Jeugdzorg­gebruik en meldingen kinder­mishandeling 2020

Auteur: Rudi Bakker

In 2020 is voor het eerst sinds de decentralisatie van de jeugdzorg in 2015 het aantal jongeren met jeugdzorg gedaald. Deze afname is voor een groot deel toe te schrijven aan een lagere instroom. Vooral in april en mei, tijdens de eerste golf van de corona­pandemie, was deze veel lager dan in dezelfde maanden in 2019. Er werden in 2020 met name door huisartsen minder jongeren aangemeld. Tegelijkertijd nam het aantal meldingen van kindermishandeling toe.

3.1Jeugdzorggebruik in Nederland

Aantal jongeren met jeugdzorg gedaald

In 2020 daalde het aantal jongeren dat jeugdzorg ontving met 3,2 procent tot 429 duizend. Dat komt neer op 9,7 procent van alle jongeren tot 23 jaar. Sinds de invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015 is dit eerste keer dat het aantal jongeren met jeugdzorg afnam.

Toon tabel3.1.1 Jongeren tot 23 jaar met jeugdzorg (x 1 000)Verberg tabel3.1.1 Jongeren tot 23 jaar met jeugdzorg (x 1 000)

3.1.1 Jongeren tot 23 jaar met jeugdzorg (x 1 000)

Jaar	Aantal jeugdzorgjongeren
2015	380,1
2016	404,1
2017	419,6
2018	430,2
2019	443,6
2020*	429,2
* voorlopige cijfers

Grote regionale verschillen

In figuur 3.1.2 is het aandeel jongeren weergegeven dat in 2020 jeugdzorg heeft ontvangen ten opzichte van alle jongeren tot 23 jaar in de gemeente. Vervolgens wordt in figuur 3.1.3 de procentuele verandering van het aantal jeugdzorgjongeren ten opzichte van 2019 getoond. Het is duidelijk te zien dat in sommige gemeenten, zoals Den Helder, Terneuzen, Roerdalen en Stein, het aandeel jongeren met jeugdzorg relatief groot is en dat in deze gemeenten het aantal jongeren met jeugdzorg verder is toegenomen. In Noordoost-Groningen is het percentage jongeren met jeugdzorg hoog en daalde het aantal jongeren met zorg ten opzichte van 2019. In Twente krijgen naar verhouding weinig jongeren jeugdzorg, maar nam hun aantal wel toe. In Oost-Brabant was het aantal jeugdzorgjongeren relatief laag en nam hun aantal in 2020 af.

Toon tabel3.1.2 Aandeel jeugdzorgjongeren per gemeente, 2020*Verberg tabel3.1.2 Aandeel jeugdzorgjongeren per gemeente, 2020*

3.1.2 Aandeel jeugdzorgjongeren per gemeente, 2020*

Gemeente	Aandeel jeugzorgjongeren
's-Gravenhage	10,5
's-Hertogenbosch	9,3
Aa en Hunze	10,7
Aalsmeer	6,2
Aalten	9,1
Achtkarspelen	9,9
Alblasserdam	10,1
Albrandswaard	6,2
Alkmaar	10,4
Almelo	11,0
Almere	9,7
Alphen-Chaam	7,2
Alphen aan den Rijn	12,8
Altena	8,5
Ameland	6,3
Amersfoort	9,1
Amstelveen	7,6
Amsterdam	10,1
Apeldoorn	9,6
Appingedam	11,5
Arnhem	9,8
Assen	14,4
Asten	6,8
Baarle-Nassau	6,2
Baarn	8,7
Barendrecht	7,6
Barneveld	8,5
Beek	12,1
Beekdaelen	11,8
Beemster	7,6
Beesel	12,2
Bergeijk	9,4
Bergen (L.)	8,4
Bergen (NH.)	7,7
Berg en Dal	9,1
Bergen op Zoom	11,1
Berkelland	8,9
Bernheze	9,2
Best	9,2
Beuningen	10,9
Beverwijk	10,4
Bladel	8,3
Blaricum	7,3
Bloemendaal	7,5
Bodegraven-Reeuwijk	9,9
Boekel	7,5
Borger-Odoorn	11,0
Borne	8,6
Borsele	10,4
Boxmeer	9,7
Boxtel	8,9
Breda	8,5
Brielle	6,5
Bronckhorst	9,5
Brummen	9,4
Brunssum	12,8
Bunnik	7,4
Bunschoten	9,1
Buren	9,3
Capelle aan den IJssel	10,6
Castricum	7,2
Coevorden	9,1
Cranendonck	8,6
Cuijk	9,4
Culemborg	8,0
Dalfsen	8,4
Dantumadiel	8,7
De Bilt	7,8
De Fryske Marren	7,7
Delft	9,4
Delfzijl	11,7
Den Helder	13,3
De Ronde Venen	6,3
Deurne	8,5
Deventer	9,1
De Wolden	9,1
Diemen	6,2
Dinkelland	6,8
Doesburg	11,2
Doetinchem	11,0
Dongen	11,5
Dordrecht	11,2
Drechterland	7,3
Drimmelen	8,2
Dronten	8,5
Druten	9,1
Duiven	10,1
Echt-Susteren	13,2
Edam-Volendam	5,7
Ede	8,5
Eemnes	9,0
Eersel	8,8
Eijsden-Margraten	10,5
Eindhoven	7,7
Elburg	7,1
Emmen	12,0
Enkhuizen	10,3
Enschede	9,3
Epe	8,2
Ermelo	10,4
Etten-Leur	9,6
Geertruidenberg	12,4
Geldrop-Mierlo	9,8
Gemert-Bakel	6,9
Gennep	10,2
Gilze en Rijen	10,4
Goeree-Overflakkee	7,4
Goes	11,5
Goirle	10,5
Gooise Meren	8,4
Gorinchem	10,3
Gouda	12,3
Grave	10,5
Groningen	7,5
Gulpen-Wittem	9,7
Haaksbergen	8,5
Haaren	7,9
Haarlem	8,5
Haarlemmermeer	9,6
Halderberge	8,7
Hardenberg	9,7
Harderwijk	9,8
Hardinxveld-Giessendam	8,5
Harlingen	8,9
Hattem	7,5
Heemskerk	9,5
Heemstede	7,5
Heerde	15,6
Heerenveen	9,5
Heerhugowaard	10,9
Heerlen	13,3
Heeze-Leende	8,0
Heiloo	8,2
Hellendoorn	8,1
Hellevoetsluis	8,6
Helmond	7,9
Hendrik-Ido-Ambacht	10,6
Hengelo	9,8
Het Hogeland	11,4
Heumen	8,1
Heusden	11,3
Hillegom	12,5
Hilvarenbeek	8,9
Hilversum	9,1
Hoeksche Waard	9,4
Hof van Twente	8,6
Hollands Kroon	11,0
Hoogeveen	11,7
Hoorn	10,6
Horst aan de Maas	9,7
Houten	8,7
Huizen	9,4
Hulst	10,7
IJsselstein	9,7
Kaag en Braassem	12,4
Kampen	9,0
Kapelle	9,9
Katwijk	10,5
Kerkrade	13,6
Koggenland	8,9
Krimpen aan den IJssel	13,3
Krimpenerwaard	8,4
Laarbeek	6,2
Landerd	8,4
Landgraaf	13,0
Landsmeer	8,6
Langedijk	8,7
Lansingerland	8,5
Laren	7,6
Leeuwarden	10,9
Leiden	10,3
Leiderdorp	11,4
Leidschendam-Voorburg	9,3
Lelystad	10,8
Leudal	12,7
Leusden	8,3
Lingewaard	9,4
Lisse	11,4
Lochem	8,3
Loon op Zand	10,8
Lopik	7,8
Loppersum	10,2
Losser	8,8
Maasdriel	9,4
Maasgouw	11,3
Maassluis	7,2
Maastricht	9,2
Medemblik	9,1
Meerssen	12,1
Meierijstad	8,3
Meppel	11,8
Middelburg	9,7
Midden-Delfland	6,5
Midden-Drenthe	11,2
Midden-Groningen	12,2
Mill en Sint Hubert	7,4
Moerdijk	11,0
Molenlanden	9,7
Montferland	10,3
Montfoort	5,8
Mook en Middelaar	8,0
Neder-Betuwe	7,1
Nederweert	10,9
Nieuwegein	9,9
Nieuwkoop	9,5
Nijkerk	8,6
Nijmegen	8,2
Nissewaard	11,7
Noardeast-Fryslân	9,3
Noord-Beveland	9,8
Noordenveld	10,1
Noordoostpolder	8,9
Noordwijk	11,6
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	7,4
Nunspeet	7,1
Oegstgeest	10,3
Oirschot	8,5
Oisterwijk	10,3
Oldambt	13,7
Oldebroek	7,6
Oldenzaal	8,7
Olst-Wijhe	8,2
Ommen	9,1
Oosterhout	9,5
Oost Gelre	11,2
Ooststellingwerf	9,8
Oostzaan	7,2
Opmeer	7,5
Opsterland	8,7
Oss	10,9
Oude IJsselstreek	10,9
Ouder-Amstel	7,6
Oudewater	8,0
Overbetuwe	10,4
Papendrecht	11,6
Peel en Maas	7,7
Pekela	13,1
Pijnacker-Nootdorp	9,3
Purmerend	8,5
Putten	9,8
Raalte	5,6
Reimerswaal	10,1
Renkum	12,4
Renswoude	6,9
Reusel-DeMierden	7,9
Rheden	12,2
Rhenen	6,5
Ridderkerk	7,9
Rijssen-Holten	9,1
Rijswijk	10,1
Roerdalen	13,6
Roermond	13,0
Roosendaal	10,5
Rotterdam	8,2
Rozendaal	8,5
Rucphen	10,7
Schagen	9,1
Scherpenzeel	8,1
Schiedam	6,2
Schiermonnikoog	8,9
Schouwen-Duiveland	9,2
Simpelveld	10,5
Sint-Michielsgestel	8,2
Sint Anthonis	7,4
Sittard-Geleen	13,4
Sliedrecht	12,2
Sluis	9,1
Smallingerland	11,8
Soest	9,0
Someren	5,9
Son en Breugel	6,7
Stadskanaal	10,9
Staphorst	4,9
Stede Broec	10,5
Steenbergen	9,4
Steenwijkerland	9,3
Stein	11,7
Stichtse Vecht	7,8
Súdwest-Fryslân	9,2
Terneuzen	13,4
Terschelling	6,8
Texel	9,0
Teylingen	11,8
Tholen	9,7
Tiel	15,4
Tilburg	10,2
Tubbergen	6,6
Twenterand	9,3
Tynaarlo	9,9
Tytsjerksteradiel	8,5
Uden	9,7
Uitgeest	7,3
Uithoorn	8,9
Urk	5,6
Utrecht	12,8
Utrechtse Heuvelrug	8,4
Vaals	7,9
Valkenburg aan de Geul	13,1
Valkenswaard	9,2
Veendam	14,3
Veenendaal	12,8
Veere	7,2
Veldhoven	10,0
Velsen	10,9
Venlo	11,0
Venray	9,8
Vijfheerenlanden	7,6
Vlaardingen	7,2
Vlieland	6,6
Vlissingen	11,1
Voerendaal	7,1
Voorschoten	9,6
Voorst	8,7
Vught	9,1
Waadhoeke	8,2
Waalre	8,9
Waalwijk	12,2
Waddinxveen	8,2
Wageningen	7,5
Wassenaar	8,5
Waterland	7,2
Weert	11,9
Weesp	8,0
West Betuwe	7,6
Westerkwartier	9,8
Westerveld	10,8
Westervoort	13,1
Westerwolde	9,2
Westland	8,9
West Maas en Waal	8,9
Weststellingwerf	9,4
Westvoorne	5,5
Wierden	7,5
Wijchen	9,3
Wijdemeren	8,1
Wijk bij Duurstede	10,4
Winterswijk	10,4
Woensdrecht	8,3
Woerden	7,6
Wormerland	6,8
Woudenberg	8,6
Zaanstad	12,0
Zaltbommel	12,6
Zandvoort	8,5
Zeewolde	10,6
Zeist	10,0
Zevenaar	11,6
Zoetermeer	11,0
Zoeterwoude	10,1
Zuidplas	9,2
Zundert	6,6
Zutphen	11,3
Zwartewaterland	7,6
Zwijndrecht	13,3
Zwolle	9,7
* voorlopige cijfers

Toon tabel3.1.3 Ontwikkeling aantal jeugdzorgjongeren per gemeente, 2019-2020*Verberg tabel3.1.3 Ontwikkeling aantal jeugdzorgjongeren per gemeente, 2019-2020*

3.1.3 Ontwikkeling aantal jeugdzorgjongeren per gemeente, 2019-2020*

Gemeente	Verandering
's-Gravenhage	-1,7
's-Hertogenbosch	-4,4
Aa en Hunze	1,1
Aalsmeer	-10,1
Aalten	-0,5
Achtkarspelen	3,1
Alblasserdam	-1,1
Albrandswaard	3,0
Alkmaar	0,6
Almelo	0,4
Almere	0,7
Alphen-Chaam	-11,1
Alphen aan den Rijn	1,6
Altena	-4,5
Ameland	.
Amersfoort	-4,6
Amstelveen	2,6
Amsterdam	-1,7
Apeldoorn	-8,2
Appingedam	-3,5
Arnhem	-4,6
Assen	1,5
Asten	-3,5
Baarle-Nassau	.
Baarn	-0,2
Barendrecht	-1,8
Barneveld	-2,3
Beek	11,4
Beekdaelen	2,3
Beemster	6,8
Beesel	4,9
Bergeijk	5,6
Bergen (L.)	-1,9
Bergen (NH.)	-9,9
Berg en Dal	2,6
Bergen op Zoom	-4,7
Berkelland	-1,5
Bernheze	-0,5
Best	-8,2
Beuningen	0,7
Beverwijk	-2,9
Bladel	3,7
Blaricum	4,1
Bloemendaal	2,5
Bodegraven-Reeuwijk	-1,7
Boekel	-1,8
Borger-Odoorn	2,8
Borne	2,3
Borsele	-1,8
Boxmeer	-5,0
Boxtel	-12,3
Breda	2,5
Brielle	-9,3
Bronckhorst	-2,5
Brummen	-1,1
Brunssum	-4,2
Bunnik	-5,5
Bunschoten	-8,7
Buren	1,2
Capelle aan den IJssel	3,9
Castricum	3,3
Coevorden	0,9
Cranendonck	2,1
Cuijk	-1,3
Culemborg	-5,1
Dalfsen	-4,6
Dantumadiel	-4,3
De Bilt	-2,4
De Fryske Marren	-7,6
Delft	1,8
Delfzijl	-1,4
Den Helder	1,2
De Ronde Venen	-8,9
Deurne	-11,1
Deventer	0,1
De Wolden	-0,7
Diemen	1,5
Dinkelland	6,3
Doesburg	-8,3
Doetinchem	-1,1
Dongen	-3,1
Dordrecht	0,9
Drechterland	-13,4
Drimmelen	-13,4
Dronten	-2,9
Druten	-7,8
Duiven	-9,6
Echt-Susteren	-3,1
Edam-Volendam	2,4
Ede	-5,1
Eemnes	-1,8
Eersel	8,3
Eijsden-Margraten	0,3
Eindhoven	-8,4
Elburg	-2,4
Emmen	-4,1
Enkhuizen	-17,2
Enschede	5,6
Epe	-5,0
Ermelo	-3,9
Etten-Leur	-10,6
Geertruidenberg	-2,8
Geldrop-Mierlo	-6,6
Gemert-Bakel	-5,7
Gennep	-3,6
Gilze en Rijen	-5,7
Goeree-Overflakkee	-11,9
Goes	-1,0
Goirle	2,3
Gooise Meren	-0,9
Gorinchem	-3,0
Gouda	-4,3
Grave	-6,0
Groningen	0,0
Gulpen-Wittem	4,3
Haaksbergen	1,0
Haaren	-8,2
Haarlem	1,4
Haarlemmermeer	1,1
Halderberge	-5,3
Hardenberg	0,2
Harderwijk	-4,5
Hardinxveld-Giessendam	-0,2
Harlingen	-3,5
Hattem	-10,8
Heemskerk	-4,5
Heemstede	1,7
Heerde	4,2
Heerenveen	-2,7
Heerhugowaard	-2,5
Heerlen	0,7
Heeze-Leende	7,9
Heiloo	2,7
Hellendoorn	-0,8
Hellevoetsluis	-7,6
Helmond	-4,5
Hendrik-Ido-Ambacht	0,1
Hengelo	3,4
Het Hogeland	-5,7
Heumen	-2,4
Heusden	-1,0
Hillegom	-3,5
Hilvarenbeek	6,3
Hilversum	0,4
Hoeksche Waard	-3,6
Hof van Twente	-8,0
Hollands Kroon	2,1
Hoogeveen	-3,2
Hoorn	-7,7
Horst aan de Maas	-6,6
Houten	-1,3
Huizen	-2,9
Hulst	2,8
IJsselstein	-1,0
Kaag en Braassem	1,7
Kampen	-9,5
Kapelle	1,7
Katwijk	-3,2
Kerkrade	2,9
Koggenland	-6,8
Krimpen aan den IJssel	-1,9
Krimpenerwaard	-3,0
Laarbeek	-4,1
Landerd	-14,9
Landgraaf	-5,9
Landsmeer	0,8
Langedijk	-1,0
Lansingerland	-3,6
Laren	-0,9
Leeuwarden	-2,5
Leiden	-2,8
Leiderdorp	-3,1
Leidschendam-Voorburg	-2,6
Lelystad	4,3
Leudal	-3,0
Leusden	-7,5
Lingewaard	-0,2
Lisse	0,5
Lochem	0,1
Loon op Zand	-16,7
Lopik	-7,7
Loppersum	-6,9
Losser	-1,2
Maasdriel	3,3
Maasgouw	-8,0
Maassluis	-7,3
Maastricht	-4,6
Medemblik	-10,6
Meerssen	2,0
Meierijstad	-2,5
Meppel	4,5
Middelburg	5,2
Midden-Delfland	-4,8
Midden-Drenthe	-5,4
Midden-Groningen	-3,8
Mill en Sint Hubert	-25,4
Moerdijk	-7,5
Molenlanden	-4,7
Montferland	-2,4
Montfoort	-19,3
Mook en Middelaar	-9,9
Neder-Betuwe	-7,6
Nederweert	-1,4
Nieuwegein	3,3
Nieuwkoop	-3,2
Nijkerk	-1,3
Nijmegen	0,7
Nissewaard	-3,4
Noardeast-Fryslân	4,6
Noord-Beveland	-19,9
Noordenveld	-0,5
Noordoostpolder	-4,8
Noordwijk	3,5
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	-6,0
Nunspeet	-8,9
Oegstgeest	0,7
Oirschot	-4,4
Oisterwijk	-4,4
Oldambt	-0,8
Oldebroek	-10,0
Oldenzaal	0,3
Olst-Wijhe	-0,3
Ommen	4,6
Oosterhout	-6,5
Oost Gelre	0,8
Ooststellingwerf	-1,6
Oostzaan	-3,7
Opmeer	-13,0
Opsterland	-3,7
Oss	-5,9
Oude IJsselstreek	-1,2
Ouder-Amstel	-2,7
Oudewater	-6,3
Overbetuwe	-10,6
Papendrecht	-2,8
Peel en Maas	1,9
Pekela	-4,6
Pijnacker-Nootdorp	-8,1
Purmerend	-2,0
Putten	-20,1
Raalte	-13,8
Reimerswaal	-2,8
Renkum	-7,1
Renswoude	-2,4
Reusel-DeMierden	1,1
Rheden	-0,2
Rhenen	-12,4
Ridderkerk	0,7
Rijssen-Holten	14,3
Rijswijk	-1,0
Roerdalen	7,0
Roermond	0,3
Roosendaal	-8,7
Rotterdam	-20,9
Rozendaal	.
Rucphen	3,2
Schagen	3,5
Scherpenzeel	-1,6
Schiedam	-10,1
Schiermonnikoog	.
Schouwen-Duiveland	-3,1
Simpelveld	4,6
Sint-Michielsgestel	-2,8
Sint Anthonis	-7,3
Sittard-Geleen	-0,9
Sliedrecht	-1,1
Sluis	1,9
Smallingerland	-1,1
Soest	-1,4
Someren	-12,4
Son en Breugel	-9,1
Stadskanaal	-10,8
Staphorst	-5,3
Stede Broec	-3,4
Steenbergen	-0,6
Steenwijkerland	-2,2
Stein	6,9
Stichtse Vecht	-8,9
Súdwest-Fryslân	1,9
Terneuzen	4,2
Terschelling	.
Texel	3,9
Teylingen	-6,3
Tholen	-15,8
Tiel	7,7
Tilburg	-3,1
Tubbergen	3,0
Twenterand	9,7
Tynaarlo	1,6
Tytsjerksteradiel	-7,6
Uden	-7,3
Uitgeest	-11,7
Uithoorn	3,8
Urk	-2,0
Utrecht	-1,0
Utrechtse Heuvelrug	2,8
Vaals	1,7
Valkenburg aan de Geul	9,5
Valkenswaard	-3,0
Veendam	-2,4
Veenendaal	0,7
Veere	3,1
Veldhoven	0,2
Velsen	2,0
Venlo	-5,0
Venray	-3,3
Vijfheerenlanden	-9,4
Vlaardingen	-8,5
Vlieland	.
Vlissingen	7,4
Voerendaal	-7,3
Voorschoten	4,9
Voorst	7,9
Vught	-5,0
Waadhoeke	3,1
Waalre	-7,0
Waalwijk	-3,2
Waddinxveen	2,2
Wageningen	-0,2
Wassenaar	2,5
Waterland	-4,3
Weert	-2,3
Weesp	5,0
West Betuwe	-8,3
Westerkwartier	-1,4
Westerveld	-2,7
Westervoort	-6,0
Westerwolde	-13,0
Westland	-2,6
West Maas en Waal	5,0
Weststellingwerf	-2,3
Westvoorne	-18,8
Wierden	16,3
Wijchen	-3,3
Wijdemeren	1,6
Wijk bij Duurstede	-2,1
Winterswijk	6,5
Woensdrecht	-16,3
Woerden	-1,7
Wormerland	-8,6
Woudenberg	-10,6
Zaanstad	-3,8
Zaltbommel	7,3
Zandvoort	3,7
Zeewolde	-6,3
Zeist	-2,7
Zevenaar	-6,2
Zoetermeer	-10,5
Zoeterwoude	-2,1
Zuidplas	0,5
Zundert	-9,2
Zutphen	-3,5
Zwartewaterland	4,9
Zwijndrecht	-5,1
Zwolle	-4,0
* voorlopige cijfers

3.2Instroom jeugdzorg in 2019 en 2020 vergeleken

Minder nieuwe jeugdzorgtrajecten gestart

De daling van het aantal jongeren met jeugdzorg wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door een lagere instroom. Deze nam in 2020 met 12 procent af. Vooral in de april en mei, tijdens de eerste golf van de coronapandemie, was de instroom lager. Er werden toen ruim 30 procent minder nieuwe jeugdzorgtrajecten gestart dan in dezelfde periode in 2019. De daling deed zich zowel voor in gemeenten die in 2020 minder jongeren met jeugdzorg hadden dan in 2019, als in gemeenten die er meer hadden.

In de maanden juni, november en december was het verschil in instroom tussen 2019 en 2020 het kleinst. In de gemeenten waar het aantal jeugdhulpjongeren in 2020 groeide, werden in deze maanden meer jeugdzorgtrajecten gestart dan in 2019.

Toon tabel3.2.1 Instroom jeugdzorg, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Verberg tabel3.2.1 Instroom jeugdzorg, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)

3.2.1 Instroom jeugdzorg, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)

Maand	Totaal	Gemeenten met daling	Gemeenten met stijging
Jan	-9,7	-13,1	-0,9
Feb	-10,9	-14,6	-1,9
Mrt	-14,7	-17,7	-7,0
Apr	-30,7	-32,7	-25,1
Mei	-31,3	-33,5	-25,7
Jun	-2,2	-6,8	9,4
Jul	-9,5	-11,1	-5,1
Aug	-5,2	-7,8	1,0
Sep	-8,3	-10,7	-2,6
Okt	-12,0	-16,2	-2,0
Nov	-1,1	-4,9	8,3
Dec	-3,1	-7,7	8,9
* voorlopige cijfers

Instroom bestaat voornamelijk uit jeugdhulptrajecten

Van de ruim 263 duizend nieuwe jeugdzorgtrajecten in 2020 ging het in 94 procent van de gevallen om jeugdhulp. Er werden in alle maanden van 2020 minder jeugdhulptrajecten gestart dan in 2019. In april en mei was de instroom een derde lager. Ook bij jeugdreclassering werden in deze maanden aanmerkelijk minder maatregelen begonnen dan in 2019. In de maanden maart en oktober startten ruim 20 procent minder jeugdbeschermingsmaatregelen.

Toon tabel3.2.2 Instroom jeugdzorg naar type, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Verberg tabel3.2.2 Instroom jeugdzorg naar type, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)

3.2.2 Instroom jeugdzorg naar type, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)

Maand	Jeugdhulp	Jeugdbescherming	Jeugdreclassering
Jan	-9,6	-16,8	6,9
Feb	-11,4	-4,3	0,0
Mrt	-14,4	-21,3	-12,7
Apr	-31,2	-14,1	-43,4
Mei	-32,4	-5,3	-32,2
Jun	-2,4	9,0	-18,3
Jul	-9,4	-8,1	-15,1
Aug	-5,2	-3,2	-9,9
Sep	-8,4	-12,0	4,5
Okt	-11,4	-23,8	-10,6
Nov	-0,6	-6,1	-14,0
Dec	-2,1	-15,0	-8,2
* voorlopige cijfers

Verwijzingen jeugdhulp door huisartsen het meest gedaald

In 2020 zijn bijna 90 duizend nieuw gestarte jeugdhulptrajecten verwezen door een huisarts, 83 duizend door de gemeente en 91 duizend trajecten via een andere verwijzing. Van deze laatste groep had 27 duizend trajecten geen verwijzer. Dit betreft de vrij toegankelijke jeugdhulp. Jeugdbescherming en jeugdreclassering worden altijd door een gerechtelijke instantie geïnitieerd, daarom zijn deze in dit overzicht achterwege gelaten.

Er werden in 2020 ruim 17 procent minder nieuwe trajecten jeugdhulp doorverwezen door een huisarts dan in 2019. In april en mei bedroeg deze daling 40 procent. Het aandeel verwijzingen door de huisarts krimpt overigens al sinds 2015, ten gunste van verwijzingen via de gemeentelijke toegang. Gemeenten zijn in de afgelopen jaren nadrukkelijker gaan samenwerken met huisartsen om de positie van de gemeente als eerste toegang tot de jeugdzorg te verstevigen. Het aantal verwijzingen via de gemeente nam in 2020 met 8 procent af.

Toon tabel3.2.3 Instroom jeugdzorg naar verwijzer, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Verberg tabel3.2.3 Instroom jeugdzorg naar verwijzer, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)

3.2.3 Instroom jeugdzorg naar verwijzer, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)

Maand	Gemeentelijke toegang	Huisarts	Overige verwijzers
Jan	-2,13	-16,62	-9,55
Feb	-6,76	-13,77	-11,09
Mrt	-5,68	-20,7	-15,55
Apr	-22,84	-39,94	-27,89
Mei	-22,67	-38,93	-31,41
Jun	3,72	-10,86	1,47
Jul	-6,1	-12,35	-9,87
Aug	-3,68	-12,2	-0,2
Sep	-13,15	-3,89	-8,4
Okt	-13,1	-13,91	-9,22
Nov	0,02	-0,51	-2,64
Dec	-7,01	-0,96	-2,51
* voorlopige cijfers

Afname aandeel herhaald beroep

Bij nieuw aangevangen jeugdzorgtrajecten wordt gekeken of de jongere in de afgelopen vijf jaar al eerder een jeugdzorgtraject had van hetzelfde type: jeugdhulp, ondertoezichtstelling, voogdij of jeugdreclassering. Als dit het geval is, spreken we van herhaald beroep. Gedurende 2019 is het aandeel herhaald beroep afgenomen, waarna in januari 2020 een kleine opleving volgde. Dit laatste is te wijten aan het verlengen van trajecten die om administratieve reden in december worden gestopt en in januari als nieuw traject worden geregistreerd. Het aandeel herhaald beroep daalde hierna van 24,6 procent in februari 2020 naar 20,9 procent in mei 2020 en nam vervolgens verder af naar 18,1 procent in augustus. Ter vergelijking, in 2019 ging het gemiddeld om 25 procent. Tegen het eind van 2020 stabiliseerde het aandeel herhaald beroep op 19 procent.

Toon tabel3.2.4 Aandeel herhaald beroep bij instroom jeugdzorg (% )Verberg tabel3.2.4 Aandeel herhaald beroep bij instroom jeugdzorg (% )

3.2.4 Aandeel herhaald beroep bij instroom jeugdzorg (% )

Jaar	Maand	Herhaald beroep
2019	jan, 2019	34,2
2019	feb, 2019	28,5
2019	mrt, 2019	27,9
2019	apr, 2019	26,3
2019	mei, 2019	26,6
2019	jun, 2019	25,9
2019	jul, 2019	25,8
2019	aug, 2019	25,0
2019	sep, 2019	24,9
2019	okt, 2019	24,9
2019	nov, 2019	25,7
2019	dec, 2019	25,2
2020*	jan, 2020*	29,5
2020*	feb, 2020*	24,6
2020*	mrt, 2020*	24,2
2020*	apr, 2020*	23,2
2020*	mei, 2020*	20,9
2020*	jun, 2020*	21,1
2020*	jul, 2020*	19,3
2020*	aug, 2020*	18,1
2020*	sep, 2020*	19,4
2020*	okt, 2020*	18,5
2020*	nov, 2020*	19,2
2020*	dec, 2020*	19,3
* voorlopige cijfers

3.3Adviezen en meldingen kindermishandeling

Meer adviezen en meldingen kindermishandeling in 2020

In 2020 werden door Veilig Thuis organisaties ruim 63 duizend adviezen gegeven over kindermishandeling, dat is een toename van 20 procent ten opzichte van 2019.

Het aantal meldingen van kindermisbruik nam toe van bijna 56 duizend in 2019 naar ruim 62 duizend in 2020, een stijging van 12 procent. Het aantal meldingen was in de maanden april, mei en oktober 2020 niet hoger dan in dezelfde maanden in 2019.

Toon tabel3.3.1 Adviezen en meldingen kindermishandeling, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Verberg tabel3.3.1 Adviezen en meldingen kindermishandeling, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)

3.3.1 Adviezen en meldingen kindermishandeling, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)

Maand	Adviezen	Meldingen
Jan	55,1	59,6
Feb	20,9	25,0
Mrt	15,1	27,7
Apr	9,0	6,0
Mei	5,0	5,0
Jun	42,8	24,8
Jul	20,0	-5,6
Aug	35,0	15,5
Sep	26,0	9,1
Okt	8,0	-2,2
Nov	15,6	7,8
Dec	18,1	5,3
* voorlopige cijfers

Wisselend beeld veiligheid in gezinnen tijdens coronapandemie

Volgens het Nederlands Jeugdinstituut (2021) is er in de literatuur sprake van een wisselend beeld over de veiligheid in gezinnen gedurende de coronapandemie. Enerzijds zijn er aanwijzingen dat wanneer gezinnen vaker gedwongen thuiszitten, dit tot meer spanningen en conflicten leidt, en in het meest ernstige geval tot meer huiselijk geweld en kindermishandeling. Anderzijds zijn er aanwijzingen dat er geen verandering in de mate van veiligheid was, en dat deze zelfs zou zijn verbeterd doordat de rust in sommige gezinnen was toegenomen tijdens de lockdown. Daarnaast geven de adviezen en meldingen bij Veilig Thuis vermoedelijk een onvolledig beeld van alle gevallen van kindermishandeling, omdat niet elke situatie van kindermishandeling leidt tot een advies of melding bij Veilig Thuis.

Vooral vaker adviezen gevraagd door niet beroepsmatig betrokkenen

De stijging van het aantal gevraagde adviezen over kindermishandeling in 2020 is grotendeels toe te schrijven aan niet-beroepsmatige betrokkenen, zoals familieleden of buren. Het aantal door hen gevraagde adviezen nam met 8 duizend toe tot 28 duizend. Ongeveer 34 duizend adviezen werden gevraagd door beroepsmatig betrokken personen, zoals politieagenten, sociaal werkers of artsen. Dit waren er ruim 3 duizend meer dan in 2019. In de maanden mei, april en oktober van 2020 daalde het aantal gevraagde adviezen van beroepsmatige aanvragers vergeleken met een jaar eerder, terwijl die van niet-beroepsmatige aanvragers steeg.

Toon tabel3.3.2 Adviezen kindermishandeling naar betrokkenheid, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Verberg tabel3.3.2 Adviezen kindermishandeling naar betrokkenheid, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)

3.3.2 Adviezen kindermishandeling naar betrokkenheid, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)

Maand	Beroepsmatig	Niet-beroepsmatig
Jan	52,7	70,0
Feb	16,2	35,8
Mrt	10,0	32,3
Apr	-2,2	34,1
Mei	-8,5	34,5
Jun	20,3	89,6
Jul	6,4	44,4
Aug	13,1	63,5
Sep	16,3	42,1
Okt	-3,0	27,1
Nov	7,3	31,8
Dec	10,1	32,4
* voorlopige cijfers

Merendeel meldingen door beroepsmatig betrokkenen

Veruit de meeste meldingen van kindermishandeling (83 procent) werden in 2020 gedaan door beroepsmatig betrokkenen. Het betrof 52 duizend meldingen, 5 duizend meer dan in 2019. Het aantal meldingen door niet-beroepsmatig betrokkenen steeg in deze periode van 7,6 duizend naar 9,6 duizend. Ook bij de meldingen is het verschil tussen beide soorten betrokkenen het grootst in de coronamaanden april en mei. Waar de beroepsmatig betrokkenen in 2020 in deze maanden vrijwel evenveel meldingen deden als in dezelfde periode in 2019, steeg het aantal meldingen van niet-beroepsmatig betrokkenen met 45 procent.

Toon tabel3.3.3 Meldingen kindermishandeling naar betrokkenheid, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Verberg tabel3.3.3 Meldingen kindermishandeling naar betrokkenheid, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)

3.3.3 Meldingen kindermishandeling naar betrokkenheid, 2020* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)

Maand	Beroepsmatig	Niet-beroepsmatig
Jan	59,7	65,4
Feb	29,6	8,5
Mrt	30,5	20,2
Apr	2,0	45,2
Mei	-0,2	45
Jun	23,4	41,4
Jul	-6,7	5,7
Aug	11,6	38,4
Sep	8,3	17,4
Okt	-2,6	3,5
Nov	6,1	19,8
Dec	2,9	28,0
* voorlopige cijfers

3.4Begrippen

Jeugdhulp

Hulp en zorg zoals deze bedoeld en beschreven is in de Jeugdwet (2014). Het betreft hulp en zorg aan jongeren en hun ouders bij psychische, psychosociale en of gedragsproblemen, een verstandelijke beperking van de jongere, of opvoedingsproblemen van de ouders.

Jeugdbescherming

Een maatregel die de rechter dwingend oplegt. Het doel van de kinderbeschermingsmaatregelen is het opheffen van de bedreiging voor de veiligheid en ontwikkeling van het kind. Een kind of jongere wordt dan ‘onder toezicht gesteld’ of ‘onder voogdij geplaatst’.

Jeugdreclassering

Een combinatie van begeleiding en controle voor jongeren vanaf 12 jaar, die voor hun 18e verjaardag met de politie of leerplichtambtenaar in aanraking zijn geweest en een proces-verbaal hebben gekregen. Indien gewenst kan het jeugdstrafrecht eveneens worden toegepast op jongvolwassenen in de leeftijd 18 tot en met 22 jaar. De jongere krijgt op maat gesneden begeleiding van een jeugdreclasseringswerker om te voorkomen dat hij of zij opnieuw de fout ingaat.

Advies kindermishandeling

Een op de behoefte van de adviesvrager afgestemde set van aanwijzingen, raadgevingen en tips die Veilig Thuis met de adviesvrager deelt, met als doel de adviesvrager in staat te stellen zelf verder te kunnen handelen in situaties van huiselijk geweld en/of kindermishandeling of bij een vermoeden daarvan. De adviesvrager blijft zelf verantwoordelijk voor eventuele verdere stappen, Veilig Thuis onderneemt geen enkele verdere actie richting de directbetrokkenen bij het huiselijk geweld of de kindermishandeling.

Melding kindermishandeling

Het kenbaar maken aan Veilig Thuis van een situatie of vermoeden van huiselijk geweld en/of kindermishandeling met vermelding van de persoonsgegevens van de betrokkene(n). Het verschil met een advies is dat bij een melding de verantwoordelijkheid voor het zicht op de veiligheid van de directbetrokkenen is overgedragen van de melder aan Veilig Thuis.

3.5Meer informatie en literatuur

Meer informatie

In de onderzoeksbeschrijvingen Beleidsinformatie Jeugd en Huiselijk geweld en kindermishandeling staat beschreven hoe de cijfers worden samengesteld.

Cijfers over jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering en over kindermishandeling zijn te vinden in Jeugdmonitor StatLine.

De ontwikkeling van de jeugdhulp is nader beschreven in de rapportage Jeugdhulp 2020.

De ontwikkeling van de jeugdbescherming en jeugdreclassering is nader beschreven in de rapportage Jeugdbescherming en jeugdreclassering 2020.

Literatuur

Nederlands Jeugdinstituut (2021). Effect van corona op jeugd, gezin en jeugdveld. Een literatuuroverzicht.