Verbale agressie in huiselijke kring

In dit hoofdstuk staat verbale agressie in de huiselijke kring centraal. Verbale agressie varieert van hoogoplopende meningsverschillen waarbij geschreeuwd of gegild wordt, van treiteren of pesten, tot kleineren of vernederen. Agressie met een fysieke component blijft hierbij buiten beschouwing. Deze komt in het volgende hoofdstuk aan de orde. Tot de huiselijke kring worden alle gezins- en familieleden en ook eventuele (ex-)partners gerekend. Met ‘huiselijke kring’ wordt niet de locatie bedoeld: voorvallen hoeven niet per se thuis te hebben plaatsgevonden.

2.1Slachtofferschap verbale agressie in huiselijke kring

In 2020 gaf bijna de helft (46 procent) van de bevolking van 16 jaar en ouder aan in de afgelopen vijf jaar een of meerdere vormen van verbale agressie door iemand uit de huiselijke kring te hebben meegemaakt. Bijna een op de drie (31 procent) maakte dit ook in de afgelopen 12 maanden mee; dit komt neer op bijna 4,5 miljoen personen.noot1 In de meeste gevallen ging het om schreeuwen of gillen (21 procent), boos weglopen tijdens een ruzie (19 procent), of beledigen en/of vloeken (18 procent).

2.1.1 Slachtoffers verbale agressie in huiselijke kring in afgelopen 12 maanden1) , 2020 (% personen van 16 jaar of ouder)
In afgelopen 12 maanden
Verbale agressie totaal 31,4
waarbij iemand: .
Schreeuwde en/of gilde 20,9
Boos is weggelopen tijdens een ruzie 19
Beledigde en/of vloekte 17,9
Kleineerde of vernederde 8,3
Treiterde of pestte 4,1
Met opzet spullen kapot heeft gemaakt 1,6
Bron: CBS, WODC
1) Meerdere antwoorden mogelijk.

Slachtoffers verbale agressie in huiselijke kring naar kenmerken

Jongeren worden naar verhouding vaak slachtoffer van verbale agressie in huiselijke kring (zie tabel 1b in bijlage A). Zo kreeg 56 procent van de 16- tot 18‑jarigen en 50 procent van de 18- tot 24‑jarigen hier in de afgelopen 12 maanden mee te maken, tegen 12 procent van de 65‑plussers. Mannen en vrouwen maken vrijwel even vaak verbale agressie mee. Biseksuele mannen (44 procent) en vooral biseksuele vrouwen (56 procent) hebben vaker last van verbale agressie in huiselijke kring dan homoseksuelen en heteroseksuelen.

2.1.2 Slachtoffers verbale agressie in huiselijke kring in afgelopen 12 maanden naar kenmerken, 2020 (% personen van 16 jaar of ouder)
Categorie 1 Categorie 2
Totaal, 31,4
Geslacht Vrouwen, Geslacht 32,5
Geslacht Mannen, Geslacht 30,3
Leeftijd 16 tot 18 jaar, Leeftijd 55,5
Leeftijd 18 tot 24 jaar, Leeftijd 50,1
Leeftijd 24 tot 45 jaar, Leeftijd 40,4
Leeftijd 45 tot 65 jaar, Leeftijd 29,3
Leeftijd 65 jaar of ouder, Leeftijd 11,5
Seksuele oriëntatie Homo's, Seksuele oriëntatie 32,7
Seksuele oriëntatie Lesbiennes, Seksuele oriëntatie 38,2
Seksuele oriëntatie Biseksuele mannen, Seksuele oriëntatie 44,2
Seksuele oriëntatie Biseksuele vrouwen, Seksuele oriëntatie 55,9
Seksuele oriëntatie Hetero mannen, Seksuele oriëntatie 30,8
Seksuele oriëntatie Hetero vrouwen, Seksuele oriëntatie 32
Bron: CBS, WODC

Personen zonder kinderen zijn vaker slachtoffer van verbale agressie dan personen met kinderen (zie tabel 1b in bijlage A), maar dit komt doordat zij doorgaans jonger zijn. Wanneer rekening gehouden wordt met leeftijd, is het beeld omgekeerd. Daarbij neemt het slachtofferschap licht toe met het aantal kinderen. Alleenstaanden geven het minst vaak aan slachtoffer te zijn geweest. Verder geven personen met een Nederlandse achtergrond en personen met een westerse migratieachtergrond met respectievelijk 33 en 31 procent vaker aan met verbale agressie in huiselijke kring geconfronteerd te worden dan personen met een niet-westerse migratieachtergrond (24 procent). Personen in huishoudens met een hoog welvaartsniveau komen vaker met verbale agressie in aanraking dan personen in huishoudens met een lagere welvaart.

Aantal vormen van verbale agressie in huiselijke kring

Een op de drie slachtoffers (33 procent) heeft in de afgelopen 12 maanden één vorm van verbale agressie in huiselijke kring meegemaakt, en twee op de drie (67 procent) dus meerdere vormen.

Bij ongeveer de helft (51 procent) ging het om twee of drie verschillende vormen van verbale agressie en bij bijna een op de zes (16 procent) om meer dan drie verschillende vormen.

2.1.3 Aantal vormen verbale agressie in huiselijke kring in afgelopen 12 maanden, 2020
In afgelopen 12 maanden
1 vorm 32,8
2 - 3 vormen 51,2
4 - 6 vormen 16,0
Bron: CBS, WODC

2.2Structurele verbale agressie in huiselijke kring

De overgrote meerderheid van de personen die in de afgelopen 12 maanden te maken hadden met verbale agressie in huiselijke kring zegt dat deze incidenteel – dat wil zeggen eenmalig of enkele malen – plaatsvond. Van structurele verbale agressie is sprake als de voorvallen ten minste één keer per maand voorkomen; bij een op de tien slachtoffers (11 procent) is dit het geval (zie tabel 2 in bijlage A). Dit is 3,4 procent van de bevolking van 16 jaar en ouder. Omgerekend gaat het dan om bijna 490 duizend personen. Bijna 2 procent van de slachtoffers maakt (bijna) dagelijks een vorm van verbale agressie mee, 4 procent wekelijks en 5 procent maandelijks. Treiteren of pesten heeft het vaakst een structureel karakter. Zo geeft ruim een op de zeven (15 procent) slachtoffers die in de afgelopen 12 maanden getreiterd of gepest zijn aan dat dit maandelijks of vaker gebeurde.

2.2.1 Structurele verbale agressie in huiselijke kring1), 2020 (% slachtoffers van betreffende voorval in afgelopen 12 maanden)
(Bijna) dagelijks Wekelijks Maandelijks
Verbale agressie totaal 1,6 3,9 5,3
waarbij iemand: . . .
Treiterde of pestte 3,7 5,5 5,7
Kleineerde of vernederde 1,8 3,9 6
Schreeuwde en/of gilde 1,2 4,2 5,1
Beledigde en/of vloekte 1,4 3 5,2
Met opzet spullen kapot heeft gemaakt 0,6 1,1 3,4
Boos is weggelopen tijdens een ruzie 0,3 1,7 2,7
Bron: CBS, WODC
1) Meerdere antwoorden mogelijk.

2.3Plegers verbale agressie in huiselijke kring

Verbale agressie in huiselijke kring komt het vaakst van de eigen partner (zie tabel 3 in bijlage A). Ruim een kwart (respectievelijk 27 en 26 procent) van de personen die aangeven in de afgelopen 12 maanden verbale agressie te hebben meegemaakt, zegt dat de mannelijke of vrouwelijke partner dit deed. Andere gezinsleden worden alle door ongeveer 10 procent van de slachtoffers genoemd: vader (12 procent), moeder (14 procent), broer of zus (beiden 10 procent), zoon (12 procent) of dochter (11 procent).

2.3.1 Plegers verbale agressie in huiselijke kring1), 2020 (% slachtoffers in afgelopen 12 maanden)
2020
Mannelijke partner 27,2
Vrouwelijke partner 25,8
Moeder 14,4
Vader 12,1
Zoon 11,5
Dochter 11,3
Broer 10,4
Zus 10,3
Mannelijke ex-partner 4,2
Ander mannelijk familielid 4,0
Ander vrouwelijk familielid 3,6
Vrouwelijke ex-partner 3,0
Bron: CBS, WODC
1) Meerdere antwoorden mogelijk.

Noten

Indien een respondent de vraag over slachtofferschap bij een item niet heeft ingevuld wordt verondersteld dat hij/zij dit item niet heeft mee­gemaakt. Deze veronderstelling zal niet altijd juist zijn omdat sommige slachtoffers om hun moverende redenen die vragen niet hebben willen of kunnen beantwoorden. Wanneer degenen die de vragen niet beantwoord hebben als slachtoffer worden meegeteld, zou het slachtoffer­percentage voor verbale agressie in de afgelopen 5 jaar 48 procent bedragen, en het slachtofferpercentage in de afgelopen 12 maanden 35 procent. Zie ook de Onderzoeksverantwoording (in paragraaf 4 het aandachtspunt Ontbrekende waarden).

Colofon

Deze website is ontwikkeld door het CBS in samenwerking met Textcetera Den Haag.
Heb je een vraag of opmerking over deze website, neem dan contact op met het CBS.

Disclaimer en copyright

Cookies

CBS maakt op deze website gebruik van functionele cookies om de site goed te laten werken. Deze cookies bevatten geen persoonsgegevens en hebben nauwelijks gevolgen voor de privacy. Daarnaast gebruiken wij ook analytische cookies om bezoekersstatistieken bij te houden. Bijvoorbeeld hoe vaak pagina's worden bezocht, welke onderwerpen gebruikers naar op zoek zijn en hoe bezoekers op onze site komen. Het doel hiervan is om inzicht te krijgen in het functioneren van de website om zo de gebruikerservaring voor u te kunnen verbeteren. De herleidbaarheid van bezoekers aan onze website beperken wij zo veel mogelijk door de laatste cijfergroep (octet) van ieder IP-adres te anonimiseren. Deze gegevens worden niet gedeeld met andere partijen. CBS gebruikt geen trackingcookies. Trackingcookies zijn cookies die bezoekers tijdens het surfen over andere websites kunnen volgen.

De geplaatste functionele en analytische cookies maken geen of weinig inbreuk op uw privacy. Volgens de regels mogen deze zonder toestemming geplaatst worden.

Meer informatie: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/telecommunicatie/vraag-en-antwoord/mag-een-website-ongevraagd-cookies-plaatsen

Leeswijzer

Verklaring van tekens

. Gegevens ontbreken
* Voorlopig cijfer
** Nader voorlopig cijfer
x Geheim
Nihil
(Indien voorkomend tussen twee getallen) tot en met
0 (0,0) Het getal is kleiner dan de helft van de gekozen eenheid
Niets (blank) Een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen
2019–2020 2019 tot en met 2020
2019/2020 Het gemiddelde over de jaren 2019 tot en met 2020
2019/’20 Oogstjaar, boekjaar, schooljaar enz., beginnend in 2019 en eindigend in 2020
2017/’18–2019/’20 Oogstjaar, boekjaar, enz., 2017/’18 tot en met 2019/’20

In geval van afronding kan het voorkomen dat het weergegeven totaal niet overeenstemt met de som van de getallen.

Over het CBS

De wettelijke taak van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is om officiële statistieken te maken en de uitkomsten daarvan openbaar te maken. Het CBS publiceert betrouwbare en samenhangende statistische informatie, die het deelt met andere overheden, burgers, politiek, wetenschap, media en bedrijfsleven. Zo zorgt het CBS ervoor dat maatschappelijke debatten gevoerd kunnen worden op basis van betrouwbare statistische informatie.

Het CBS maakt inzichtelijk wat er feitelijk gebeurt. De informatie die het CBS publiceert, gaat daarom over onderwerpen die de mensen in Nederland raken. Bijvoorbeeld economische groei en consumentenprijzen, maar ook criminaliteit en vrije tijd.

Naast de verantwoordelijkheid voor de nationale (officiële) statistieken is het CBS ook belast met de productie van Europese (communautaire) statistieken. Dit betreft het grootste deel van het werkprogramma.

Voor meer informatie over de taken, organisatie en publicaties van het CBS, zie cbs.nl.

Contact

Met vragen kunt u contact opnemen met het CBS.

Medewerkers

Auteurs

Drs. Math Akkermans

Willem Gielen MSc

Dr. Rianne Kloosterman

Dr. Elke Moons

Ir. Carin Reep

Dr. Marleen Wingen

Begeleidingscommisie

Prof. Dr. Ellen Laan (voorzitter)

Prof. Dr. Majone Steketee

Dr. Daphne van de Bongardt

Dr. Vera Toepoel

Steven Tjalsma, MSc LLM

Claudia Lucardie

Nanja Flikweert, MSc

Dr. Leontien van der Knaap (projectleider WODC)