Hoeveel energie gebruikt Nederland?
In 2023 verbruikte Nederland – met onder andere de industrie, huishoudens, vervoerssector en landbouw bij elkaar – ruim 2 600 PJ (petajoule)noot1 aan energie. Dat is bijna een kwart minder dan in 2010. Tot dat jaar was het energieverbruik toegenomen tot meer dan honderd keer zo veel als aan het begin van de negentiende eeuw. De laatste jaren komt steeds meer energie uit hernieuwbare bronnen zoals wind, zon en water.
In 1800 waren de fossiele energiebronnen turf (37 procent) en steenkool (14 procent) belangrijk in het totale energieverbruik van 31 PJ. Daarnaast leverden niet-fossiele bronnen zoals van wind- of watermolens en hout bijna de helft van de energie.
Van steenkool naar aardolie
Vanaf 1860 stapte Nederland steeds meer over op steenkool. In 1900 kwam daar bijna 80 procent van het energieverbruik vandaan. Dat was inmiddels ruim 5 keer hoger dan veertig jaar eerder.
Na de Tweede Wereldoorlog werd aardolie steeds belangrijker als energiebron. Dat kwam onder andere door de sterke groei van het aantal auto’s en vrachtwagens. Het energieverbruik uit aardolie steeg tot 1973, daarna zette een tijdelijke daling in. Daarbij speelden de oliecrisis en de komst van andere bronnen zoals aardgas een rol.
Nederland schakelt over op aardgas
In 1959 werd het Groninger aardgasveld ontdekt. Het energieverbruik uit aardgas steeg daarna tot bijna 1 700 PJ in 2010. Vervolgens nam het aardgasverbruik af. Dat kwam onder andere door energiebesparing en de komst van hernieuwbare bronnen.
Sinds 1969 wordt er ook elektriciteit uit kernenergie opgewekt en gebruikt in Nederland. Het kernenergieverbruik was met 46 PJ in 1980 het hoogst.
| Jaartal | Aardolie | Aardgas | Steenkool | Niet-fossiel |
|---|---|---|---|---|
| 1990 | 1058,5 | 1286,5 | 366,9 | 117,1 |
| 1991 | 1049,4 | 1438,8 | 335,6 | 114,5 |
| 1992 | 1062,1 | 1393,7 | 335,3 | 124,8 |
| 1993 | 1071,6 | 1434,7 | 336,6 | 133,7 |
| 1994 | 1092,8 | 1396,7 | 367,2 | 134,4 |
| 1995 | 1121,4 | 1444,2 | 373,6 | 145,4 |
| 1996 | 1149,1 | 1591,0 | 361,1 | 153,7 |
| 1997 | 1150,4 | 1496,8 | 351,7 | 149,4 |
| 1998 | 1157,3 | 1487,5 | 357,9 | 164,3 |
| 1999 | 1156,3 | 1447,8 | 312,3 | 191,3 |
| 2000 | 1158,8 | 1465,7 | 325,2 | 196,8 |
| 2001 | 1188,7 | 1501,8 | 346,2 | 194,5 |
| 2002 | 1219,5 | 1498,9 | 348,0 | 198,5 |
| 2003 | 1306,2 | 1506,4 | 359,3 | 202,5 |
| 2004 | 1306,0 | 1538,6 | 354,6 | 211,5 |
| 2005 | 1305,0 | 1479,0 | 338,6 | 241,2 |
| 2006 | 1314,5 | 1433,7 | 323,9 | 251,6 |
| 2007 | 1320,8 | 1395,7 | 351,8 | 247,9 |
| 2008 | 1239,2 | 1451,0 | 333,5 | 260,0 |
| 2009 | 1207,4 | 1486,0 | 312,4 | 235,7 |
| 2010 | 1256,1 | 1677,6 | 315,5 | 223,7 |
| 2011 | 1200,9 | 1467,2 | 311,4 | 258,0 |
| 2012 | 1217,4 | 1402,0 | 341,1 | 291,0 |
| 2013 | 1144,0 | 1397,6 | 342,8 | 281,5 |
| 2014 | 1131,4 | 1218,4 | 378,8 | 281,9 |
| 2015 | 1136,2 | 1198,6 | 464,3 | 271,0 |
| 2016 | 1174,3 | 1257,5 | 430,2 | 264,0 |
| 2017 | 1190,1 | 1304,4 | 385,7 | 269,7 |
| 2018 | 1162,1 | 1286,9 | 345,9 | 304,4 |
| 2019 | 1120,1 | 1342,2 | 268,9 | 315,7 |
| 2020 | 1098,6 | 1316,8 | 172,0 | 363,0 |
| 2021** | 1115,9 | 1262,6 | 234,4 | 421,2 |
| 2022** | 1065,3 | 977,9 | 231,6 | 425,3 |
| 2023* | 1090,2 | 927,8 | 158,1 | 464,4 |
| *voorlopige cijfers | ||||
| **nader voorlopige cijfers | ||||
Meer hernieuwbare energie
Tegenwoordig komt een steeds groter deel van de gebruikte energie uit hernieuwbare bronnen zoals zon, wind en biomassa. In 2023 was 15 procent van de verbruikte energie hernieuwbaar, in totaal 403 PJ. Vooral het energieverbruik uit zonne-energie groeide de laatste jaren sterk.
Ondanks de sterke opkomst van hernieuwbare bronnen bleven fossiele energiebronnen de belangrijkste: aardgas, aardolie en steenkool waren samen goed voor ruim 80 procent van het verbruik in 2023.
| Perioden | Biomassa | Wind | Zon | Omgevingsenergie | Aardwarmte | Waterkracht |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1990 | 30,6 | 0,2 | 0,1 | . | . | 0,3 |
| 1991 | 30,8 | 0,3 | 0,1 | . | . | 0,4 |
| 1992 | 31,4 | 0,5 | 0,1 | . | . | 0,4 |
| 1993 | 33,7 | 0,6 | 0,2 | . | . | 0,3 |
| 1994 | 33,6 | 0,9 | 0,2 | . | . | 0,4 |
| 1995 | 36,8 | 1,1 | 0,2 | 0,0 | . | 0,3 |
| 1996 | 42,2 | 1,6 | 0,2 | 0,0 | . | 0,3 |
| 1997 | 45,5 | 1,7 | 0,3 | 0,1 | . | 0,3 |
| 1998 | 47,4 | 2,3 | 0,3 | 0,1 | . | 0,4 |
| 1999 | 49,7 | 2,3 | 0,4 | 0,1 | . | 0,3 |
| 2000 | 52,5 | 3,0 | 0,5 | 0,2 | . | 0,5 |
| 2001 | 55,4 | 3,0 | 0,6 | 0,2 | . | 0,4 |
| 2002 | 60,6 | 3,4 | 0,7 | 0,3 | . | 0,4 |
| 2003 | 57,8 | 4,8 | 0,8 | 0,4 | . | 0,3 |
| 2004 | 67,2 | 6,7 | 0,9 | 0,5 | . | 0,3 |
| 2005 | 85,6 | 7,4 | 0,9 | 0,7 | . | 0,3 |
| 2006 | 89,0 | 9,8 | 0,9 | 0,9 | . | 0,4 |
| 2007 | 89,5 | 12,4 | 1,0 | 1,2 | . | 0,4 |
| 2008 | 104,2 | 15,3 | 1,0 | 1,7 | 0,1 | 0,4 |
| 2009 | 117,8 | 16,5 | 1,1 | 2,2 | 0,1 | 0,4 |
| 2010 | 119,2 | 14,4 | 1,2 | 2,7 | 0,3 | 0,4 |
| 2011 | 122,9 | 18,4 | 1,4 | 3,3 | 0,3 | 0,2 |
| 2012 | 126,4 | 17,9 | 1,8 | 3,8 | 0,5 | 0,4 |
| 2013 | 118,0 | 20,3 | 2,6 | 4,4 | 1,0 | 0,4 |
| 2014 | 115,9 | 20,9 | 3,7 | 5,0 | 1,5 | 0,4 |
| 2015 | 115,4 | 27,2 | 5,1 | 5,7 | 2,4 | 0,3 |
| 2016 | 115,0 | 29,4 | 6,9 | 6,5 | 2,8 | 0,4 |
| 2017 | 118,2 | 38,0 | 9,1 | 7,6 | 3,0 | 0,2 |
| 2018 | 128,4 | 38,0 | 14,5 | 9,1 | 3,7 | 0,3 |
| 2019 | 149,0 | 41,4 | 20,6 | 10,9 | 5,6 | 0,3 |
| 2020 | 176,8 | 55,0 | 32,0 | 13,5 | 6,2 | 0,2 |
| 2021 | 204,0 | 64,5 | 41,9 | 16,2 | 6,3 | 0,3 |
| 2022** | 187,4 | 77,0 | 62,7 | 20,5 | 6,8 | 0,2 |
| 2023* | 191,9 | 105,0 | 73,1 | 25,8 | 6,5 | 0,2 |
| *voorlopige cijfers | ||||||
| **nader voorlopige cijfers | ||||||
Bronnen
Publicatie – Ruim 200 jaar energieverbruik in hoofdlijnen
StatLine – Energiebalans; aanbod, omzetting en verbruik
StatLine – Energiebalans; aanbod en verbruik, sector
Noten
Petajoule
Eén PJ stond in 2023 gelijk aan het verbruik van ongeveer 25 duizend huishoudens.