Trends in politiewaardering
In dit laatste hoofdstuk wordt beschreven hoe de tevredenheid over het contact met de politie, de tevredenheid over het functioneren van de politie in de buurt en in het algemeen, en het vertrouwen in de politie zich in de afgelopen tien jaar ontwikkeld hebben. Bij vertrouwen wordt daarbij ook een vergelijking gemaakt tussen het vertrouwen in de politie en het vertrouwen in andere organisaties.
6.1Trends tevredenheid contact met politie en functioneren politie
Tussen 2012 en 2021 steeg de tevredenheid over het contact met de politie in de eigen gemeente van 62 naar 67 procent. De tevredenheid over het functioneren van de politie in de buurt nam licht toe van 35 procent in 2012 tot 37 procent in 2021. De tevredenheid over het functioneren van de politie in het algemeen steeg sterker, namelijk van 40 procent in 2012 naar 49 procent in 2021. In de afgelopen tien jaren is het verschil in tevredenheid over het functioneren van de politie in de buurt en het functioneren van de politie in het algemeen iets groter geworden.
Meer recent tussen 2019 en 2021, gedurende de coronaperiode, zijn de tevredenheid over het contact met de politie in de gemeente en de tevredenheid over het functioneren van de politie in de buurt iets gedaald, terwijl de tevredenheid over het functioneren van de politie in het algemeen iets steeg.
| Contact met politie in gemeente1) | Functioneren politie in buurt | Functioneren politie in algemeen | |
|---|---|---|---|
| 2012 | 62 | 34,7 | 39,9 |
| 2013 | 61,3 | 34,7 | 39,3 |
| 2014 | 62,8 | 35,7 | 41,3 |
| 2015 | 63,8 | 35,7 | 41,7 |
| 2016 | 65,2 | 37,5 | 44 |
| 2017 | 65 | 37,2 | 44,5 |
| 2018* | . | . | . |
| 2019 | 69,4 | 38,4 | 48,6 |
| 2020* | . | . | . |
| 2021 | 66,8 | 36,8 | 49,3 |
| * In 2018 en 2020 heeft geen meting plaatsgevonden. | |||
| 1) In de veiligheidsmonitor is tot en met de editie van 2019 alleen gevraagd naar de tevredenheid over het contact met de politie in de eigen gemeente. Daarom kan de trend alleen hiervoor worden weergegeven, en niet voor contact met politie in totaliteit (dus los van de locatie van het contact). | |||
Trend tevredenheid contact met politie en functioneren politie 1993–2011
Het CBS heeft eerder onderzoek gedaan naar trends in politiewaardering (Akkermans, 2012). Hieruit kwam naar voren dat de tevredenheid over het contact met de politie in de eigen gemeente van 1993 tot aan de millenniumwisseling gelijk bleef, vervolgens daalde naar een laagste punt in 2005 en daarna weer, met fluctuaties, tot 2011 steeg.
De tevredenheid over het functioneren politie in de buurt liet van 1993 tot 2003 een geleidelijke daling zien, en bleef daarna, met fluctuaties, tot 2011 min of meer gelijk.
Per saldo bleef de tevredenheid over de contacten met de politie in de eigen gemeente over de hele periode 1993–2011 gelijk, terwijl de tevredenheid over het functioneren van de politie in de buurt in deze periode met ongeveer 10 procent daalde.
Door een grondige herziening van de Veiligheidsmonitor in 2012 (aanpassingen in de vragenlijst en een andere onderzoeksopzet) was er tussen 2011 en 2012 sprake van een methodebreuk. Hierdoor kunnen de cijfers van vóór 2012 niet zonder meer vergeleken worden met die vanaf 2012.
6.2Trends vertrouwen in politie
Het vertrouwen in de politie, uitgedrukt op een schaal van 0 tot 10, steeg tussen 2012 en 2021 licht van 5,9 naar 6,3. Deze toename vond vooral tussen 2015 en 2017 plaats. Vóór 2015 en na 2017 bleef de schaalscore voor vertrouwen in de politie vrijwel gelijk.
| Schaalscore | |
|---|---|
| 2012 | 5,9 |
| 2013 | 5,9 |
| 2014 | 6 |
| 2015 | 6 |
| 2016 | 6,2 |
| 2017 | 6,3 |
| 2018* | . |
| 2019 | 6,2 |
| 2020* | . |
| 2021 | 6,3 |
| * In 2018 en 2020 heeft geen meting plaatsgevonden. | |
6.3Trends vertrouwen in politie en andere organisaties
Het percentage dat ‘heel veel’ of ‘tamelijk veel’ vertrouwen heeft in de politie en haar functioneren is gestegen van 68 procent in 2012 naar 79 procent in 2021, percentages die vrijwel identiek zijn aan die van het vertrouwen in rechters (69 procent in 2012; 79 procent in 2021). Het vertrouwen van Nederlanders in het leger nam toe van 59 procent in 2012 tot 72 procent in 2021. Het vertrouwen in andere organisaties bleef gedurende de hele periode 2012–2021 ruim onder dat van deze drie organisaties die werkzaam zijn in het domein van veiligheid en justitie.
| Kerken | Leger | Rechters | Pers | Politie | Tweede Kamer | Ambtenaren | Banken | Grote bedrijven | Europese Unie | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2012 | 31,0 | 59,3 | 68,8 | 30,9 | 67,7 | 36,3 | 44,3 | 41,6 | 45,3 | 39,2 |
| 2013 | 28,7 | 61,7 | 69,0 | 31,8 | 67,5 | 31,5 | 40,8 | 34,3 | 40,3 | 34,3 |
| 2014 | 29,4 | 62,2 | 68,0 | 31,3 | 67,9 | 34,6 | 41,9 | 36,6 | 40,1 | 36,4 |
| 2015 | 30,3 | 64,8 | 69,0 | 30,3 | 68,8 | 34,4 | 42,3 | 35,4 | 39,2 | 35,8 |
| 2016 | 30,4 | 64,9 | 71,5 | 31,2 | 70,3 | 36,8 | 42,6 | 36,3 | 37,4 | 36,0 |
| 2017 | 31,2 | 64,8 | 72,9 | 31,9 | 74,5 | 40,8 | 45,5 | 39,9 | 39,4 | 43,1 |
| 2018 | 29,5 | 63,5 | 72,6 | 36,0 | 74,8 | 42,0 | 46,6 | 42,8 | 39,7 | 45,2 |
| 2019 | 28,2 | 66,9 | 73,6 | 36,1 | 75,3 | 40,0 | 46,3 | 41,5 | 37,5 | 45,7 |
| 2020 | 30,9 | 71,8 | 77,3 | 39,3 | 78,1 | 53,2 | 49,7 | 46,6 | 39,1 | 48,1 |
| 2021 | 29,2 | 72,0 | 79,2 | 45,9 | 79,3 | 42,3 | 46,2 | 48,7 | 39,2 | 53,4 |
| Bron: CBS, Sociale samenhang en welzijn | ||||||||||
| 1) Weergegeven is het aandeel personen van 15 jaar en ouder dat ‘heel veel’ of ‘tamelijk veel’ vertrouwen heeft in diverse organisaties en hun functioneren. | ||||||||||
6.4Trends politiewaardering in samenhang
Tussen 2012 en 2021 hebben alle indicatoren van politiewaardering zich positief ontwikkeld. De tevredenheid over het contact met de politie in de gemeente en het functioneren van de politie in de buurt is met respectievelijk 8 en 6 procent minder sterk gestegen dan de tevredenheid over de politie in het algemeen (+24 procent). Het vertrouwen in de politie zoals gemeten in de Veiligheidsmonitor is met 7 procent minder sterk toegenomen dan het vertrouwen zoals gemeten in Sociale samenhang en welzijn (+17 procent).noot1
Meer recent tussen 2019 en 2021, in de coronaperiode, is de tevredenheid over het contact met de politie en het functioneren van de politie in de buurt iets afgenomen, terwijl bij de tevredenheid over het functioneren van de politie in het algemeen en het vertrouwen in de politie de positieve trend doorzet.
| Contact met politie in gemeente | Functioneren politie in buurt | Functioneren politie in algemeen | Vertrouwen in politie | Vertrouwen in politie (Sociale samenhang en welzijn) | |
|---|---|---|---|---|---|
| 2012 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
| 2013 | 98,9 | 100,0 | 98,6 | 100,2 | 99,7 |
| 2014 | 101,3 | 103,1 | 103,5 | 102,4 | 100,3 |
| 2015 | 102,9 | 103,1 | 104,6 | 102,4 | 101,6 |
| 2016 | 105,1 | 108,1 | 110,4 | 105,4 | 103,8 |
| 2017 | 104,9 | 107,3 | 111,5 | 107,1 | 110,0 |
| 2018* | 108,5 | 109,0 | 116,8 | 106,8 | 110,5 |
| 2019 | 112,0 | 110,6 | 122,0 | 106,4 | 111,2 |
| 2020* | 109,9 | 108,4 | 122,9 | 106,6 | 115,4 |
| 2021 | 107,8 | 106,1 | 123,8 | 106,8 | 117,1 |
| Bron: CBS, Veiligheidsmonitor, Sociale samenhang en welzijn | |||||
| * In 2018 en 2020 heeft geen meting van de Veiligheidsmonitor plaatsgevonden, wel van het onderzoek Sociale samenhang en welzijn. | |||||
Noten
Dit verschil in trend tussen vertrouwen in de politie zoals gemeten in de Veiligheidsmonitor en vertrouwen in de politie zoals gemeten in Sociale samenhang en welzijn wordt veroorzaakt door een andere operationalisering van het concept ‘vertrouwen in de politie’ en door design-effecten zoals verschillen in onderzoeksopzet en veldwerkperiode tussen beide onderzoeken. Zie ook paragraaf 7.2.