Totaal huiselijk geweld en totaal seksueel geweld
In het vorige hoofdstuk zijn de verschillende vormen van huiselijk geweld en seksueel geweld in samenhang beschreven. In dit afsluitende hoofdstuk staat het slachtofferschap van huiselijk geweld in totaliteit en seksueel geweld in totaliteit centraal. Hiermee ontstaat een totaalbeeld van de twee kernthema’s van deze PHGSG: huiselijk geweld enerzijds en seksueel geweld anderzijds. Er worden geen totaalcijfers voor huiselijk en seksueel geweld samen gegeven want een dergelijke samenvoeging zou geen recht doen aan de inhoudelijke en beleidsmatig relevante verschillen tussen beide vormen van geweld.
10.1Totaal slachtofferschap
In de periode maart-april 2020 gaf 8 procent van de personen van 16 jaar of ouder aan in de afgelopen 12 maanden slachtoffer te zijn geweest van een of meerdere vormen van huiselijk geweld.noot1noot2 Dit zijn omgerekend 1,2 miljoen personen. Huiselijk geweld omvat een of meer vormen van fysiek geweld in huiselijke kring, dwingende controle in huiselijke kring, stalking door een ex-partner en seksueel geweld in huiselijke kring.
Van seksueel geweld werd 11 procent van de bevolking van 16 jaar en ouder in de afgelopen 12 maanden slachtoffer. Dit zijn 1,6 miljoen personen. Seksueel geweld omvat een of meer vormen van niet-fysieke seksuele intimidatie, fysiek seksueel geweld en online seksuele intimidatie. Hierbij worden zowel de voorvallen die binnen als buiten de huiselijke kring voorkwamen meegenomen.
Huiselijk geweld kan seksueel van aard zijn, en – andersom – kan seksueel geweld in huiselijke kring plaatsvinden. Deze overlap tussen huiselijk geweld en seksueel geweld is klein: 1 procent van de bevolking van 16 jaar en ouder werd slachtoffer van seksueel geweld door iemand uit de huiselijke kring, terwijl 8 procent slachtoffer werd van huiselijk geweld dat geen seksueel karakter had. Omgekeerd vindt seksueel geweld voor het grootste deel niet in de huiselijke kring plaats: 10 procent van de bevolking van 16 jaar en ouder is slachtoffer geweest van seksueel geweld buiten de huiselijke kring. Bij 1 procent gebeurde dit binnen de huiselijke kring.
| 2020 | |
|---|---|
| Huiselijk geweld | 8,3 |
| Huiselijk niet-seksueel geweld | 7,8 |
| Huiselijk seksueel geweld | 1,1 |
| . | |
| Seksueel geweld | 10,9 |
| Seksueel niet-huiselijk geweld | 10,3 |
| Seksueel huiselijk geweld | 1,1 |
| Bron: CBS, WODC | |
| 1) Verbale agressie in huiselijke kring is bij huiselijk geweld niet meegeteld. | |
10.2Structureel slachtofferschap
Zes procent van de personen van 16 jaar of ouder geeft aan in de afgelopen 12 maanden tenminste een van de vormen van huiselijk geweld structureel, dat wil zeggen (bijna) dagelijks, wekelijks of maandelijksnoot3noot4noot5 te hebben meegemaakt. Dit betreft 820 duizend personen. 0,2 procent was structureel slachtoffer van seksueel geweld door iemand uit de huiselijke kring (27 duizend personen).
Met structureel seksueel geweld – ook hier gaat het om geweld dat ten minste eens per maand plaatsvond – had in de afgelopen 12 maanden ten minste 1,3 procent van de bevolking van 16 jaar en ouder te maken. Dit zijn omgerekend ongeveer 185 duizend personen. 0,2 procent was structureel slachtoffer van seksueel huiselijk geweld (is dezelfde groep slachtoffers als die van structureel huiselijk seksueel geweld uit de vorige alinea).
| 2020 | |
|---|---|
| Structureel huiselijk geweld | 5,8 |
| Huiselijk niet-seksueel geweld | 5,7 |
| Huiselijk seksueel geweld | 0,2 |
| . | |
| Structureel seksueel geweld | 1,3 |
| Seksueel niet-huiselijk geweld | 1,2 |
| Seksueel huiselijk geweld | 0,2 |
| Bron: CBS, WODC | |
| 1) Verbale agressie in huiselijke kring is bij structureel huiselijk geweld niet meegeteld. | |
10.3Slachtofferschap huiselijk geweld naar kenmerken
Het slachtofferschap van huiselijk geweld neemt sterk af met toenemende leeftijd. Zo werd bijna een kwart (24 procent) van de 16 tot 18‑jarigen in de afgelopen 12 maanden slachtoffer, bij de 18 tot 24‑jarigen was dat 18 procent en bij de 65‑plussers nog 3 procent. Vrouwen zijn iets vaker slachtoffer dan mannen (9 tegen 7 procent). Heteroseksuelen zijn minder vaak slachtoffer dan personen met een andere seksuele oriëntatie. Verder zijn alleenstaande ouders relatief vaak slachtoffer van huiselijk geweld (zie tabel 1b in bijlage A). Ook het welvaartsniveau is gerelateerd aan huiselijk geweld: slachtofferschap komt vaker voor bij personen in huishoudens met een lager welvaartsniveau.
| In afgelopen 12 maanden | ||
|---|---|---|
| Totaal, | 8,3 | |
| Geslacht | Vrouwen, Geslacht | 9,2 |
| Geslacht | Mannen, Geslacht | 7,3 |
| Leeftijd | 16 tot 18 jaar, Leeftijd | 23,9 |
| Leeftijd | 18 tot 24 jaar, Leeftijd | 18,2 |
| Leeftijd | 24 tot 45 jaar, Leeftijd | 9,6 |
| Leeftijd | 45 tot 65 jaar, Leeftijd | 6,6 |
| Leeftijd | 65 jaar of ouder, Leeftijd | 2,8 |
| Seksuele orientatie | Homo's, Seksuele orientatie | 11,4 |
| Seksuele orientatie | Lesbiennes, Seksuele orientatie | 11,3 |
| Seksuele orientatie | Biseksuele mannen, Seksuele orientatie | 14,8 |
| Seksuele orientatie | Biseksuele vrouwen, Seksuele orientatie | 20,6 |
| Seksuele orientatie | Hetero mannen, Seksuele orientatie | 7,2 |
| Seksuele orientatie | Hetero vrouwen, Seksuele orientatie | 8,7 |
| Bron: CBS, WODC | ||
| 1) Verbale agressie in huiselijke kring is bij huiselijk geweld niet meegeteld. | ||
10.4Slachtofferschap seksueel geweld naar kenmerken
Het slachtofferschap van seksueel geweld neemt vanaf ongeveer 24‑jarige leeftijd af met toenemende leeftijd. 18- tot 24‑jarigen zijn met 30 procent iets vaker slachtoffer dan 16- tot 18‑jarigen (26 procent). Vrouwen zijn dubbel zo vaak slachtoffer van seksueel geweld als mannen (15 tegen 7 procent). Heteroseksuelen zijn minder vaak slachtoffer dan homoseksuelen en biseksuelen. Vooral biseksuele vrouwen zijn vaak slachtoffer van seksueel geweld (44 procent). Verder krijgen personen zonder partner vaker met seksueel geweld te maken (zie tabel 1b in bijlage A). Ook personen in huishoudens met een lager welvaartsniveau en inwoners van meer verstedelijkte gemeenten zijn relatief vaak slachtoffer van seksueel geweld.
| In afgelopen 12 maanden | ||
|---|---|---|
| Totaal, | 10,9 | |
| Geslacht | Vrouwen, Geslacht | 15,1 |
| Geslacht | Mannen, Geslacht | 6,7 |
| Leeftijd | 16 tot 18 jaar, Leeftijd | 25,5 |
| Leeftijd | 18 tot 24 jaar, Leeftijd | 29,6 |
| Leeftijd | 24 tot 45 jaar, Leeftijd | 14,9 |
| Leeftijd | 45 tot 65 jaar, Leeftijd | 6,7 |
| Leeftijd | 65 jaar of ouder, Leeftijd | 2,7 |
| Seksuele orientatie | Homo's, Seksuele orientatie | 25,2 |
| Seksuele orientatie | Lesbiennes, Seksuele orientatie | 23,6 |
| Seksuele orientatie | Biseksuele mannen, Seksuele orientatie | 24,5 |
| Seksuele orientatie | Biseksuele vrouwen, Seksuele orientatie | 44,4 |
| Seksuele orientatie | Hetero mannen, Seksuele orientatie | 5,7 |
| Seksuele orientatie | Hetero vrouwen, Seksuele orientatie | 13,7 |
| Bron: CBS, WODC | ||
Noten
Verbale agressie is hierbij niet meegeteld. Het percentage huiselijk geweld inclusief verbale agressie bedraagt 33 procent.
Indien een respondent de vraag over slachtofferschap bij een item niet heeft ingevuld wordt verondersteld dat hij/zij dit item niet heeft meegemaakt. Deze veronderstelling zal niet altijd juist zijn omdat sommige slachtoffers om hun moverende redenen die vragen niet hebben willen of kunnen beantwoorden. Daarnaast is niet altijd een antwoord gegeven op de vraag of de pleger uit de huiselijke kring kwam of niet. Dit resulteert in een lichte, door de combinatie van voorvallen niet te bepalen onderschatting.
Verbale agressie in huiselijke kring is niet meegeteld. Het percentage structureel huiselijk geweld inclusief structurele verbale agressie bedraagt 8 procent.
Alle vormen van dwingende controle en stalking door ex-partner zijn als structureel meegeteld.
Het betreft een minimumschatting omdat onbekend is hoeveel personen slachtoffer werden van meerdere vormen van geweld, die afzonderlijk niet structureel voorkwamen maar bij elkaar wel optellen tot ‘structureel geweld’. Dit geldt ook voor de schatting van seksueel geweld.