Hoeveel stikstof produceert de veehouderij?

Van alle stikstof uit het veevoer wordt 29 procent door het vee vastgelegd in producten als vlees, melk en eieren. De rest van de stikstof verdwijnt in de mest. Sinds 2000 zijn dieren nauwelijks beter in staat om stikstof te verwerken.

Van de mineralen in het veevoer, zoals stikstof en fosfor, neemt het vee een beperkt deel op. Dit is de zogeheten benutting. De stikstof komt terecht in vlees, melk of eieren. Wat dieren niet opnemen verdwijnt voor een belangrijk deel met de mest in de grond of in de lucht. Begin jaren negentig bedroeg de stikstofbenutting nog 21 procent. Daarna nam deze benutting toe tot 26 procent in de jaren 2000–2001. Daarna is deze benutting maar iets verbeterd. Het benuttingspercentage nam toe tot 27 procent in 2004–2006, 28 procent in 2007–2010 en tot 29 procent in 2011. Sindsdien verbetert dit niet meer.

Toon tabelStikstofbenutting veehouderij (%)Verberg tabelStikstofbenutting veehouderij (%)

Stikstofbenutting veehouderij (%)

	Rundvee (vlees en melk)	Varkens (vlees)	Pluimvee (vlees en eieren)	Overige dieren
2000	19	35	41	10
2001	19	36	42	10
2002	20	37	42	11
2003	20	36	41	11
2004	21	38	40	13
2005	21	36	40	12
2006	22	35	39	13
2007	22	36	40	13
2008	22	36	39	13
2009	23	36	39	13
2010	23	37	39	13
2011	23	37	39	13
2012	24	37	41	13
2013	24	37	41	13
2014	23	38	42	13
2015	23	39	43	13
2016	24	39	43	15
2017	23	39	44	14
2018	23	40	42	15

Het ene dier is beter in staat stikstof vast te leggen dan het andere. De stikstofbenutting was met 42 procent het hoogst bij pluimvee. Bij varkens is deze 39 procent, bij rundvee maar 23 procent. De benuttingspercentages zijn sinds 2000 mondjesmaat verbeterd. Bij rundvee was de benutting in 2000 nog 19 procent, bij varkens 35 procent en bij pluimvee 41 procent.

Stikstofbenutting afhankelijk van samenstelling voer

Veevoer bestaat uit krachtvoer en ruwvoer. De hoeveelheid stikstof in krachtvoer was in 2018 met 420 miljoen kilo ruim 3 procent minder dan een jaar eerder. Gras, hooi en snijmaïs bevatten 274 miljoen kilo stikstof, nagenoeg net zoveel als in 2017.

De aanvoer van stikstof naar de veehouderij hangt af van zowel de omvang van de veestapel als van de verhouding krachtvoer en ruwvoer. Een kilo gras of een kilo krachtvoer bevat bijvoorbeeld tot bijna driemaal zoveel stikstof als een kilo snijmais. Als er minder mais wordt geoogst, door een tegenvallende oogst of een kleiner maisareaal, zoals in 2018, en de dieren meer krachtvoer en gras te eten krijgen, zal het ruwvoer meer stikstof bevatten.

Toon tabelStikstof in krachtvoer en ruwvoer veehouderij (mln kg)Verberg tabelStikstof in krachtvoer en ruwvoer veehouderij (mln kg)

Stikstof in krachtvoer en ruwvoer veehouderij (mln kg)

Jaar	Krachtvoer rundvee	Krachtvoer varkens	Krachtvoer pluimvee	Krachtvoer overige dieren	Ruwvoer rundvee	Ruwvoer overige dieren
2000	130	186	106	7	291	23
2010	129	168	107	7	257	17
2018	153	159	98	10	274	17

Minder stikstofverliezen

Volgens de  mineralenbalans werd in 2018 in de landbouw 711 miljoen kilo stikstof aangevoerd in de veehouderij. Daarvan is 207 miljoen kilo vastgelegd in dierlijke producten. De niet benutte stikstof, 504 miljoen kilo – 71 procent van alle aangevoerde stikstof –, verdween in planten (352 miljoen kilo), de bodem, de lucht, buiten de landbouw of het waren voorraadmutaties. In 2000 was dat nog 549 miljoen kilo, 74 procent van de gebruikte stikstof. De daling hangt onder meer samen met een doelmatiger mesttoediening in de akkerbouw. Daarnaast vervluchtigde er minder stikstof uit stallen en mestopslag. Dat er minder stikstof vervluchtigd is ook het resultaat van strenger mestbeleid, waarbij gebruiksnormen werden voorgeschreven voor stikstof.

Stikstofuitstoot onder productieplafonds

In 2019 was de stikstofuitscheiding in dierlijke mest 490 miljoen kilo. Dat is 14 miljoen kilo onder het vastgestelde stikstofplafond van 504,4 miljoen kilo. De stikstofuitscheiding van de melkveesector bedroeg vorig jaar 281 miljoen kilo, net onder het productieplafond (281,8 miljoen kilo) voor deze sector. De stikstofuitscheiding van de varkenssector kwam in 2019 uit op 94 miljoen kilo. Ook dat is ruim onder het productieplafond van 99,1 miljoen kilo stikstof. De stikstofuitscheiding van de pluimveesector bedroeg vorig jaar 54,5 miljoen kilo, ruim onder het productieplafond van 60,3 miljoen kilo.

De vragen

1. Hoe komt het CBS aan de cijfers?
2. Hoe wordt de Nederlandse bodem gebruikt?
3. Hoe snel groeit de bevolking?
4. Hoe gaat het met de verschillende diersoorten?
5. Waar maken we ons zorgen over?
6. Waar emigreren we heen?
7. Wie gebruikt het vaakst sociale media?
8. Hoe eenzaam voelen we ons?
9. Op welke dagen trouwen we het liefst? En hoe zit dat met partnerschaps­registraties?
10. Hoeveel jongeren tot 18 jaar ontvangen er hulp?
11. Hoe zit het met cybercrime?
12. In welke richting studeren jongeren af?
13. Welk geloof hangen we aan?
14. Hoe vaak overnachten we buitenshuis?
15. Welk percentage van Nederlanders koopt online? En wat...
16. Wie mogen er stemmen?
17. Wat voeren jongeren online uit?
18. Hoeveel volwassenen roken of hebben gerookt?
19. Waar zijn de inwoners van Caribisch Nederland geboren?
20. Hoe wonen kinderen in Caribisch Nederland?
21. Hoeveel Caribische Nederlanders hebben internet?
22. Hoeveel mensen werken (nooit) thuis?
23. Hoeveel miljonairs wonen er in Nederland?
24. Hoe ging het met onze koopkracht?
25. Waar komt psychische vermoeidheid het meest voor?
26. Welk percentage van de werknemers is lid van een vakbond?
27. Hoeveel passagiers vlogen vanuit en naar Nederland?
28. Hoeveel stikstof produceert de veehouderij?
29. Hoeveel woningen telt Nederland?
30. Hoe ver rijden we gemiddeld met onze stekkerauto?
31. Wat importeren we uit China?
32. Wat is duurder geworden en wat goedkoper?
33. Hoeveel diepvriespatat produceren we?
34. Hoeveel bedrijven telt Nederland?
35. Hoeveel energie halen we uit biomassa?
36. Hoeveel recyclen we?
37. Welke bloembollen telen we het meest?
38. Welke impact heeft het coronavirus?