Hoe gaat het met de verschillende diersoorten?
De fauna van land en zoet water in Nederland ging tussen 1990 en 2019 met iets meer dan 1 procent vooruit. Per soortgroepnoot1 zijn er wel grote verschillen. Over de hele linie gaat het merendeel van de soorten die op het land leven in aantal achteruit, zoals dagvlinders (26 soorten achteruit, 15 vooruit). Soortgroepen van zoet water gaan gemiddeld juist vooruit. Zo zijn 36 soorten libellen in verspreiding toegenomen, terwijl 11 soorten achteruitgingen.
Het CBS berekent trends in de omvang van de populatie en het verspreidingsgebied van een groot aantal planten- en diersoorten uit de Nederlandse natuur. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van waarnemingen die voornamelijk verzameld zijn door vrijwilligers, maar deels ook door professionele waarnemers. Door de trends in samenhang te bekijken ontstaat een redelijk compleet beeld van de toestand en de ontwikkeling van de Nederlandse natuur.
Fauna van land en zoet water licht toegenomen
De indicator ‘fauna van land en zoet water’ (ook wel de Nederlandse Living Planet Index of LPInoot2) geeft de gemiddelde trend weer van 351 in Nederland voorkomende soorten broedvogels, reptielen, amfibieën, dagvlinders, libellen, zoogdieren en zoetwatervissen. In de periode 1990–2019 is deze index met iets meer dan 1 procent toegenomen. In de laatste twaalf jaar is deze stabiel, maar per type natuurgebied zijn er verschillende ontwikkelingen. Zo zijn de kenmerkende diersoorten van heide, duinen en agrarisch gebied gemiddeld achteruit gegaan en die van bos, zoet water en moerassen juist toegenomen.
Waarneming | Trend | Onzekerheid trend (low) | Onzekerheid trend (high) | |
---|---|---|---|---|
1990 | 102 | 100 | 95 − 105 | 95 − 105 |
1991 | 98 | 99 | 95 − 103 | 95 − 103 |
1992 | 101 | 98 | 95 − 101 | 95 − 101 |
1993 | 95 | 98 | 95 − 100 | 95 − 100 |
1994 | 92 | 97 | 95 − 100 | 95 − 100 |
1995 | 98 | 97 | 95 − 99 | 95 − 99 |
1996 | 95 | 97 | 95 − 99 | 95 − 99 |
1997 | 98 | 97 | 95 − 99 | 95 − 99 |
1998 | 99 | 98 | 95 − 100 | 95 − 100 |
1999 | 96 | 98 | 96 − 101 | 96 − 101 |
2000 | 101 | 99 | 97 − 101 | 97 − 101 |
2001 | 97 | 100 | 98 − 102 | 98 − 102 |
2002 | 102 | 101 | 98 − 103 | 98 − 103 |
2003 | 104 | 102 | 99 − 104 | 99 − 104 |
2004 | 101 | 102 | 100 − 104 | 100 − 104 |
2005 | 105 | 103 | 101 − 105 | 101 − 105 |
2006 | 104 | 103 | 101 − 105 | 101 − 105 |
2007 | 102 | 104 | 102 − 106 | 102 − 106 |
2008 | 101 | 104 | 102 − 106 | 102 − 106 |
2009 | 108 | 105 | 102 − 106 | 102 − 106 |
2010 | 106 | 105 | 103 − 106 | 103 − 106 |
2011 | 106 | 105 | 103 − 106 | 103 − 106 |
2012 | 100 | 105 | 103 − 106 | 103 − 106 |
2013 | 104 | 105 | 103 − 106 | 103 − 106 |
2014 | 107 | 104 | 103 − 106 | 103 − 106 |
2015 | 104 | 104 | 102 − 105 | 102 − 105 |
2016 | 103 | 103 | 102 − 105 | 102 − 105 |
2017 | 105 | 103 | 101 − 104 | 101 − 104 |
2018 | 102 | 102 | 100 − 104 | 100 − 104 |
2019 | 101 | 101 | 99 − 104 | 99 − 104 |
Bron: CBS, NEM (Soortenorganisaties) |
Minder vlinders, meer libellen
Naast verschillen tussen natuurgebieden zijn er ook grote verschillen tussen soortgroepen. De soortgroepen waarvan de meeste soorten gebonden zijn aan land zijn de afgelopen dertig jaar gemiddeld achteruitgegaan, terwijl soortgroepen die vooral aan zoetwater gebonden zijn in deze periode gemiddeld juist vooruit zijn gegaan. Zo is de aantalstrend van dagvlinders (land) gehalveerd ten opzichte van 1992. Vlindersoorten als boswitje, bruin blauwtje, veenbesblauwtje, veenbesparelmoervlinder en veenhooibeestje kennen een dalende trend. De verspreiding van libellennoot3 (zoetwater) is met ongeveer 50 procent toegenomen sinds 1992, al neemt de trend de laatste jaren wel weer af. Van typisch zuidelijke soorten zoals zuidelijke oeverlibel, zuidelijke keizerlibel, zuidelijke glazenmaker, vuurlibel en zwervende heidelibel neemt de verspreiding nog toe.
Waarneming libellen | Trend libellen | Onzekerheid trend libellen (low) | Onzekerheid trend libellen (high) | Waarneming vlinders | Trend vlinders | Onzekerheid trend vlinders (low) | Onzekerheid trend vlinders (high) | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1992 | 104 | 105 | 95 − 116 | 95 − 116 | 116 | 100 | 91 − 110 | 91 − 110 |
1993 | 100 | 110 | 102 − 118 | 102 − 118 | 89 | 92 | 86 − 99 | 86 − 99 |
1994 | 110 | 115 | 108 − 122 | 108 − 122 | 64 | 85 | 80 − 90 | 80 − 90 |
1995 | 119 | 120 | 114 − 125 | 114 − 125 | 89 | 80 | 76 − 83 | 76 − 83 |
1996 | 127 | 125 | 120 − 130 | 120 − 130 | 79 | 75 | 72 − 78 | 72 − 78 |
1997 | 141 | 131 | 127 − 136 | 127 − 136 | 72 | 71 | 69 − 74 | 69 − 74 |
1998 | 139 | 137 | 133 − 141 | 133 − 141 | 71 | 68 | 66 − 71 | 66 − 71 |
1999 | 139 | 143 | 138 − 147 | 138 − 147 | 52 | 66 | 63 − 68 | 63 − 68 |
2000 | 146 | 150 | 146 − 153 | 146 − 153 | 69 | 64 | 61 − 66 | 61 − 66 |
2001 | 144 | 156 | 153 − 161 | 153 − 161 | 51 | 62 | 60 − 64 | 60 − 64 |
2002 | 160 | 163 | 159 − 166 | 159 − 166 | 67 | 61 | 59 − 63 | 59 − 63 |
2003 | 182 | 169 | 166 − 173 | 166 − 173 | 76 | 60 | 58 − 62 | 58 − 62 |
2004 | 174 | 175 | 173 − 178 | 173 − 178 | 58 | 59 | 58 − 61 | 58 − 61 |
2005 | 175 | 181 | 178 − 183 | 178 − 183 | 63 | 59 | 58 − 61 | 58 − 61 |
2006 | 192 | 184 | 181 − 187 | 181 − 187 | 61 | 59 | 58 − 61 | 58 − 61 |
2007 | 198 | 187 | 185 − 189 | 185 − 189 | 46 | 59 | 58 − 61 | 58 − 61 |
2008 | 194 | 188 | 187 − 191 | 187 − 191 | 45 | 59 | 58 − 60 | 58 − 60 |
2009 | 190 | 189 | 187 − 191 | 187 − 191 | 73 | 59 | 58 − 61 | 58 − 61 |
2010 | 186 | 189 | 187 − 191 | 187 − 191 | 74 | 59 | 58 − 61 | 58 − 61 |
2011 | 178 | 188 | 185 − 189 | 185 − 189 | 65 | 60 | 58 − 61 | 58 − 61 |
2012 | 185 | 186 | 183 − 189 | 183 − 189 | 45 | 60 | 59 − 62 | 59 − 62 |
2013 | 182 | 185 | 183 − 187 | 183 − 187 | 68 | 60 | 59 − 61 | 59 − 61 |
2014 | 177 | 185 | 183 − 187 | 183 − 187 | 69 | 59 | 58 − 60 | 58 − 60 |
2015 | 185 | 185 | 183 − 187 | 183 − 187 | 54 | 58 | 56 − 59 | 56 − 59 |
2016 | 178 | 184 | 183 − 185 | 183 − 185 | 49 | 56 | 55 − 58 | 55 − 58 |
2017 | 179 | 184 | 183 − 185 | 183 − 185 | 66 | 54 | 53 − 55 | 53 − 55 |
2018 | 191 | 184 | 183 − 185 | 183 − 185 | 56 | 52 | 51 − 53 | 51 − 53 |
2019 | 186 | 185 | 183 − 187 | 183 − 187 | 46 | 50 | 49 − 51 | 49 − 51 |
28 | 188 | 185 | 183 − 187 | 183 − 187 | 45 | 47 | 46 − 48 | 46 − 48 |
Bron: CBS, NEM (Vlinderstichting) |
Bronnen
Compendium voor de leefomgeving – Living Planet Index
Compendium voor de leefomgeving – Libellen
Compendium voor de leefomgeving – Dagvlinders
Compendium voor de leefomgeving – Broedvogels
Compendium voor de leefomgeving – Amfibieën
Compendium voor de leefomgeving – Reptielen
Compendium voor de leefomgeving – Zoogdieren
De vragen
- Hoe komt het CBS aan de cijfers?
- Hoeveel woningen telt Nederland?
- Hoe snel groeit de bevolking op een doorsneedag?
- Hoe lang zijn Nederlanders?
- Hoeveel landbouwdieren telt ons land?
- Bij wie zijn werk en privé vaak uit balans?
- Hoeveel diamanten bruidsparen zijn er?
- Hoeveel energie haalt Nederland uit hernieuwbare bronnen?
- Hoeveel mensen zijn slachtoffer van huiselijk geweld?
- Hoeveel Nederlanders gebruiken het internet der dingen?
- Welk geloof hangen we aan?
- In welke richting halen jongeren een diploma?
- Waaraan overlijden mensen op een doorsneedag?
- Hoeveel water gebruiken we?
- Wat kopen we online?
- Hoe gaat het met de verschillende diersoorten?
- Hoeveel jongeren ontvangen hulp?
- Welke bloembollen telen we het meest?
- Hoeveel bedrijven telt Nederland?
- Hoe wonen kinderen in Caribisch Nederland?
- Hoe wordt de Nederlandse bodem gebruikt?
- Hoeveel stekkerauto’s rijden er rond?
- Waar komt psychische vermoeidheid het meest voor?
- Hoeveel stikstof produceert de veehouderij?
- Hoeveel werknemers zijn lid van een vakbond?
- Hoeveel duurder werd voeding?
- Waar zijn de inwoners van Caribisch Nederland geboren?
- Hoeveel gezinnen lopen risico op armoede?
- Hoe duurzaam is ons gedrag?
- Wat importeren we uit China?
- Hoeveel tieners worden moeder?
- Hoe gaat het met onze koopkracht?
- Hoeveel volwassenen roken?
- Hoeveel miljonairs wonen in Nederland?
- Hoeveel toeristen overnachten in Nederland?
- Hoe gaat het CBS om met je privacy?
Noten
Soortgroep
Een soortgroep is een groep soorten behorende tot dezelfde klasse (bijvoorbeeld vogels, zoogdieren, vlinders).
Living Planet Index (LPI)
Plantensoorten, maar ook diersoorten die voorkomen in zoutwater (zeevissen, fauna van de zeebodem) zijn nog niet meegenomen in deze indicator. Daarom betreft de LPI van Nederland feitelijk de fauna van land en zoet water.
Libellen
Voor libellen zijn momenteel geen (betrouwbare) aantalstrends voorhanden: de trends in verspreiding worden gezien als de beste manier om de populatieontwikkeling te beschrijven wanneer geen trends in aantallen beschikbaar zijn.