Hoeveel stikstof produceert de veehouderij?

In 2020 was de stikstofuitscheiding in dierlijke mest 489 miljoen kilogram. Dat is 15 miljoen kilogram onder het vastgestelde stikstofplafond van 504,4 miljoen kilogram.

De stikstofuitscheiding van de melkveesector bedroeg 286,5 miljoen kilogram, boven het productieplafond (281,8 miljoen kilogram) voor deze sector. De stikstofuitscheiding van de varkenssector kwam uit op 91,8 miljoen kilogram, ruim onder het productieplafond van 99,1 miljoen kilo. Ook de pluimveesector zat met een uitscheiding van 54,7 miljoen kilo ruim onder het productieplafond (60,3 miljoen kilogram).

Zuiniger met stikstof

Van de mineralen in het veevoer, zoals stikstof en fosfor, neemt het vee een beperkt deel op. Dit is de zogeheten benutting. De stikstof komt terecht in vlees, melk of eieren. Wat dieren niet opnemen verdwijnt voor een belangrijk deel met de mest in de grond of in de lucht. Tussen begin jaren negentig en 2001 nam de stikstofbenutting toe van 21 naar 29 procent in 2011. Sindsdien verbetert de benutting nauwelijks meer.

Toon tabelStikstofbenutting veehouderij (%)Verberg tabelStikstofbenutting veehouderij (%)

Stikstofbenutting veehouderij (%)

	Rundvee (vlees en melk)	Varkens (vlees)	Pluimvee (vlees en eieren)	Overige dieren
2000	19	35	41	10
2001	19	36	42	10
2002	20	37	42	11
2003	20	36	41	11
2004	21	38	40	13
2005	21	36	40	12
2006	22	35	39	13
2007	22	36	40	13
2008	22	36	39	13
2009	23	36	39	13
2010	23	37	39	13
2011	23	37	39	13
2012	24	37	41	13
2013	24	37	41	13
2014	23	38	42	13
2015	23	39	43	13
2016	24	39	43	15
2017	23	39	44	14
2018	23	40	42	15
2019	24	40	42	15

Het ene dier is beter in staat stikstof vast te leggen dan het andere. De stikstofbenutting was met 42 procent het hoogst bij pluimvee. Bij varkens is deze 40 procent, bij rundvee maar 24 procent. De benuttingspercentages zijn sinds 2000 mondjesmaat verbeterd. Bij rundvee was de benutting in 2000 nog 19 procent, bij varkens 35 procent en bij pluimvee 41 procent.

Stikstofbenutting afhankelijk van samenstelling voer

Veevoer bestaat uit krachtvoer en ruwvoer. De hoeveelheid stikstof in krachtvoer was in 2019 met 410 miljoen kilo ruim 2 procent minder dan een jaar eerder. Gras, hooi en snijmaïs bevatten 269 miljoen kilo stikstof, net iets minder dan als in 2018.

De aanvoer van stikstof naar de veehouderij hangt af van zowel de omvang van de veestapel als van de verhouding krachtvoer en ruwvoer. Een kilo gras of een kilo krachtvoer bevat bijvoorbeeld tot bijna driemaal zoveel stikstof als een kilo snijmais. Als er minder mais wordt geoogst, door een tegenvallende oogst of een kleiner maisareaal, zoals in 2018, en de dieren meer krachtvoer en gras te eten krijgen, zal het ruwvoer meer stikstof bevatten.

Toon tabelStikstof in krachtvoer en ruwvoer veehouderij (mln kg)Verberg tabelStikstof in krachtvoer en ruwvoer veehouderij (mln kg)

Stikstof in krachtvoer en ruwvoer veehouderij (mln kg)

Jaar	Krachtvoer rundvee	Krachtvoer varkens	Krachtvoer pluimvee	Krachtvoer overige dieren	Ruwvoer rundvee	Ruwvoer overige dieren
2000	130	186	106	7	291	23
2010	129	168	107	7	257	17
2019	147	156	97	10	269	18

Minder stikstofverliezen

Volgens de mineralenbalans werd in 2019 in de landbouw 697 miljoen kilo stikstof aangevoerd in de veehouderij. Daarvan is 207 miljoen kilo vastgelegd in dierlijke producten. De niet benutte stikstof, 490 miljoen kilo – 70 procent van alle aangevoerde stikstof –, verdween in planten (378 miljoen kilo), de bodem, de lucht, buiten de landbouw of het waren voorraadmutaties. In 2000 was dat nog 549 miljoen kilo, 74 procent van de gebruikte stikstof. De daling hangt onder meer samen met een doelmatiger mesttoediening in de akkerbouw. Daarnaast vervluchtigde er minder stikstof uit stallen en mestopslag. Dat er minder stikstof vervluchtigd is ook het resultaat van strenger mestbeleid, waarbij gebruiksnormen werden voorgeschreven voor stikstof.

De vragen

1. Hoe komt het CBS aan de cijfers?
2. Hoeveel woningen telt Nederland?
3. Hoe snel groeit de bevolking op een doorsneedag?
4. Hoe lang zijn Nederlanders?
5. Hoeveel landbouwdieren telt ons land?
6. Bij wie zijn werk en privé vaak uit balans?
7. Hoeveel diamanten bruidsparen zijn er?
8. Hoeveel energie haalt Nederland uit hernieuwbare bronnen?
9. Hoeveel mensen zijn slachtoffer van huiselijk geweld?
10. Hoeveel Nederlanders gebruiken het internet der dingen?
11. Welk geloof hangen we aan?
12. In welke richting halen jongeren een diploma?
13. Waaraan overlijden mensen op een doorsneedag?
14. Hoeveel water gebruiken we?
15. Wat kopen we online?
16. Hoe gaat het met de verschillende diersoorten?
17. Hoeveel jongeren ontvangen hulp?
18. Welke bloembollen telen we het meest?
19. Hoeveel bedrijven telt Nederland?
20. Hoe wonen kinderen in Caribisch Nederland?
21. Hoe wordt de Nederlandse bodem gebruikt?
22. Hoeveel stekkerauto’s rijden er rond?
23. Waar komt psychische vermoeidheid het meest voor?
24. Hoeveel stikstof produceert de veehouderij?
25. Hoeveel werknemers zijn lid van een vakbond?
26. Hoeveel duurder werd voeding?
27. Waar zijn de inwoners van Caribisch Nederland geboren?
28. Hoeveel gezinnen lopen risico op armoede?
29. Hoe duurzaam is ons gedrag?
30. Wat importeren we uit China?
31. Hoeveel tieners worden moeder?
32. Hoe gaat het met onze koopkracht?
33. Hoeveel volwassenen roken?
34. Hoeveel miljonairs wonen in Nederland?
35. Hoeveel toeristen overnachten in Nederland?
36. Hoe gaat het CBS om met je privacy?