Voorwoord
Met de Monitor Brede Welvaart & de Sustainable Development Goals geeft het CBS voor het vierde jaar op rij invulling aan de toenemende vraag naar betere maatstaven voor brede welvaart. Brede welvaart omvat immers zo veel meer dan alleen economie en inkomen. Het gaat ook over de gezondheid, het onderwijsniveau en het gevoel van veiligheid van mensen. En om zaken als de hechtheid van de samenleving, de toegankelijkheid van voorzieningen, de kwaliteit van de natuurlijke leefomgeving en vele andere aspecten die het leven en welzijn van mensen beïnvloeden. De Monitor kijkt niet alleen naar het niveau van de brede welvaart ‘hier en nu’, maar ook in hoeverre dit welvaartsstreven een druk legt op volgende generaties in Nederland (brede welvaart ‘later’) en op andere landen (brede welvaart ‘elders’).
Deze publicatie beschrijft de ontwikkeling van de brede welvaart in Nederland waar mogelijk tot en met 2020. De focus van de Monitor ligt op de middellange termijn (2013–2020). COVID-19 en de bijkomende coronamaatregelen sinds 2020 hebben echter een enorme impact op vele aspecten van de samenleving. Het grote belang van zaken als voor iedereen toegankelijke zorg, sociale en financiële vangnetten, vertrouwen in instituties, toegang tot schone natuur voor het welbevinden van mensen en de kwaliteit van leven, werd hierdoor nog eens onderstreept. Deze Monitor laat zien dat de brede welvaart in 2020, ondanks de coronapandemie, goed op peil is gebleven. De middellangetermijntrends laten zien dat Nederland goed op koers ligt wat betreft het behalen van de 2030‑duurzaamheidsdoelen. Wel is duidelijk dat Nederland nog steeds een groot beslag legt op het natuurlijk kapitaal.
De vraag of we als samenleving de welvaart op een zodanige manier vormgeven dat er voldoende hulpbronnen voor toekomstige generaties overblijven blijft meer dan actueel. Daarnaast is het van belang te kijken hoe deze brede welvaart over de bevolking verdeeld is. Ten slotte worden, om de voortgang op het gebied van specifieke beleidsdomeinen in kaart te brengen, in deze publicatie de duurzame ontwikkelingsdoelen, ofwel de Sustainable Development Goals, van de Verenigde Naties als thematische grondslag gebruikt. Het CBS publiceerde in februari 2020 overigens, op verzoek van het ministerie van Buitenlandse Zaken, al een tussentijdse reflectie op de SDG-agenda, na vijf jaar implementatie en tien jaar voor de eindstreep. Daarin is voor het eerst ook het meest relevante beleid opgenomen.
Na drie edities is de Monitor Brede Welvaart stevig verankerd in het Verantwoordingsdebat. Het CBS wil graag tegemoet komen aan de behoefte om het gebruik van de Monitor verder te vergroten. In het najaar van 2020 is daartoe op verzoek van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit voor het eerst een regionale rapportage uitgebracht.
Voor deze vierde editie van de Monitor zijn in samenspraak met een klankbordgroep met departementen en de planbureaus, en met de SDG-alliantiecoördinatoren, de dashboards van SDG’s 1, 6 en 10 vernieuwd. Verder is een eerste aanzet gedaan om de schokbestendigheid van stelsels en systemen vast te stellen, en om afruilen en synergieën tussen de SDG’s onderling in kaart te brengen. Daarnaast zijn voor het eerst uitkomsten van de Natuurlijk Kapitaalrekeningen opgenomen. Ook in deze editie is veel aandacht besteed aan tijdigheid van de cijfers. Waar mogelijk zijn voor de Monitor voorlopige uitkomsten over 2020 berekend. De Monitor komt uit op Verantwoordingsdag en wordt door de minister van Economische Zaken en Klimaat samen met de Kabinetsreactie aan de Tweede Kamer aangeboden.
Directeur-Generaal,
Angelique Berg
Den Haag, Heerlen, Bonaire, mei 2021