Jeugdzorg en Veilig Thuis
Sinds 2015, toen gemeenten verantwoordelijk werden voor de uitvoering van de jeugdzorg, is het aantal jongeren dat jeugdzorg ontvangt met ruim 100 duizend gestegen. De groei is het grootst bij jongeren van 12 tot 18 jaar die ambulante jeugdhulp krijgen. Ook het aantal gestarte adviezen en ontvangen meldingen van kindermishandeling zijn sinds 2019 toegenomen.
3.1Trends in jeugdzorggebruik
In 2024 kregen 481 duizend jongeren jeugdzorg. Dat is bijna 11 procent van alle jongeren in Nederland tot 23 jaar. Het CBS onderscheidt binnen jeugdzorg verschillende zorgvormen en financieringsmogelijkheden. Bij de financiering gaat het om zorg in natura, waarbij de gemeente de zorg direct aan de jeugdzorgaanbieder vergoedt, en het persoonsgebonden budget (pgb), waarbij de jongere via de Sociale Verzekeringsbank een eigen budget krijgt om de zorg te betalen. Het aantal jongeren dat gebruik maakt van een pgb daalt al jaren, van 32 duizend in 2015 naar 13 duizend in 2024. Dat is een daling van 60 procent. Het aantal jongeren dat zorg in natura ontvangt is daarentegen met 63 duizend toegenomen. Particuliere jeugdzorg, waarbij de ouders de zorg zelf betalen, wordt niet meegenomen in het CBS-onderzoek.
| Jaartal | Jeugdzorg | Jeugdhulp totaal | Pgb | Jeugdhulp zonder verblijf | Jeugdhulp met verblijf |
|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
| 2016 | 106 | 107 | 91 | 108 | 108 |
| 2017 | 110 | 112 | 71 | 114 | 114 |
| 2018 | 113 | 115 | 66 | 118 | 106 |
| 2019 | 117 | 119 | 62 | 122 | 107 |
| 2020 | 115 | 117 | 61 | 120 | 105 |
| 2021¹⁾ | 124 | 126 | 56 | 130 | 113 |
| 2022 | 125 | 129 | 51 | 133 | 108 |
| 2023 | 129 | 132 | 49 | 138 | 106 |
| 2024* | 127 | 130 | 40 | 136 | 102 |
| 1) 2021 trendbreuk | |||||
Meer jongeren krijgen jeugdhulp zonder verblijf
Jeugdzorg in natura kent drie zorgvormen: jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering. De meeste jongeren met jeugdzorg krijgen jeugdhulp; in 2024 ging het om 467 duizend jongeren. De grootste groep daarvan, 341 duizend jongeren, kreeg ambulante hulpverlening op locatie van de jeugdhulpaanbieder. Dit is een vorm van jeugdhulp waarbij de jongere thuis slaapt, de zogenaamde jeugdhulp zonder verblijf.
Naast de ambulante hulpverlening zijn er nog drie andere hulpvormen waarbij de jongere thuis slaapt: jeugdhulp van het wijk- of buurtteam (69 duizend), daghulp (38 duizend) en jeugdhulp in het netwerk van de jongere (102 duizend). In 2015 kregen in totaal 333 duizend jongeren jeugdhulp zonder verblijf. In 2024 is dit aantal gestegen naar 452 duizend. Omdat jongeren gedurende het jaar meerdere vormen van jeugdhulp kunnen krijgen, is het totaal aantal jongeren kleiner dan de optelsom van alle hulpvormen.
Bij jeugdhulp met verblijf slaapt de jongere niet thuis maar in een pleeggezin, gezinshuis of instelling. Het aantal jongeren met jeugdhulp met verblijf, schommelt sinds 2015 tussen de 40- en 46 duizend. In 2024 kregen 41 duizend jongeren jeugdhulp met verblijf.
Minder jongeren met jeugdbescherming
Wanneer een kind in het eigen gezin niet veilig kan opgroeien, kan de rechter een bevel tot jeugdbescherming geven. Dit kan met een voogdijmaatregel, waarbij de ouders hun ouderlijk gezag wordt ontnomen en een voogd wordt toegewezen, of met een ondertoezichtstelling, waarbij de ouders gedeeltelijk hun gezag verliezen. Het kind krijgt dan een jeugdbeschermer toegewezen. Als een kind onder toezicht wordt gesteld, blijft het meestal thuis wonen, maar als er toch ernstige zorgen zijn over de thuissituatie kan er een machtiging tot uithuisplaatsing worden opgelegd.
In 2024 hadden 25 duizend jongeren een ondertoezichtstelling en 9 duizend een voogdijmaatregel. Het aantal jongeren met een ondertoezichtstelling daalde tussen 2015 en 2019 van 33- naar 29 duizend, en nam daarna toe tot 31 duizend in 2021. Tussen 2021 en 2024 nam dit aantal weer af. Het aantal jongeren met een voogdijmaatregel steeg van 11 duizend in 2015 naar 12 duizend in 2020 en nam daarna flink af naar 9 duizend in 2024. Het CBS beschikt pas sinds 2022 over gegevens over jongeren met een machtiging tot uithuisplaatsing; dit aantal daalde van 10 duizend in 2022 naar 9 duizend in 2024.
| Jaartal | Jeugdbescherming totaal | Jeugdbescherming: ondertoezichtstelling | Jeugdbescherming: voogdij | Jeugdreclassering | Machtiging uithuisplaatsing |
|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | 100 | 100 | 100 | 100 | . |
| 2016 | 95 | 92 | 107 | 96 | . |
| 2017 | 94 | 89 | 109 | 91 | . |
| 2018 | 95 | 90 | 109 | 84 | . |
| 2019 | 98 | 94 | 109 | 82 | . |
| 2020 | 99 | 94 | 108 | 77 | . |
| 2021 | 98 | 95 | 102 | 72 | . |
| 2022 | 92 | 88 | 97 | 67 | 100 |
| 2023 | 85 | 80 | 91 | 69 | 95 |
| 2024* | 81 | 76 | 85 | 74 | 90 |
Toename jongeren met jeugdreclassering
De derde vorm van jeugdzorg is jeugdreclassering. Jeugdreclassering is bedoeld voor jongeren die een proces-verbaal hebben gekregen van de politie of een leerplichtambtenaar. De jongere krijgt dan begeleiding van een jeugdreclasseringswerker om te voorkomen dat deze opnieuw in de fout gaat. Tussen 2015 en 2022 daalde het aantal jongeren met jeugdreclassering van 11 duizend naar 7 duizend. In 2023 nam dit aantal jongeren voor het eerst weer toe, en die groei zette door in 2024. In dat jaar kregen 8 duizend jongeren jeugdreclassering.
3.2Jeugdzorggebruik naar gemeenten
Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de jeugdzorg. Iedere gemeente kan daarvoor eigen beleid ontwikkelen dat het beste aansluit bij de lokale omstandigheden en het aantal jongeren dat een beroep doet op jeugdzorg.
Jeugdzorggebruik groeit in bijna alle gemeenten
Figuur 3.2.1 laat per gemeente het percentage jongeren met jeugdzorg zien, zowel in 2015 als in 2024. In 2015 kregen 380 duizend jongeren tot 23 jaar jeugdzorg, dat is 8,5 procent. In 2024 is dit toegenomen tot 481 duizend jongeren (10,8 procent). De figuur laat zien dat deze stijging in bijna alle gemeenten heeft plaatsgevonden. Het CBS heeft geen onderzoek gedaan naar de oorzaken van de verschillen tussen gemeenten. Wel is bekend dat echtscheiding van de ouders, een lager huishoudinkomen en ander zorggebruik in het huishouden samenhangen met een hoger jeugdzorggebruik.
| Gemeente_naam | Jongeren met jeugdzorg |
|---|---|
| 's-Gravenhage (gemeente) | 10,2 |
| 's-Hertogenbosch | 8,6 |
| Aa en Hunze | 9,4 |
| Aalburg | 7,0 |
| Aalsmeer | 6,1 |
| Aalten | 7,9 |
| Achtkarspelen | 11,2 |
| Alblasserdam | 8,4 |
| Albrandswaard | 7,3 |
| Alkmaar | 7,6 |
| Almelo | 9,6 |
| Almere | 9,6 |
| Alphen aan den Rijn | 10,7 |
| Alphen-Chaam | 6,2 |
| Ameland | 6,5 |
| Amersfoort | 8,5 |
| Amstelveen | 7,1 |
| Amsterdam | 6,6 |
| Apeldoorn | 9,2 |
| Appingedam | 12,0 |
| Arnhem | 7,7 |
| Assen | 13,0 |
| Asten | 8,2 |
| Baarle-Nassau | 5,6 |
| Baarn | 7,8 |
| Barendrecht | 7,7 |
| Barneveld | 7,0 |
| Bedum | 11,0 |
| Beek (L.) | 9,4 |
| Beemster | 6,8 |
| Beesel | 8,5 |
| Bellingwedde | 10,2 |
| Bergeijk | 7,8 |
| Bergen (L.) | 8,9 |
| Bergen (NH.) | 7,3 |
| Bergen op Zoom | 9,4 |
| Berkelland | 8,5 |
| Bernheze | 10,2 |
| Best | 7,3 |
| Beuningen | 9,1 |
| Beverwijk | 8,3 |
| Binnenmaas | 9,8 |
| Bladel | 6,8 |
| Blaricum | 7,8 |
| Bloemendaal | 5,7 |
| Bodegraven-Reeuwijk | 7,8 |
| Boekel | 9,5 |
| Borger-Odoorn | 10,4 |
| Borne | 7,2 |
| Borsele | 8,7 |
| Boxmeer | 10,4 |
| Boxtel | 8,8 |
| Breda | 7,2 |
| Brielle | 8,4 |
| Bronckhorst | 7,4 |
| Brummen | 7,8 |
| Brunssum | 11,2 |
| Bunnik | 7,9 |
| Bunschoten | 6,9 |
| Buren | 7,7 |
| Bussum | 7,0 |
| Capelle aan den IJssel | 12,3 |
| Castricum | 6,5 |
| Coevorden | 8,5 |
| Cranendonck | 7,2 |
| Cromstrijen | 8,8 |
| Cuijk | 9,5 |
| Culemborg | 7,3 |
| Dalfsen | 7,6 |
| Dantumadiel | 7,9 |
| De Bilt | 7,0 |
| De Friese Meren | 8,0 |
| De Marne | 12,5 |
| De Ronde Venen | 6,1 |
| De Wolden | 8,3 |
| Delft | 6,0 |
| Delfzijl | 12,9 |
| Den Helder | 10,8 |
| Deurne | 8,6 |
| Deventer | 10,0 |
| Diemen | 5,8 |
| Dinkelland | 4,6 |
| Doesburg | 9,3 |
| Doetinchem | 9,7 |
| Dongen | 6,8 |
| Dongeradeel | 8,4 |
| Dordrecht | 10,0 |
| Drechterland | 7,6 |
| Drimmelen | 8,1 |
| Dronten | 7,9 |
| Druten | 8,6 |
| Duiven | 9,2 |
| Echt-Susteren | 9,9 |
| Edam-Volendam | 4,4 |
| Ede | 7,4 |
| Eemnes | 8,5 |
| Eemsmond | 14,9 |
| Eersel | 8,5 |
| Eijsden-Margraten | 8,2 |
| Eindhoven | 7,4 |
| Elburg | 6,7 |
| Emmen | 11,1 |
| Enkhuizen | 10,7 |
| Enschede | 7,5 |
| Epe | 7,2 |
| Ermelo | 10,0 |
| Etten-Leur | 9,6 |
| Ferwerderadiel | 7,6 |
| Franekeradeel | 8,3 |
| Geertruidenberg | 9,1 |
| Geldermalsen | 6,9 |
| Geldrop-Mierlo | 9,7 |
| Gemert-Bakel | 6,9 |
| Gennep | 8,7 |
| Giessenlanden | 8,5 |
| Gilze en Rijen | 6,8 |
| Goeree-Overflakkee | 6,9 |
| Goes | 9,7 |
| Goirle | 7,7 |
| Gorinchem | 8,2 |
| Gouda | 8,9 |
| Grave | 9,0 |
| Groesbeek | 8,6 |
| Groningen (gemeente) | 6,9 |
| Grootegast | 10,8 |
| Gulpen-Wittem | 8,7 |
| Haaksbergen | 6,3 |
| Haaren | 7,7 |
| Haarlem | 7,1 |
| Haarlemmerliede en Spaarnw | 7,2 |
| Haarlemmermeer | 8,6 |
| Halderberge | 8,7 |
| Hardenberg | 8,5 |
| Harderwijk | 8,9 |
| Hardinxveld-Giessendam | 8,8 |
| Haren | 9,2 |
| Harlingen | 9,4 |
| Hattem | 8,9 |
| Heemskerk | 7,9 |
| Heemstede | 6,2 |
| Heerde | 8,4 |
| Heerenveen | 10,4 |
| Heerhugowaard | 9,7 |
| Heerlen | 12,0 |
| Heeze-Leende | 6,4 |
| Heiloo | 7,3 |
| Hellendoorn | 7,3 |
| Hellevoetsluis | 9,9 |
| Helmond | 9,6 |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 8,9 |
| Hengelo (O.) | 8,0 |
| het Bildt | 9,3 |
| Heumen | 7,3 |
| Heusden | 7,5 |
| Hillegom | 10,8 |
| Hilvarenbeek | 5,3 |
| Hilversum | 7,8 |
| Hof van Twente | 7,1 |
| Hollands Kroon | 8,0 |
| Hoogeveen | 11,2 |
| Hoogezand-Sappemeer | 14,1 |
| Hoorn | 9,8 |
| Horst aan de Maas | 8,7 |
| Houten | 8,3 |
| Huizen | 9,0 |
| Hulst | 9,1 |
| IJsselstein | 9,0 |
| Kaag en Braassem | 12,2 |
| Kampen | 9,0 |
| Kapelle | 7,2 |
| Katwijk | 9,4 |
| Kerkrade | 11,6 |
| Koggenland | 7,4 |
| Kollumerland en Nieuwkruis | 7,5 |
| Korendijk | 9,5 |
| Krimpen aan den IJssel | 9,9 |
| Krimpenerwaard | 8,1 |
| Laarbeek | 7,4 |
| Landerd | 11,5 |
| Landgraaf | 11,1 |
| Landsmeer | 7,6 |
| Langedijk | 6,9 |
| Lansingerland | 7,8 |
| Laren (NH.) | 7,1 |
| Leek | 11,0 |
| Leerdam | 9,0 |
| Leeuwarden | 9,5 |
| Leeuwarderadeel | 8,7 |
| Leiden | 8,7 |
| Leiderdorp | 10,1 |
| Leidschendam-Voorburg | 8,3 |
| Lelystad | 10,1 |
| Leudal | 11,2 |
| Leusden | 7,7 |
| Lingewaal | 7,1 |
| Lingewaard | 7,9 |
| Lisse | 8,8 |
| Littenseradiel | 6,7 |
| Lochem | 8,6 |
| Loon op Zand | 7,3 |
| Lopik | 7,0 |
| Loppersum | 9,5 |
| Losser | 6,7 |
| Maasdriel | 8,0 |
| Maasgouw | 10,2 |
| Maassluis | 9,1 |
| Maastricht | 8,6 |
| Marum | 9,0 |
| Medemblik | 9,0 |
| Meerssen | 10,6 |
| Menameradiel | 8,0 |
| Menterwolde | 14,0 |
| Meppel | 10,2 |
| Middelburg (Z.) | 9,2 |
| Midden-Delfland | 5,1 |
| Midden-Drenthe | 10,8 |
| Mill en Sint Hubert | 8,8 |
| Moerdijk | 9,4 |
| Molenwaard | 8,0 |
| Montferland | 9,4 |
| Montfoort | 7,6 |
| Mook en Middelaar | 6,7 |
| Muiden | 6,6 |
| Naarden | 7,5 |
| Neder-Betuwe | 6,9 |
| Nederweert | 9,6 |
| Neerijnen | 6,8 |
| Nieuwegein | 9,2 |
| Nieuwkoop | 9,0 |
| Nijkerk | 7,8 |
| Nijmegen | 7,4 |
| Nissewaard | 9,8 |
| Noord-Beveland | 10,2 |
| Noordenveld | 9,8 |
| Noordoostpolder | 7,6 |
| Noordwijk | 8,8 |
| Noordwijkerhout | 10,4 |
| Nuenen, Gerwen en Nederwet | 6,5 |
| Nunspeet | 6,6 |
| Nuth | 8,2 |
| Oegstgeest | 9,8 |
| Oirschot | 4,4 |
| Oisterwijk | 7,8 |
| Oldambt | 12,8 |
| Oldebroek | 8,2 |
| Oldenzaal | 6,6 |
| Olst-Wijhe | 8,6 |
| Ommen | 7,1 |
| Onderbanken | 10,4 |
| Oost Gelre | 9,8 |
| Oosterhout | 8,1 |
| Ooststellingwerf | 9,7 |
| Oostzaan | 7,3 |
| Opmeer | 6,9 |
| Opsterland | 8,6 |
| Oss | 12,8 |
| Oud-Beijerland | 9,1 |
| Oude IJsselstreek | 7,7 |
| Ouder-Amstel | 6,8 |
| Oudewater | 5,7 |
| Overbetuwe | 8,0 |
| Papendrecht | 9,1 |
| Peel en Maas | 7,3 |
| Pekela | 12,4 |
| Pijnacker-Nootdorp | 9,0 |
| Purmerend | 8,9 |
| Putten | 10,8 |
| Raalte | 7,0 |
| Reimerswaal | 8,0 |
| Renkum | 9,0 |
| Renswoude | 7,0 |
| Reusel-De Mierden | 6,6 |
| Rheden | 9,2 |
| Rhenen | 6,8 |
| Ridderkerk | 7,0 |
| Rijnwaarden | 8,9 |
| Rijssen-Holten | 6,2 |
| Rijswijk (ZH.) | 8,5 |
| Roerdalen | 10,6 |
| Roermond | 11,7 |
| Roosendaal | 10,3 |
| Rotterdam | 8,9 |
| Rozendaal | 6,3 |
| Rucphen | 8,0 |
| Schagen | 7,3 |
| Scherpenzeel | 6,6 |
| Schiedam | 7,1 |
| Schiermonnikoog | 4,7 |
| Schijndel | 9,1 |
| Schinnen | 8,6 |
| Schouwen-Duiveland | 8,1 |
| Simpelveld | 9,4 |
| Sint Anthonis | 8,2 |
| Sint-Michielsgestel | 7,9 |
| Sint-Oedenrode | 7,0 |
| Sittard-Geleen | 11,3 |
| Sliedrecht | 8,6 |
| Slochteren | 10,9 |
| Sluis | 8,9 |
| Smallingerland | 10,6 |
| Soest | 7,6 |
| Someren | 7,4 |
| Son en Breugel | 7,0 |
| Stadskanaal | 12,9 |
| Staphorst | 4,9 |
| Stede Broec | 9,7 |
| Steenbergen | 8,8 |
| Steenwijkerland | 8,1 |
| Stein (L.) | 10,2 |
| Stichtse Vecht | 7,9 |
| Strijen | 10,3 |
| Súdwest-Fryslân | 8,0 |
| Ten Boer | 10,8 |
| Terneuzen | 9,5 |
| Terschelling | 5,2 |
| Texel | 7,6 |
| Teylingen | 11,4 |
| Tholen | 8,6 |
| Tiel | 11,1 |
| Tilburg | 7,3 |
| Tubbergen | 4,9 |
| Twenterand | 7,8 |
| Tynaarlo | 8,9 |
| Tytsjerksteradiel | 9,3 |
| Uden | 13,1 |
| Uitgeest | 7,1 |
| Uithoorn | 7,0 |
| Urk | 4,5 |
| Utrecht (gemeente) | 5,8 |
| Utrechtse Heuvelrug | 7,3 |
| Vaals | 7,9 |
| Valkenburg aan de Geul | 9,8 |
| Valkenswaard | 8,2 |
| Veendam | 13,3 |
| Veenendaal | 8,4 |
| Veere | 6,5 |
| Veghel | 11,0 |
| Veldhoven | 9,2 |
| Velsen | 9,4 |
| Venlo | 9,7 |
| Venray | 9,0 |
| Vianen | 8,5 |
| Vlaardingen | 7,4 |
| Vlagtwedde | 10,5 |
| Vlieland | 5,2 |
| Vlissingen | 8,5 |
| Voerendaal | 6,7 |
| Voorschoten | 8,9 |
| Voorst | 7,8 |
| Vught | 8,4 |
| Waalre | 8,6 |
| Waalwijk | 6,7 |
| Waddinxveen | 7,3 |
| Wageningen | 6,3 |
| Wassenaar | 6,4 |
| Waterland | 5,7 |
| Weert | 11,1 |
| Weesp | 6,4 |
| Werkendam | 9,6 |
| West Maas en Waal | 8,1 |
| Westerveld | 9,2 |
| Westervoort | 10,0 |
| Westland | 7,4 |
| Weststellingwerf | 9,1 |
| Westvoorne | 7,9 |
| Wierden | 5,8 |
| Wijchen | 8,7 |
| Wijdemeren | 7,1 |
| Wijk bij Duurstede | 7,2 |
| Winsum | 10,5 |
| Winterswijk | 9,7 |
| Woensdrecht | 9,7 |
| Woerden | 7,8 |
| Wormerland | 7,0 |
| Woudenberg | 8,0 |
| Woudrichem | 9,0 |
| Zaanstad | 7,9 |
| Zaltbommel | 9,7 |
| Zandvoort | 6,6 |
| Zederik | 6,2 |
| Zeevang | 6,3 |
| Zeewolde | 8,7 |
| Zeist | 9,2 |
| Zevenaar | 9,4 |
| Zoetermeer | 11,7 |
| Zoeterwoude | 8,5 |
| Zuidhorn | 9,8 |
| Zuidplas | 8,4 |
| Zundert | 7,1 |
| Zutphen | 11,2 |
| Zwartewaterland | 6,4 |
| Zwijndrecht | 10,0 |
| Zwolle | 9,7 |
| Gemeente_naam | Jongeren met jeugdzorg |
|---|---|
| 's-Gravenhage | 9,2 |
| 's-Hertogenbosch | 10,8 |
| AaenHunze | 10,7 |
| Aalsmeer | 11,6 |
| Aalten | 11,0 |
| Achtkarspelen | 10,6 |
| Alblasserdam | 11,9 |
| Albrandswaard | 9,2 |
| Alkmaar | 13,0 |
| Almelo | 12,7 |
| Almere | 11,6 |
| Alphen-Chaam | 10,2 |
| AlphenaandenRijn | 8,5 |
| Altena | 10,7 |
| Ameland | 7,4 |
| Amersfoort | 12,9 |
| Amstelveen | 9,5 |
| Amsterdam | 9,9 |
| Apeldoorn | 12,6 |
| Arnhem | 12,4 |
| Assen | 13,6 |
| Asten | 9,2 |
| Baarle-Nassau | 10,6 |
| Baarn | 12,0 |
| Barendrecht | 9,2 |
| Barneveld | 9,0 |
| Beek(L.) | 12,3 |
| Beekdaelen | 12,5 |
| Beesel | 13,6 |
| Bergeijk | 10,1 |
| Bergen(L.) | 11,1 |
| Bergen(NH.) | 10,7 |
| BergenDal | 10,6 |
| BergenopZoom | 13,9 |
| Berkelland | 11,3 |
| Bernheze | 10,3 |
| Best | 12,4 |
| Beuningen | 11,7 |
| Beverwijk | 9,6 |
| Bladel | 10,1 |
| Blaricum | 10,8 |
| Bloemendaal | 9,8 |
| Bodegraven-Reeuwijk | 9,8 |
| Boekel | 9,7 |
| Borger-Odoorn | 11,8 |
| Borne | 10,6 |
| Borsele | 12,8 |
| Boxtel | 11,0 |
| Breda | 10,5 |
| Bronckhorst | 11,1 |
| Brummen | 12,2 |
| Brunssum | 14,1 |
| Bunnik | 11,3 |
| Bunschoten | 11,5 |
| Buren | 12,6 |
| CapelleaandenIJssel | 14,7 |
| Castricum | 10,1 |
| Coevorden | 10,0 |
| Cranendonck | 11,0 |
| Culemborg | 11,2 |
| Dalfsen | 9,9 |
| Dantumadiel | 9,8 |
| DeBilt | 15,5 |
| DeFryskeMarren | 9,7 |
| Delft | 9,6 |
| DenHelder | 14,5 |
| DeRondeVenen | 8,4 |
| Deurne | 9,8 |
| Deventer | 9,9 |
| DeWolden | 9,2 |
| Diemen | 7,7 |
| DijkenWaard | 12,5 |
| Dinkelland | 7,4 |
| Doesburg | 14,3 |
| Doetinchem | 11,1 |
| Dongen | 11,4 |
| Dordrecht | 12,3 |
| Drechterland | 8,1 |
| Drimmelen | 13,0 |
| Dronten | 9,8 |
| Druten | 12,8 |
| Duiven | 12,6 |
| Echt-Susteren | 14,7 |
| Edam-Volendam | 6,7 |
| Ede | 10,4 |
| Eemnes | 10,4 |
| Eemsdelta | 11,6 |
| Eersel | 8,5 |
| Eijsden-Margraten | 11,7 |
| Eindhoven | 10,5 |
| Elburg | 9,4 |
| Emmen | 11,8 |
| Enkhuizen | 12,6 |
| Enschede | 10,5 |
| Epe | 11,1 |
| Ermelo | 12,0 |
| Etten-Leur | 11,9 |
| Geertruidenberg | 15,1 |
| Geldrop-Mierlo | 14,5 |
| Gemert-Bakel | 9,7 |
| Gennep | 12,8 |
| GilzeenRijen | 11,2 |
| Goeree-Overflakkee | 9,1 |
| Goes | 14,7 |
| Goirle | 11,8 |
| GooiseMeren | 12,0 |
| Gorinchem | 10,9 |
| Gouda | 11,9 |
| Groningen | 8,4 |
| Gulpen-Wittem | 10,6 |
| Haaksbergen | 8,6 |
| Haarlem | 9,4 |
| Haarlemmermeer | 10,8 |
| Halderberge | 11,9 |
| Hardenberg | 10,7 |
| Harderwijk | 12,4 |
| Hardinxveld-Giessendam | 9,0 |
| Harlingen | 10,4 |
| Hattem | 8,9 |
| Heemskerk | 9,1 |
| Heemstede | 10,1 |
| Heerde | 12,8 |
| Heerenveen | 11,0 |
| Heerlen | 13,1 |
| Heeze-Leende | 11,8 |
| Heiloo | 10,8 |
| Hellendoorn | 9,8 |
| Helmond | 11,6 |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 10,5 |
| Hengelo(O.) | 10,9 |
| HetHogeland | 11,7 |
| Heumen | 9,7 |
| Heusden | 12,4 |
| Hillegom | 15,2 |
| Hilvarenbeek | 9,3 |
| Hilversum | 10,9 |
| HoekscheWaard | 10,5 |
| HofvanTwente | 8,9 |
| HollandsKroon | 10,7 |
| Hoogeveen | 11,6 |
| Hoorn | 11,5 |
| HorstaandeMaas | 10,9 |
| Houten | 12,1 |
| Huizen | 12,1 |
| Hulst | 12,3 |
| IJsselstein | 11,8 |
| KaagenBraassem | 10,9 |
| Kampen | 10,6 |
| Kapelle | 14,6 |
| Katwijk | 10,5 |
| Kerkrade | 14,4 |
| Koggenland | 8,3 |
| KrimpenaandenIJssel | 12,7 |
| Krimpenerwaard | 10,0 |
| Laarbeek | 9,9 |
| Landgraaf | 12,0 |
| Landsmeer | 11,0 |
| LandvanCuijk | 10,4 |
| Lansingerland | 10,5 |
| Laren(NH.) | 12,1 |
| Leeuwarden | 12,6 |
| Leiden | 9,6 |
| Leiderdorp | 12,6 |
| Leidschendam-Voorburg | 11,3 |
| Lelystad | 9,3 |
| Leudal | 12,4 |
| Leusden | 11,6 |
| Lingewaard | 13,3 |
| Lisse | 14,2 |
| Lochem | 10,7 |
| LoonopZand | 11,4 |
| Lopik | 8,6 |
| Losser | 11,0 |
| Maasdriel | 11,2 |
| Maasgouw | 11,6 |
| Maashorst | 10,0 |
| Maassluis | 7,5 |
| Maastricht | 8,6 |
| Medemblik | 10,6 |
| Meerssen | 12,2 |
| Meierijstad | 10,1 |
| Meppel | 9,7 |
| Middelburg(Z.) | 13,2 |
| Midden-Delfland | 9,1 |
| Midden-Drenthe | 11,4 |
| Midden-Groningen | 13,4 |
| Moerdijk | 12,3 |
| Molenlanden | 10,3 |
| Montferland | 11,1 |
| Montfoort | 7,6 |
| MookenMiddelaar | 9,4 |
| Neder-Betuwe | 11,3 |
| Nederweert | 12,0 |
| Nieuwegein | 11,9 |
| Nieuwkoop | 9,6 |
| Nijkerk | 11,0 |
| Nijmegen | 10,6 |
| Nissewaard | 10,5 |
| Noardeast-Fryslân | 10,1 |
| Noord-Beveland | 14,7 |
| Noordenveld | 10,8 |
| Noordoostpolder | 8,9 |
| Noordwijk | 13,3 |
| Nuenen,GerwenenNederwetten | 11,2 |
| Nunspeet | 10,0 |
| Oegstgeest | 11,7 |
| Oirschot | 11,0 |
| Oisterwijk | 9,7 |
| Oldambt | 12,5 |
| Oldebroek | 9,0 |
| Oldenzaal | 10,3 |
| Olst-Wijhe | 9,7 |
| Ommen | 10,4 |
| Oosterhout | 13,6 |
| OostGelre | 13,7 |
| Ooststellingwerf | 12,5 |
| Oostzaan | 10,1 |
| Opmeer | 9,4 |
| Opsterland | 9,2 |
| Oss | 14,6 |
| OudeIJsselstreek | 13,5 |
| Ouder-Amstel | 9,6 |
| Oudewater | 8,8 |
| Overbetuwe | 11,8 |
| Papendrecht | 11,2 |
| PeelenMaas | 9,8 |
| Pekela | 12,8 |
| Pijnacker-Nootdorp | 10,3 |
| Purmerend | 8,7 |
| Putten | 10,5 |
| Raalte | 10,5 |
| Reimerswaal | 12,2 |
| Renkum | 13,7 |
| Renswoude | 9,5 |
| Reusel-DeMierden | 9,1 |
| Rheden | 11,8 |
| Rhenen | 10,6 |
| Ridderkerk | 10,3 |
| Rijssen-Holten | 9,4 |
| Rijswijk(ZH.) | 11,3 |
| Roerdalen | 13,4 |
| Roermond | 13,4 |
| Roosendaal | 11,4 |
| Rotterdam | 8,5 |
| Rozendaal | 12,0 |
| Rucphen | 13,0 |
| Schagen | 9,4 |
| Scherpenzeel | 10,0 |
| Schiedam | 7,8 |
| Schiermonnikoog | 9,6 |
| Schouwen-Duiveland | 11,0 |
| Simpelveld | 11,3 |
| Sint-Michielsgestel | 9,4 |
| Sittard-Geleen | 13,9 |
| Sliedrecht | 9,1 |
| Sluis | 13,8 |
| Smallingerland | 12,5 |
| Soest | 11,1 |
| Someren | 8,0 |
| SonenBreugel | 12,2 |
| Stadskanaal | 12,2 |
| Staphorst | 5,6 |
| StedeBroec | 10,7 |
| Steenbergen | 12,3 |
| Steenwijkerland | 9,4 |
| Stein(L.) | 11,7 |
| StichtseVecht | 9,4 |
| Súdwest-Fryslân | 11,3 |
| Terneuzen | 15,2 |
| Terschelling | 6,5 |
| Texel | 10,2 |
| Teylingen | 11,7 |
| Tholen | 10,9 |
| Tiel | 20,1 |
| Tilburg | 10,7 |
| Tubbergen | 8,0 |
| Twenterand | 11,5 |
| Tynaarlo | 11,5 |
| Tytsjerksteradiel | 11,4 |
| Uitgeest | 9,6 |
| Uithoorn | 10,5 |
| Urk | 7,2 |
| Utrecht | 10,8 |
| UtrechtseHeuvelrug | 12,2 |
| Vaals | 7,3 |
| ValkenburgaandeGeul | 12,0 |
| Valkenswaard | 13,6 |
| Veendam | 15,5 |
| Veenendaal | 10,9 |
| Veere | 11,3 |
| Veldhoven | 13,2 |
| Velsen | 11,5 |
| Venlo | 11,4 |
| Venray | 10,2 |
| Vijfheerenlanden | 9,8 |
| Vlaardingen | 9,1 |
| Vlieland | 5,5 |
| Vlissingen | 14,6 |
| Voerendaal | 6,9 |
| VoorneaanZee | 9,9 |
| Voorschoten | 10,4 |
| Voorst | 8,9 |
| Vught | 10,8 |
| Waadhoeke | 10,3 |
| Waalre | 13,1 |
| Waalwijk | 11,6 |
| Waddinxveen | 10,5 |
| Wageningen | 8,0 |
| Wassenaar | 9,2 |
| Waterland | 9,6 |
| Weert | 11,8 |
| WestBetuwe | 12,1 |
| Westerkwartier | 12,0 |
| Westerveld | 9,9 |
| Westervoort | 13,9 |
| Westerwolde | 9,8 |
| Westland | 10,4 |
| WestMaasenWaal | 12,6 |
| Weststellingwerf | 8,9 |
| Wierden | 8,3 |
| Wijchen | 13,5 |
| Wijdemeren | 10,7 |
| WijkbijDuurstede | 12,9 |
| Winterswijk | 12,6 |
| Woensdrecht | 11,5 |
| Woerden | 9,7 |
| Wormerland | 9,3 |
| Woudenberg | 9,6 |
| Zaanstad | 13,4 |
| Zaltbommel | 12,6 |
| Zandvoort | 8,8 |
| Zeewolde | 13,1 |
| Zeist | 13,0 |
| Zevenaar | 12,7 |
| Zoetermeer | 13,0 |
| Zoeterwoude | 12,1 |
| Zuidplas | 11,2 |
| Zundert | 9,6 |
| Zutphen | 14,0 |
| Zwartewaterland | 6,9 |
| Zwijndrecht | 13,2 |
| Zwolle | 9,3 |
3.3Ambulante jeugdhulp
De meeste jongeren met jeugdhulp krijgen ambulante hulp op locatie van de jeugdhulpaanbieder. Daarbij wordt in principe maar één expertise tegelijk ingezet. Het gaat dan bijvoorbeeld om therapiesessies van een jongere met een jeugdpsycholoog op diens praktijk, of een groepsgesprek bij een jeugdhulpinstelling.
341 duizend jongeren met ambulante jeugdhulp
Het aantal jongeren met ambulante jeugdhulp is de afgelopen jaren sterk toegenomen. In 2015 kregen 265 duizend jongeren deze hulpvorm, in 2024 was dit gegroeid naar 341 duizend. Het aandeel ambulante jeugdhulp binnen het totaal aantal jongeren met jeugdzorg is licht gestegen, van bijna 70 procent in 2015 naar 71 procent in 2024.
| Jaartal | 0 tot 4 jaar | 4 tot 8 jaar | 8 tot 12 jaar | 12 tot 18 jaar | 18 tot 23 jaar |
|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | 8,58 | 47,11 | 98,63 | 109,58 | 1,39 |
| 2016 | 8,32 | 46,20 | 98,66 | 112,41 | 3,48 |
| 2017 | 9,82 | 48,66 | 99,28 | 118,85 | 4,92 |
| 2018 | 10,37 | 48,71 | 100,02 | 117,94 | 4,47 |
| 2019 | 10,69 | 48,99 | 105,39 | 121,71 | 4,74 |
| 2020 | 10,71 | 45,37 | 102,59 | 117,97 | 5,05 |
| 2021¹⁾ | 12,58 | 50,81 | 113,74 | 136,35 | 5,41 |
| 2022 | 13,47 | 52,65 | 113,13 | 145,31 | 5,95 |
| 2023 | 13,21 | 55,64 | 117,57 | 152,99 | 6,91 |
| 2024* | 13,63 | 55,18 | 115,65 | 150,03 | 6,74 |
| 1) 2021 trendbreuk | |||||
Vooral 12- tot 18‑jarige meiden doen vaker een beroep op ambulante jeugdhulp
Figuur 3.3.1 toont het aantal jongeren met ambulante jeugdhulp uitgesplitst naar leeftijd. Opvallend is de groei van het aantal jongeren van 12 tot 18 jaar vanaf 2020. De twee grootste leeftijdscategorieën (8 tot 12 jaar en 12 tot 18 jaar) zijn in figuur 3.3.2 uitgesplitst naar geslacht. Hieruit blijkt duidelijk dat het vooral de 12- tot 18‑jarige meiden zijn die de laatste jaren veel vaker een beroep doen op ambulante jeugdhulp.
In 2015 kregen 59 duizend jongens en 51 duizend meiden van 12 tot 18 jaar ambulante jeugdhulp. In 2019 waren jongens en meiden gelijk in aantal (61 duizend) en daarna groeide het verschil tot 66 duizend jongens en 84 duizend meiden. Ook bij 8- tot 12‑jarigen nam het aantal jongeren met ambulante jeugdhulp toe, maar in deze groep waren er altijd ongeveer 20 duizend meer jongens dan meiden.
| Jaartal | Jongens: 8 tot 12 jaar | Meiden: 8 tot 12 jaar | Jongens: 12 tot 18 jaar | Meiden: 12 tot 18 jaar |
|---|---|---|---|---|
| 2015 | 62,28 | 36,36 | 58,69 | 50,89 |
| 2016 | 61,79 | 36,87 | 59,77 | 52,64 |
| 2017 | 61,91 | 37,37 | 61,76 | 57,09 |
| 2018 | 61,44 | 38,59 | 59,82 | 58,13 |
| 2019 | 63,83 | 41,56 | 60,61 | 61,10 |
| 2020 | 61,59 | 41,00 | 56,60 | 61,38 |
| 2021¹⁾ | 67,36 | 46,38 | 62,20 | 74,15 |
| 2022 | 66,82 | 46,31 | 63,92 | 81,39 |
| 2023 | 68,78 | 48,79 | 67,15 | 85,84 |
| 2024* | 67,08 | 48,57 | 66,43 | 83,60 |
| 1) 2021 trendbreuk | ||||
Tienermeiden uit huishoudens met hogere inkomens krijgen vaker ambulante jeugdhulp
Eerder CBS-onderzoek wees uit dat huishoudinkomen samenhangt met jeugdhulpgebruik. Jongeren uit huishoudens met een lager inkomen maken relatief meer gebruik van jeugdzorg dan jongeren uit huishoudens met een hoger inkomen. In figuur 3.3.3 is te zien uit welk inkomenskwintiel de jongeren met ambulante jeugdhulp komen. Een inkomenskwintiel wordt berekend door alle huishoudinkomens te verdelen in vijf gelijke groepen, van laag naar hoog. Het eerste kwintiel omvat de 20 procent laagste inkomens, het tweede kwintiel de volgende 20 procent, en zo verder tot het vijfde kwintiel met de hoogste inkomens.
Van alle jongens van 4 tot 8 jaar met ambulante jeugdhulp woonde 23 procent in een huishouden uit het laagste inkomenskwintiel (kwintiel 1) en 13 procent in een huishouden met een inkomen uit het hoogste kwintiel (kwintiel 5). Van de meiden van 12 tot 18 jaar woonde 14 procent in een huishouden met een inkomen uit het laagste kwintiel en 21 procent in een huishouden met een inkomen uit het hoogste kwintiel.
Het CBS heeft geen gegevens over de aard van de problematiek van de jongeren, noch over de intensiteit van de geleverde zorg. Daardoor is het lastig te verklaren waarom vooral tienermeiden uit de hogere inkomensgroepen ambulante jeugdhulp krijgen.
| Kenmerken | 1e kwintiel (laagste inkomens) | 2e kwintiel | 3e kwintiel | 4e kwintiel | 5e kwintiel (hoogste inkomens) |
|---|---|---|---|---|---|
| 4 tot 8 jaar | . | . | . | . | . |
| Jongens | 7605 | 6565 | 8400 | 6820 | 4265 |
| Meiden | 4465 | 3895 | 5020 | 4090 | 2630 |
| . | . | . | . | . | |
| 8 tot 12 jaar | . | . | . | . | . |
| Jongens | 11385 | 11885 | 16690 | 15125 | 10775 |
| Meiden | 7900 | 8600 | 12235 | 11030 | 7960 |
| . | . | . | . | . | |
| 12 tot 18 jaar | . | . | . | . | . |
| Jongens | 10415 | 11260 | 15015 | 15290 | 12750 |
| Meiden | 11210 | 13630 | 18965 | 20400 | 17580 |
3.4Adviezen en meldingen kindermishandeling
Naast cijfers over jeugdzorg verzamelt het CBS gegevens over huiselijk geweld en kindermishandeling voor het onderzoek Beleidsinformatie Veilig Thuis. Deze gegevens zijn afkomstig van alle 25 regionale Veilig Thuis-organisaties.
Toename adviezen kindermishandeling
In 2024 gaven de Veilig Thuis-organisaties 81 duizend adviezen over hoe te handelen bij kindermishandeling, of bij een vermoeden daarvan. In 2019 waren dat er 52 duizend. De adviezen gaan vooral over emotionele verwaarlozing en emotionele mishandeling. Omdat per advies meerdere soorten kindermishandeling kunnen worden vermeld, tellen de aantallen per soort niet op tot het totaal. Het gemiddelde aantal vormen van kindermishandeling waarover werd geadviseerd, steeg licht van 1,38 in 2019 naar 1,45 in 2024.
| Jaartal | Totaal adviezen | Emotionele verwaarlozing | Emotionele mishandeling | Getuige van geweld | Fysieke mishandeling | Overig¹⁾ |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2024* | 81,24 | 36,26 | 29,08 | 17,42 | 16,70 | 18,02 |
| 2023 | 75,99 | 34,22 | 26,22 | 16,28 | 15,06 | 16,73 |
| 2022 | 68,64 | 30,03 | 24,33 | 14,29 | 12,98 | 15,55 |
| 2021 | 69,80 | 30,87 | 24,73 | 14,24 | 12,89 | 16,15 |
| 2020 | 63,16 | 27,10 | 23,23 | 12,86 | 12,14 | 14,05 |
| 2019 | 52,08 | 20,50 | 18,73 | 9,01 | 10,75 | 12,95 |
| 1) Overig bevat de categorieën verwaarlozing, seksueel misbruik, Pediatric Condition Falsification en anders. | ||||||
Meer meldingen kindermishandeling
Het aantal meldingen dat de Veilig Thuis-organisaties ontvingen van een situatie of vermoeden van kindermishandeling steeg van 56 duizend in 2019 naar 66 duizend in 2024. Ten opzichte van 2023 is het aantal meldingen van emotionele verwaarlozing met duizend gedaald. Net als bij de adviezen kunnen per melding meerdere vormen van kindermishandeling worden genoemd. In 2019 werden per melding gemiddeld 2,5 vormen genoemd, en sindsdien is dit aantal stabiel gebleven op 2,6.
| Jaartal | Totaal meldingen | Emotionele verwaarlozing | Emotionele mishandeling | Getuige van geweld | Fysieke mishandeling | Overig¹⁾ |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2024* | 66,40 | 31,38 | 23,60 | 25,94 | 12,24 | 11,20 |
| 2023 | 65,75 | 32,34 | 23,49 | 25,21 | 11,58 | 11,21 |
| 2022 | 62,46 | 30,75 | 22,64 | 24,42 | 10,67 | 10,90 |
| 2021 | 61,50 | 29,54 | 22,51 | 24,69 | 9,82 | 10,94 |
| 2020 | 62,80 | 27,76 | 23,00 | 25,22 | 10,25 | 10,89 |
| 2019 | 55,59 | 21,85 | 19,76 | 20,46 | 9,75 | 10,97 |
| 1) Overig bevat de categorieën verwaarlozing, seksueel misbruik, Pediatric Condition Falsification en anders. | ||||||
3.5Begrippen
Jeugdzorg
Jeugdzorg is het geheel van jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering dat onder verantwoordelijkheid van de gemeente wordt uitgevoerd volgens de Jeugdwet (2014). De cijfers over jeugdhulp in dit bericht zijn exclusief de 4 845 jongeren die jeugdhulp uitsluitend financieren met een persoonsgebonden budget.
Jeugdhulp zonder verblijf
Hulp en zorg zoals deze bedoeld en beschreven is in de Jeugdwet, en voor zover deze in natura is geleverd door de zorgaanbieder (dus exclusief PGB). Het betreft hulp en zorg aan jongeren en hun ouders bij psychische, psychosociale en of gedragsproblemen, een verstandelijke beperking van de jongere, of opvoedingsproblemen van de ouders. De jongere verblijft thuis, in het eigen gezin. Of anders gezegd, de jongere slaapt thuis. In ieder geval formeel. Het kan zijn dat de jongere bij opa en oma slaapt of bij iemand anders, echter dit is dan niet formeel zo geregeld.
Ambulante jeugdhulp op locatie van de aanbieder
Ambulante jeugdhulp op locatie betreft ambulante hulp of groepsgesprekken op locatie bij de zorgaanbieder of digitaal waarbij in principe één (algemene) expertise tegelijkertijd binnen de hulpverlening wordt ingezet. Het betreft fysieke of digitale face-to-face contacten (groepsgesprekken of individueel) met de jeugdige en/of ouders. De gesprekken duren doorgaans maximaal twee uur. PGB gefinancierde jeugdhulp is hierin niet meegenomen.
Jeugdhulp met verblijf
Hulp en zorg zoals deze bedoeld en beschreven is in de Jeugdwet. Het betreft hulp en zorg aan jongeren en hun ouders bij psychische, psychosociale en of gedragsproblemen, een verstandelijke beperking van de jongere, of opvoedingsproblemen van de ouders. De jongere verblijft in een pleeggezin, gezinshuis, leef- of behandelgroep, gesloten afdeling, GGZ-instelling of soortgelijke locaties waar jeugdhulp geleverd wordt. Of anders gezegd, de jongere slaapt formeel niet thuis in het eigen gezin. Dit betekent dat het hier alleen om de verblijfsvormen gaat waarbij er sprake is van een overnachting. Ook verblijf in logeerhuizen, alleen tijdens weekenden of juist door de week, vallen onder jeugdhulp met verblijf.
Jeugdbescherming
Een jeugdbeschermingsmaatregel wordt door de rechter dwingend opgelegd. Het doel van de jeugdbeschermingsmaatregel is het opheffen van de bedreiging voor de veiligheid en ontwikkeling van het kind. Een kind of jongere wordt dan ‘onder toezicht gesteld’ of ‘onder voogdij geplaatst’.
Ondertoezichtstelling
Ondertoezichtstelling is een maatregel waarbij het gezag van de ouders wordt beperkt. Als de ontwikkeling van een kind ernstig bedreigd wordt en ouders de zorg die nodig is om de bedreiging weg te nemen niet of onvoldoende accepteren, dan kan de rechter op verzoek van de Raad voor de Kinderbescherming (of in een enkel geval het openbaar ministerie) een ondertoezichtstelling uitspreken. Het kind krijgt dan een jeugdbeschermer toegewezen van een Gecertificeerde Instelling. Deze persoon begeleidt het kind en zijn ouders bij het oplossen van de opvoedingsproblemen. De ouders blijven zelf verantwoordelijk voor de opvoeding, maar hun gezag wordt door de maatregel gedeeltelijk ingeperkt. Zowel ouders als kind zijn verplicht de aanwijzingen op te volgen die de jeugdbeschermer geeft.
Als de situatie veilig genoeg is, kan het kind thuis blijven wonen. De rechter kan ook besluiten het kind (tijdelijk) uit huis te plaatsen, bijvoorbeeld in een pleeggezin. Een ondertoezichtstelling duurt maximaal een jaar. De rechter kan de duur telkens met (maximaal) een jaar verlengen tot het kind meerderjarig is.
Voorlopige ondertoezichtstelling
Als een kind acuut gevaar loopt en een onderzoek en een verzoekschriftprocedure door de Raad voor de Kinderbescherming niet afgewacht kunnen worden kan de Raad voor de Kinderbescherming de rechter om een voorlopige ondertoezichtstelling verzoeken, vaak in combinatie met een machtiging uithuisplaatsing. Ouders en kind worden door de jeugdbeschermer van de Gecertificeerde Instelling begeleid. De maatregel duurt ten hoogste drie maanden. Tijdens de voorlopige ondertoezichtstelling zet de Raad het onderzoek voort. Denkt de Raad voor de Kinderbescherming dat de ondertoezichtstelling en de eventuele uithuisplaatsing langer moet duren? Dan vraagt de Raad voor de Kinderbescherming binnen die drie maanden aan de rechter om een definitieve maatregel.
In dit hoofdstuk is een ondertoezichtstelling het totaal van ondertoezichtstellingen en voorlopige ondertoezichtstellingen.
Voogdij
Bij een voogdijmaatregel wordt het gezag over een minderjarige door de rechter toegewezen aan een Gecertificeerde Instelling. Dit kan zijn na een gezagsbeëindigende maatregel of bij kinderen van wie de ouders zijn overleden (waarbij er geen voogd is vastgelegd in het gezagsregister of testament of deze persoon de voogdij niet accepteert). De gezagsbeëindigende maatregel wordt opgelegd als een kind zodanig opgroeit dat hij in zijn ontwikkeling ernstig wordt bedreigd en de ouder ook in de toekomst niet in staat geacht wordt om de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding te dragen of als de ouder het gezag misbruikt. In veel gevallen is er al een ondertoezichtstelling en een uithuisplaatsing geweest voordat er een gezagsbeëindigende maatregel wordt uitgesproken door de rechter. De gezagsbeëindigende maatregel is in principe een definitieve maatregel die geldt tot het kind 18 jaar is. Het betreft alleen gevallen waarbij de voogdij wordt uitgevoerd door de Gecertificeerde Instelling zelf, waarbij het kind wordt opgevoed in een pleeggezin of tehuis. Situaties waarbij een pleegouder (pleegoudervoogd) of iemand anders die sterk betrokken is bij het kind (burgervoogd), de voogdij overneemt van de Gecertificeerde Instelling, vallen hierbuiten.
Voorlopige voogdij
Er is sprake van voorlopige voogdij bij een acute situatie die bedreigend is voor het kind. Het gezag over het kind komt bij de Gecertificeerde Instelling te liggen. De voorlopige voogdij gaat vrijwel altijd gepaard met de (tijdelijke) schorsing van het gezag van de ouder(s). De voorlopige voogdij duurt maximaal drie maanden. Als binnen die drie maanden een verzoek door de Raad voor de Kinderbescherming wordt ingediend om blijvend in het gezag te voorzien, kan de voorlopige voogdij voortduren tot er een einduitspraak is.
Tijdelijke voogdij
Er is sprake van tijdelijke voogdij als de gezaghebbende ouder het gezag tijdelijk niet zelf kan uitoefenen. Bijvoorbeeld als ouders minderjarig zijn, langdurig in het buitenland verblijven of een ouder onder curatele is gesteld en er geen andere ouder is die het gezag kan uitoefenen. De tijdelijke voogdij duurt voort totdat de rechtbank het gezag van de ouder, op diens verzoek, heeft hersteld.
In dit hoofdstuk is voogdij het totaal van voogdij, voorlopige voogdij en tijdelijke voogdij.
Jeugdreclassering
Jeugdreclassering is een combinatie van toezicht en begeleiding voor jongeren vanaf 12 jaar, die voor hun 18e verjaardag met de politie of leerplichtambtenaar in aanraking zijn geweest en een proces-verbaal hebben gekregen. Bij jongvolwassenen in de leeftijd van 18 tot en met 22 jaar kan ook het jeugdstrafrecht toegepast worden op grond van het adolescentenstrafrecht, indien het ontwikkelingsniveau van de dader daartoe aanleiding geeft. De jongere krijgt op maat gesneden begeleiding van een jeugdreclasseringswerker om te voorkomen dat hij of zij opnieuw de fout ingaat. Jeugdreclassering kan worden opgelegd door de kinderrechter of het openbaar ministerie. Jeugdreclassering kan ook op initiatief van de Raad voor de Kinderbescherming in het vrijwillige kader worden opgestart.
Advies kindermishandeling
Een op de behoefte van de adviesvrager afgestemde set van aanwijzingen, raadgevingen en tips die Veilig Thuis met de adviesvrager deelt, met als doel de adviesvrager in staat te stellen zelf verder te kunnen handelen in situaties van huiselijk geweld en/of kindermishandeling of bij een vermoeden daarvan. De adviesvrager blijft zelf verantwoordelijk voor eventuele verdere stappen, Veilig Thuis onderneemt geen enkele verdere actie richting de directbetrokkenen bij het huiselijk geweld of de kindermishandeling.
Melding kindermishandeling
Het kenbaar maken aan Veilig Thuis van een situatie of vermoeden van huiselijk geweld en/of kindermishandeling met vermelding van de persoonsgegevens van de betrokkene(n). Het verschil met een advies is dat bij een melding de verantwoordelijkheid voor het zicht op de veiligheid van de directbetrokkenen is overgedragen van de melder aan Veilig Thuis.
Voorlopige cijfers
De ervaring leert dat de voorlopige uitkomsten over beide vormen van jeugdhulp een onderschatting zijn van de definitieve uitkomsten. Het definitieve aantal jongeren dat jeugdhulp zonder verblijf kreeg, was over 2023 2,7 procent hoger dan het aantal in de voorlopige schatting. Het definitieve cijfer voor jeugdhulp met verblijf lag 3,4 procent hoger. Dit verschil wordt veroorzaakt door betere respons en doordat over het tweede halfjaar nieuwe gegevens worden aangeleverd die ook betrekking hebben op het eerste halfjaar.
Trendbreuk
Met ingang van 2021 is er een forse toename van de berichtgeverspopulatie van jeugdhulpaanbieders. Het aantal jongeren met jeugdhulp in natura stijgt hierdoor met 7 procent. Hierdoor zijn de uitkomsten over de jaren 2021 en later niet goed te vergelijken met de uitkomsten over de jaren 2015 t/m 2020 en worden de cijfers vanaf 2021 gepubliceerd in een nieuwe tabel. Voor een uitgebreide beschrijving van deze wijziging en de gevolgen, zie Toelichting trendbreuk jeugdzorgcijfers 2020 en 2021.
3.6Meer informatie en literatuur
Meer informatie
In de onderzoeksbeschrijving Beleidsinformatie Jeugd staat beschreven hoe de cijfers worden samengesteld.
In de onderzoeksbeschrijving Huiselijk geweld en kindermishandeling staat beschreven hoe de cijfers worden samengesteld.
Cijfers over jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.
De ontwikkeling van de jeugdhulp is nader beschreven in de rapportage Jeugdhulp 2024.
De ontwikkeling van de jeugdbescherming en jeugdreclassering is nader beschreven in de rapportage Jeugdbescherming en jeugdreclassering 2024.
Een overzicht van publicaties, tabellen en nadere onderzoeken over jeugdzorg is te vinden in de Jeugdmonitor.
Meer informatie over de achtergrondkenmerken van jongeren met jeugdzorg is te vinden in Achtergrondkenmerken van jongeren met jeugdzorg.