Hoe gaat het met de vogels in de stedelijke omgeving?

Van de 83 vogelsoorten die in steden en dorpen voorkomen, gaan er meer soorten achteruit dan vooruit. Zo gaan merel en huismus in populatie-omvang achteruit, terwijl putter en ooievaar toenemen binnen bebouwd gebied. De indicator ‘vogels van stedelijk gebied’ geeft de gemiddelde trend weer van deze 83 soorten. Deze is in de periode 2007–2020 met iets meer dan 6 procent afgenomen.

Het CBS berekent trends in de omvang van de populatie en het verspreidingsgebied van een groot aantal planten- en diersoorten uit de Nederlandse natuur. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van waarnemingen die voornamelijk verzameld zijn door vrijwilligers, maar deels ook door professionele waarnemers. Door de trends in samenhang te bekijken ontstaat een redelijk compleet beeld van de toestand en de ontwikkeling van de Nederlandse natuur. Sinds 2007 worden vogels in de stedelijke omgeving van Nederland geteld door middel van het Meetnet Urbane Soorten (MUS)noot1 van Sovon Vogelonderzoek Nederland. Van 83 vogelsoorten zijn voldoende gegevens beschikbaar om een trend voor vogels van het stedelijk gebied te berekenen.

Toon tabelPopulatietrend vogels in stedelijk gebied ¹⁾ (2007=100)Verberg tabelPopulatietrend vogels in stedelijk gebied ¹⁾ (2007=100)

Populatietrend vogels in stedelijk gebied ¹⁾ (2007=100)

	Waarneming	Trend	Onzekerheid trend (low)	Onzekerheid trend (high)
2007	99,41	100	97,17-10284	97,17-10284
2008	103,87	101,21	99,51-10296	99,51-10296
2009	98,76	101,91	100,56-10339	100,56-10339
2010	101,7	102,05	100,57-10358	100,57-10358
2011	104,08	101,44	99,92-1029	99,92-1029
2012	100,92	100,49	98,93-10198	98,93-10198
2013	97,69	99,17	97,67-10067	97,67-10067
2014	96,7	98,63	97,22-10008	97,22-10008
2015	98,67	97,9	96,31-9945	96,31-9945
2016	98,74	96,01	94,6-975	94,6-975
2017	95,2	94,26	92,82-9569	92,82-9569
2018	89,03	93,32	92,05-9463	92,05-9463
2019	89,5	92,92	91,58-9429	91,58-9429
2020	96,9	93,42	91,28-9539	91,28-9539
Bron: CBS, NEM (Sovon)
1) Exclusief exoten

Slechtvalk verovert bebouwd Nederland

De vogelsoorten van het stedelijk gebied kunnen worden ingedeeld in vijf groepen naar type leefgebied: vogels kenmerkend voor bebouwing (bijvoorbeeld huismus, slechtvalk), bos en park (zanglijster, grote bonte specht), struik en struweel (winterkoning, nachtegaal), open groen (grutto en ooievaar), en water en moeras (ijsvogel, blauwe reiger).

Vogels die sterk geassocieerd worden met bebouwing, zoals gierzwaluw en huismus, gaan als groep vooruit (20 procent). Dat komt echter door de sterke toename van slechts één soort: de slechtvalk. Zonder deze soort zou de gemiddelde trend juist dalen; huismus, kauw, spreeuw en Turkse tortel nemen in aantal af. De slechtvalk komt uit een diep dal en wordt bij zijn herstel geholpen door speciale nestkasten op hoge gebouwen.

Toon tabelTrend van vogels in stedelijk gebied naar voorkeur leefomgeving (2007 = 100)Verberg tabelTrend van vogels in stedelijk gebied naar voorkeur leefomgeving (2007 = 100)

Trend van vogels in stedelijk gebied naar voorkeur leefomgeving (2007 = 100)

	Open groen	Open groen onzekerheid trend (low)	Open groen onzekerheid trend (high)	Water en moeras	Water en moeras onzekerheid trend (low)	Water en moeras onzekerheid trend (high)	Bebouwing	Bebouwing onzekerheid trend (low)	Bebouwing onzekerheid trend (high)	Bos/Park	Bos/Park onzekerheid trend (low)	Bos/Park onzekerheid trend (high)	Struik/Struweel	Struik/Struweel onzekerheid trend (low)	Struik/Struweel onzekerheid trend (high)
2007	100	92,06-10813	92,06-10813	100	93,87-10601	93,87-10601	100	89,98-1096	89,98-1096	100	95,82-10411	95,82-10411	100	94,53-10552	94,53-10552
2008	106,04	101,24-11109	101,24-11109	102,71	98,98-10664	98,98-10664	103,79	97,34-10957	97,34-10957	98,84	96,22-10149	96,22-10149	98,66	95,45-10198	95,45-10198
2009	109,41	105,06-11397	105,06-11397	105,91	102,59-10935	102,59-10935	106,5	101,51-11169	101,51-11169	97,66	95,36-10014	95,36-10014	96,67	94,1-9939	94,1-9939
2010	110,51	106,03-11537	106,03-11537	109,19	105,64-1126	105,64-1126	108,31	103,11-11404	103,11-11404	96,3	93,88-9895	93,88-9895	94,19	91,5-9705	91,5-9705
2011	108,19	103,96-11257	103,96-11257	113,2	109,88-11656	109,88-11656	108,85	103,84-11424	103,84-11424	94,57	92,28-9702	92,28-9702	90,73	87,92-936	87,92-936
2012	104,93	100,63-10951	100,63-10951	116,7	113,3-11998	113,3-11998	108,78	103,87-11376	103,87-11376	92,86	90,32-955	90,32-955	87,36	84,52-9015	84,52-9015
2013	103,71	99,59-10838	99,59-10838	116,43	113,01-11976	113,01-11976	108,64	104,39-1131	104,39-1131	90,94	88,48-9334	88,48-9334	85,61	82,75-8841	82,75-8841
2014	103,57	99,19-10775	99,19-10775	117,46	114,02-12108	114,02-12108	109,2	105,02-11349	105,02-11349	89,9	87,68-9221	87,68-9221	83,39	80,89-8592	80,89-8592
2015	102,66	98,28-10704	98,28-10704	118,66	114,81-12262	114,81-12262	110	105,24-11518	105,24-11518	88,91	86,64-9125	86,64-9125	80,32	77,72-8302	77,72-8302
2016	97,3	93,13-10127	93,13-10127	120,83	117,4-12429	117,4-12429	110,26	105,99-11503	105,99-11503	87,73	85,53-8991	85,53-8991	74,28	71,92-7688	71,92-7688
2017	92,24	88,19-9623	88,19-9623	123,2	120,13-12638	120,13-12638	111,13	107,1-11566	107,1-11566	86,28	84,11-8848	84,11-8848	69,26	66,7-7208	66,7-7208
2018	89,7	86,17-9321	86,17-9321	125,7	122,86-12858	122,86-12858	113,54	110,03-11726	110,03-11726	84,26	82,36-8624	82,36-8624	67,06	64,72-6959	64,72-6959
2019	88,69	84,82-9243	84,82-9243	128,22	125,2-13142	125,2-13142	117,21	113,49-12089	113,49-12089	81,96	79,85-8411	79,85-8411	66,59	64,25-6903	64,25-6903
2020	90,14	84,4-9591	84,4-9591	130,36	125,85-13535	125,85-13535	122,55	116,47-12874	116,47-12874	79,54	76,14-8289	76,14-8289	68,74	65 - 72	65 - 72
Bron: CBS, NEM (Sovon)

Meer watervogels, minder vogels in stedelijk groen

Watervogels, zoals grauwe gans, krakeend en kleine mantelmeeuw, gaan in dorpen en steden als groep vooruit: de gemiddelde trend is met 30 procent gestegen sinds 2007. Vogels die kenmerkend zijn voor bossen en parken (–20 procent), open groen (–10 procent) en struik en struweel (–30 procent) gaan binnen de stedelijke omgeving juist flink achteruit.

De vragen

1. Hoe komt het CBS aan de cijfers?
2. Hoeveel fietsen we gemiddeld per week?
3. Wie werken het vaakst in deeltijd?
4. Hoeveel mensen bezochten Bonaire per cruiseschip?
5. Zijn we tevreden over onze woning?
6. Kunnen jonge vrouwen rustig over straat?
7. Wat doen 65‑plussers online?
8. Hoeveel windmolens staan er in Nederland?
9. Hoe ver is het fietsen naar school?
10. Hoeveel musea zijn er?
11. Hoeveel elektriciteit in Caribisch Nederland komt uit hernieuwbare bronnen?
12. Hoeveel volwassenen hebben overgewicht?
13. Hoeveel vrachtschepen meren aan in de zeehavens?
14. Waar luisterden we naar in 1953?
15. Hoe oud worden mensen in Nederland?
16. Waar gingen we in 1947 met vakantie?
17. Hoeveel vis wordt aan wal gebracht?
18. Waar zijn inwoners van Nederland geboren?
19. Waar geven we ons geld aan uit?
20. Hoe oud zijn vrouwen als ze moeder worden?
21. Hoeveel kaas produceren we?
22. Hoe worden goederen door Nederland vervoerd?
23. Hoeveel slachtoffers maakt online criminaliteit?
24. Wat spreken mensen thuis vooral?
25. Hoeveel winkels zijn er?
26. Hoeveel bier exporteert Nederland?
27. Hoe vaak maken we een kippenvelmoment mee?
28. Hoeveel koeien grazen er in de wei?
29. Welke studierichting volgen studenten?
30. Hoe lang zijn Nederlanders?
31. Hoe gaat het met de vogels in de stedelijke omgeving?
32. Waar werken de meeste mensen?
33. Wat voor kleur heeft onze auto?
34. Hoe gaat het CBS om met je privacy?