Opgroeien in bijstand
Wonen in een bijstandsgezin
Het aantal minderjarige kinderen in bijstandsgezinnen in Nederland is in de loop van 2020 een fractie gedaald tot 203 duizend. Dat komt neer op 6,2 procent van alle kinderen, net als in 2019. Ruim een kwart van de bijstandskinderen heeft een Nederlandse achtergrond. Bijstandskinderen wonen vaak alleen bij hun moeder. Hoe jonger de kinderen, hoe minder het bijstandsgezin doorgaans te besteden heeft en hoe vaker de schulden groter zijn dan de bezittingen.
4.1Bijstandskinderen
Afleiding kinderen in bijstandsgezinnen herzien
De methode om bijstandsgezinnen af te bakenen is in 2021 herzien. Voorheen werden alleen personen met algemene bijstand en BBZ meegenomen, terwijl personen met andere bijstandsvormen zoals IOAZ, IOAW en WWIk niet werden meegenomen. In de nieuwe afbakening worden alle bijstand-gerelateerde uitkeringen meegenomen in het identificeren van bijstandsgezinnen, omdat ook deze iets zeggen over de situatie van een kind. Verder wordt in de nieuwe afbakening preciezer vastgesteld dat het gaat om de ouder van het kind die een bijstandsuitkering krijgt. Voorheen behoorden kinderen tot een bijstandsgezin wanneer iemand in dat huishouden een bijstandsuitkering had, onafhankelijk van de positie in het huishouden. In de nieuwe afbakening is gekeken of er een ouder-kindrelatie bestaat tussen de bijstandsontvanger en een kind. De cijfers zijn via deze nieuwe afbakening met terugwerkende kracht berekend voor de voorgaande jaargangen. Hierdoor is het percentage bijstandskinderen voor de jaren 2017 tot en met 2019 met 0,1 procentpunt naar boven bijgesteld.
Regionale verdeling nagenoeg onveranderd
Naar verhouding woonden eind 2020 de meeste bijstandskinderen in Rotterdam, Heerlen, Amsterdam, Groningen en Pekela, net als in 2019. In Rotterdam, Heerlen en Amsterdam stegen de percentages bijstandskinderen licht met 0,1 tot 0,2 procentpunt, terwijl de percentages in Groningen en Pekela daalden, met respectievelijk 0,3 procentpunt en 0,7 procentpunt.
In absolute aantallen woonden zowel in Rotterdam als in Amsterdam 17,6 duizend bijstandskinderen eind 2020, in Den Haag 11,4 duizend en in Utrecht 5,1 duizend. Dit zijn nagenoeg dezelfde aantallen als eind 2019.
Op provinciaal niveau woonden naar verhouding de meeste bijstandskinderen in de provincie Groningen (8,7 procent) en de minste in de provincie Utrecht (4,9 procent). In absolute zin woonden de meeste bijstandskinderen in Zuid-Holland, bijna 57 duizend.
| Gemeentenaam | Kinderen met ouder in de bijstand |
|---|---|
| Groningen | 11,21 |
| Almere | 6,99 |
| Stadskanaal | 8,06 |
| Veendam | 8,75 |
| Zeewolde | 3,82 |
| Achtkarspelen | 4,92 |
| Ameland | 0,00 |
| Harlingen | 7,65 |
| Heerenveen | 5,79 |
| Leeuwarden | 9,96 |
| Ooststellingwerf | 5,43 |
| Opsterland | 4,21 |
| Schiermonnikoog | 0,89 |
| Smallingerland | 7,03 |
| Terschelling | 0,15 |
| Vlieland | 0,68 |
| Weststellingwerf | 3,96 |
| Assen | 6,73 |
| Coevorden | 6,84 |
| Emmen | 8,54 |
| Hoogeveen | 5,68 |
| Meppel | 4,84 |
| Almelo | 8,73 |
| Borne | 2,61 |
| Dalfsen | 2,27 |
| Deventer | 6,23 |
| Enschede | 9,90 |
| Haaksbergen | 3,85 |
| Hardenberg | 3,41 |
| Hellendoorn | 3,02 |
| Hengelo | 6,15 |
| Kampen | 3,25 |
| Losser | 3,55 |
| Noordoostpolder | 5,45 |
| Oldenzaal | 4,23 |
| Ommen | 3,59 |
| Raalte | 3,24 |
| Staphorst | 1,96 |
| Tubbergen | 1,95 |
| Urk | 1,62 |
| Wierden | 2,24 |
| Zwolle | 6,25 |
| Aalten | 2,78 |
| Apeldoorn | 5,40 |
| Arnhem | 10,51 |
| Barneveld | 2,34 |
| Beuningen | 3,91 |
| Brummen | 2,94 |
| Buren | 2,71 |
| Culemborg | 4,79 |
| Doesburg | 6,05 |
| Doetinchem | 5,59 |
| Druten | 4,06 |
| Duiven | 4,63 |
| Ede | 3,70 |
| Elburg | 3,17 |
| Epe | 4,02 |
| Ermelo | 3,89 |
| Harderwijk | 4,95 |
| Hattem | 1,97 |
| Heerde | 3,72 |
| Heumen | 4,07 |
| Lochem | 3,57 |
| Maasdriel | 2,81 |
| Nijkerk | 2,83 |
| Nijmegen | 9,69 |
| Oldebroek | 2,95 |
| Putten | 2,12 |
| Renkum | 5,11 |
| Rheden | 6,80 |
| Rozendaal | 1,25 |
| Scherpenzeel | 2,84 |
| Tiel | 7,03 |
| Voorst | 2,87 |
| Wageningen | 5,69 |
| Westervoort | 8,17 |
| Winterswijk | 4,44 |
| Wijchen | 4,22 |
| Zaltbommel | 3,01 |
| Zevenaar | 4,68 |
| Zutphen | 7,29 |
| Nunspeet | 3,05 |
| Dronten | 4,37 |
| Amersfoort | 5,42 |
| Baarn | 3,25 |
| De Bilt | 3,59 |
| Bunnik | 2,01 |
| Bunschoten | 2,28 |
| Eemnes | 2,54 |
| Houten | 2,73 |
| Leusden | 2,84 |
| Lopik | 4,71 |
| Montfoort | 3,28 |
| Renswoude | 1,16 |
| Rhenen | 2,42 |
| Soest | 4,96 |
| Utrecht | 7,29 |
| Veenendaal | 4,91 |
| Woudenberg | 2,77 |
| Wijk bij Duurstede | 3,49 |
| IJsselstein | 5,06 |
| Zeist | 4,89 |
| Nieuwegein | 5,61 |
| Aalsmeer | 2,83 |
| Alkmaar | 5,72 |
| Amstelveen | 3,48 |
| Amsterdam | 12,35 |
| Beemster | 2,61 |
| Bergen (NH.) | 3,07 |
| Beverwijk | 6,66 |
| Blaricum | 2,35 |
| Bloemendaal | 1,87 |
| Castricum | 2,64 |
| Diemen | 4,86 |
| Edam-Volendam | 3,49 |
| Enkhuizen | 5,44 |
| Haarlem | 5,52 |
| Haarlemmermeer | 4,28 |
| Heemskerk | 7,41 |
| Heemstede | 1,96 |
| Heerhugowaard | 3,51 |
| Heiloo | 2,04 |
| Den Helder | 8,03 |
| Hilversum | 5,50 |
| Hoorn | 5,53 |
| Huizen | 4,96 |
| Landsmeer | 3,99 |
| Langedijk | 3,28 |
| Laren | 2,71 |
| Medemblik | 3,65 |
| Oostzaan | 3,75 |
| Opmeer | 2,00 |
| Ouder-Amstel | 3,53 |
| Purmerend | 5,77 |
| Schagen | 3,25 |
| Texel | 4,07 |
| Uitgeest | 3,79 |
| Uithoorn | 4,23 |
| Velsen | 6,26 |
| Weesp | 5,02 |
| Zandvoort | 7,07 |
| Zaanstad | 6,56 |
| Alblasserdam | 3,90 |
| Alphen aan den Rijn | 4,16 |
| Barendrecht | 3,16 |
| Drechterland | 3,27 |
| Brielle | 4,50 |
| Capelle aan den IJssel | 9,67 |
| Delft | 9,96 |
| Dordrecht | 8,29 |
| Gorinchem | 5,98 |
| Gouda | 6,38 |
| 's-Gravenhage | 10,71 |
| Hardinxveld-Giessendam | 2,48 |
| Hellevoetsluis | 6,31 |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 3,53 |
| Stede Broec | 4,24 |
| Hillegom | 3,43 |
| Katwijk | 3,79 |
| Krimpen aan den IJssel | 5,52 |
| Leiden | 8,14 |
| Leiderdorp | 3,90 |
| Lisse | 2,96 |
| Maassluis | 8,66 |
| Nieuwkoop | 2,51 |
| Noordwijk | 2,91 |
| Oegstgeest | 3,54 |
| Oudewater | 2,61 |
| Papendrecht | 4,97 |
| Ridderkerk | 7,32 |
| Rotterdam | 14,79 |
| Rijswijk | 8,78 |
| Schiedam | 8,89 |
| Sliedrecht | 5,47 |
| Albrandswaard | 3,37 |
| Westvoorne | 3,46 |
| Vlaardingen | 10,54 |
| Voorschoten | 3,69 |
| Waddinxveen | 3,04 |
| Wassenaar | 4,18 |
| Woerden | 3,35 |
| Zoetermeer | 7,96 |
| Zoeterwoude | 2,78 |
| Zwijndrecht | 9,90 |
| Borsele | 2,76 |
| Goes | 5,27 |
| West Maas en Waal | 3,67 |
| Hulst | 4,00 |
| Kapelle | 2,84 |
| Middelburg | 7,86 |
| Reimerswaal | 3,09 |
| Terneuzen | 6,33 |
| Tholen | 3,15 |
| Veere | 2,09 |
| Vlissingen | 10,08 |
| De Ronde Venen | 3,36 |
| Tytsjerksteradiel | 3,87 |
| Asten | 3,25 |
| Baarle-Nassau | 3,31 |
| Bergen op Zoom | 9,06 |
| Best | 3,39 |
| Boekel | 2,16 |
| Boxmeer | 3,09 |
| Boxtel | 3,99 |
| Breda | 6,47 |
| Deurne | 3,16 |
| Pekela | 11,02 |
| Dongen | 3,30 |
| Eersel | 2,68 |
| Eindhoven | 8,07 |
| Etten-Leur | 4,85 |
| Geertruidenberg | 4,62 |
| Gilze en Rijen | 5,24 |
| Goirle | 2,84 |
| Grave | 3,99 |
| Helmond | 6,62 |
| 's-Hertogenbosch | 4,73 |
| Heusden | 2,88 |
| Hilvarenbeek | 3,06 |
| Loon op Zand | 3,18 |
| Mill en Sint Hubert | 3,08 |
| Nuenen, Gerwen en Nederwetten | 4,16 |
| Oirschot | 2,60 |
| Oisterwijk | 2,67 |
| Oosterhout | 5,15 |
| Oss | 4,82 |
| Rucphen | 3,87 |
| Sint-Michielsgestel | 2,36 |
| Someren | 3,27 |
| Son en Breugel | 3,76 |
| Steenbergen | 5,37 |
| Waterland | 3,87 |
| Tilburg | 9,77 |
| Uden | 4,35 |
| Valkenswaard | 4,44 |
| Veldhoven | 3,12 |
| Vught | 1,70 |
| Waalre | 3,55 |
| Waalwijk | 4,39 |
| Woensdrecht | 4,38 |
| Zundert | 5,34 |
| Wormerland | 5,39 |
| Landgraaf | 8,61 |
| Beek | 5,18 |
| Beesel | 4,77 |
| Bergen (L.) | 4,12 |
| Brunssum | 7,52 |
| Gennep | 3,53 |
| Heerlen | 13,25 |
| Kerkrade | 10,35 |
| Maastricht | 9,42 |
| Meerssen | 2,93 |
| Mook en Middelaar | 3,01 |
| Nederweert | 3,00 |
| Roermond | 7,92 |
| Simpelveld | 4,05 |
| Stein | 3,57 |
| Vaals | 7,54 |
| Venlo | 7,76 |
| Venray | 5,70 |
| Voerendaal | 5,75 |
| Weert | 5,73 |
| Valkenburg aan de Geul | 4,43 |
| Lelystad | 7,42 |
| Horst aan de Maas | 3,01 |
| Oude IJsselstreek | 5,11 |
| Teylingen | 2,50 |
| Utrechtse Heuvelrug | 3,20 |
| Oost Gelre | 3,32 |
| Koggenland | 2,76 |
| Lansingerland | 3,16 |
| Leudal | 2,53 |
| Maasgouw | 3,63 |
| Gemert-Bakel | 3,57 |
| Halderberge | 5,56 |
| Heeze-Leende | 1,61 |
| Laarbeek | 3,27 |
| Reusel-De Mierden | 2,53 |
| Roerdalen | 4,56 |
| Roosendaal | 7,61 |
| Schouwen-Duiveland | 4,74 |
| Aa en Hunze | 3,86 |
| Borger-Odoorn | 4,91 |
| Cuijk | 4,17 |
| Landerd | 3,40 |
| De Wolden | 3,08 |
| Noord-Beveland | 4,16 |
| Wijdemeren | 2,63 |
| Noordenveld | 4,99 |
| Twenterand | 3,73 |
| Westerveld | 3,01 |
| Sint Anthonis | 1,93 |
| Lingewaard | 3,26 |
| Cranendonck | 3,46 |
| Steenwijkerland | 4,55 |
| Moerdijk | 4,14 |
| Echt-Susteren | 5,12 |
| Sluis | 3,36 |
| Drimmelen | 1,95 |
| Bernheze | 2,49 |
| Alphen-Chaam | 3,06 |
| Bergeijk | 2,32 |
| Bladel | 2,47 |
| Gulpen-Wittem | 3,67 |
| Tynaarlo | 3,06 |
| Midden-Drenthe | 3,44 |
| Overbetuwe | 3,22 |
| Hof van Twente | 3,25 |
| Neder-Betuwe | 2,73 |
| Rijssen-Holten | 2,85 |
| Geldrop-Mierlo | 4,88 |
| Olst-Wijhe | 3,12 |
| Dinkelland | 2,63 |
| Westland | 3,54 |
| Midden-Delfland | 2,87 |
| Berkelland | 3,70 |
| Bronckhorst | 2,50 |
| Sittard-Geleen | 7,04 |
| Kaag en Braassem | 3,35 |
| Dantumadiel | 4,95 |
| Zuidplas | 3,76 |
| Peel en Maas | 2,98 |
| Oldambt | 9,65 |
| Zwartewaterland | 2,16 |
| S�dwest-Frysl�n | 6,12 |
| Bodegraven-Reeuwijk | 2,88 |
| Eijsden-Margraten | 2,87 |
| Stichtse Vecht | 3,31 |
| Hollands Kroon | 3,99 |
| Leidschendam-Voorburg | 6,86 |
| Goeree-Overflakkee | 3,88 |
| Pijnacker-Nootdorp | 2,89 |
| Nissewaard | 8,83 |
| Krimpenerwaard | 3,83 |
| De Fryske Marren | 4,08 |
| Gooise Meren | 2,72 |
| Berg en Dal | 5,27 |
| Meierijstad | 3,55 |
| Waadhoeke | 5,83 |
| Westerwolde | 6,62 |
| Midden-Groningen | 8,01 |
| Beekdaelen | 3,84 |
| Montferland | 3,25 |
| Altena | 2,62 |
| West Betuwe | 2,83 |
| Vijfheerenlanden | 4,27 |
| Hoeksche Waard | 3,28 |
| Het Hogeland | 5,40 |
| Westerkwartier | 3,51 |
| Noardeast-Frysl�n | 4,07 |
| Molenlanden | 2,39 |
| Eemsdelta | 10,80 |
Omvang groep volgens gebruikelijke afbakening licht gedaald
Van alle kinderen onder de 18 behoorden eind 2020 6,2 procent tot een gezin waarin minstens één ouder een bijstandsuitkering had. In vergelijking met 2019 is dit percentage onveranderd. In absolute zin is het totale aantal met duizend afgenomen tot 203 duizend.
| Jaar | Reguliere bijstandsregelingen | Tijdelijke regelingen corona |
|---|---|---|
| 2010 | 186,6 | . |
| 2011 | 191,5 | . |
| 2012 | 196,2 | . |
| 2013 | 209,9 | . |
| 2014 | 220,4 | . |
| 2015 | 224,5 | . |
| 2016 | 229,5 | . |
| 2017 | 228,0 | . |
| 2018 | 216,9 | . |
| 2019 | 204,1 | . |
| 2020 | 203,3 | 40,3 |
Gevolgen coronacrisis voor bijstandskinderen
Om de gevolgen van de coronacrisis te verzachten is sinds 1 maart 2020 de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) van kracht. Het doel van deze regeling is om zoveel mogelijk bedrijven te helpen om de coronacrisis te overleven. Zelfstandig ondernemers kunnen uit deze regeling een bedrag krijgen om hun inkomen aan te vullen tot het sociaal minimum.
De Tozo wordt beschouwd als een bijstand-gerelateerde uitkering, waardoor het aantal personen met een bijstand-gerelateerde uitkering vanaf maart 2020 sterk toenam. Het eerste deel van de Tozo liep eind mei 2020 af, maar door verlenging was de regeling eind 2020 nog steeds van kracht. Eind 2020 behoorden 40 duizend minderjarige kinderen extra tot een gezin waarin minstens één ouder een Tozo-uitkering had en geen andere bijstand(-gerelateerde) uitkering.
Ruim kwart bijstandskinderen heeft Nederlandse achtergrond
Eind 2020 waren er bijna 57 duizend bijstandskinderen (exclusief Tozo) met een Nederlandse achtergrond: 28 procent van alle bijstandskinderen. De overige 72 procent van de bijstandskinderen had een migratieachtergrond, met Syrische, Marokkaanse en Turkse achtergrond als grootste subgroepen. In vergelijking met 2019 is de verdeling naar migratieachtergronden niet noemenswaardig veranderd.
Van de 40 duizend extra minderjarige bijstandskinderen als gevolg van Tozo, had 46 procent een Nederlandse achtergrond en 54 procent een migratieachtergrond, met Marokkaanse en Turkse achtergrond als grootste deelgroepen. De groep bijstandskinderen met een Syrische achtergrond als gevolg van Tozo is naar verhouding klein.
| achtergrond | Reguliere bijstandsregelingen | Tijdelijke regelingen corona |
|---|---|---|
| Nederlandse achtergrond | 56,6 | 18,5 |
| Migratieachtergrond | 146,6 | 22,0 |
| waarvan: | . | . |
| Syrië | 27,7 | 0,8 |
| Marokko | 22,1 | 4,1 |
| Turkije | 10,6 | 3,4 |
| Somalië | 10,5 | 0,2 |
| Eritrea | 8,0 | 0,0 |
| Irak | 7,0 | 0,8 |
Relatief weinig dynamiek in de groep bijstandskinderen
Van de 203 duizend minderjarige bijstandskinderen (exclusief Tozo) behoorden 169 duizend zowel eind 2019 als eind 2020 tot een bijstandsgezin. De instroom in 2020 bestond uit 34 duizend nieuwe kinderen, waarvan 8 duizend pasgeborenen. De uitstroom in 2020 bestond uit 35 duizend kinderen, waaronder 12 duizend kinderen die in 2020 meerderjarig werden.
4.2Jongeren met een bijstandsuitkering
Eind 2020 hadden ruim 45 duizend jongeren van 15 tot 27 jaar een bijstandsuitkering. Dat is 1,8 procent van alle jongeren in deze leeftijdscategorie. Dit aantal is ten opzichte van 2019 met ruim 6 duizend gestegen. Daarnaast deden 9 duizend jongeren eind 2020 een beroep op de Tozo.
In recente jaren was het aantal jongeren met een bijstandsuitkering met 51 duizend het hoogst in 2016. Het merendeel van de jongeren met een bijstandsuitkering had een migratieachtergrond (53 procent in 2020). Daarnaast woonden ze vaker op zichzelf (68 procent) dan bij de ouders.
| Jaar | Reguliere bijstandsregelingen | Tijdelijke regelingen corona |
|---|---|---|
| 2010 | 40,0 | . |
| 2011 | 39,4 | . |
| 2012 | 36,8 | . |
| 2013 | 39,9 | . |
| 2014 | 40,1 | . |
| 2015 | 44,2 | . |
| 2016 | 50,6 | . |
| 2017 | 49,2 | . |
| 2018 | 43,1 | . |
| 2019 | 39,2 | . |
| 2020 | 45,6 | 8,9 |
4.3Samenstelling bijstandsgezinnen in 2019
Bijstandsgezinnen
De volgende paragrafen gaan specifiek over de bijstandsgezinnen waar kinderen deel van uitmaken. Deze statistieken worden gemaakt op basis van de integrale inkomens- en vermogensstatistiek (IIVS). In deze statistiek zijn bijstandsgezinnen gedefinieerd als huishoudens waar een bijstandsuitkering over heel 2019 de voornaamste bron van inkomen was. De cijfers betreffen dus een periode voor het begin van de coronacrisis.
Vooral alleenstaande moeders
In 2019 waren er ruim 91 duizend huishoudens met kinderen onder de 18 en een bijstandsuitkering als belangrijkste inkomensbron. Twee op de drie bijstandsgezinnen waren eenoudergezinnen, meestal alleenstaande moeders. Jonge bijstandsgezinnen telden wel vaker dan oudere gezinnen twee ouders. In 40 procent van de bijstandsgezinnen met het jongste kind onder de 6 jaar waren de ouders nog samen, voor gezinnen met het jongste kind tussen 12 en 18 jaar was dit 26 procent.
| Leeftijd jongste kind | Twee ouders - man hoofdkostwinner | Twee ouders - vrouw hoofdkostwinner | Een ouder - man hoofdkostwinner | Een ouder - vrouw hoofdkostwinner |
|---|---|---|---|---|
| 0 tot 6 jaar | 32,2 | 7,5 | 1,3 | 59,1 |
| 6 tot 12 jaar | 23,8 | 5,7 | 3,9 | 66,5 |
| 12 tot 18 jaar | 20,5 | 5,8 | 6,3 | 67,4 |
| Totaal | 26,6 | 6,5 | 3,4 | 63,5 |
| *voorlopige cijfers | ||||
4.4Welvaartspositie van bijstandsgezinnen met kinderen
2 050 euro per maand te besteden
Bijstandsgezinnen met minderjarige kinderen hadden in 2019 een besteedbaar inkomen van gemiddeld 24,6 duizend euro, ofwel 2 050 euro per maand. Dat is gemiddeld duizend euro per jaar meer dan in 2018. Naarmate bijstandsgezinnen zich in een latere levensfase bevinden, ligt het gemiddeld besteedbaar inkomen wat hoger. De jongste gezinnen (jongste kind tot 6 jaar) hadden in 2019 met 1 980 euro gemiddeld 70 euro per maand meer te besteden dan een jaar eerder, de middelste groep (jongste kind 6 tot 12 jaar) ging er gemiddeld 20 euro per maand op vooruit (2 080 euro in 2019) en de oudste groep (jongste kind 12 tot 18 jaar) ontving gemiddeld 2 130 euro per maand, 100 euro meer dan in 2018.
Oudere gezinnen iets welvarender
Meer dan 60 procent van de bijstandsgezinnen behoorde in 2019 tot de 10 procent minst welvarende huishoudens van Nederland. Van de bijstandsgezinnen met de kinderen tussen de 12 en 18 jaar behoorde 34 procent tot de minst welvarende 10 procent huishoudens, van de bijstandsgezinnen met de jongste kinderen was dat meer dan 80 procent.
| leeftijd | Tot het 10e welvaartspercentiel | 10e tot 20e welvaartspercentiel | 20e tot 30e welvaartspercentiel | 30e welvaartspercentiel en hoger |
|---|---|---|---|---|
| 0 tot 6 jaar | 81,2 | 17,8 | 0,8 | 0,2 |
| 6 tot 12 jaar | 56,9 | 40,1 | 2,6 | 0,4 |
| 12 tot 18 jaar | 34,4 | 56,5 | 7,7 | 1,3 |
| Totaal | 61,8 | 34,6 | 3,1 | 0,5 |
| *voorlopige cijfers | ||||
Bijna 9 op de 10 jonge gezinnen lopen risico op armoede
In 2019 liep 86 procent van de jongste bijstandsgezinnen risico op armoede. Dat houdt in dat hun inkomen onder de lage-inkomensgrens van het CBS valt. Dat komt niet alleen door een relatief laag besteedbaar inkomen, maar ook door de relatief grote omvang van deze gezinnen. Het merendeel van de jongste gezinnen bestond in 2019 uit 3 of 4 personen (gemiddeld 3,82 personen). De oudste bijstandsgezinnen waren gemiddeld kleiner (gemiddeld 2,95 personen). Van hen liep 30 procent risico op armoede.
Ook het percentage bijstandsgezinnen met een langdurig armoederisico is hoger onder jonge gezinnen. 53 procent van de jongste gezinnen had al minstens 4 jaar op rij een laag inkomen, ten opzichte van 13 procent van de oudste gezinnen. Het verschil in langdurig armoederisico tussen jonge en oudere bijstandsgezinnen ligt steeds verder uit elkaar. Het percentage jonge gezinnen met een langdurig armoederisico in 2019 is ten opzichte van 2018 1 procentpunt hoger, terwijl het onder de oudere bijstandsgezinnen 1 procentpunt lager is. Ook bij niet-bijstandsgezinnen was deze ontwikkeling zichtbaar.
| leeftijd | 2019* | 2018 |
|---|---|---|
| 0 tot 6 jaar | 53,0 | 51,6 |
| 6 tot 12 jaar | 36,4 | 41,0 |
| 12 tot 18 jaar | 13,3 | 13,9 |
| Totaal | 35,9 | 36,9 |
| *voorlopige cijfers | ||
Ruim 40 procent heeft meer schulden dan bezittingen
Op 1 januari 2019 had 41 procent van de bijstandsgezinnen met minderjarige kinderen een negatief vermogen, dat is 1 procent minder dan begin 2018. Een negatief vermogen betekent dat de schulden groter waren dan de bezittingen. Onder de jongste bijstandsgezinnen was het percentage gezinnen met een negatief vermogen 46 procent. Dat is hoger dan onder gezinnen waarvan het jongste kind 12 tot 18 jaar oud is. Van hen had 35 procent meer schulden dan bezittingen.
Op 1 januari 2019 bedroeg het doorsnee vermogen van bijstandsgezinnen met kinderen 160 euro. Het doorsnee vermogen van gezinnen zonder bijstand met kinderen bedroeg ruim 73 duizend euro. Onder bijstandsgezinnen varieerde dit van 20 euro bij de gezinnen met een jongste kind tot 6 jaar, tot 450 euro bij gezinnen met een jongste kind van 12 tot 18 jaar. Voor alle groepen bijstandsgezinnen is dat in doorsnee enkele tientallen euro’s hoger dan op 1 januari 2018.
Herziening vermogensstatistiek
De vermogenscijfers (met uitkomsten vanaf 2006) zijn herzien. Als gevolg van de beschikbaarheid van gegevens over aanmerkelijk belang, opgebouwde tegoeden in spaar- en beleggingshypotheken en belasting-, toeslag- en zorgschulden zijn de vermogenscijfers gewijzigd. Dat is de reden dat de cijfers over de welvaartspositie en het vermogensniveau uit deze paragraaf niet goed te vergelijken zijn met de cijfers uit eerdere Jeugdmonitors. Op het inkomensniveau en armoederisico heeft de herziening geen invloed en kunnen cijfers dus wel vergeleken worden.
Voor meer informatie over de herziening zie: Herziening van de vermogensstatistiek 2006.
4.5Begrippen
Welvarende huishoudens
Huishoudens worden ingedeeld op basis van een welvaartsmaat waarin zowel informatie over het inkomen als over het vermogen van huishoudens wordt gebruikt. Het resultaat hiervan is dat huishoudens in de laagste welvaartsgroep een laag inkomen én een laag vermogen hebben. Huishoudens in de hoogste welvaartsgroep hebben een hoog inkomen én een hoog vermogen. Door gebruik te maken van deze welvaartsmaat worden zelfstandigen met een incidenteel zeer laag inkomen beter verspreid over de verschillende welvaartsgroepen door rekening te houden met hun vermogen.
Lage-inkomensgrens
Om te bepalen of een huishouden een laag inkomen heeft, wordt het besteedbaar inkomen van een huishouden (exclusief gebonden overdrachten zoals huursubsidie/huurtoeslag) omgerekend tot het gestandaardiseerde inkomen. Vervolgens wordt dit gestandaardiseerde inkomen (met het prijsindexcijfer voor de gezinsconsumptie) herleid naar het prijspeil in 2000. Het resulterende gestandaardiseerde en gedefleerde inkomen is laag wanneer het minder is dan 9 250 euro. Deze grens komt ongeveer overeen met de koopkracht van een bijstandsuitkering voor een alleenstaande in 1979, toen deze op zijn hoogst was.
4.6Meer informatie en literatuur
Meer informatie
Cijfers over het aantal jongeren in bijstandsgezinnen naar regio zijn te vinden op Jeugdmonitor Statline.
Cijfers over laag en langdurig laag inkomen van huishoudens zijn te vinden op Statline.