Jongeren in Nederland
Op 1 januari 2020 telde Nederland bijna 4,9 miljoen jongeren tot 25 jaar, van wie ruim een kwart een migratieachtergrond heeft. In 2019 werden baby’s vaker geboren bij een oudere moeder dan in voorgaande jaren. Bijna 1 op de 6 minderjarigen woont in een eenouderhuishouden.
2.1Trends in aantal jongeren
Bijna 4,9 miljoen jongeren
Nederland telde begin 2020 bijna 4,9 miljoen jongeren van 0 tot 25 jaar. Onder hen waren 3,3 miljoen minderjarigen (0 tot 18 jaar) en ruim 1,5 miljoen jongvolwassenen (18 tot 25 jaar). Het aantal kinderen van 4 tot 12 jaar bedroeg bijna 1,5 miljoen.
Het aandeel jongeren in de totale bevolking daalt, onder andere doordat ouderen langer dan voorheen blijven leven. Begin 2020 was 28 procent van de bevolking jonger dan 25 jaar, terwijl dat percentage in 2000 op 30 lag. Volgens de meest recente bevolkingsprognose van het CBS is het aandeel jongeren in 2030 27 procent, hoewel het aantal jongeren dan ten opzichte van begin 2020 licht is toegenomen tot ruim 4,9 miljoen. Over tien jaar zal het aandeel minderjarigen binnen de totale groep jongeren zijn gestegen ten opzichte van het aandeel jongvolwassenen.
Minder baby’s
Tussen 2000 en 2020 is het aantal kinderen van 0 tot 4 jaar met 103 duizend afgenomen tot 687 duizend. Dit werd met name veroorzaakt door de afname van het aantal geboorten van 200 duizend in 1999 tot 170 duizend in 2019. Naar verwachting gaat het aantal 0- tot 4‑jarigen in de jaren twintig weer toenemen. Die toename komt deels doordat er dan meer vrouwen van rond de 30 zijn dan nu, en deels doordat er wordt verwacht dat het huidige lage aantal geboorten bij twintigers in de toekomst tot meer geboorten bij dertigers zal leiden. De huidige generatie vrouwen krijgt hun kinderen op latere leeftijd dan eerdere generaties vrouwen, maar ze krijgen naar verwachting niet veel minder kinderen dan in de jaren tien van deze eeuw.
| leeftijd | 0 tot 4 jaar | 4 tot 12 jaar | 12 tot 18 jaar | 18 tot 25 jaar |
|---|---|---|---|---|
| 2000 | 0,7902 | 1,5826 | 1,1187 | 1,3375 |
| 2001 | 0,8074 | 1,5888 | 1,1365 | 1,3380 |
| 2002 | 0,8187 | 1,5935 | 1,1577 | 1,3411 |
| 2003 | 0,8203 | 1,5930 | 1,1802 | 1,3484 |
| 2004 | 0,8175 | 1,5915 | 1,1947 | 1,3528 |
| 2005 | 0,8026 | 1,5951 | 1,1999 | 1,3597 |
| 2006 | 0,7842 | 1,5957 | 1,2018 | 1,3586 |
| 2007 | 0,7654 | 1,5940 | 1,2050 | 1,3587 |
| 2008 | 0,7458 | 1,5984 | 1,2019 | 1,3721 |
| 2009 | 0,7384 | 1,5984 | 1,1915 | 1,4022 |
| 2010 | 0,7374 | 1,5931 | 1,1841 | 1,4268 |
| 2011 | 0,7374 | 1,5797 | 1,1850 | 1,4465 |
| 2012 | 0,7360 | 1,5616 | 1,1891 | 1,4575 |
| 2013 | 0,7262 | 1,5407 | 1,1966 | 1,4640 |
| 2014 | 0,7120 | 1,5241 | 1,2067 | 1,4655 |
| 2015 | 0,7031 | 1,5101 | 1,2160 | 1,4679 |
| 2016 | 0,6957 | 1,4952 | 1,2257 | 1,4679 |
| 2017 | 0,6940 | 1,4856 | 1,2245 | 1,4793 |
| 2018 | 0,6937 | 1,4775 | 1,2150 | 1,4933 |
| 2019 | 0,6872 | 1,4730 | 1,1975 | 1,5140 |
| 2020 | 0,6867 | 1,4680 | 1,1826 | 1,5326 |
| 2021 | 0,6889 | 1,4637 | 1,1760 | 1,5666 |
| 2022 | 0,6937 | 1,4555 | 1,1681 | 1,5912 |
| 2023 | 0,7027 | 1,4456 | 1,1656 | 1,6024 |
| 2024 | 0,7137 | 1,4417 | 1,1638 | 1,5967 |
| 2025 | 0,7287 | 1,4402 | 1,1600 | 1,5841 |
| 2026 | 0,7443 | 1,4448 | 1,1547 | 1,5630 |
| 2027 | 0,7598 | 1,4484 | 1,1492 | 1,5499 |
| 2028 | 0,7738 | 1,4604 | 1,1392 | 1,5387 |
| 2029 | 0,7860 | 1,4746 | 1,1306 | 1,5281 |
| 2030 | 0,7960 | 1,4944 | 1,1238 | 1,5188 |
2.2Woonplaats van jongeren
Het hoogste percentage jongeren is te vinden op Urk. Begin 2020 was 44 procent van de inwoners op Urk jonger dan 25 jaar, tegenover 28 procent in het hele land. Staphorst stond met 37 procent op de tweede plek. In beide gemeenten wonen relatief veel bevindelijk gereformeerden, die relatief grote gezinnen hebben (CBS, 12 mei 2017). Twintig jaar geleden stond Urk ook al boven aan de ranglijst met 52 procent jongeren. Aan de randen van Nederland liggen de gemeenten met de laagste aandelen jongeren, vooral in Limburg en Zeeland, provincies met respectievelijk 24 en 26 procent jongeren. De provincie Flevoland heeft het hoogste aandeel jongeren, daar is 32 procent jonger dan 25 jaar.
| gemeentenaam | Percentage 0- tot 25-jarigen |
|---|---|
| Appingedam | 25 |
| Delfzijl | 25 |
| Groningen (gemeente) | 34 |
| Loppersum | 26 |
| Almere | 31 |
| Stadskanaal | 25 |
| Veendam | 26 |
| Zeewolde | 31 |
| Achtkarspelen | 30 |
| Ameland | 26 |
| Harlingen | 26 |
| Heerenveen | 27 |
| Leeuwarden | 30 |
| Ooststellingwerf | 25 |
| Opsterland | 28 |
| Schiermonnikoog | 19 |
| Smallingerland | 28 |
| Terschelling | 27 |
| Vlieland | 24 |
| Weststellingwerf | 26 |
| Assen | 28 |
| Coevorden | 26 |
| Emmen | 26 |
| Hoogeveen | 28 |
| Meppel | 28 |
| Almelo | 28 |
| Borne | 28 |
| Dalfsen | 29 |
| Deventer | 28 |
| Enschede | 31 |
| Haaksbergen | 26 |
| Hardenberg | 30 |
| Hellendoorn | 28 |
| Hengelo (O.) | 27 |
| Kampen | 32 |
| Losser | 26 |
| Noordoostpolder | 31 |
| Oldenzaal | 27 |
| Ommen | 28 |
| Raalte | 27 |
| Staphorst | 37 |
| Tubbergen | 30 |
| Urk | 44 |
| Wierden | 29 |
| Zwolle | 30 |
| Aalten | 27 |
| Apeldoorn | 27 |
| Arnhem | 29 |
| Barneveld | 35 |
| Beuningen | 26 |
| Brummen | 24 |
| Buren | 27 |
| Culemborg | 28 |
| Doesburg | 24 |
| Doetinchem | 27 |
| Druten | 27 |
| Duiven | 27 |
| Ede | 31 |
| Elburg | 31 |
| Epe | 26 |
| Ermelo | 28 |
| Harderwijk | 30 |
| Hattem | 29 |
| Heerde | 27 |
| Heumen | 26 |
| Lochem | 24 |
| Maasdriel | 27 |
| Nijkerk | 30 |
| Nijmegen | 31 |
| Oldebroek | 30 |
| Putten | 30 |
| Renkum | 23 |
| Rheden | 25 |
| Rozendaal | 29 |
| Scherpenzeel | 32 |
| Tiel | 28 |
| Voorst | 27 |
| Wageningen | 35 |
| Westervoort | 25 |
| Winterswijk | 26 |
| Wijchen | 27 |
| Zaltbommel | 32 |
| Zevenaar | 25 |
| Zutphen | 27 |
| Nunspeet | 31 |
| Dronten | 30 |
| Amersfoort | 30 |
| Baarn | 26 |
| De Bilt | 28 |
| Bunnik | 29 |
| Bunschoten | 32 |
| Eemnes | 28 |
| Houten | 31 |
| Leusden | 28 |
| Lopik | 31 |
| Montfoort | 31 |
| Renswoude | 35 |
| Rhenen | 30 |
| Soest | 28 |
| Utrecht (gemeente) | 32 |
| Veenendaal | 31 |
| Woudenberg | 32 |
| Wijk bij Duurstede | 28 |
| IJsselstein | 30 |
| Zeist | 29 |
| Nieuwegein | 26 |
| Aalsmeer | 29 |
| Alkmaar | 26 |
| Amstelveen | 29 |
| Amsterdam | 27 |
| Beemster | 28 |
| Bergen (NH.) | 22 |
| Beverwijk | 27 |
| Blaricum | 28 |
| Bloemendaal | 28 |
| Castricum | 26 |
| Diemen | 31 |
| Edam-Volendam | 28 |
| Enkhuizen | 26 |
| Haarlem | 27 |
| Haarlemmermeer | 29 |
| Heemskerk | 26 |
| Heemstede | 27 |
| Heerhugowaard | 30 |
| Heiloo | 26 |
| Den Helder | 25 |
| Hilversum | 28 |
| Hoorn | 28 |
| Huizen | 26 |
| Landsmeer | 28 |
| Langedijk | 29 |
| Laren (NH.) | 25 |
| Medemblik | 28 |
| Oostzaan | 28 |
| Opmeer | 28 |
| Ouder-Amstel | 29 |
| Purmerend | 26 |
| Schagen | 27 |
| Texel | 23 |
| Uitgeest | 29 |
| Uithoorn | 28 |
| Velsen | 27 |
| Weesp | 26 |
| Zandvoort | 22 |
| Zaanstad | 28 |
| Alblasserdam | 32 |
| Alphen aan den Rijn | 28 |
| Barendrecht | 31 |
| Drechterland | 28 |
| Brielle | 25 |
| Capelle aan den IJssel | 27 |
| Delft | 32 |
| Dordrecht | 27 |
| Gorinchem | 28 |
| Gouda | 28 |
| 's-Gravenhage (gemeente) | 29 |
| Hardinxveld-Giessendam | 32 |
| Hellevoetsluis | 26 |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 32 |
| Stede Broec | 28 |
| Hillegom | 26 |
| Katwijk | 31 |
| Krimpen aan den IJssel | 29 |
| Leiden | 31 |
| Leiderdorp | 27 |
| Lisse | 26 |
| Maassluis | 27 |
| Nieuwkoop | 27 |
| Noordwijk | 26 |
| Oegstgeest | 29 |
| Oudewater | 29 |
| Papendrecht | 28 |
| Ridderkerk | 26 |
| Rotterdam | 29 |
| Rijswijk (ZH.) | 26 |
| Schiedam | 28 |
| Sliedrecht | 30 |
| Albrandswaard | 29 |
| Westvoorne | 23 |
| Vlaardingen | 27 |
| Voorschoten | 28 |
| Waddinxveen | 29 |
| Wassenaar | 28 |
| Woerden | 30 |
| Zoetermeer | 28 |
| Zoeterwoude | 27 |
| Zwijndrecht | 27 |
| Borsele | 29 |
| Goes | 25 |
| West Maas en Waal | 26 |
| Hulst | 23 |
| Kapelle | 29 |
| Middelburg (Z.) | 28 |
| Reimerswaal | 34 |
| Terneuzen | 24 |
| Tholen | 31 |
| Veere | 26 |
| Vlissingen | 25 |
| De Ronde Venen | 27 |
| Tytsjerksteradiel | 28 |
| Asten | 27 |
| Baarle-Nassau | 23 |
| Bergen op Zoom | 26 |
| Best | 28 |
| Boekel | 29 |
| Boxmeer | 26 |
| Boxtel | 27 |
| Breda | 29 |
| Deurne | 27 |
| Pekela | 26 |
| Dongen | 27 |
| Eersel | 26 |
| Eindhoven | 28 |
| Etten-Leur | 27 |
| Geertruidenberg | 26 |
| Gilze en Rijen | 27 |
| Goirle | 27 |
| Grave | 26 |
| Haaren | 26 |
| Helmond | 29 |
| 's-Hertogenbosch | 27 |
| Heusden | 27 |
| Hilvarenbeek | 26 |
| Loon op Zand | 26 |
| Mill en Sint Hubert | 26 |
| Nuenen, Gerwen en Nederwetten | 26 |
| Oirschot | 26 |
| Oisterwijk | 26 |
| Oosterhout | 26 |
| Oss | 27 |
| Rucphen | 23 |
| Sint-Michielsgestel | 28 |
| Someren | 26 |
| Son en Breugel | 28 |
| Steenbergen | 25 |
| Waterland | 26 |
| Tilburg | 30 |
| Uden | 27 |
| Valkenswaard | 24 |
| Veldhoven | 26 |
| Vught | 28 |
| Waalre | 27 |
| Waalwijk | 26 |
| Woensdrecht | 24 |
| Zundert | 24 |
| Wormerland | 27 |
| Landgraaf | 22 |
| Beek (L.) | 22 |
| Beesel | 25 |
| Bergen (L.) | 24 |
| Brunssum | 22 |
| Gennep | 25 |
| Heerlen | 23 |
| Kerkrade | 21 |
| Maastricht | 30 |
| Meerssen | 23 |
| Mook en Middelaar | 24 |
| Nederweert | 25 |
| Roermond | 25 |
| Simpelveld | 23 |
| Stein (L.) | 22 |
| Vaals | 23 |
| Venlo | 25 |
| Venray | 26 |
| Voerendaal | 23 |
| Weert | 25 |
| Valkenburg aan de Geul | 20 |
| Lelystad | 30 |
| Horst aan de Maas | 26 |
| Oude IJsselstreek | 26 |
| Teylingen | 28 |
| Utrechtse Heuvelrug | 27 |
| Oost Gelre | 27 |
| Koggenland | 29 |
| Lansingerland | 33 |
| Leudal | 24 |
| Maasgouw | 22 |
| Gemert-Bakel | 27 |
| Halderberge | 25 |
| Heeze-Leende | 25 |
| Laarbeek | 27 |
| Reusel-De Mierden | 27 |
| Roerdalen | 22 |
| Roosendaal | 26 |
| Schouwen-Duiveland | 24 |
| Aa en Hunze | 24 |
| Borger-Odoorn | 24 |
| Cuijk | 26 |
| Landerd | 28 |
| De Wolden | 27 |
| Noord-Beveland | 21 |
| Wijdemeren | 26 |
| Noordenveld | 24 |
| Twenterand | 31 |
| Westerveld | 23 |
| Sint Anthonis | 27 |
| Lingewaard | 27 |
| Cranendonck | 25 |
| Steenwijkerland | 27 |
| Moerdijk | 26 |
| Echt-Susteren | 22 |
| Sluis | 22 |
| Drimmelen | 25 |
| Bernheze | 28 |
| Alphen-Chaam | 26 |
| Bergeijk | 26 |
| Bladel | 27 |
| Gulpen-Wittem | 20 |
| Tynaarlo | 26 |
| Midden-Drenthe | 26 |
| Overbetuwe | 29 |
| Hof van Twente | 26 |
| Neder-Betuwe | 35 |
| Rijssen-Holten | 33 |
| Geldrop-Mierlo | 26 |
| Olst-Wijhe | 27 |
| Dinkelland | 28 |
| Westland | 28 |
| Midden-Delfland | 30 |
| Berkelland | 26 |
| Bronckhorst | 25 |
| Sittard-Geleen | 23 |
| Kaag en Braassem | 27 |
| Dantumadiel | 28 |
| Zuidplas | 30 |
| Peel en Maas | 25 |
| Oldambt | 24 |
| Zwartewaterland | 34 |
| Súdwest-Fryslân | 28 |
| Bodegraven-Reeuwijk | 30 |
| Eijsden-Margraten | 24 |
| Stichtse Vecht | 28 |
| Hollands Kroon | 28 |
| Leidschendam-Voorburg | 26 |
| Goeree-Overflakkee | 27 |
| Pijnacker-Nootdorp | 33 |
| Nissewaard | 27 |
| Krimpenerwaard | 29 |
| De Fryske Marren | 27 |
| Gooise Meren | 29 |
| Berg en Dal | 24 |
| Meierijstad | 27 |
| Waadhoeke | 27 |
| Westerwolde | 24 |
| Midden-Groningen | 26 |
| Beekdaelen | 23 |
| Montferland | 25 |
| Altena | 30 |
| West Betuwe | 29 |
| Vijfheerenlanden | 29 |
| Hoeksche Waard | 27 |
| Het Hogeland | 27 |
| Westerkwartier | 29 |
| Noardeast-Fryslân | 29 |
| Molenlanden | 32 |
Van de vier grote steden had Utrecht het hoogste aandeel jongeren; 32 procent van de Utrechters was begin 2020 jonger dan 25 jaar. Daarna volgden Den Haag en Rotterdam (beide 29 procent) en Amsterdam (27 procent). Deze percentages zijn nauwelijks veranderd ten opzichte van twintig jaar geleden. Studentensteden hebben logischerwijs een relatief jonge bevolking. Het aandeel jongeren in Wageningen en Groningen bedroeg respectievelijk 35 en 34 procent aan het begin van 2020. Bij de 18- tot 25‑jarigen stonden acht universiteitssteden in de top tien van gemeenten met de meeste jongeren in deze leeftijdscategorie.
2.3Herkomst van jongeren
Begin 2020 telde Nederland bijna 1,4 miljoen jongeren met een migratieachtergrond; 28 procent van alle jongeren. In 2000 was dat percentage 21. In de drie grootste steden, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, had in 2020 rond de 60 procent van de jongeren een migratieachtergrond. Van alle jongeren met een migratieachtergrond had twee derde (898 duizend) een niet-westerse herkomst. De resterende 454 duizend jongeren hadden een westerse migratieachtergrond. Bijna acht van de tien jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond was in Nederland geboren en daarmee van de tweede generatie. Onder jongeren met een westerse migratieachtergrond was dat ruim 6 op de 10. Van de bijna 170 duizend kinderen die in 2019 geboren werden in Nederland, was 18 procent van de niet-westerse tweede generatie en 9 procent van de westerse tweede generatie.
Naar aanleiding van vragen vanuit de samenleving over de omvang van de groep kinderen van wie beide ouders in Nederland geboren zijn, maar van wie minstens één van beide ouders een tweede generatie migratieachtergrond heeft, stelt het CBS vast wie er behoort tot deze groep. Deze kinderen, die zelf een Nederlandse achtergrond hebben, worden soms wel de derde generatie genoemd. Uit onderzoek is gebleken (Bloemendal en Van Weert, 2016) dat de kinderen binnen deze groep die één of twee niet-westerse ouders hebben, het in het onderwijs gemiddeld beter doen dan niet-westerse kinderen met een eerste of tweede generatie migratieachtergrond, maar nog niet zo goed als de overige kinderen met een Nederlandse achtergrond. De onderzoekers concludeerden dit op basis van scores op de Centrale Eindtoets in groep 8 van het basisonderwijs. In het laatst verschenen Jaarrapport Integratie (CBS, 2020) staan de meest recente cijfers over de omvang van deze groep.
Volgens de meest recente bevolkingsprognose blijft het aantal jongeren met een migratieachtergrond het komende decennium toenemen. Naar verwachting neemt de groep westerse jongeren van de tweede generatie het meest toe. Het aantal niet-westerse jongeren van de tweede generatie zal binnen enkele jaren dalen. Overigens was het aantal jongeren van zowel de westerse eerste generatie als de niet-westerse eerste en tweede generatie begin 2020 al hoger dan voorzien in de prognose uit 2017. Dit is het gevolg van een grotere toestroom van arbeids- en studiemigranten. De mogelijke effecten van de coronacrisis zijn nog niet meegenomen in deze prognose.
| Westers 1e generatie | Westers 2e generatie | Niet-westers 1e generatie | Niet-westers 2e generatie | |
|---|---|---|---|---|
| 2000 | 80,92 | 254,66 | 208,61 | 480,86 |
| 2001 | 85,70 | 254,80 | 215,21 | 506,85 |
| 2002 | 89,23 | 254,98 | 223,97 | 531,72 |
| 2003 | 89,59 | 255,12 | 227,33 | 554,77 |
| 2004 | 87,58 | 254,71 | 221,00 | 574,55 |
| 2005 | 86,77 | 254,41 | 208,29 | 591,20 |
| 2006 | 86,35 | 252,82 | 192,79 | 603,99 |
| 2007 | 86,11 | 251,57 | 177,64 | 614,21 |
| 2008 | 89,80 | 251,34 | 166,11 | 625,23 |
| 2009 | 97,94 | 252,50 | 159,33 | 637,36 |
| 2010 | 102,56 | 254,87 | 154,18 | 649,96 |
| 2011 | 109,79 | 257,20 | 149,36 | 661,29 |
| 2012 | 116,73 | 259,29 | 144,31 | 670,94 |
| 2013 | 120,80 | 261,39 | 137,60 | 678,03 |
| 2014 | 123,29 | 263,20 | 134,26 | 681,97 |
| 2015 | 128,22 | 266,09 | 135,14 | 685,98 |
| 2016 | 133,51 | 268,80 | 146,36 | 687,82 |
| 2017 | 140,49 | 271,77 | 163,91 | 691,87 |
| 2018 | 149,17 | 275,38 | 176,29 | 695,19 |
| 2019 | 158,90 | 278,97 | 183,47 | 699,69 |
| 2020 | 170,88 | 283,13 | 192,99 | 704,52 |
| . | . | . | . | |
| 2020 | 160,77 | 285,61 | 185,76 | 700,33 |
| 2021 | 164,06 | 291,35 | 190,22 | 701,95 |
| 2022 | 166,37 | 297,65 | 194,71 | 702,59 |
| 2023 | 168,46 | 304,50 | 199,00 | 701,50 |
| 2024 | 170,32 | 311,44 | 203,33 | 698,91 |
| 2025 | 171,92 | 318,36 | 207,83 | 695,68 |
| 2026 | 173,50 | 325,21 | 212,27 | 691,04 |
| 2027 | 174,74 | 332,23 | 216,92 | 686,55 |
| 2028 | 175,70 | 339,37 | 221,17 | 682,28 |
| 2029 | 176,49 | 346,65 | 224,96 | 678,35 |
| 2030 | 177,16 | 353,95 | 228,23 | 674,80 |
Jongeren met migratieachtergrond vaakst van Marokkaanse komaf
Begin 2020 had 19 procent van de jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond een Marokkaanse achtergrond. Dit was de grootste groep, gevolgd door jongeren met een Turkse (16 procent) of Surinaamse (11 procent) achtergrond. De grootste groepen jongeren met een westerse migratieachtergrond hadden begin 2020 een Duitse (14 procent) of Poolse (13 procent) achtergrond.
Van de groepen jongeren met een migratieachtergrond die zijn weergegeven in figuur 2.3.3 was het merendeel van de tweede generatie. Een uitzondering vormen de jongeren met een Syrische achtergrond. Drie kwart van hen was van de eerste generatie.
| herkomst | Eerste generatie | Tweede generatie |
|---|---|---|
| Niet-westers | . | . |
| Marokko | 6,48 | 164,27 |
| Turkije | 11,05 | 130,81 |
| Suriname | 6,49 | 88,06 |
| (Voormalige) Nederlandse Antillen, Aruba | 13,58 | 48,68 |
| Syrië | 41,25 | 13,00 |
| Westers | . | . |
| Duitsland | 20,69 | 44,03 |
| Polen | 24,93 | 34,01 |
| Voormalig Sovjet-Unie | 15,15 | 22,96 |
| België | 11,88 | 21,94 |
| Verenigd Koninkrijk | 10,94 | 19,36 |
Niet-westerse jonge immigranten met name uit Turkije, China en India
Tussen 2003 en 2014 daalde het aantal jongeren van de niet-westerse eerste generatie, en nam vanaf 2014 weer toe. De oorzaak hiervan was de toestroom van asielzoekers, met name uit Syrië (CBS, 2 januari 2018). In de jaren 2015, 2016 en 2017 migreerden jaarlijks 10 tot 15 duizend Syrische jongeren naar Nederland. In 2019 waren dit er drieduizend (2787). In 2019 werd de top drie van niet-westerse immigranten gevormd door jongeren uit Turkije, China en India (met elk 3,6 tot 3,9 duizend immigranten). De Polen en Duitsers vormden, met respectievelijk 7,3 en 6,8 duizend, de grootste groepen westerse immigrerende jongeren van de eerste generatie. Het betrof vooral jongvolwassenen.
2.4Gezinssituatie van jongeren
In 2019 werden kinderen vaker bij een moeder van 35 jaar of ouder geboren dan twintig jaar eerder: 26 procent van de levendgeborenen in 2019 tegenover 20 procent in 1999. Vooral twintigers krijgen tegenwoordig minder vaak een kind (CBS, 30 januari 2018). Het aantal bij tienermoeders geboren kinderen nam in 2019 af tot bijna 1,3 duizend. Dat zijn er 1,8 duizend minder dan in 1999. Gemiddeld waren vrouwen in 2019 dertig jaar oud bij de geboorte van hun eerste kind, terwijl dat in 1999 nog 29,1 jaar was. Hierbij speelt mee dat jonge vrouwen er tegenwoordig langer over doen om zich te settelen. Ze volgen langer onderwijs, hebben op latere leeftijd een vaste baan en gaan op latere leeftijd samenwonen of trouwen (CBS, 13 mei 2019; CBS, 27 september 2017; Te Riele en Loozen, 2017). Het hebben van voldoende inkomen, een vaste relatie en samenwonen zijn zaken waaraan volwassenen in Nederland het meeste belang hechten voordat mensen aan kinderen beginnen (CBS, 17 oktober 2019). Ook een afgeronde opleiding en een vaste baan worden als belangrijke voorwaarden gezien voor het ouderschap, maar het huwelijk niet.
| leeftijd moeder | 2019 | 2009 | 1999 |
|---|---|---|---|
| jonger dan 20 jaar | 1,8 | 3,95 | 5,15 |
| 20 tot 25 jaar | 20,01 | 33,19 | 34,56 |
| 25 tot 30 jaar | 81,43 | 104,12 | 101,65 |
| 30 tot 35 jaar | 127,61 | 138,21 | 130,41 |
| 35 tot 40 jaar | 68,92 | 65,57 | 53,11 |
| 40 jaar of ouder | 7,09 | 5,89 | 4,31 |
Bijna 1 op de 6 kinderen woont in eenouderhuishouden
In 2020 woonde 16 procent van de minderjarige kinderen (539 duizend van de 3,3 miljoen) in een eenouderhuishouden, een gezinssituatie die bijvoorbeeld kan ontstaan doordat ouders uit elkaar zijn gegaan, een ouder overleden is of de ouders nooit hebben samengewoond. Dit aandeel is de afgelopen twee decennia steeds toegenomen, net als het aantal kinderen dat bij niet-gehuwde ouders woonde. Een klein deel van de kinderen woont in een instelling of pleeggezin, of woont, al dan niet samen met een ouder, bij grootouders, of vormt met een of meer anderen (niet zijnde de ouder(s)) een huishouden, of is alleenstaand.
Heerlen en Rotterdam kenden begin 2020 het grootste aandeel kinderen tot 18 jaar in een eenouderhuishouden (respectievelijk 29 en 28 procent), Urk en Staphorst het kleinste aandeel (respectievelijk 3 en 4 procent).
| jaar | Kind in eenouderhuishouden | Kind bij niet-gehuwd paar | Kind bij gehuwd paar | Overig |
|---|---|---|---|---|
| 2000 | 11,0 | 6,6 | 80,7 | 1,7 |
| 2010 | 13,7 | 14,2 | 70,5 | 1,6 |
| 2020 | 16,2 | 19,9 | 61,9 | 2,0 |
In 2000 woonde 6 procent van de nuljarigen in een eenouderhuishouden, begin 2020 was dat bijna 9 procent; dat zijn bijna 15 duizend baby’s. 32 procent van de nuljarigen woonde begin 2020 in een gezin met niet-gehuwde ouders en bijna 58 procent met gehuwde ouders of ouders met een geregistreerd partnerschap. In 2000 was dat respectievelijk 16 en 76 procent.
2.5Begrippen
Eenouderhuishouden
Particulier huishouden bestaande uit één ouder met één of meer thuiswonende kinderen (en met mogelijk ook overige leden).
Eerste generatie
Persoon die in het buitenland is geboren en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.
Migratieachtergrond
Persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen personen die zelf in het buitenland zijn geboren (de eerste generatie) en personen die in Nederland zijn geboren (de tweede generatie). De herkomstgroepering wordt bepaald aan de hand van het geboorteland van de persoon zelf of dat van de moeder, tenzij de moeder in Nederland is geboren. In dat geval geldt het geboorteland van de vader. Ook wordt onderscheid gemaakt tussen personen met een westerse en met een niet-westerse achtergrond.
Nederlandse achtergrond
Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar men zelf is geboren.
Niet-westerse migratieachtergrond
Persoon met een migratieachtergrond met als herkomstgroepering een van de landen in de werelddelen Afrika, Latijns-Amerika en Azië (excl. Indonesië en Japan) of Turkije. Op grond van hun sociaaleconomische en sociaal-culturele positie worden personen met een migratieachtergrond uit Indonesië en Japan tot de personen met een westerse achtergrond gerekend. Het gaat vooral om mensen die in voormalig Nederlands-Indië zijn geboren en werknemers van Japanse bedrijven met hun gezin.
Ouders
De wettelijke ouders van het kind ofwel één wettelijke ouder die, al dan niet gehuwd of als geregistreerd partners, samenwoont met een nieuwe partner, zijnde de stiefouder van het kind.
Tweede generatie
Persoon die in Nederland is geboren en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.
Westerse migratieachtergrond
Persoon met een migratieachtergrond met een herkomst in een van de landen van de werelddelen Europa (excl. Turkije), Noord-Amerika en Oceanië of Indonesië of Japan. Op grond van hun sociaaleconomische en sociaal-culturele positie worden personen met een migratieachtergrond uit Indonesië en Japan tot de personen met een westerse achtergrond gerekend. Het gaat vooral om mensen die in voormalig Nederlands-Indië zijn geboren en werknemers van Japanse bedrijven met hun gezin.
2.6Meer informatie en literatuur
Meer informatie
Cijfers over het aantal jongeren zijn te vinden in Jeugdmonitor StatLine of in Statline en de prognose van het aantal jongeren in Statline.
Cijfers over het aantal jongeren met een migratieachtergrond zijn te vinden in StatLine: waarnemingsgegevens en prognosegegevens.
Regionale cijfers over het aantal jongeren zijn te vinden in StatLine.
Cijfers over de gemiddelde leeftijd van de moeder bij de geboorte van het eerste kind zijn te vinden in Statline.
Cijfers over levendgeboren kinderen naar leeftijd van de moeder zijn te vinden in Statline.
Cijfers over jongeren in eenoudergezinnen zijn te vinden in Jeugdmonitor StatLine.
Literatuur
Bloemendal, C. en C. van Weert (2016). Eindtoets-scores van generatiegroepen in het basisonderwijs. In: J. Ooijevaar en C. Bloemendal (red.), Jaarrapport Integratie 2016 (pp. 133–158). Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek.
CBS (2020). Bevolking. In: M. de Mooij, D. Dieleman, S. de Regt (red.), Jaarrapport Integratie 2020. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek.
CBS (2019, 17 oktober). Eerst genoeg inkomen en een vaste relatie, dan een kind. CBS nieuwsbericht.
CBS (2019, 13 mei). Mijlpalen twintigers schuiven op. CBS nieuwsbericht.
CBS (2018, 30 januari). Vrouwen steeds later moeder. CBS nieuwsbericht.
CBS (2017, 27 september). Vrouwen met flexbaan minder vaak moeder. CBS nieuwsbericht.
CBS (2017, 12 mei). Een op de honderd moeders heeft meer dan vijf kinderen. CBS nieuwsbericht.
Riele, S. te, en S. Loozen (2017). Vruchtbaarheid aan het begin van de 21e eeuw. Statistische Trends, december 2017.