1049,2 | 1189,8 |
| Rotterdam | 609,5 | 651,6 | 729,8 | 775,5 |
| 's-Gravenhage | 472,1 | 548,3 | 649,3 | 725,6 |
| Utrecht | 275,3 | 359,4 | 454,4 | 506,9 |
| Eindhoven | 208,5 | 235,7 | 281,1 | 295,1 |
| Groningen | 206,9 | 233,3 | 265,7 | 269,4 |
| Tilburg | 200,5 | 221,9 | 250,7 | 264,5 |
| Almere | 175 | 214,7 | 260,1 | 304,1 |
| Breda | 168,1 | 184,1 | 202,4 | 209,9 |
| Nijmegen | 158,2 | 177,4 | 208,7 | 214,9 |
| Bron: PBL/CBS | ||||
Behalve in de vier grote steden wordt tot 2035 ook in de andere grootste steden een bovengemiddelde groei verwacht. Net als bij de vier grote steden komt deze bevolkingsgroei vooral voort uit een positief saldo van de buitenlandse migratie, in mindere mate draagt de natuurlijke aanwas hieraan bij. Anders dan de vier grote steden groeien deze steden ook door een binnenlands vestigingsoverschot.
De onderlinge verschillen zijn echter groot. Van de zes grootste gemeenten buiten de vier grote steden blijft Eindhoven naar verwachting tot rond 2045 het grootst. Het overtreft ook Groningen dat nu nog ongeveer evenveel inwoners telt. Eindhoven is niet alleen aantrekkelijk voor jongeren vanwege de technische universiteit. De aanwezigheid van de hightech-campus en grote bedrijven als ASML, Philips en NXP maakt de stad ook aantrekkelijk voor kenniswerkers, ondernemers en investeerders uit binnen- en buitenland. Deze stad blijft daarom naar verwachting ook in de toekomst verder groeien. Voor Almere wordt de sterkste groei voorzien. Het is momenteel de achtste stad, maar passeert naar verwachting na 2030 Tilburg als zevende stad. De woningbouw zal hier de komende jaren naar verwachting aantrekken in het kader van de zogenoemde schaalsprong. Na 2040 zal Almere ook groter zijn dan Groningen en tegen 2050 ook groter dan Eindhoven. Het zal dan de vijfde stad van ons land worden. Andere steden in de top tien van grootste steden zoals Breda, Tilburg en Groningen groeien naar verwachting minder snel dan Almere en Eindhoven. Verwacht wordt dat Breda in 2050 uit de top tien valt ten koste van Haarlem, een andere stad die sterk groeit.