Vermogen van huishoudens

In dit hoofdstuk staat het vermogen – het saldo van bezittingen en schulden – van huishoudens in Nederland centraal. Hoeveel vermogen heeft een huishouden? Waar bestaat dat vermogen uit? Hoe is het vermogen tussen huishoudens verdeeld en hoe zit het met de regionale vermogensverdeling? Hoeveel vermogen laten mensen na?

5.1Samenstelling van vermogen

Eigen woning belangrijkste bezit

Op 1 januari 2022 bedroeg het totale vermogen van alle huishoudens in Nederland 2 490 miljard euro, opgebouwd uit 3 421 miljard euro aan bezittingen en 931 miljard euro aan schulden. Bijna 6 op de 10 huishoudens hadden een eigen woning in 2022. De eigen woning vormde met 62 procent van de bezittingen het grootste vermogensbestanddeel. In 2021 was dit 58 procent. Het grotere aandeel van de eigen woning houdt verband met de verder gestegen prijzen van bestaande koopwoningen in 2022, zie CBS (2024). Na de eigen woning volgen het aanmerkelijk belang (13 procent) en bank- en spaartegoeden (11 procent). Het aandeel van het ondernemingsvermogen in de bezittingen was met 3 procent relatief klein.

Toon tabel5.1.1 Opbouw totale bezittingen van 3 421 miljard euro, 1 januari 2022*Verberg tabel5.1.1 Opbouw totale bezittingen van 3 421 miljard euro, 1 januari 2022*

5.1.1 Opbouw totale bezittingen van 3 421 miljard euro, 1 januari 2022*

	Aandeel in totale bezittingen
Eigen woning	61,6
Aanmerkelijk belang	12,6
Bank- en spaartegoeden	11,4
Overig onroerend goed	5,2
Effecten	4,8
Ondernemingsvermogen	2,6
Overige bezittingen	1,8

Hypotheekschuld grootste schuldenpost

De hypotheek is met 83 procent de grootste schuldenpost van huishoudens. Ongeveer de helft van de huishoudens had in 2022 een hypotheekschuld. Een studieschuld kwam voor bij 17 procent van de huishoudens en 41 procent had andere schulden, zoals schulden voor consumptieve doeleinden, rood staan en belasting- en toeslagschulden. Het aantal huishoudens met overige schulden is toegenomen ten opzichte van 2021, maar de doorsnee waarde van deze schuldenpost kwam in 2022 lager uit dan in 2021 (zie StatLine).

Toon tabel5.1.2 Opbouw totale schulden van 931 miljard euro, 1 januari 2022*Verberg tabel5.1.2 Opbouw totale schulden van 931 miljard euro, 1 januari 2022*

5.1.2 Opbouw totale schulden van 931 miljard euro, 1 januari 2022*

	Aandeel in totale schulden
Hypotheekschuld	82,5
Overige schulden	14,6
Studieschulden	2,8

5.2Ontwikkeling van vermogen

Vermogen van huishoudens opnieuw gestegen

Begin 2022 bedroeg het doorsnee vermogen van huishoudens 135,1 duizend euro, bijna 41 duizend euro meer dan een jaar eerder. De toename komt vooral doordat woningen in waarde zijn gestegen. Wanneer de eigen woning buiten beschouwing blijft, is het vermogen met 21,9 duizend euro iets hoger dan in 2021.

Het doorsnee vermogen van huishoudens is voorafgaand aan de vorige economische crisis (2009 tot en met 2013) sterk gegroeid, van 26 duizend euro in 1993 tot 58 duizend euro in 2008. De invloed van deze economische crisis op de vermogensontwikkeling is groot geweest. Zo daalde het doorsnee vermogen tussen 2008 en 2014 met 66 procent. Dit kwam vooral door de dalende huizenprijzen. Met het economische herstel in 2014 nam ook het vermogen weer toe.

Toon tabel5.2.1 Doorsnee vermogen van huishoudens¹⁾, 1 januari (1 000 euro (in prijzen van 2022))Verberg tabel5.2.1 Doorsnee vermogen van huishoudens¹⁾, 1 januari (1 000 euro (in prijzen van 2022))

5.2.1 Doorsnee vermogen van huishoudens¹⁾, 1 januari (1 000 euro (in prijzen van 2022))

Jaar	Vermogen	Vermogen exclusief eigen woning
'93	26	9
'94	28	9
'95	31	10
'96	34	10
'97	37	12
'98	33	11
'99	37	13
'00	39	11
	.	.
'02	48	23
'03	53	24
'04	49	24
'05	54	25
'06	45	18
'07	54	18
'08	58	18
'09	52	18
'10	42	19
'11	40	17
'12	31	15
'13	20	13
'14	20	13
'15	25	15
'16	27	15
'17	35	16
'18	45	16
'19	58	16
'20	71	17
'21	94	21
'22*	135	22
1)Vermogenscijfers voor 2001 zijn niet beschikbaar.

Steeds minder huizen onder water

Op 1 januari 2022 waren er 4,5 miljoen huishoudens met een eigen woning. Bij 100 duizend huishoudens was de waarde van deze woning lager dan de hypotheekschuld. Dit komt neer op 2 procent van de huiseigenaren. Het aandeel huishoudens met een woning onderwater is door de daling van de huizenprijzen tijdens de vorige economische crisis sterk gestegen, van 13 procent in 2008 tot 33 procent in 2014. Doordat de huizenprijzen daarna weer aantrokken, is dit aandeel in de afgelopen jaren gedaald tot 2 procent in 2022.

Bij 8 op de 10 huishoudens was de waarde van de woning hoger dan de hypotheekschuld. In 2014 had nog iets meer dan de helft een woning met overwaarde. De toename kwam vooral door de stijgende huizenprijzen. Daarnaast is het vanaf 2012 verplicht om af te lossen, waardoor de hypotheekschuld wordt afgebouwd.

Van de huishoudens met een eigen woning hadden er 780 duizend (17 procent) geen hypotheekschuld. Zij hebben hun huis gekocht met eigen geld of hun hele schuld al afgelost.

Toon tabel5.2.2 Eigenwoningbezitters, hypotheekschuld / eigen woning (x mln)Verberg tabel5.2.2 Eigenwoningbezitters, hypotheekschuld / eigen woning (x mln)

5.2.2 Eigenwoningbezitters, hypotheekschuld / eigen woning (x mln)

	Overwaarde	Geen schuld	Onderwaarde
'06	2,7	0,5	0,5
	2,8	0,5	0,5
'08	2,9	0,5	0,5
	2,8	0,7	0,6
'10	2,6	0,7	0,9
	2,6	0,7	0,9
'12	2,5	0,6	1,1
	2,2	0,6	1,4
'14	2,2	0,7	1,4
	2,3	0,7	1,3
'16	2,5	0,7	1,1
	2,8	0,7	0,9
'18	3,1	0,7	0,6
	3,3	0,8	0,4
'20	3,4	0,8	0,3
	3,6	0,8	0,2
'22*	3,7	0,8	0,1

5.3Vermogensverdeling

Wie zit waar in de vermogensverdeling?

Als huishoudens gerangschikt worden naar hoogte van hun vermogen en in tien even grote groepen worden ingedeeld, blijkt dat de eerste vermogensgroep vooral bestaat uit werknemersgezinnen (69 procent) met een eigen woning waarvan de hypotheekschuld hoger is dan de waarde van de woning. Tevens omvat deze groep betrekkelijk veel zelfstandigen met een negatief vermogen. In de tweede en derde vermogensgroep zijn uitkeringsontvangers sterker vertegenwoordigd. Van de tweede tot en met de zesde vermogensgroep neemt het aandeel werknemers toe tot ruim 70 procent. Daarna neemt het aandeel werknemers af en het aandeel gepensioneerden en zelfstandigen toe.

Bij de 10 procent hoogste vermogens is 1 op de 4 zelfstandige, terwijl de rest werknemer (33 procent) of gepensioneerd (40 procent) is. In deze vermogensgroep bedraagt iemands vermogen minimaal 670 duizend euro in 2022. Zelfstandigen hebben met een doorsnee vermogen van meer dan 1,2 miljoen euro het hoogste vermogen in deze groep.

Toon tabel5.3.1 Samenstelling vermogensgroepen¹⁾, 1 januari 2022* (%)Verberg tabel5.3.1 Samenstelling vermogensgroepen¹⁾, 1 januari 2022* (%)

5.3.1 Samenstelling vermogensgroepen¹⁾, 1 januari 2022* (%)

	Inkomen als werknemer	Inkomen als zelfstandige	Pensioenuitkering	Andere uitkering	Studiefinanciering
Totaal (135 100 euro)	53,7	9,9	27,3	8,9	0,2
1e (-16 100 euro)	69,4	9,4	4,8	15,3	1,2
2e (500 euro)	43,3	3,2	18,1	34,8	0,7
3e (5 400 euro)	46,7	4,9	30,8	17,3	0,3
4e (25 300 euro)	48,8	7	38	6,1	0,1
5e (92 400 euro)	68,6	8,3	19,3	3,8	0
6e (176 400 euro)	71,4	8,3	17,1	3,2	0
7e (263 300 euro)	61	8,9	27,3	2,8	0
8e (367 500 euro)	50,6	9,8	37,1	2,4	0
9e (525 400 euro)	44,1	12,7	41,2	2,1	0
10e (1 001 800 euro)	32,6	26,5	39,6	1,4	0
1)Tussen haakjes staat het mediaan vermogen per vermogensgroep.

Minder huishoudens met schulden

In 2022 hadden bijna 1 miljoen huishoudens (12 procent) een negatief vermogen, 60 duizend minder dan een jaar eerder. Al vanaf 2014 wordt deze groep kleiner. In de jaren daarvoor is het aantal huishoudens, waarvan de schulden hoger zijn dan de bezittingen, sterk toegenomen. Bijna 1 miljoen huishoudens hadden een klein vermogen van maximaal 5 duizend euro. Een vermogen van minimaal een ton kwam voor bij 4,4 miljoen huishoudens (54 procent). De groep met minimaal een ton vermogen is sinds 2014 sterk toegenomen.

Toon tabel5.3.2 Huishoudens naar grootte van het vermogen, 1 januari (x 1 000)Verberg tabel5.3.2 Huishoudens naar grootte van het vermogen, 1 januari (x 1 000)

5.3.2 Huishoudens naar grootte van het vermogen, 1 januari (x 1 000)

	negatief	0 tot 5 000 euro	5 000 tot 20 000 euro	20 000 tot 100 000 euro	100 000 tot 500 000 euro	500 000 tot 1 miljoen euro	1 miljoen euro of meer
'11	1482,5	1046,1	779,3	1316,8	2199,6	353,2	170,2
'12	1743,2	999,5	777,5	1304,8	2093,8	327,2	166,1
'13	2027,9	1079,3	719,2	1252,9	1930	290,2	168,5
'14	2062,9	1058,7	717,8	1255,1	1940,6	293,3	168,1
'15	1932,9	1018,4	798,4	1321,5	2010	307,9	179,5
'16	1826	1031,3	828,5	1347,9	2073,4	328,1	188,1
'17	1603,2	1056	855,5	1426,8	2182,8	363,8	206,9
'18	1421,8	1060	829,3	1488,5	2319	410,6	231,3
'19	1287,9	1048,5	778,2	1498,3	2493,6	467,5	253,4
'20	1190,5	1048,6	747,5	1447,6	2648,1	526,9	285,2
'21	1046,8	1000	746,2	1330,4	2874,5	637,4	316,2
'22*	988,9	985,6	700,4	1012,1	3046,5	900,6	403,1

Weer meer miljonairs

Op 1 januari 2022 had 5 procent van de huishoudens in Nederland een vermogen van 1 miljoen euro of meer. Dat zijn 403 duizend huishoudens, ruim 87 duizend meer dan in 2021. Al sinds 2014 komen er jaarlijks miljonairs bij. In de jaren daarvoor bleef het aantal ongeveer gelijk.

Een miljoen euro heeft in 2022 wel een andere waarde dan in eerdere jaren. Gecorrigeerd voor inflatie was het aantal miljonairs in 2022 bijna twee keer zo groot als in 2014.

Toon tabel5.3.3 Aantal miljonairshuishoudens, 1 januari (x 1 000)Verberg tabel5.3.3 Aantal miljonairshuishoudens, 1 januari (x 1 000)

5.3.3 Aantal miljonairshuishoudens, 1 januari (x 1 000)

	In lopende prijzen	In prijzen van 2022
'11	170,2	243,9
'12	166,1	226,7
'13	168,5	216,1
'14	168,1	213,4
'15	179,5	224,8
'16	188,1	235,2
'17	206,9	254,2
'18	231,3	277,7
'19	253,4	294
'20	285,2	324,1
'21	316,2	350,9
'22*	403,1	403,1

Miljonair heeft in doorsnee 1,5 miljoen euro vermogen

Miljonairshuishoudens hadden in 2022 een doorsnee vermogen van 1,5 miljoen euro, dat is bijna 50 duizend euro minder dan een jaar eerder. Niet-miljonairs zagen een toename in het vermogen. Zij hadden in doorsnee 114 duizend euro vermogen in 2022, 38 duizend euro meer dan een jaar eerder.

De meeste miljonairs danken dat aan het bezit van een huis, dat flink in waarde steeg. Er is een groot aantal huishoudens dat hierdoor de grens van net geen miljonair naar net wel miljonair heeft overschreden. Van de miljonairs had twee derde een vermogen tussen de 1 en 2 miljoen euro. Een kwart van de miljonairs had een vermogen tussen de 2 en 5 miljoen euro. Een klein deel van de miljonairs, 2 procent, had een vermogen van 10 miljoen euro of meer.

5.4Vermogen naar kenmerken van huishoudens

Meer vermogen op hogere leeftijd

De levensfase van een huishouden is sterk bepalend voor de omvang van het vermogen. Jonge huishoudens met een hoofdkostwinner tot 25 jaar hebben nauwelijks vermogen. Dat wordt pas opgebouwd in de loop der jaren. De hoogste vermogens zijn dan ook te vinden bij de 65‑plussers. Ze bezitten vaak een eigen woning waar nauwelijks of geen hypotheekschuld meer op rust. Begin 2022 bedroeg het doorsnee vermogen van 65‑plushuishoudens 246 duizend euro. Van deze groep had 61 procent een vermogen van meer dan een ton en 24 procent had meer dan een half miljoen. Een negatief vermogen kwam bij 3 procent van de 65‑plussers voor. Bij jongeren tot 25 jaar was dat 45 procent.

Toon tabel5.4.1 Vermogen naar leeftijd hoofdkostwinner, 1 januari 2022*Verberg tabel5.4.1 Vermogen naar leeftijd hoofdkostwinner, 1 januari 2022*

5.4.1 Vermogen naar leeftijd hoofdkostwinner, 1 januari 2022*

	Negatief	0 tot 100 000 euro	100 000 tot 500 000 euro	500 000 euro en meer
Tot 25 jaar	162,5	183,2	14	2
25 tot 45 jaar	501,1	897,7	912,1	150,8
45 tot 65 jaar	257	794,1	1267,5	607,2
65 jaar en ouder	68,3	823,3	853	543,7

Laagste vermogen bij eenoudergezinnen en bijstandsontvangers

Alleenstaanden hebben duidelijk minder vermogen dan meerpersoonshuishoudens; 18 duizend versus 218 duizend euro in 2022. Eenoudergezinnen waren het minst vermogend: in doorsnee 16 duizend euro. Paren zonder kinderen waren het meest vermogend. Met 252 duizend euro was hun doorsnee vermogen 14 duizend euro hoger dan dat van paren met kinderen (zie StatLine).

Huishoudens met voornamelijk inkomen als zelfstandige hadden met 306 duizend euro meer vermogen dan werknemershuishoudens en uitkeringsontvangers. Werknemershuishoudens kwamen in doorsnee uit op 125 duizend vermogen. Huishoudens met voornamelijk inkomen uit pensioen zijn eveneens relatief vermogend (251 duizend euro), terwijl huishoudens in de bijstand nauwelijks vermogen hebben (600 euro).

Hoogste inkomensgroep bezit een derde van het totale vermogen

Het doorsnee vermogen loopt op met het stijgen van het inkomen: van duizend euro in de eerste inkomensgroep naar 498 duizend euro in de tiende en hoogste inkomensgroep. Van het totale vermogen van Nederlandse huishoudens was 4 procent in handen van de laagste inkomensgroep, terwijl de hoogste inkomensgroep over 33 procent beschikte.

Woningbezitter meer vermogen dan huurder

Huishoudens met een eigen woning hadden in 2022 een doorsnee vermogen exclusief eigen woning van 48,1 duizend euro. Dat is ruim 44 duizend euro meer dan dat van huishoudens met een huurwoning, hun doorsnee vermogen bedroeg 3,7 duizend euro. Het verschil is afgelopen jaren alleen maar groter geworden. In 2018 bedroeg het verschil in vermogen tussen woningbezitters en huurders nog 30 duizend euro.

Toon tabel5.4.2 Doorsnee vermogen (exclusief eigen woning) van huishoudens, 1 januari (1 000 euro)Verberg tabel5.4.2 Doorsnee vermogen (exclusief eigen woning) van huishoudens, 1 januari (1 000 euro)

5.4.2 Doorsnee vermogen (exclusief eigen woning) van huishoudens, 1 januari (1 000 euro)

	Woningbezitters	Huurders
'11	27,7	2,8
'12	26,8	2,6
'13	25,7	1,9
'14	26,4	1,7
'15	28,9	2,3
'16	29,6	2,2
'17	31,1	2,2
'18	32,6	2,2
'19	33,8	2,2
'20	36,3	2,4
'21	43,4	3,4
'22*	48,1	3,7

5.5Regionale vermogensverdeling

Bloemendaal nog steeds meest vermogend

De Nederlandse gemeente met het hoogste vermogen in 2022 is Bloemendaal in Noord-Holland met een doorsnee vermogen van 663,3 duizend euro. Dat is bijna 5 keer zoveel als het landelijk cijfer van 135,1 duizend euro. Bloemendaal staat al jaren aan kop als meest vermogende gemeente van Nederland. In de top tien van meest vermogende gemeenten staan naast Bloemendaal nog vier gemeenten uit Noord-Holland; Laren, Heemstede, Blaricum en Bergen. Daarnaast behoorden ook Rozendaal, Oegstgeest, Bunnik, Oirschot en Hilvarenbeek tot de tien gemeenten met de hoogste vermogens.

Laagste vermogens in Rotterdam

Huishoudens met het laagste doorsnee vermogen bevinden zich vooral in de grote steden. Het minst vermogend is Rotterdam met een doorsnee vermogen van 11,8 duizend euro. In de grote steden wonen relatief veel jongeren, uitkeringsontvangers en werkenden met weinig inkomen. Deze groepen hebben vaak weinig vermogen.

Toon tabel5.5.1 Doorsnee vermogen van huishoudens, 1 januari 2022*Verberg tabel5.5.1 Doorsnee vermogen van huishoudens, 1 januari 2022*

5.5.1 Doorsnee vermogen van huishoudens, 1 januari 2022*

	Doorsnee vermogen
Aa en Hunze	232,7
Aalsmeer	289,1
Aalten	189,6
Achtkarspelen	147,3
Alblasserdam	144
Albrandswaard	240,6
Alkmaar	144,9
Almelo	74,8
Almere	153,9
Alphen aan den Rijn	171,6
Alphen-Chaam	383,4
Altena	215,5
Ameland	279,5
Amersfoort	180,7
Amstelveen	96,9
Amsterdam	13,5
Apeldoorn	147
Arnhem	22,9
Assen	113,8
Asten	273,5
Baarle-Nassau	291,4
Baarn	274,7
Barendrecht	242,1
Barneveld	273,7
Beek	188,5
Beekdaelen	195,7
Beesel	161,7
Berg en Dal	173,7
Bergeijk	355,7
Bergen (L.)	195,1
Bergen (NH.)	389,7
Bergen op Zoom	127
Berkelland	223,8
Bernheze	312,4
Best	249,2
Beuningen	222,8
Beverwijk	124,8
Bladel	331,6
Blaricum	429,4
Bloemendaal	663,3
Bodegraven-Reeuwijk	274,7
Boekel	328,3
Borger-Odoorn	164
Borne	203,8
Borsele	206,8
Boxtel	190,3
Breda	129
Bronckhorst	311,4
Brummen	178,5
Brunssum	84,7
Bunnik	392,3
Bunschoten	273,8
Buren	280,9
Capelle aan den IJssel	107,9
Castricum	361,1
Coevorden	160,7
Cranendonck	277,7
Culemborg	183
Dalfsen	311,1
Dantumadiel	189,7
De Bilt	313,9
De Fryske Marren	199
De Ronde Venen	301,6
De Wolden	284,9
Delft	17,3
Den Helder	59,7
Deurne	244,9
Deventer	110,3
Diemen	40,3
Dijk en Waard	207,7
Dinkelland	308,1
Doesburg	84,4
Doetinchem	128
Dongen	204,5
Dordrecht	107,3
Drechterland	278,8
Drimmelen	266,1
Dronten	152,1
Druten	196,2
Duiven	165,8
Echt-Susteren	199,1
Edam-Volendam	351,5
Ede	191,5
Eemnes	354,3
Eemsdelta	91,9
Eersel	369,1
Eijsden-Margraten	280,9
Eindhoven	36,8
Elburg	191,4
Emmen	93,1
Enkhuizen	148,9
Enschede	34
Epe	236,4
Ermelo	220,7
Etten-Leur	181,5
Geertruidenberg	163,1
Geldrop-Mierlo	203,8
Gemert-Bakel	234,1
Gennep	193
Gilze en Rijen	193,5
Goeree-Overflakkee	171,7
Goes	141,3
Goirle	257,9
Gooise Meren	328,5
Gorinchem	78,7
Gouda	128
Groningen	12,8
Gulpen-Wittem	237,9
Haaksbergen	222,1
Haarlem	154,4
Haarlemmermeer	258,5
Halderberge	197,1
Hardenberg	171,6
Harderwijk	165,9
Hardinxveld-Giessendam	195,2
Harlingen	88,5
Hattem	234,6
Heemskerk	204,7
Heemstede	516
Heerde	259,6
Heerenveen	137,5
Heerlen	30,2
Heeze-Leende	366,9
Heiloo	356,9
Hellendoorn	228,7
Helmond	95
Hendrik-Ido-Ambacht	211,4
Hengelo	95,2
Het Hogeland	147
Heumen	281,8
Heusden	228,6
Hillegom	223,3
Hilvarenbeek	384,2
Hilversum	165,8
Hoeksche Waard	206,4
Hof van Twente	209,7
Hollands Kroon	189,2
Hoogeveen	116,7
Hoorn	156,9
Horst aan de Maas	240,9
Houten	317,3
Huizen	216,7
Hulst	218,2
IJsselstein	226,3
Kaag en Braassem	268,4
Kampen	149
Kapelle	232,8
Katwijk	248,1
Kerkrade	52,4
Koggenland	289
Krimpen aan den IJssel	172
Krimpenerwaard	221,1
Laarbeek	255,4
Land van Cuijk	215,8
Landgraaf	107,9
Landsmeer	379,2
Lansingerland	302,5
Laren	640,1
Leeuwarden	59,8
Leiden	26,3
Leiderdorp	238,2
Leidschendam-Voorburg	166,6
Lelystad	116,8
Leudal	245,2
Leusden	295
Lingewaard	234,5
Lisse	232,1
Lochem	287,4
Loon op Zand	192,1
Lopik	323,5
Losser	191,1
Maasdriel	227,9
Maasgouw	224,4
Maashorst	227,9
Maassluis	106,6
Maastricht	21
Medemblik	242,1
Meerssen	233,1
Meierijstad	250,2
Meppel	114,8
Middelburg	122,6
Midden-Delfland	357,5
Midden-Drenthe	187,3
Midden-Groningen	99,1
Moerdijk	165,2
Molenlanden	258,1
Montferland	162,6
Montfoort	300,2
Mook en Middelaar	278,4
Neder-Betuwe	177,5
Nederweert	263,8
Nieuwegein	143,3
Nieuwkoop	286,4
Nijkerk	265,8
Nijmegen	21,2
Nissewaard	107,5
Noardeast-Frysl�n	159,8
Noord-Beveland	182,4
Noordenveld	243
Noordoostpolder	133,8
Noordwijk	263
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	342
Nunspeet	238,4
Oegstgeest	393,5
Oirschot	389,5
Oisterwijk	315,2
Oldambt	105,3
Oldebroek	241,6
Oldenzaal	152,5
Olst-Wijhe	233,6
Ommen	246
Oost Gelre	196,3
Oosterhout	155,7
Ooststellingwerf	176,7
Oostzaan	347,3
Opmeer	254,2
Opsterland	213,1
Oss	159,3
Oude IJsselstreek	168,7
Ouder-Amstel	297
Oudewater	293,2
Overbetuwe	220,7
Papendrecht	159,9
Peel en Maas	233,4
Pekela	72,3
Pijnacker-Nootdorp	300,6
Purmerend	187,8
Putten	310,7
Raalte	258,1
Reimerswaal	138,3
Renkum	213,3
Renswoude	297,9
Reusel-De Mierden	369
Rheden	109,3
Rhenen	232,4
Ridderkerk	126,3
Rijssen-Holten	228
Rijswijk	91,2
Roerdalen	206,5
Roermond	89,1
Roosendaal	133,1
Rotterdam	11,8
Rozendaal	526,3
Rucphen	214,4
Schagen	226,8
Scherpenzeel	255,6
Schiedam	55,6
Schiermonnikoog	175,5
Schouwen-Duiveland	203,6
's-Gravenhage	24,7
's-Hertogenbosch	116,5
Simpelveld	138,8
Sint-Michielsgestel	333
Sittard-Geleen	103,6
Sliedrecht	132,5
Sluis	221,9
Smallingerland	112,8
Soest	253
Someren	287,3
Son en Breugel	296,1
Stadskanaal	94,1
Staphorst	330,7
Stede Broec	193,8
Steenbergen	169,1
Steenwijkerland	158,7
Stein	186,5
Stichtse Vecht	238,5
S�dwest-Frysl�n	153,3
Terneuzen	137,6
Terschelling	215,6
Texel	293,1
Teylingen	276,4
Tholen	146,9
Tiel	91,4
Tilburg	48,3
Tubbergen	341,7
Twenterand	185,7
Tynaarlo	275,8
Tytsjerksteradiel	190,3
Uitgeest	291,5
Uithoorn	207,5
Urk	229,3
Utrecht	31,7
Utrechtse Heuvelrug	296,8
Vaals	84,6
Valkenburg aan de Geul	189,2
Valkenswaard	181,5
Veendam	77,9
Veenendaal	156,3
Veere	318,2
Veldhoven	260,6
Velsen	181,1
Venlo	102,7
Venray	160,9
Vijfheerenlanden	201,9
Vlaardingen	57,8
Vlieland	22,1
Vlissingen	69,9
Voerendaal	224,3
Voorne aan Zee	172,4
Voorschoten	315,1
Voorst	301,6
Vught	287,9
Waadhoeke	126,7
Waalre	349,9
Waalwijk	145,4
Waddinxveen	187,7
Wageningen	21,1
Wassenaar	336,6
Waterland	324,6
Weert	168,7
West Betuwe	252,2
West Maas en Waal	251,8
Westerkwartier	192,9
Westerveld	258,7
Westervoort	118,4
Westerwolde	175
Westland	257,1
Weststellingwerf	166,1
Wierden	269,3
Wijchen	213,5
Wijdemeren	345,9
Wijk bij Duurstede	243,7
Winterswijk	159,5
Woensdrecht	203,1
Woerden	253,6
Wormerland	235,9
Woudenberg	291
Zaanstad	121,3
Zaltbommel	209,9
Zandvoort	226,6
Zeewolde	168,8
Zeist	172,3
Zevenaar	138,9
Zoetermeer	124
Zoeterwoude	339,2
Zuidplas	231,1
Zundert	324,9
Zutphen	113,6
Zwartewaterland	182,4
Zwijndrecht	114,7
Zwolle	104,5

5.6Nalatenschappen en verkrijgingen

Nagelaten vermogen neemt verder toe

Het nagelaten vermogen (zie kader) van overledenen is in 2021 verder toegenomen. In 2015 was er voor het eerst weer sprake van een stijging na jaren van krimp. Ruim 170 duizend overledenen lieten in 2021 in totaal 24,7 miljard euro aan vermogen na, 10 miljard euro meer dan in 2014. Gecorrigeerd voor inflatie was dit ruim 8 miljard meer dan in 2014.

Het nagelaten vermogen bestaat vooral uit eigen woning en bank- en spaartegoeden. De daling van de huizenprijzen in de jaren 2009–2013 had een drukkend effect op de omvang van de erfenissen in die jaren. Met het economisch herstel vanaf 2014 en de stijging van de waarde van de eigen woning nam ook het nagelaten vermogen weer toe.

Toon tabel5.6.1 Samenstelling nagelaten vermogen (mld euro)Verberg tabel5.6.1 Samenstelling nagelaten vermogen (mld euro)

5.6.1 Samenstelling nagelaten vermogen (mld euro)

	Saldo eigen woning	Bank- en spaartegoeden	Effecten	Saldo overige bezittingen en schulden
'11	6,3	5	2	2,5
'12	6	5,4	2,1	2,3
'13	5,7	5,3	2,3	1,9
'14	5,5	5	2,3	1,9
'15	5,9	5,3	2,6	2
'16	6,3	5,4	3,2	2,6
'17	6,7	5,5	2,9	2,5
'18	7,4	5,7	3	2,6
'19	8,1	5,7	2,4	3,4
'20*	9,8	6,6	2,5	4,6
'21*	11,1	6,9	2,7	4

Kinderen ontvangen het vaakst, partners het meest

In 2021 is voor 232 duizend ontvangers aangifte van een erfenis gedaan met een totale waarde van 15 miljard euro. Hierover werd 1,6 miljard euro erfbelasting afgedragen (zie StatLine).

Een groot deel van de erfenissen gaat van ouder naar kind, in 2021 was dit 51 procent van het totaal aantal erfenissen. De partner van de overledene was in 12 procent van de erfenissen de ontvanger. 26 procent van de ontvangers heeft een overige relatie met de overledene (ooms, tantes, neven, nichten of anderen met een niet-familiale band). Een klein deel (1 procent) van de erfenissen gaat naar maatschappelijke organisaties.

Toon tabel5.6.2 Ontvangers van erfenissen naar relatie met overledene, 2021*Verberg tabel5.6.2 Ontvangers van erfenissen naar relatie met overledene, 2021*

5.6.2 Ontvangers van erfenissen naar relatie met overledene, 2021*

	aandeel
Kind	50,8
Partner	11,7
Kleinkind	10
Maatschappelijke organisatie	0,9
Ouder	0,7
Overige relatie	25,9

Na de partner met een netto erfenis van in doorsnee 84 duizend euro in 2021, ontvingen kinderen van overledenen in doorsnee het hoogste bedrag (zie StatLine). In 2021 was dat netto 36 duizend euro. Overige ontvangers kregen in doorsnee bijna 8 duizend euro na afdracht van erfbelasting. De belastingdruk is aanzienlijk hoger voor overige ontvangers dan voor partners en kinderen, omdat zij een veel lagere vrijstellingsgrens kennen en een hoger belastingtarief. Maatschappelijk organisaties betalen geen belasting over ontvangen erfenissen. In 2021 bedroeg het doorsnee ontvangen bedrag van maatschappelijke organisaties 18,5 duizend euro.

Vermogenden ontvangen vaker erfenis

Relatief veel ontvangers van een erfenis maken deel uit van huishoudens in de hogere vermogensgroepen: 20,4 procent van het aantal erfenissen ging in 2021 naar personen in de hoogste vermogensdecielgroep, 2,2 procent naar de hoogste percentielgroep en 0,2 procent naar de hoogste promillegroep.

Het doorsnee ontvangen nettobedrag kwam uit op 26 duizend euro. De hoogste drie decielgroepen van de vermogensverdeling kregen meer. Ontvangers van erfenissen die tot de tiende decielgroep behoren ontvingen 38 duizend euro.

Toon tabel5.6.3 Ontvangers van erfenissen naar vermogensgroepen¹⁾, 2021* (% van aantal ontvangers van erfenissen)Verberg tabel5.6.3 Ontvangers van erfenissen naar vermogensgroepen¹⁾, 2021* (% van aantal ontvangers van erfenissen)

5.6.3 Ontvangers van erfenissen naar vermogensgroepen¹⁾, 2021* (% van aantal ontvangers van erfenissen)

	% in aantal ontvangers van erfenissen
1e (19 900 euro)	4,3
2e (15 500 euro)	2,1
3e (16 700 euro)	3,4
4e (17 600 euro)	5
5e (21 200 euro)	6,9
6e (22 400 euro)	8,9
7e (25 900 euro)	11,2
8e (29 800 euro)	14
9e (34 800 euro)	16,9
10e (38 100 euro)	20,4
Onbekend vermogen²⁾ (22 800 euro)	6,9
1)Tussen haakjes staat het mediaan ontvangen bedrag per vermogensgroep.
2)Dit betreft onder andere niet-natuurlijke personen en personen die in het buitenland wonen.

5.7Schenkingen

Ruim 6 miljard euro geschonken in 2021

In 2021 was de totale netto waarde van alle geregistreerde schenkingen 6,2 miljard euro. Dit is het totaalbedrag van bijna 90 duizend schenkingen, waarbij bedrijfsopvolgingen niet meetellen (zie kader). Schenkingen vinden vooral plaats van ouder naar kind. In 2021 ging het om 5,8 miljard euro. Het grootste deel daarvan betrof niet-eenmalige schenkingen waarop de reguliere (jaarlijkse) vrijstelling van toepassing was.

Ruim 1,6 miljard euro werd in 2021 geschonken ten behoeve van de eigen woning. In 2013 en 2014 was het aandeel van de schenkingen waarop de verhoogde vrijstelling voor woningen van toepassing was veel groter. Toen werd er respectievelijk 2,9 miljard en 7,0 miljard euro geschonken ten behoeve van de eigen woning. In 2017 werd de extra verhoogde vrijstelling van een ton, na een onderbreking van twee jaren, opnieuw geïntroduceerd. Sindsdien is er veel minder gebruik van gemaakt. Met ingang van 2024 vervalt deze vrijstelling.

Toon tabel5.7.1 Netto schenkbedrag naar type schenking (totaal (mld euro))Verberg tabel5.7.1 Netto schenkbedrag naar type schenking (totaal (mld euro))

5.7.1 Netto schenkbedrag naar type schenking (totaal (mld euro))

	Ouder-kind, niet-eenmalig	Ouder-kind, eenmalig waaronder studie	Ouder-kind, eenmalig eigen woning	Andere relatie, niet-eenmalig	Andere relatie, eenmalig eigen woning
'11	1,8	0,2	0,3	0,1	0
'12	1,8	0,2	0,3	0,1	0
'13	2	0,3	2,7	0,1	0,2
'14	1,7	0,2	6,4	0,1	0,6
'15	2	0,2	0,4	0,1	0
'16	2,2	0,2	0,4	0,2	0
'17	2,5	0,2	1,3	0,3	0,2
'18	2,6	0,1	0,9	0,2	0,1
'19	2,9	0,1	0,9	0,2	0,2
'20*	3,3	0,2	1,1	0,3	0,2
'21*	3,9	0,2	1,6	0,3	0,2

Meer dan half miljard aan schenkbelasting geïnd

In 2021 werd er in totaal 511 miljoen euro aan schenkbelasting betaald. Dat is een verdubbeling ten opzichte van 2011. De meeste belasting wordt geïnd over schenkingen waarop de reguliere vrijstelling van toepassing was. Over de schenkingen ten behoeve van de eigen woning wordt weinig belasting geheven, omdat er meestal minder dan het vrijgestelde bedrag wordt geschonken. In 2013 en 2014 leverden deze schenkingen respectievelijk ruim 40 en 50 miljoen euro aan belasting op.

Toon tabel5.7.2 Belasting naar type schenking (totaal (mln euro))Verberg tabel5.7.2 Belasting naar type schenking (totaal (mln euro))

5.7.2 Belasting naar type schenking (totaal (mln euro))

	Ouder-kind, niet-eenmalig	Ouder-kind, eenmalig waaronder studie	Ouder-kind, eenmalig eigen woning	Andere relatie, niet-eenmalig	Andere relatie, eenmalig eigen woning
'11	202,1	1,9	6,6	42,7	0
'12	213,2	2,4	6,1	48,7	0
'13	194,5	8,3	38,1	39,6	2,4
'14	188,8	2,7	44,7	29,6	6,5
'15	226,1	3,4	6,1	43,7	0
'16	244,6	1,8	3,2	52,2	0
'17	290,8	2,2	6,9	88,3	1,6
'18	281,2	2,1	5,9	53,9	0,8
'19	335,7	1,8	5,1	69,2	1,9
'20*	375	2,2	5,5	95,6	1,5
'21*	415,5	4,5	8,7	80,8	1,1

1 op de 3 schenkingen van minstens een ton

In 2021 had bijna 1 op de 3 geregistreerde schenkingen een waarde van minimaal een ton. Meestal betrof dit een niet-eenmalige schenking waarop de reguliere vrijstelling van toepassing was. Ouders schonken volgens de eenmalige vrijstelling voor een dure studie bijna 8 duizend keer aan hun kind, meestal een bedrag van 20 tot 40 duizend euro.

De gemiddelde netto waarde van een schenking is afgelopen jaren fors gegroeid. Het bedrag dat ouders hun kind schonken volgens de reguliere vrijstelling is gegroeid van gemiddeld 55,7 duizend euro in 2011 tot 81,9 duizend euro in 2021. Voor een eigen woning schonken ouders ook steeds hogere gemiddelde bedragen aan hun kinderen: 52,5 duizend euro in 2011 tegen 74,7 duizend euro in 2021.

Toon tabel5.7.3 Schenkingen naar grootte van het schenkbedrag, 2021* (aantal schenkingen (x 1 000))Verberg tabel5.7.3 Schenkingen naar grootte van het schenkbedrag, 2021* (aantal schenkingen (x 1 000))

5.7.3 Schenkingen naar grootte van het schenkbedrag, 2021* (aantal schenkingen (x 1 000))

	Ouder-kind, niet-eenmalig	Ouder-kind, eenmalig waaronder studie	Ouder-kind, eenmalig eigen woning	Andere relatie, niet-eenmalig	Andere relatie, eenmalig eigen woning
Tot 20 000 euro	7,4	1,1	1,2	3,9	0,6
20 000 tot 40 000 euro	7,4	6,3	3,9	1,4	0,9
40 000 tot 60 000 euro	7,5	0,2	4,4	0,6	0,7
60 000 tot 80 000 euro	3,5	0,1	1,9	0,4	0,3
80 000 tot 100 000 euro	5,2	0,1	1,1	0,5	0,1
100 000 euro of meer	17,1	0,1	9,5	0,6	1,1

5.8Literatuur

Open literatuurlijst