Vertrouwen in de politie
Het vertrouwen van burgers in de politie hangt samen met hun neiging om samen te werken met de politie en ook met de legitimiteit die ze toekennen aan de autoriteit van de politie (Stals en Van de Walle, 2020). In dit hoofdstuk staat dit vertrouwen in de politie centraal. De data komen uit verschillende bronnen: de Veiligheidsmonitor, het onderzoek Sociale samenhang en welzijn, en de European Social Survey.
5.1Vertrouwen in de politie
In de Veiligheidsmonitor is op basis van twee vragen over de politie een schaalscore berekend die het vertrouwen in de politie meet (Stals en Van de Walle, 2020). De schaalscore is gebaseerd op de stellingen: 1. ‘Als je ze echt nodig hebt, zal de politie er alles aan doen om je te helpen.’ en 2. ‘De politie biedt mij goede bescherming’. De schaalscore loopt van 0 tot en met 10, waarbij een hogere score overeenkomt met een positiever oordeel ofwel meer vertrouwen in de politie. De gemiddelde schaalscore voor vertrouwen in de politie onder Nederlanders van 15 jaar en ouder bedraagt 6,3.
| Vertrouwen in politie | |
|---|---|
| Totaal | 6,3 |
| Geslacht | . |
| Mannen | 6,3 |
| Vrouwen | 6,3 |
| Leeftijd | . |
| 15 tot 25 jaar | 6,6 |
| 25 tot 45 jaar | 6,4 |
| 45 tot 65 jaar | 6,1 |
| 65 jaar of ouder | 6,2 |
| Seksuele geaardheid | . |
| Hetero mannen | 6,3 |
| Hetero vrouwen | 6,3 |
| Homo's | 6,3 |
| Lesbiennes | 6,2 |
| Biseksuele mannen | 6,1 |
| Biseksuele vrouwen | 6,1 |
| Migratieachtergrond | . |
| Nederland | 6,3 |
| Westers | 6,3 |
| Niet-westers | 6,2 |
| Onderwijsniveau | . |
| Laag | 6,3 |
| Middelbaar | 6,1 |
| Hoog | 6,4 |
| Welvaart huishouden | . |
| 1e 20%-groep (laagste welvaart) | 6,3 |
| 2e 20%-groep | 6,2 |
| 3e 20%-groep | 6,2 |
| 4e 20%-groep | 6,3 |
| 5e 20%-groep (hoogste welvaart) | 6,3 |
| Stedelijkheid gemeente | . |
| Zeer sterk stedelijk | 6,3 |
| Sterk stedelijk | 6,2 |
| Matig stedelijk | 6,3 |
| Weinig stedelijk | 6,3 |
| Niet stedelijk | 6,3 |
Het vertrouwen in de politie verschilt nagenoeg niet tussen mannen en vrouwen. Personen jonger dan 45 jaar, en dan met name de 15- tot 25‑jarigen, hebben relatief vaak vertrouwen in de politie. Middelbaar opgeleiden hebben minder vaak vertrouwen in de politie dan laag- en hoogopgeleiden.
Seksuele geaardheid, migratieachtergrond, welvaart van het huishouden en stedelijkheid van de gemeente spelen een weinig onderscheidende rol.
5.2Regionale verschillen
Binnen de regionale eenheden van de politie zijn de verschillen relatief klein als het gaat om het vertrouwen in de politie. De schaalscore loopt uiteen van 6,1 in Rotterdam, Zeeland – West-Brabant en Limburg tot 6,4 in de regionale eenheden Oost-Nederland en Den Haag.
| 2021 | |
|---|---|
| Den Haag | 6,4 |
| Oost-Nederland | 6,4 |
| Noord-Nederland | 6,3 |
| Midden-Nederland | 6,3 |
| Oost-Brabant | 6,3 |
| Amsterdam | 6,2 |
| Noord-Holland | 6,2 |
| Rotterdam | 6,1 |
| Zeeland - West-Brabant | 6,1 |
| Limburg | 6,1 |
Bij de politiedistricten varieert de schaalscore van vertrouwen in de politie van 5,9 in De Markiezaten tot 6,5 in Zoetermeer – Leidschendam/Voorburg, Leiden – Bollenstreek en IJsselland. De politiedistricten met het minste vertrouwen in de politie (afgerond lager dan 6,1) zijn in volgorde van dalend vertrouwen: Rotterdam-Zuid, Parkstad-Limburg en De Markiezaten. De politiedistricten met het hoogste vertrouwen in de politie (afgerond 6,4 of hoger) zijn in volgorde van stijgend vertrouwen: Den Haag – Centrum, Oost-Utrecht, Twente, Gelderland-Midden, Fryslân, Stad-Utrecht, Den Haag – West, Zoetermeer – Leidschendam/Voorburg, Leiden – Bollenstreek en IJsselland.
| District | Schaalscore |
|---|---|
| Fryslân | 6,4 |
| Groningen | 6,3 |
| Drenthe | 6,3 |
| IJsselland | 6,5 |
| Twente | 6,4 |
| Noord- en Oost-Gelderland | 6,4 |
| Gelderland-Midden | 6,4 |
| Gelderland-Zuid | 6,3 |
| Gooi en Vechtstreek | 6,3 |
| Flevoland | 6,3 |
| Oost-Utrecht | 6,4 |
| Stad-Utrecht | 6,4 |
| West-Utrecht | 6,3 |
| Noord-Holland-Noord | 6,2 |
| Zaanstreek-Waterland | 6,1 |
| Kennemerland | 6,3 |
| Amsterdam-Centrum /-Noord | 6,2 |
| Amsterdam-Oost | 6,2 |
| Amsterdam-Zuid | 6,3 |
| Amsterdam-West | 6,2 |
| Den Haag-Centrum | 6,4 |
| Den Haag-West | 6,4 |
| Den Haag-Zuid | 6,2 |
| Zoetermeer - Leidschendam / Voorburg | 6,5 |
| Westland - Delft | 6,4 |
| Leiden - Bollenstreek | 6,5 |
| Alphen aan den Rijn - Gouda | 6,3 |
| Rijnmond-Noord | 6,1 |
| Rotterdam-Stad | 6,3 |
| Rijnmond-Oost | 6,2 |
| Rotterdam-Zuid | 6 |
| Rijnmond Zuid-West | 6,1 |
| Zuid-Holland-Zuid | 6,2 |
| Zeeland | 6,2 |
| De Markiezaten | 5,9 |
| De Baronie | 6,2 |
| Hart van Brabant | 6,2 |
| 's-Hertogenbosch | 6,2 |
| Eindhoven | 6,3 |
| Helmond | 6,3 |
| Noord- en Midden-Limburg | 6,2 |
| Parkstad - Limburg | 6 |
| Zuid-West-Limburg | 6,1 |
| Zeehaven | . |
| Infrastructuur | . |
Bij de basisteams varieert de score voor vertrouwen in de politie van 5,8 in het basisteam Brunssum/Landgraaf tot 6,7 in het basisteam Centrum-Amstel (zie bijlagetabel II).
5.3Verschillen tussen organisaties
In het onderzoek Sociale samenhang en welzijn wordt gevraagd naar het vertrouwen van Nederlanders in verschillende organisaties en hun functioneren, waaronder de politie. In 2021 zegt 79 procent van de Nederlanders van 15 jaar of ouder vertrouwen te hebben in de politie (CBS StatLine, 2022; Schmeets en Exel, 2022). Ook rechters (79 procent) en het leger (72 procent) genieten relatief veel vertrouwen. Het vertrouwen in de andere onderzochte organisaties is duidelijk lager en varieert tussen grofweg 30 en 50 procent.
| 2021 | |
|---|---|
| Politie | 79,3 |
| Rechters | 79,2 |
| Leger | 72,0 |
| Europese Unie | 53,4 |
| Banken | 48,7 |
| Ambtenaren | 46,2 |
| Pers | 45,9 |
| Tweede Kamer | 42,3 |
| Grote bedrijven | 39,2 |
| Kerken | 29,2 |
5.4Verschillen tussen Europese landen
De European Social Survey laat zien dat Nederland in vergelijking met andere Europese landen relatief hoog scoort als het gaat om het vertrouwen in de politie (CBS StatLine, 2021).noot1 Na Scandinavische landen, Oostenrijk, Zwitserland en Duitsland staat Nederland met een schaalscore van 7,0 samen met Estland en Zweden op de 8e plaats in de rangorde van landen. In Bulgarije is het vertrouwen in de politie het laagst.
| 2018 | |
|---|---|
| Finland | 8,1 |
| Denemarken | 8,0 |
| IJsland | 7,6 |
| Noorwegen | 7,6 |
| Oostenrijk | 7,4 |
| Zwitserland | 7,4 |
| Duitsland | 7,1 |
| Estland | 7,0 |
| Nederland | 7,0 |
| Zweden | 7,0 |
| Spanje | 6,8 |
| Italië | 6,7 |
| Verenigd Koninkrijk | 6,7 |
| België | 6,5 |
| Frankrijk | 6,5 |
| Hongarije | 6,4 |
| Ierland | 6,3 |
| Litouwen | 6,2 |
| Portugal | 6,2 |
| Slovenië | 6,1 |
| Tsjechië | 5,9 |
| Polen | 5,8 |
| Letland | 5,7 |
| Cyprus | 5,3 |
| Kroatië | 5,3 |
| Montenegro | 5,1 |
| Slowakije | 5,1 |
| Servië | 5,0 |
| Bulgarije | 3,8 |
| * Het gaat om voorlopige cijfers. | |
Noten
De cijfers van 2018 zijn voorlopig. De nieuwe cijfers komen in 2023. Als gevolg van COVID-19 pandemie hebben de meeste landen hun onderzoek uitgesteld.