Nederland Handelsland 2025: export, import en investeringen – Een introductie

Geen enkel jaar verloopt zonder onrust, maar in 2024 leek de wereld in een permanente staat van beroering. Gebeurtenissen volgden elkaar in hoog tempo op en waren zelden op zichzelf staand: conflicten, economische schokken en maatschappelijke onrust bleken steeds vaker met elkaar verweven (Baker, 2025). Juist die onderlinge samenhang maakte dat afzonderlijke ontwikkelingen vaak verbleekten bij de bredere dynamiek van onzekerheid en instabiliteit – een toestand die in toenemende mate wordt aangeduid met de term permacrisis (Borges de Castro et al., 2024; van IJzendoorn, 2022).

De geopolitieke spanningen liepen op tal van fronten verder op. In het Midden-Oosten intensiveerde het conflict in Gaza, vielen Houthi’s vrachtschepen aan in de Rode Zee en begon Israël een offensief tegen Hezbollah in Libanon. Tegelijkertijd bestookten Iran en Israël elkaar met directe raketbeschietingen, en viel het autoritaire Assad-regime in Syrië onverwacht snel. In Europa ontwikkelde de oorlog in Oekraïne zich tot een uitputtende loopgravenoorlog zonder uitzicht op snelle oplossing. Andere conflicten, zoals het aanhoudende geweld in Soedan, kregen nauwelijks aandacht – niet vanwege hun geringere impact, maar omdat de wereld steeds minder in staat leek het geheel aan gelijktijdige crises te overzien. Naast het menselijke leed, had deze geopolitieke instabiliteit directe gevolgen voor de wereldeconomie, met name voor handelsroutes, grondstofprijzen en investeringsstromen wereldwijd.

Tegelijkertijd was 2024 economisch gezien ook een jaar van naschokken. Landen over de hele wereld waren – in verschillende mate – nog steeds herstellende van de economische gevolgen van de coronapandemie. De wereldwijde inflatiepiek die na de pandemie ontstond, was in belangrijke mate een gevolg van aanbodverstoringen: knelpunten in internationale waardeketens en een te grote afhankelijkheid van een beperkt aantal leveranciers in cruciale sectoren. Hogere rente en stijgende prijzen bleven in 2024 de koopkracht van huishoudens echter drukken. In veel landen bleef de particuliere consumptie daardoor achter bij het niveau van vóór de pandemie. De economische onzekerheid die hieruit voortvloeit voedde een groeiende onvrede over globalisering (UNCTAD, 2024).

De spanningen en onzekerheden vertaalden zich deels ook in het stemhokje. 2024 was een ‘verkiezingsjaar op steroïden’, waarin een groot deel van de wereldbevolking nieuwe leiders koos (Borges de Castro et al., 2024). Verkiezingen in onder meer India, het VK, het Europees Parlement, Rusland en Japan trokken wereldwijd de aandacht. En het zal ook niemand ontgaan zijn dat er presidentiële verkiezingen waren in de VS. In sommige gevallen betekende dat een accentverschuiving in beleid, in andere gevallen tot een scherpe koerswijziging met gevolgen voor internationale samenwerking, het investeringsklimaat en handels­relaties. Veranderingen die aansluiten bij bredere ontwikkelingen: de herwaardering van industriebeleid, de groei van multipolaire handelsnetwerken en snelle technologische innovatie wijzen erop dat globalisering als systeem zich herpositioneert (UNCTAD, 2024).

Voor een open economie als die van Nederland zijn deze ontwikkelingen van groot belang. De geopolitieke spanningen en veranderende economische machtsverhoudingen hebben vanwege de verwevenheid van ons land met mondiale ketens, directe gevolgen voor het Nederlandse bedrijfsleven, de handelsstromen en het verdienvermogen van onze economie. In deze editie van Nederland Handelsland schetsten we aan de hand van de meest recente cijfers hoe Nederland zich in dit dynamische mondiale speelveld heeft gepositioneerd.

In onderstaande tabel is een selectie aan kerncijfers weergegeven, die in deze publicatie verder besproken worden. Het laatste nieuws en andere rapporten op het gebied van globalisering – zoals de Internationaliseringmonitor – zijn te vinden in ons dossier.

	Waarde
	mln euro
Bruto Binnenlands Product (2024*)
bbp
In werkelijke prijzen	1 122 459
Internationale handel in goederen (2024*)
Export
Totaal	666 526
waarvan:
Duitsland	147 203
België	79 190
Frankrijk	52 158
VK	41 540
VS	38 219
Italië	27 201
Spanje	22 470
China	20 568
Polen	20 152
Zweden	13 434
Import
Totaal	585 790
waarvan:
Duitsland	97 642
VS	59 657
België	57 223
China	51 309
VK	27 227
Frankrijk	20 581
Italië	14 862
Noorwegen	14 163
Ierland	13 988
Polen	13 589
Internationale handel in diensten (2024*)
Export
Totaal	306 593
waarvan:
Duitsland	43 954
VS	32 733
VK	30 476
Ierland	21 074
Zwitserland	18 192
Frankrijk	17 868
België	17 586
Italië	8 515
Spanje	7 801
Zweden	7 232
Import
Totaal	282 568
waarvan:
VS	50 486
VK	36 312
Duitsland	33 337
Ierland	23 255
Frankrijk	17 792
België	17 685
Spanje	8 990
Italië	8 058
Polen	7 074
India	6 378
Verdiensten dankzij de export (2023*)
Totaal	375 891
waarvan:
Goederen Nederlandse makelij	165 878
Wederuitvoer	41 991
Diensten	168 023
Werkgelegenheid dankzij de export (2023*)	dzd vte
Totaal	2 614
Direct
Totaal	1 233
waarvan:
Goederen Nederlandse makelij	451
Wederuitvoer	60
Diensten	721
Indirect
Totaal	1 381
waarvan:
Goederen Nederlandse makelij	628
Wederuitvoer	230
Diensten	523

Nederland Handelsland 2025: export, import en investeringen is een publicatie die het Expertisecentrum Globalisering van het CBS heeft ontwikkeld op verzoek van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dit betreft de zevende editie. De publicatie bevat jaarlijks terugkerende kerngegevens en indicatoren over de internationalisering van de Nederlandse economie en bedrijfsleven, evenals cijfers over actuele trends. Deze kerngegevens, indicatoren en beschrijvende trends geven een snel inzicht tot de belangrijkste aspecten van internationale handel en de rol van Nederland in wereldwijde productieketens.

De publicatie bestaat uit zeven beschrijvende hoofdstukken, rijkelijk geïllustreerd met figuren, infographics en tabellen. In deze hoofdstukken worden de belangrijkste trends, cijfers en ontwikkelingen gepresenteerd over het jaar 2024 en waar mogelijk wordt al een doorkijkje naar 2025 gegeven. Daar waar geen cijfers van het jaar 2024 beschikbaar zijn, worden de meest recente beschikbare cijfers gebruikt. De datasets waarmee de figuren, tabellen en infographics in deze hoofdstukken tot stand zijn gekomen, zijn dermate omvangrijk dat ze niet volledig in de publicatie opgenomen zijn. Deze zijn wel te downloaden op de landingspagina van deze publicatie.

Zoals gebruikelijk begint de publicatie met een dashboard met infographics, dat een overzicht geeft van enkele belangrijke resultaten uit de hoofdstukken. In de daaropvolgende hoofdstukken staan de volgende vragen centraal:

• In deze editie zoomen we in op drie actuele ontwikkelingen op het gebied van internationale handel (hoofdstuk 2). In hoeverre is er sprake van zogenaamde anticipatie-effecten in de goederenhandel met de VS? Hoe presteert de EU op verschillende vlakken ten opzichte van enkele andere economische en/of militaire grootmachten in de wereld? En, hoe ontwikkelt de Nederlandse handel in militaire en dual-use goederen zich?
• Hoeveel en welke goederen verhandelt Nederland en met welke landen (hoofdstuk 3)?
• Hoeveel en welke diensten verhandelt Nederland en met welke landen (hoofdstuk 4)?
• Hoeveel wordt er internationaal door Nederland en in Nederland geïnvesteerd? En wat is de rol van multinationals? (hoofdstuk 5)?
• Wat verdient Nederland aan de export en hoeveel werkgelegenheid is hiermee gemoeid (hoofdstuk 6)?
• Hoe sijpelt de invoer van goederen en diensten door in de Nederlandse economie (hoofdstuk 7)?
• Hoe groot is de Nederlandse voetafdruk door invoer (hoofdstuk 8)?

Literatuur

Open literatuurlijst