Werk

Jongeren op de arbeidsmarkt

Auteur: Harry Bierings

De arbeidsmarkt in 2021 liet een toename zien van het aantal mensen met werk en de werkloosheid nam af. Het beeld voor jongeren (15 tot 27 jaar) past daarbij in grote lijnen. Het aantal niet-onderwijsvolgende jongeren met werk nam toe, terwijl het aantal onderwijsvolgende jongeren met werk afnam. Beide groepen jongeren gingen meer uren gemiddeld per week werken. De werkloosheid nam bij niet-onderwijsvolgende jongeren meer af. Zowel de onderwijsvolgende als niet-onderwijsvolgende jeugd ervoer vaker dan in 2020 een hoge werkdruk. Ook kwam psychische vermoeidheid door werk in 2021 bij beide groepen iets vaker voor.

	Eenheid	2013	2019	2020	2021	Verandering
						2020–2021
Bevolking 15 tot 27 jaar1)
Onderwijsvolgend2)	x 1 000	1 598	1 704	1 717	1 765	+
waarvan
werkzaam	x 1 000	1 026	1 182	1 140	1 198	+
niet-werkzaam	x 1 000	572	522	577	567		-
waarvan
werkloos	x 1 000	173	116	142	136		-
semiwerkloos	x 1 000	111	80	96	118	+
Werknemers	x 1 000	991	1 145	1 104	1 153	+
waarvan met een flexibele arbeidsrelatie3)	%	.	.	.	87
Arbeidsduur3)	Uren	.	.	.	17
Nettoarbeidsparticipatie	%	64,2	69,4	66,4	67,9	+
Werkloosheid	%	14,4	8,9	11,1	10,2		-
Niet-onderwijsvolgend	x 1 000	861	855	852	791		-
waarvan
werkzaam	x 1 000	701	732	715	688		-
niet-werkzaam	x 1 000	160	123	137	103		-
waarvan
werkloos	x 1 000	87	44	57	39		-
semiwerkloos	x 1 000	24	21	21	18		-
Werknemers	x 1 000	660	691	668	641		-
waarvan met een flexibele arbeidsrelatie3)	%	.	.	.	56
Arbeidsduur3)	Uren	32,0	33,6	33,2	34,7	+
Nettoarbeidsparticipatie	%	81,4	85,6	83,9	86,9	+
Werkloosheid	%	11,0	5,7	7,4	5,3		-
Arbeidsomstandigheden werknemers 15 tot 27 jaar4)
Onderwijsvolgend5)
Psychische vermoeid door het werk	%	.	10,7	10,4	11,4	+
Hoge ervaren werkdruk	%	.	29,0	24,7	26,5	+
(Zeer) tevreden met het werk	%	.	79,0	79,9	78,1		-
Niet-onderwijsvolgend
Psychische vermoeid door het werk	%	.	19,3	19,8	20,1	+
Hoge ervaren werkdruk	%	.	35,1	30,2	33,0	+
(Zeer) tevreden met het werk	%	.	75,9	76,9	77,3	+

¹⁾Bron: Enquête beroepsbevolking. Cijfers van 2013, 2019 en 2020 zijn voorlopig.

²⁾Volgt actueel een opleiding van 6 maanden of langer in het reguliere onderwijs.

³⁾Zie kader direct hieronder.

⁴⁾Bron: Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (CBS/TNO).

⁵⁾Volgt actueel een opleiding van 6 maanden of langer.

6.1Arbeidsdeelname

Meerderheid werkende scholieren en studenten werkte tot 12 uur per week

Bijna drie kwart (74 procent) van de jongeren (15 tot 27 jaar) maakte in 2021 deel uit van de werkzame beroepsbevolking. De arbeidsdeelname was daarmee iets hoger dan bij de rest van de bevolking (tot 75 jaar). Bij onderwijsvolgende jongeren was de participatie 68 procent, voor niet-onderwijsvolgende jongeren 87 procent.

In een gebruikelijke werkweek werkten 15- tot 27‑jarige onderwijsvolgende jongeren gemiddeld 17 uur, niet-onderwijsvolgende jongeren 35 uur. In 2021 waren er lockdowns vanwege corona, zodat het aantal feitelijk gewerkte uren per week lager was. In een gebruikelijke werkweek werkten jongeren gemiddeld 24 uur per week, feitelijk echter 19 uur.

Van de werkzame scholieren en studenten had 45 procent werk tot 12 uur per week en 14 procent werkte in voltijd (35 uur of meer per week). Bij de niet-onderwijsvolgende jongeren had 5 procent werk tot 12 uur en 62 procent werk in voltijd.

Met oplopende leeftijd vaker werk en vaker een werk in voltijd

De arbeidsdeelname bij jongeren (15 tot 27 jaar) is sterk leeftijdsafhankelijk. Als jongeren ouder zijn, hebben ze vaker werk, en werken ze ook vaker in voltijd.

Ongeveer 90 procent van de jongeren tot en met 20 jaar waren scholier of student. Bij jongeren ouder dan 21 jaar nam het aandeel onderwijsvolgende jongeren met de leeftijd continu sterk af en het aantal jongeren met werk in voltijd toe. Bij 26‑jarigen was nog maar ongeveer een kwart van de jongeren onderwijsvolgend, 56 procent werkte in voltijd.

Toon tabel6.1.1 Arbeidsduur in gebruikelijke werkweek, 15- tot 27-jarigen, 2021 (x 1 000)Verberg tabel6.1.1 Arbeidsduur in gebruikelijke werkweek, 15- tot 27-jarigen, 2021 (x 1 000)

6.1.1 Arbeidsduur in gebruikelijke werkweek, 15- tot 27-jarigen, 2021 (x 1 000)

leeftijd	Niet-werkzaam	< 12 uur per week	12 tot 35 uur per week	35 uur en meer (voltijd)
15 jaar	108	73	10	1
16 jaar	73	90	31	2
17 jaar	57	95	44	7
18 jaar	62	83	53	12
19 jaar	58	78	63	18
20 jaar	57	71	67	29
21 jaar	52	67	70	35
22 jaar	47	61	67	46
23 jaar	50	48	63	56
24 jaar	37	46	69	66
25 jaar	37	38	62	79
26 jaar	33	32	63	93

Steeds meer onderwijsvolgende jongeren met werk, steeds minder werkloos in 2021

In 2021 werkten bijna 1,2 miljoen onderwijsvolgende jongeren (15 tot 27 jaar). Dat is meer dan in 2020. De nettoarbeidsparticipatie nam toe van 66 procent in 2020 naar 68 procent in 2021. Het aantal werkende niet-onderwijsvolgende jongeren daalde met 27 duizend naar in totaal 688 duizend in 2021. Dat de arbeidsparticipatie in deze groep wel toenam (van 84 naar 87 procent) komt doordat het totaal aantal niet-onderwijsvolgende jongeren nog sterker afnam.

In 2021 waren 136 duizend onderwijsvolgende jongeren werkloos, in 2020 waren dat er nog 142 duizend. Het aantal niet-onderwijsvolgende werkloze jongeren daalde van 57 duizend in 2020 naar 39 duizend in 2021. Het werkloosheidspercentage daalde voor beide groepen, van 11,1 naar 10,2 procent (onderwijsvolgenden) en van 7,4 naar 5,3 procent (niet-onderwijsvolgenden).

2020 was een keerpunt van de stijging van het aantal werkende jongeren (onderwijsvolgend én niet-onderwijsvolgend) sinds 2014. Bij onderwijsvolgenden steeg het aantal werkenden in 2021 weer, voor de niet-onderwijsvolgenden zette de daling door, maar hier speelde de afname van het aantal niet-onderwijsvolgende jongeren mee. In 2020 steeg de werkloosheid voor beide groepen behoorlijk, daarna daalde de werkloosheid weer in 2021.

Toon tabel6.1.2 Werkzame en werkloze jongeren (15 tot 27 jaar)Verberg tabel6.1.2 Werkzame en werkloze jongeren (15 tot 27 jaar)

6.1.2 Werkzame en werkloze jongeren (15 tot 27 jaar)

	Werkzaam, onderwijsvolgend	Werkzaam, niet-onderwijsvolgend	Werkloos, onderwijsvolgend	Werkloos, niet-onderwijsvolgend
2013	1026	701	173	87
2014	1013	689	166	81
2015	1055	693	160	68
2016	1066	708	157	62
2017	1112	711	141	51
2018	1143	726	121	42
2019	1182	732	116	44
2020	1140	715	142	57
2021	1198	688	136	39

Meer onderwijsvolgende jongeren semiwerkloos

Volgens de richtlijnen van de International Labour Organization is iedereen werkloos die geen betaald werk heeft, recent naar werk heeft gezocht én daarvoor direct beschikbaar is. Verder worden ook zogenaamde semiwerklozen onderscheiden. Zij hebben geen werk, zijn niet op zoek maar wel beschikbaar voor werk óf hebben wel gezocht maar zijn niet direct beschikbaar. Het aantal onderwijsvolgende jongeren dat semiwerkloos was steeg van 96 duizend in 2020 naar 118 duizend in 2021, het aantal semiwerkloze niet-onderwijsvolgende jongeren (15 tot 27 jaar) daalde van 21 naar 18 duizend.

Hoogste arbeidsparticipatie jongeren op Urk en in Reusel-De Mierden

Jongeren (15 tot 27 jaar) in Urk, Reusel-De Mierden en Staphorst hadden in 2020 met 84 à 85 procent de hoogste nettoarbeidsparticipatie. Dat was gemiddeld 74 procent. Onderaan de lijst stonden de gemeenten Vaals (40 procent), Wassenaar (43 procent) en Wageningen (45 procent).

In de vier grootste gemeenten van Nederland was de participatie van alle jongeren relatief laag: in Utrecht 65 procent, in Amsterdam 62 procent, in Rotterdam 61 procent en in Den Haag 57 procent.

Toon tabel6.1.3 Nettoarbeidsparticipatie van 15- tot 27-jarigen, 2020*Verberg tabel6.1.3 Nettoarbeidsparticipatie van 15- tot 27-jarigen, 2020*

6.1.3 Nettoarbeidsparticipatie van 15- tot 27-jarigen, 2020*

Gemeenten in Nederland	Nettoarbeidsparticipatie (15 tot 27 jaar)
Groningen	57,0
Almere	64,3
Stadskanaal	70,2
Veendam	66,0
Zeewolde	71,9
Achtkarspelen	70,8
Ameland	78,2
Harlingen	68,9
Heerenveen	68,5
Leeuwarden	63,3
Ooststellingwerf	70,5
Opsterland	70,1
Schiermonnikoog	.
Smallingerland	65,9
Terschelling	65,9
Vlieland	78,0
Weststellingwerf	71,1
Assen	67,5
Coevorden	72,9
Emmen	69,5
Hoogeveen	74,2
Meppel	68,5
Almelo	67,4
Borne	72,4
Dalfsen	76,4
Deventer	67,2
Enschede	59,1
Haaksbergen	78,2
Hardenberg	76,5
Hellendoorn	75,8
Hengelo	68,8
Kampen	78,1
Losser	73,1
Noordoostpolder	70,8
Oldenzaal	74,7
Ommen	74,0
Raalte	79,5
Staphorst	84,0
Tubbergen	78,5
Urk	84,6
Wierden	77,9
Zwolle	70,2
Aalten	77,3
Apeldoorn	71,2
Arnhem	63,0
Barneveld	81,7
Beuningen	73,8
Brummen	76,1
Buren	74,5
Culemborg	67,7
Doesburg	66,4
Doetinchem	70,1
Druten	72,2
Duiven	73,4
Ede	74,3
Elburg	77,6
Epe	75,2
Ermelo	72,8
Harderwijk	74,0
Hattem	71,8
Heerde	76,7
Heumen	68,6
Lochem	69,3
Maasdriel	76,1
Nijkerk	76,6
Nijmegen	64,2
Oldebroek	76,7
Putten	81,0
Renkum	60,6
Rheden	64,1
Rozendaal	55,1
Scherpenzeel	79,9
Tiel	70,4
Voorst	71,6
Wageningen	44,9
Westervoort	69,0
Winterswijk	75,7
Wijchen	72,6
Zaltbommel	77,1
Zevenaar	72,6
Zutphen	64,6
Nunspeet	81,0
Dronten	67,7
Amersfoort	70,2
Baarn	65,3
De Bilt	60,6
Bunnik	64,8
Bunschoten	81,9
Eemnes	70,9
Houten	67,2
Leusden	70,3
Lopik	77,4
Montfoort	81,1
Renswoude	82,4
Rhenen	74,4
Soest	69,6
Utrecht	65,4
Veenendaal	74,3
Woudenberg	76,9
Wijk bij Duurstede	74,6
IJsselstein	71,0
Zeist	57,7
Nieuwegein	71,6
Aalsmeer	72,5
Alkmaar	73,0
Amstelveen	57,8
Amsterdam	61,7
Beemster	71,8
Bergen (NH.)	65,4
Beverwijk	74,1
Blaricum	53,2
Bloemendaal	50,8
Castricum	72,9
Diemen	56,8
Edam-Volendam	80,6
Enkhuizen	72,0
Haarlem	67,3
Haarlemmermeer	68,7
Heemskerk	74,5
Heemstede	54,5
Heerhugowaard	72,9
Heiloo	69,8
Den Helder	72,8
Hilversum	64,2
Hoorn	70,8
Huizen	66,8
Landsmeer	67,5
Langedijk	77,7
Laren	46,1
Medemblik	76,7
Oostzaan	71,6
Opmeer	80,8
Ouder-Amstel	60,9
Purmerend	70,3
Schagen	75,6
Texel	78,2
Uitgeest	76,2
Uithoorn	70,7
Velsen	72,1
Weesp	68,2
Zandvoort	66,7
Zaanstad	69,1
Alblasserdam	74,3
Alphen aan den Rijn	72,4
Barendrecht	68,1
Drechterland	75,1
Brielle	73,1
Capelle aan den IJssel	66,5
Delft	50,4
Dordrecht	67,6
Gorinchem	71,4
Gouda	70,0
's-Gravenhage	56,7
Hardinxveld-Giessendam	80,3
Hellevoetsluis	72,6
Hendrik-Ido-Ambacht	74,8
Stede Broec	77,4
Hillegom	74,3
Katwijk	78,6
Krimpen aan den IJssel	72,8
Leiden	61,5
Leiderdorp	67,3
Lisse	76,6
Maassluis	74,0
Nieuwkoop	79,5
Noordwijk	70,0
Oegstgeest	52,9
Oudewater	73,6
Papendrecht	72,0
Ridderkerk	73,7
Rotterdam	60,9
Rijswijk	61,6
Schiedam	65,1
Sliedrecht	74,7
Albrandswaard	65,7
Westvoorne	69,1
Vlaardingen	69,3
Voorschoten	60,9
Waddinxveen	77,7
Wassenaar	43,3
Woerden	73,2
Zoetermeer	67,3
Zoeterwoude	70,4
Zwijndrecht	71,4
Borsele	79,1
Goes	75,9
West Maas en Waal	75,0
Hulst	67,4
Kapelle	79,8
Middelburg	68,5
Reimerswaal	80,1
Terneuzen	70,6
Tholen	75,7
Veere	82,7
Vlissingen	69,6
De Ronde Venen	71,5
Tytsjerksteradiel	68,5
Asten	78,4
Baarle-Nassau	77,4
Bergen op Zoom	69,9
Best	74,4
Boekel	83,0
Boxmeer	74,1
Boxtel	72,4
Breda	69,0
Deurne	77,6
Pekela	69,7
Dongen	76,2
Eersel	76,9
Eindhoven	64,1
Etten-Leur	73,2
Geertruidenberg	76,2
Gilze en Rijen	73,8
Goirle	74,8
Grave	70,2
Helmond	69,0
's-Hertogenbosch	73,0
Heusden	76,0
Hilvarenbeek	80,8
Loon op Zand	81,3
Mill en Sint Hubert	79,3
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	68,9
Oirschot	82,1
Oisterwijk	74,3
Oosterhout	74,3
Oss	73,7
Rucphen	76,7
Sint-Michielsgestel	73,9
Someren	81,2
Son en Breugel	70,3
Steenbergen	74,2
Waterland	67,4
Tilburg	69,3
Uden	76,9
Valkenswaard	76,1
Veldhoven	73,4
Vught	69,1
Waalre	65,5
Waalwijk	76,4
Woensdrecht	71,1
Zundert	79,8
Wormerland	72,2
Landgraaf	67,7
Beek	72,2
Beesel	75,8
Bergen (L.)	78,8
Brunssum	68,6
Gennep	74,8
Heerlen	65,8
Kerkrade	65,5
Maastricht	46,9
Meerssen	70,5
Mook en Middelaar	69,4
Nederweert	81,2
Roermond	69,6
Simpelveld	74,4
Stein	70,7
Vaals	39,7
Venlo	71,2
Venray	76,9
Voerendaal	70,9
Weert	73,2
Valkenburg aan de Geul	71,2
Lelystad	66,3
Horst aan de Maas	81,2
Oude IJsselstreek	72,0
Teylingen	71,1
Utrechtse Heuvelrug	61,3
Oost Gelre	78,7
Koggenland	80,0
Lansingerland	68,6
Leudal	74,1
Maasgouw	71,0
Gemert-Bakel	77,4
Halderberge	74,0
Heeze-Leende	73,4
Laarbeek	75,4
Reusel-De Mierden	84,1
Roerdalen	74,2
Roosendaal	72,1
Schouwen-Duiveland	79,6
Aa en Hunze	68,9
Borger-Odoorn	72,8
Cuijk	75,0
Landerd	79,6
De Wolden	75,5
Noord-Beveland	75,6
Wijdemeren	69,2
Noordenveld	66,9
Twenterand	75,4
Westerveld	69,6
Sint Anthonis	79,2
Lingewaard	73,1
Cranendonck	69,9
Steenwijkerland	72,5
Moerdijk	74,1
Echt-Susteren	68,9
Sluis	74,8
Drimmelen	77,6
Bernheze	79,7
Alphen-Chaam	75,8
Bergeijk	79,3
Bladel	82,2
Gulpen-Wittem	74,2
Tynaarlo	60,7
Midden-Drenthe	75,1
Overbetuwe	70,8
Hof van Twente	78,2
Neder-Betuwe	82,3
Rijssen-Holten	81,9
Geldrop-Mierlo	71,8
Olst-Wijhe	75,6
Dinkelland	81,4
Westland	80,8
Midden-Delfland	74,3
Berkelland	76,3
Bronckhorst	72,8
Sittard-Geleen	67,1
Kaag en Braassem	76,4
Dantumadiel	70,3
Zuidplas	73,8
Peel en Maas	81,2
Oldambt	66,1
Zwartewaterland	82,3
S�dwest-Frysl�n	71,7
Bodegraven-Reeuwijk	75,5
Eijsden-Margraten	69,0
Stichtse Vecht	68,3
Hollands Kroon	77,3
Leidschendam-Voorburg	60,2
Goeree-Overflakkee	77,3
Pijnacker-Nootdorp	66,1
Nissewaard	69,9
Krimpenerwaard	74,7
De Fryske Marren	74,7
Gooise Meren	55,8
Berg en Dal	69,5
Meierijstad	78,7
Waadhoeke	70,9
Westerwolde	64,3
Midden-Groningen	66,9
Beekdaelen	69,6
Montferland	74,4
Altena	77,9
West Betuwe	74,9
Vijfheerenlanden	75,1
Hoeksche Waard	73,1
Het Hogeland	66,5
Westerkwartier	69,1
Noardeast-Frysl�n	70,9
Molenlanden	79,0
Eemsdelta	65,7

De niet-onderwijsvolgende jongeren stonden wat arbeidsdeelname betreft in Boekel, Staphorst, Renswoude en Tubbergen (92 procent) bovenaan, Vaals (30 procent) en Wassenaar (50 procent) onderaan. In de vier grootste gemeenten was de arbeidsdeelname van niet-onderwijsvolgende jongeren in Utrecht 79 procent, in Amsterdam 72 procent, in Rotterdam 72 procent en in Den Haag 68 procent.

Toon tabel6.1.4 Nettoarbeidsparticipatie van niet-onderwijsvolgenden, 15- tot 27-jarigen, 2020*Verberg tabel6.1.4 Nettoarbeidsparticipatie van niet-onderwijsvolgenden, 15- tot 27-jarigen, 2020*

6.1.4 Nettoarbeidsparticipatie van niet-onderwijsvolgenden, 15- tot 27-jarigen, 2020*

Gemeenten in Nederland	Nettoarbeidsparticipatie niet-onderwijsvolgend (15 tot 27 jaar)
Groningen	71,0
Almere	75,2
Stadskanaal	80,1
Veendam	76,4
Zeewolde	82,9
Achtkarspelen	85,4
Ameland	85,9
Harlingen	78,6
Heerenveen	80,9
Leeuwarden	73,2
Ooststellingwerf	79,8
Opsterland	80,7
Schiermonnikoog	.
Smallingerland	74,8
Terschelling	87,8
Vlieland	82,8
Weststellingwerf	81,2
Assen	76,5
Coevorden	81,1
Emmen	79,5
Hoogeveen	83,3
Meppel	81,6
Almelo	76,1
Borne	81,6
Dalfsen	88,6
Deventer	77,1
Enschede	69,9
Haaksbergen	86,0
Hardenberg	86,0
Hellendoorn	86,4
Hengelo	77,0
Kampen	85,7
Losser	81,8
Noordoostpolder	81,0
Oldenzaal	83,6
Ommen	84,2
Raalte	88,7
Staphorst	92,2
Tubbergen	91,7
Urk	89,3
Wierden	90,8
Zwolle	80,1
Aalten	88,3
Apeldoorn	77,7
Arnhem	72,6
Barneveld	90,7
Beuningen	85,7
Brummen	87,0
Buren	87,8
Culemborg	82,6
Doesburg	76,8
Doetinchem	77,9
Druten	83,9
Duiven	82,9
Ede	84,6
Elburg	86,2
Epe	83,5
Ermelo	79,5
Harderwijk	82,9
Hattem	86,9
Heerde	88,4
Heumen	81,6
Lochem	83,6
Maasdriel	88,0
Nijkerk	86,3
Nijmegen	75,5
Oldebroek	87,0
Putten	88,6
Renkum	78,1
Rheden	74,5
Rozendaal	60,6
Scherpenzeel	90,4
Tiel	79,4
Voorst	81,4
Wageningen	61,1
Westervoort	80,8
Winterswijk	81,7
Wijchen	84,5
Zaltbommel	87,3
Zevenaar	81,7
Zutphen	74,0
Nunspeet	87,6
Dronten	79,5
Amersfoort	81,4
Baarn	74,7
De Bilt	77,9
Bunnik	82,2
Bunschoten	89,8
Eemnes	82,7
Houten	82,5
Leusden	84,9
Lopik	89,5
Montfoort	88,3
Renswoude	92,0
Rhenen	85,3
Soest	80,4
Utrecht	79,0
Veenendaal	83,8
Woudenberg	86,6
Wijk bij Duurstede	85,1
IJsselstein	82,4
Zeist	70,5
Nieuwegein	80,4
Aalsmeer	85,4
Alkmaar	80,7
Amstelveen	68,8
Amsterdam	72,4
Beemster	81,5
Bergen (NH.)	76,1
Beverwijk	79,7
Blaricum	69,8
Bloemendaal	68,5
Castricum	82,6
Diemen	70,6
Edam-Volendam	89,1
Enkhuizen	80,1
Haarlem	78,1
Haarlemmermeer	79,1
Heemskerk	82,0
Heemstede	71,0
Heerhugowaard	78,7
Heiloo	82,9
Den Helder	77,5
Hilversum	77,6
Hoorn	78,3
Huizen	78,3
Landsmeer	77,3
Langedijk	86,9
Laren	58,5
Medemblik	84,3
Oostzaan	81,6
Opmeer	90,6
Ouder-Amstel	75,9
Purmerend	80,2
Schagen	84,6
Texel	86,4
Uitgeest	85,2
Uithoorn	79,6
Velsen	81,5
Weesp	80,5
Zandvoort	78,5
Zaanstad	76,8
Alblasserdam	86,2
Alphen aan den Rijn	83,2
Barendrecht	81,7
Drechterland	84,7
Brielle	85,3
Capelle aan den IJssel	78,2
Delft	69,2
Dordrecht	78,2
Gorinchem	81,3
Gouda	81,4
's-Gravenhage	68,1
Hardinxveld-Giessendam	90,4
Hellevoetsluis	82,1
Hendrik-Ido-Ambacht	86,7
Stede Broec	84,0
Hillegom	83,3
Katwijk	88,2
Krimpen aan den IJssel	84,0
Leiden	76,6
Leiderdorp	80,2
Lisse	86,2
Maassluis	83,9
Nieuwkoop	87,0
Noordwijk	78,3
Oegstgeest	71,7
Oudewater	88,6
Papendrecht	84,1
Ridderkerk	83,5
Rotterdam	72,1
Rijswijk	76,3
Schiedam	75,5
Sliedrecht	80,8
Albrandswaard	81,0
Westvoorne	84,7
Vlaardingen	79,3
Voorschoten	73,6
Waddinxveen	85,5
Wassenaar	50,2
Woerden	85,3
Zoetermeer	78,5
Zoeterwoude	81,1
Zwijndrecht	83,0
Borsele	88,5
Goes	83,6
West Maas en Waal	86,5
Hulst	73,3
Kapelle	88,9
Middelburg	77,2
Reimerswaal	88,5
Terneuzen	75,0
Tholen	86,5
Veere	89,1
Vlissingen	76,5
De Ronde Venen	83,1
Tytsjerksteradiel	81,3
Asten	84,8
Baarle-Nassau	84,5
Bergen op Zoom	76,9
Best	84,2
Boekel	92,4
Boxmeer	82,9
Boxtel	82,7
Breda	80,4
Deurne	86,6
Pekela	75,6
Dongen	85,5
Eersel	87,2
Eindhoven	76,4
Etten-Leur	83,3
Geertruidenberg	86,4
Gilze en Rijen	79,4
Goirle	84,4
Grave	76,7
Helmond	78,4
's-Hertogenbosch	81,5
Heusden	85,3
Hilvarenbeek	87,3
Loon op Zand	87,8
Mill en Sint Hubert	89,7
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	80,5
Oirschot	90,8
Oisterwijk	80,1
Oosterhout	83,2
Oss	82,6
Rucphen	86,2
Sint-Michielsgestel	86,6
Someren	87,4
Son en Breugel	81,0
Steenbergen	80,1
Waterland	80,8
Tilburg	78,5
Uden	85,5
Valkenswaard	85,7
Veldhoven	81,3
Vught	77,3
Waalre	78,4
Waalwijk	83,8
Woensdrecht	74,4
Zundert	84,6
Wormerland	82,0
Landgraaf	76,2
Beek	81,2
Beesel	83,8
Bergen (L.)	87,4
Brunssum	75,9
Gennep	82,0
Heerlen	72,6
Kerkrade	70,8
Maastricht	53,9
Meerssen	79,1
Mook en Middelaar	79,7
Nederweert	87,2
Roermond	77,5
Simpelveld	83,6
Stein	79,8
Vaals	30,1
Venlo	76,2
Venray	84,3
Voerendaal	87,1
Weert	78,6
Valkenburg aan de Geul	82,8
Lelystad	75,2
Horst aan de Maas	87,8
Oude IJsselstreek	83,6
Teylingen	85,0
Utrechtse Heuvelrug	73,9
Oost Gelre	89,4
Koggenland	87,7
Lansingerland	82,6
Leudal	81,8
Maasgouw	80,3
Gemert-Bakel	86,5
Halderberge	81,5
Heeze-Leende	84,1
Laarbeek	86,7
Reusel-De Mierden	89,9
Roerdalen	81,6
Roosendaal	79,9
Schouwen-Duiveland	87,8
Aa en Hunze	80,0
Borger-Odoorn	81,9
Cuijk	84,3
Landerd	90,0
De Wolden	86,2
Noord-Beveland	85,0
Wijdemeren	82,6
Noordenveld	78,6
Twenterand	88,6
Westerveld	79,9
Sint Anthonis	88,3
Lingewaard	83,6
Cranendonck	76,1
Steenwijkerland	84,8
Moerdijk	84,5
Echt-Susteren	79,6
Sluis	81,3
Drimmelen	86,6
Bernheze	89,1
Alphen-Chaam	86,1
Bergeijk	87,8
Bladel	88,9
Gulpen-Wittem	83,1
Tynaarlo	70,8
Midden-Drenthe	85,7
Overbetuwe	83,2
Hof van Twente	86,4
Neder-Betuwe	91,6
Rijssen-Holten	90,8
Geldrop-Mierlo	82,6
Olst-Wijhe	85,9
Dinkelland	91,0
Westland	88,2
Midden-Delfland	88,2
Berkelland	84,4
Bronckhorst	83,4
Sittard-Geleen	75,1
Kaag en Braassem	85,3
Dantumadiel	83,8
Zuidplas	83,8
Peel en Maas	87,0
Oldambt	76,1
Zwartewaterland	89,6
S�dwest-Frysl�n	82,4
Bodegraven-Reeuwijk	86,1
Eijsden-Margraten	80,4
Stichtse Vecht	81,1
Hollands Kroon	85,6
Leidschendam-Voorburg	73,5
Goeree-Overflakkee	87,6
Pijnacker-Nootdorp	81,5
Nissewaard	81,4
Krimpenerwaard	88,0
De Fryske Marren	85,3
Gooise Meren	74,6
Berg en Dal	78,0
Meierijstad	86,4
Waadhoeke	81,5
Westerwolde	71,1
Midden-Groningen	75,7
Beekdaelen	80,0
Montferland	84,4
Altena	88,0
West Betuwe	87,6
Vijfheerenlanden	85,6
Hoeksche Waard	86,0
Het Hogeland	78,7
Westerkwartier	83,1
Noardeast-Frysl�n	84,4
Molenlanden	89,8
Eemsdelta	76,3

6.2Arbeidskenmerken

Oproep- of invalkracht dominant onder jongere onderwijsvolgende flexwerknemers

Vrijwel alle werkende 15- tot 27‑jarige onderwijsvolgende en niet-onderwijsvolgende jongeren waren als werknemer werkzaam in 2021. Een klein deel was als zelfstandige of meewerkend gezinslid werkzaam.

Bijna 9 op de 10 onderwijsvolgende werknemers had een flexibele arbeidsrelatie. Bij de niet-onderwijsvolgende werknemers was dit bijna 6 op de 10. Anders dan werknemers met een vaste arbeidsrelatie hebben deze zogenaamde flexwerknemers een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd óf een flexibel aantal uren per week.

61 procent van de onderwijsvolgende flexwerknemers was werkzaam als oproep- of invalkracht, onder niet-onderwijsvolgende jongeren was dit 25 procent. Van de niet-onderwijsvolgende jongeren was 18 procent uitzendkracht en had 28 procent een tijdelijk contract met uitzicht op een vast dienstverband.

Toon tabel6.2.1 Flexwerknemers (15 tot 27 jaar) naar type arbeidsrelatie, 2021 (%)Verberg tabel6.2.1 Flexwerknemers (15 tot 27 jaar) naar type arbeidsrelatie, 2021 (%)

6.2.1 Flexwerknemers (15 tot 27 jaar) naar type arbeidsrelatie, 2021 (%)

onderwijs	Tijdelijk, uitzicht op vast	Tijdelijk >= 1 jaar	Tijdelijk < 1 jaar	Uitzendkracht	Oproepkracht of invalkracht	Contract onbekend
Onderwijsvolgend	5,1	7,3	11,7	8,7	61,5	5,8
Niet-onderwijsvolgend	27,9	16,8	10,2	18,1	25,2	1,8

Lader, losser of vakkenvuller veelvoorkomend beroep

Van de onderwijsvolgende jongeren (15 tot 27) werkte 16 procent als lader, losser of vakkenvuller in 2021. Bij niet-onderwijsvolgenden was dit met 4 procent een stuk minder, maar ook voor deze groep een van de veelvoorkomende beroepen. Bij zowel onderwijsvolgende als niet-onderwijsvolgende jongeren stond verkoopmedewerker detailhandel hoog op de lijst.

Toon tabel6.2.2 Veel voorkomende beroepen onder jongeren (15 tot 27 jaar), 2021 (%)Verberg tabel6.2.2 Veel voorkomende beroepen onder jongeren (15 tot 27 jaar), 2021 (%)

6.2.2 Veel voorkomende beroepen onder jongeren (15 tot 27 jaar), 2021 (%)

Beroep	beroep
Onderwijsvolgend	.
Laders, lossers en vakkenvullers	16,2
Verkoopmedewerkers detailhandel	10,6
Kelners en barpersoneel	6,7
Kassamedewerkers	4,7
Keukenhulpen	3,4
Niet onderwijsvolgend	.
Verkoopmedewerkers detailhandel	5,0
Laders, lossers en vakkenvullers	4,2
Software- en applicatieontwikkelaars	4,0
Sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders	3,5
Receptionisten en telefonisten	3,0

Van de onderwijsvolgende laders, losser en vakkenvullers had 64 procent werk tot 12 uur per week. Bij de niet-onderwijsvolgende jongeren was dit percentage 16. Van deze jongeren werkte 36 procent in voltijd.

Bij niet-onderwijsvolgende jongeren varieerde het aantal gewerkte uren in een gebruikelijke werkweek tussen de veelvoorkomende beroepen. Van de software- en applicatieontwikkelaars werkte het overgrote deel (89 procent) in voltijd, terwijl dit bij verkoopmedewerkers detailhandel (38 procent), laders, lossers en vakkenvullers (36 procent) en sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders (35 procent) lager was.

Toon tabel6.2.3 Arbeidsduur in een gebruikelijke werkweek voor werkenden (15 tot 27 jaar) in veelvoorkomende beroepen, 2021 (%)Verberg tabel6.2.3 Arbeidsduur in een gebruikelijke werkweek voor werkenden (15 tot 27 jaar) in veelvoorkomende beroepen, 2021 (%)

6.2.3 Arbeidsduur in een gebruikelijke werkweek voor werkenden (15 tot 27 jaar) in veelvoorkomende beroepen, 2021 (%)

onderwijs	beroep	0 - 11 uur	12 - 19 uur	20 - 27 uur	28 - 34 uur	35 uur en meer
Onderwijs- volgenden	Verkoopmedewerkers detailhandel, Onderwijs- volgenden	54,1	28,0	8,2	4,6	5,0
Onderwijs- volgenden	Kelners en barpersoneel, Onderwijs- volgenden	47,5	25,1	14,3	6,9	6,3
Onderwijs- volgenden	Kassamedewerkers, Onderwijs- volgenden	61,1	26,5	7,9	2,3	2,2
Onderwijs- volgenden	Keukenhulpen, Onderwijs- volgenden	56,0	29,4	8,4	2,8	3,4
Onderwijs- volgenden	Laders, lossers en vakkenvullers, Onderwijs- volgenden	64,1	23,6	7,1	2,2	3,0
Onderwijs- volgenden	, Onderwijs- volgenden	.	.	.	.	.
Niet-onderwijs- volgenden	Verkoopmedewerkers detailhandel, Niet-onderwijs- volgenden	7,5	8,5	29,0	16,9	38,1
Niet-onderwijs- volgenden	Laders, lossers en vakkenvullers, Niet-onderwijs- volgenden	16,0	11,1	19,6	16,8	36,5
Niet-onderwijs- volgenden	Software- en applicatieontwikkelaars, Niet-onderwijs- volgenden	0,4	1,5	2,7	6,0	89,3
Niet-onderwijs- volgenden	Sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders, Niet-onderwijs- volgenden	2,4	4,9	15,5	42,7	34,6
Niet-onderwijs- volgenden	Receptionisten en telefonisten, Niet-onderwijs- volgenden	6,1	2,4	6,4	29,9	55,2

6.3Arbeidsomstandigheden

Kelners en barpersoneel hoge werkdruk en vaak werken op zondag

Van de jongeren (15 tot 27 jaar) die naast school of studie een baan in loondienst hadden, gaf 27 procent vaak of altijd een hoge werkdruk te ervaren in 2021. Bij niet-onderwijsvolgende jongeren was dit 33 procent. Bij enkele beroepen is het aandeel jongeren met een hoge werkdruk hoger, zoals voor kelners en barpersoneel (37 en 38 procent bij onderwijsvolgenden en niet-onderwijsvolgenden).

Op kenmerken die (positief) samenhangen met werkdruk zoals regelmatig zondags en ’s-nachts werken scoorden kelners en barpersoneel hoger dan in de overige beroepsgroepen. Van de onderwijsvolgende kelners en barpersoneel werkte 59 procent regelmatig zondags en ’s-nachts tegenover 33 procent bij onderwijsvolgenden in de overige beroepen. Voor de niet-onderwijsvolgende kelners en barpersoneel lagen deze percentages bij 72 en 21 procent. Op autonomie (regelmatig zelfstandig werken) dat negatief met werkdruk samenhangt scoorden jongeren die als kelner of als barpersoneel werkten juist lager (17 versus 27 procent (onderwijsvolgend) en 29 versus 42 procent (niet-onderwijsvolgend)). Dat gold voor niet-onderwijsvolgenden in deze beroepsgroep ook voor fysiek zwaar werk. Zij gaven vaker dan in de overige beroepsgroepen waarin niet-onderwijsvolgende jongeren werkten aan dat het werk regelmatig fysiek zwaar was (50 versus 43 procent). Onderwijsvolgende kelners en barpersoneel gaven juist minder vaak aan dat het werk regelmatig fysiek zwaar was (44 versus 51 procent).

Toon tabel6.3.1 Werknemers (15 tot 27 jaar) die vaak/altijd een hoge werkdruk ervaren, 2021 (%)Verberg tabel6.3.1 Werknemers (15 tot 27 jaar) die vaak/altijd een hoge werkdruk ervaren, 2021 (%)

6.3.1 Werknemers (15 tot 27 jaar) die vaak/altijd een hoge werkdruk ervaren, 2021 (%)

onderwijs	beroep	hoge werkdruk
Onderwijsvolgenden	kelners en barpersoneel, Onderwijsvolgenden	37,3
Onderwijsvolgenden	keukenhulpen, Onderwijsvolgenden	32,8
Onderwijsvolgenden	laders, lossers en vakkenvullers, Onderwijsvolgenden	28,1
Onderwijsvolgenden	verkoopmedewerkers detailhandel, Onderwijsvolgenden	22,3
Onderwijsvolgenden	kassamedewerkers, Onderwijsvolgenden	19,7
Onderwijsvolgenden	Totaal, Onderwijsvolgenden	27,0
Onderwijsvolgenden	, Onderwijsvolgenden	.
Niet-onderwijsvolgenden	sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders, Niet-onderwijsvolgenden	38,5
Niet-onderwijsvolgenden	verkoopmedewerkers detailhandel, Niet-onderwijsvolgenden	31,0
Niet-onderwijsvolgenden	laders, lossers en vakkenvullers, Niet-onderwijsvolgenden	30,9
Niet-onderwijsvolgenden	receptionisten en telefonisten, Niet-onderwijsvolgenden	30,6
Niet-onderwijsvolgenden	software- en applicatieontwikkelaars, Niet-onderwijsvolgenden	25,0
Niet-onderwijsvolgenden	Totaal, Niet-onderwijsvolgenden	33,0
Bron: CBS/TNO

Meer jongeren ervoeren hoge werkdruk in 2021

In 2021 was het aandeel jongeren dat (altijd of vaak) een hoge werkdruk ervoer gestegen, nadat het in het 2020 nog was gedaald. In 2020 had 25 procent (onderwijsvolgenden) en 30 procent (niet-onderwijsvolgenden) een hoge werkdruk, in 2021 was dit 27 en 33.

Onder onderwijsvolgende jongeren nam vooral bij kelners, barpersoneel en laders, lossers, vakkenvullers het aandeel met hoge werkdruk toe. Ook dit was een breuk met de paar jaren ervoor, toen zij steeds minder vaak aangaven een hoge werkdruk te ervaren. Bij de niet-onderwijsvolgende jongeren steeg in 2021 het aandeel met een hoge werkdruk naar verhouding veel bij sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders. De grootste stijging in het aandeel met hoge werkdruk ondervonden niet-onderwijsvolgende jongeren met een beroep als software- en applicatieontwikkelaar. Dit aandeel wisselde echter relatief sterk de afgelopen jaren.

Psychische vermoeidheid door werk hoog bij verkoopmedewerkers detailhandel

Werkdruk en psychische vermoeidheid bij jongeren met een werknemersbaan zijn gerelateerd. Onderwijsvolgende jongeren die opgaven een hoge werkdruk te ervaren, waren gemiddeld ruim 3 keer zo vaak psychisch vermoeid dan onderwijsvolgende jongeren die geen hoge werkdruk ervoeren. Bij niet-onderwijsvolgende jongeren was dit 3 keer zo vaak. Van de 15‑ tot 27‑jarige onderwijsvolgende jongeren gaf 11 procent op altijd of regelmatig psychisch vermoeid te zijn. Bij de werknemers die geen onderwijs volgden, was dit 20 procent. Verkoopmedewerkers detailhandel waren zowel bij onderwijsvolgenden als niet-onderwijsvolgenden het vaakst psychisch vermoeid (onderwijsvolgend: 13 procent; niet-onderwijsvolgend: 23 procent).

Toename psychische vermoeidheid door werk in 2021

In 2021 nam het aandeel onderwijsvolgenden met een werknemersbaan dat psychisch vermoeid was vanwege werk na enkele jaren te zijn afgenomen voor het eerst weer toe. Het niveau van 2018 (11 procent) werd geëvenaard. Onder niet-onderwijsvolgenden jongeren steeg dit aandeel ten opzichte van 2020 eveneens, maar bleef onder het niveau van 2018.

Toon tabel6.3.2 Werknemers (15 tot 27 jaar) met psychische vermoeidheid door werk (%)Verberg tabel6.3.2 Werknemers (15 tot 27 jaar) met psychische vermoeidheid door werk (%)

6.3.2 Werknemers (15 tot 27 jaar) met psychische vermoeidheid door werk (%)

jongeren	Totaal	Niet-onderwijsvolgend	Onderwijsvolgend
2014	9,7	13,8	7,1
2015	9,1	13,0	6,6
2016	11,7	15,5	9,5
2017	11,8	17,1	8,8
2018	14,9	21,0	11,4
2019	13,8	19,3	10,7
2020	13,7	19,8	10,4
2021	14,6	20,1	11,4
Bron: CBS/TNO

Meesten tevreden over werk

In 2021 was 6 procent van de onderwijsvolgende 15- tot 27‑jarige werknemers ontevreden over het werk, bij niet-onderwijsvolgenden was dit 8 procent. Op specifieke onderdelen van het werk waren jongere werknemers vaker niet tevreden.noot1 Ze waren het vaakst niet tevreden over het salaris. Het tweede aspect waar jonge werknemers relatief ontevreden over waren was het niet zelf kunnen bepalen van werktijden.

Toon tabel6.3.3 Werknemers (15 tot 27 jaar) niet tevreden over het werk (%)Verberg tabel6.3.3 Werknemers (15 tot 27 jaar) niet tevreden over het werk (%)

6.3.3 Werknemers (15 tot 27 jaar) niet tevreden over het werk (%)

onderwijs	antwoord	2021	2020
Onderwijs- volgend	Salaris, Onderwijs- volgend	25,8	22,2
Onderwijs- volgend	Werktijden zelf kunnen bepalen, Onderwijs- volgend	18,3	17,2
Onderwijs- volgend	CAO, Onderwijs- volgend	13,0	10,9
Onderwijs- volgend	Leidinggevende, Onderwijs- volgend	10,1	9,1
Onderwijs- volgend	Contractvorm (vast, tijdelijk, uitzendkracht e.d), Onderwijs- volgend	7,5	7,6
Onderwijs- volgend	Werkzekerheid, Onderwijs- volgend	8,4	10,9
Onderwijs- volgend	, Onderwijs- volgend	.	.
Niet- onderwijs- volgend	Salaris, Niet- onderwijs- volgend	27,5	26,0
Niet- onderwijs- volgend	Werktijden zelf kunnen bepalen, Niet- onderwijs- volgend	26,6	27,2
Niet- onderwijs- volgend	CAO, Niet- onderwijs- volgend	18,8	17,8
Niet- onderwijs- volgend	Leidinggevende, Niet- onderwijs- volgend	12,6	12,0
Niet- onderwijs- volgend	Contractvorm (vast, tijdelijk, uitzendkracht e.d), Niet- onderwijs- volgend	10,1	11,9
Niet- onderwijs- volgend	Werkzekerheid, Niet- onderwijs- volgend	8,5	11,3
Bron: CBS/TNO

Zowel onderwijsvolgenden als niet-onderwijsvolgende jongeren waren vaker dan in 2020 niet tevreden over de CAO, over leidinggevenden en salaris. In 2018 en 2019 was het aandeel dat niet tevreden was op de meeste van deze onderdelen iets hoger zowel bij onderwijsvolgende als niet-onderwijsvolgende jongeren. Alleen in 2018 en 2019 was het aandeel onderwijsvolgende jongeren dat niet tevreden was over het salaris nagenoeg gelijk aan dat van 2021.

6.4Methode

Voor de paragrafen 6.1 (Arbeidsdeelname) en 6.2 (Arbeidskenmerken) zijn gegevens uit de Enquête beroepsbevolking (EBB) van het CBS gebruikt. Paragraaf 6.3 (Arbeidsomstandigheden) is gebaseerd op de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA), die het CBS in samenwerking met het TNO uitvoert. De EBB is een doorlopende enquête gedurende het hele jaar, de NEA wordt in de laatste drie maanden van het jaar gehouden.

Of een jongere onderwijsvolgend is of niet, is in de EBB specifieker vastgesteld dan in de NEA. In de EBB is iemand onderwijsvolgend als hij/zij opgeeft actueel 6 maanden aansluitend een opleiding te volgen in door de overheid bekostigd onderwijs, op basis van de NEA geldt de bekostiging niet als criterium. In de tekst wordt geen onderscheid gemaakt doordat consequent van onderwijsvolgenden en niet-onderwijsvolgenden wordt gesproken.

6.5Begrippen

Beroepsbevolking

Personen die betaald werk hebben (werkzame beroepsbevolking) of die geen betaald werk hebben, recent naar betaald werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn (werkloze beroepsbevolking). Deze definitie heeft betrekking op personen die in Nederland wonen (exclusief de institutionele bevolking).

Flexibele arbeidsrelatie

Een werknemer met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd óf een flexibel aantal uren per week. Tot de werknemers met een flexibele arbeidsrelatie behoren: werknemer met uitzicht op vast, werknemer tijdelijk ≥ 1 jaar, werknemer tijdelijk ≤ 1 jaar, oproep-/invalkracht, uitzendkracht, werknemer flexcontract onbekend.

Nettoarbeidsparticipatie

Het aandeel van de werkzame beroepsbevolking in de bevolking (beroeps- en niet-beroepsbevolking). Deze definitie heeft betrekking op personen die in Nederland wonen (exclusief de institutionele bevolking).

Onderwijsvolgend

Op basis van de NEA is iedereen onderwijsvolgend die actueel 6 maanden aansluitend een opleiding volgde. Op basis van de EBB is aanvullend geëist dat het om formeel onderwijs gaat dat door de overheid bekostigd is.

Semiwerklozen

Personen zonder betaald werk die recent naar werk hebben gezocht maar hiervoor niet op korte termijn beschikbaar zijn en personen zonder betaald werk die op korte termijn beschikbaar zijn voor werk maar hiernaar niet recent hebben gezocht. Semiwerklozen behoren niet tot de werkloze beroepsbevolking.

Vaste arbeidsrelatie

Een werknemer met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd én een vast aantal uren per week.

Wekelijkse arbeidsduur

Het aantal uren dat een persoon in een gebruikelijke werkweek werkt, overwerkuren en onbetaalde uren niet meegerekend.

Werkdruk

Bij werkdruk gaat het in deze bijdrage om (kwantitatieve) taakeisen. Dit is gemeten met drie enquêtevragen:

• Moet u extra hard werken om iets af te krijgen?
• Moet u heel veel werk doen?
• Moet u erg snel werken?

De antwoordcategorieën zijn bij elke vraag: altijd (score 4), vaak (score 3), soms (score 2) of nooit (score 1). Als iemand gemiddeld op de drie uitspraken een score heeft van 2,5 of hoger, dan er is sprake van altijd of vaak een hoge werkdruk.

Psychische vermoeidheid door werk

Psychische vermoeidheid door het werk wordt gemeten aan de hand van vijf uitspraken:

• Ik voel me emotioneel uitgeput door mijn werk.
• Aan het einde van een werkdag voel ik me leeg.
• Ik voel me moe als ik ’s morgens opsta en geconfronteerd word met mijn werk.
• Het vergt heel veel van mij om de hele dag met mensen te werken.
• Ik voel me compleet uitgeput door mijn werk.

De antwoordmogelijkheden hierbij zijn: nooit, enkele keren per jaar, maandelijks, enkele keren per maand, wekelijks, enkele keren per week of elke dag.

Als iemand gemiddeld op de vijf uitspraken enkele keren per maand of vaker antwoordt, dan is sprake van psychische vermoeidheid door werk.

Werkloosheidspercentage

De werkloze beroepsbevolking als percentage van de (werkzame en werkloze) beroepsbevolking.

Werkloze beroepsbevolking

Personen zonder betaald werk, die recent naar werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn (overeenkomstig de internationale definitie van de ILO). Deze definitie heeft betrekking op personen die in Nederland wonen (exclusief de institutionele bevolking). Bij betaald werk gaat het om werkzaamheden ongeacht de arbeidsduur.

Werknemer

Een persoon die in een arbeidsovereenkomst afspraken met een economische eenheid maakt om arbeid te verrichten waartegenover een financiële beloning staat.

Werkzame beroepsbevolking

Personen die betaald werk hebben. Deze definitie heeft betrekking op personen die in Nederland wonen (exclusief de institutionele bevolking). Bij betaald werk gaat het om werkzaamheden ongeacht de arbeidsduur.

Zelfstandigheid in het werk (autonomie)

Zelfstandigheid in het werk wordt gemeten aan de hand van zes uitspraken (in 2020 en 2021 alleen wanneer het werk niet stil lag):

• Kan zelf beslissen hoe werk wordt uitgevoerd.
• Bepaalt zelf de volgorde van de werkzaamheden.
• Kan werktempo zelf bepalen.
• Bedenkt in het werk zelf oplossingen om bepaalde dingen te doen.
• Kan verlof opnemen wanneer men wil.
• Kan zelf bepalen op welke tijden men werkt.

De antwoordmogelijkheden hierbij zijn: ‘ja, regelmatig’ en ‘ja, soms’ en ‘nee’. Als iemand gemiddeld op de vijf uitspraken ‘ja, regelmatig’ antwoordt, dan kan het werk regelmatig zelfstandig uitgevoerd worden.

6.6Meer informatie en literatuur

Meer informatie

Cijfers over arbeidsdeelname en werkloosheid onder jongeren (15 tot 27 jaar) in Nederland zijn te vinden in Jeugdmonitor StatLine, cijfers over arbeidsomstandigheden van jongeren (15 tot 25 jaar) in StatLine: Psychosociale arbeidsbelasting, StatLine: Fysieke arbeidsbelasting, StatLine: Arbeidsongevallen en StatLine: Duurzame inzetbaarheid.

Literatuur

CBS (2021, 19 augustus) Werkloosheid daalt het sterkst onder jongeren, CBS nieuwsbericht.

CBS (2021, 8 september) Jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt, CBS achtergrondartikel.

CBS (2022, 17 maart) Vooral jongeren wilden meer uren werken in 2021, CBS nieuwsbericht.

CBS (2022, 1 juni) Mentale gezondheid jongeren afgenomen, Nieuwsbericht.

CBS (2021, 14 december) Welzijn en stress bij jongeren, CBS achtergrondartikel.

CBS (2021, 1 november) Werk: jongeren op de arbeidsmarkt, CBS boekbijdrage.