Bevolking
Op 1 januari 2022 was bijna 15 procent van de Nederlandse bevolking in het buitenland geboren. Daarnaast had bijna 12 procent van de bevolking ten minste één ouder die in het buitenland is geboren. De afgelopen vijf jaar groeide de bevolking vooral door immigratie: bijna 90 procent van de bevolkingsgroei is het gevolg van internationale migratie, waarbij er meer mensen naar Nederland kwamen dan dat er uit Nederland vertrokken. Dit hoofdstuk beschrijft onder andere bevolkingsgroei, leeftijdsopbouw en de motieven van immigranten die naar Nederland komen. Ook de huishoudenssamenstelling, partnerkeuze en het gemiddelde kindertal komen aan bod.
Bevolkingsgroei door immigratie
De afgelopen vijf jaar groeide de Nederlandse bevolking vooral door immigratie. Tussen 1 januari 2017 en 1 januari 2022 nam het aantal inwoners van Nederland met 509 duizend toe. Van deze groei was bijna 90 procent het gevolg van internationale migratie: het aantal immigranten was met 1,2 miljoen hoger dan het aantal emigranten (770 duizend). Na een daling in het migratiesaldo in 2020 vanwege de coronapandemie kwam het migratiesaldo in 2021 weer op het niveau van topjaar 2019. De overige bevolkingsgroei komt voort uit natuurlijke aanwas: geboorten minus sterfte. Deze natuurlijke aanwas kende in 2020, vanwege een hoog aantal sterfgevallen door corona, een historisch laag niveau (geboorten en overlijdens hielden elkaar in evenwicht). Ook in 2021 is de natuurlijke aanwas nog lager dan in 2019.
Jaartal | Natuurlijke aanwas | Migratiesaldo |
---|---|---|
1995 | 54838 | 13904 |
1996 | 51960 | 16804 |
1997 | 56660 | 27887 |
1998 | 61926 | 43118 |
1999 | 59958 | 40372 |
2000 | 66092 | 53873 |
2001 | 62226 | 50838 |
2002 | 59728 | 24332 |
2003 | 58361 | -317 |
2004 | 57454 | -16216 |
2005 | 51508 | -27428 |
2006 | 49685 | -31320 |
2007 | 48314 | -5757 |
2008 | 49498 | 25737 |
2009 | 50680 | 34481 |
2010 | 48339 | 33081 |
2011 | 44319 | 29768 |
2012 | 35146 | 13883 |
2013 | 30096 | 19103 |
2014 | 35958 | 35087 |
2015 | 23376 | 55106 |
2016 | 23523 | 79194 |
2017 | 19622 | 80665 |
2018 | 15162 | 86371 |
2019 | 17795 | 108035 |
2020 | 3 | 68359 |
2021 | 7704 | 108275 |
Van de in dit hoofdstuk besproken groepen immigranten namen de groepen uit nieuwe EU-landen het meest toe in de afgelopen vijf jaar. Op 1 januari 2022 wonen er 415 duizend mensen met een herkomst uit Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije, Tsjechië (in 2004 toegetreden tot de EU), Bulgarije en Roemenië (toegetreden in 2007) of Kroatië (toegetreden in 2013) in Nederland, 143 duizend meer dan vijf jaar eerder. Dat zijn zowel mensen die in het buitenland geboren zijn en naar Nederland gemigreerd zijn als mensen van de tweede generatie die in Nederland geboren zijn.
Bij deze nieuwe EU-landen had toetreding tot de EU een duidelijk opwaarts effect op de immigratie uit deze landen. Met name de immigratie uit Polen is sinds de toetreding tot de EU sterk gestegen; het migratiesaldo schommelt sinds 2010 tussen de 8,5 en 12 duizend mensen met een Poolse herkomst per jaar. Ook in coronajaar 2020 bleef het migratiesaldo uit Polen op een hoog niveau: 9,2 duizend tegen ruim duizend meer in 2019.
Eenzelfde ontwikkeling zien we bij Bulgarije en Roemenië. Ook hier zorgde de toetreding tot de EU in 2007 voor een (tijdelijke) toename van de immigratie uit die landen, maar niet zo groot als bij Polen. Na de afschaffing van de tewerkstellingsvergunning voor mensen uit Bulgarije en Roemenië in 2014 is er een meer constante toename van immigranten, wat resulteert in een structureel positief migratiesaldo van rond de 4,5 duizend voor elk van beide landen sinds 2018. Het belangrijkste motief van immigranten uit de nieuwe EU-landen is de arbeidsmarkt, maar gezinsmigratie speelt inmiddels ook een belangrijke rol.noot1
Jaartal | Polen | Bulgarije | Roemenië | Overige nieuwe EU-landen |
---|---|---|---|---|
1995 | 810 | 48 | 148 | 256 |
1996 | 890 | 84 | 133 | 517 |
1997 | 824 | 168 | 286 | 548 |
1998 | 957 | 156 | 351 | 768 |
1999 | 506 | 167 | 281 | 339 |
2000 | 1143 | 212 | 489 | 851 |
2001 | 1427 | 261 | 556 | 924 |
2002 | 1501 | 357 | 429 | 458 |
2003 | 1214 | 345 | 480 | 362 |
2004 | 3930 | 274 | 339 | 552 |
2005 | 5073 | 234 | 216 | 579 |
2006 | 5330 | 216 | 394 | 101 |
2007 | 6791 | 4056 | 1767 | 1340 |
2008 | 9023 | 3640 | 1401 | 2289 |
2009 | 6974 | 1994 | 927 | 2324 |
2010 | 8702 | 1676 | 1254 | 3555 |
2011 | 11782 | 2492 | 925 | 3032 |
2012 | 8467 | 698 | 573 | 2492 |
2013 | 9870 | 131 | 702 | 1796 |
2014 | 12107 | 1868 | 2010 | 2224 |
2015 | 9646 | 1830 | 1667 | 2127 |
2016 | 9016 | 1844 | 2196 | 2273 |
2017 | 9348 | 2762 | 3517 | 3303 |
2018 | 9938 | 3534 | 4358 | 4018 |
2019 | 10352 | 4885 | 4800 | 4590 |
2020 | 9200 | 4175 | 3449 | 2299 |
2021 | 9760 | 4874 | 4870 | 5670 |
De bevolkingstoename van de hieronder besproken zes vluchtelingengroepen was in de afgelopen vijf jaar lager dan die van de groepen uit nieuwe EU-landen. Het aantal mensen met een herkomst uit Afghanistan, Eritrea, Irak, Iran, Somalië of Syrië dat op 1 januari 2022 in Nederland woonde bedroeg 367 duizend, bijna 100 duizend meer dan vijf jaar eerder. Dat zijn zowel mensen die in het buitenland geboren zijn en naar Nederland gemigreerd zijn als mensen van de tweede generatie die in Nederland geboren zijn. Tussen de landen zijn er wel verschillen zichtbaar: iets meer dan de helft van de toename uit deze landen kwam door mensen met een Syrische herkomst (53 duizend), terwijl het aantal mensen met een Somalische herkomst met nog geen 2 duizend toenam.
De piek in deze asielmigratie lag in 2016, met name door de aanhoudende burgeroorlog in Syrië, toen bijna 28 duizend Syrische migranten zich in Nederland vestigden. Dat aantal is inmiddels sterk verminderd, maar nog altijd kwamen er in 2021 per saldo 11 duizend Syrische migranten naar Nederland. Ook het aantal Afghaanse migranten dat naar Nederland komt neemt toe.
Jaartal | Afghanistan | Irak | Iran | Somalië | Eritrea | Syrië |
---|---|---|---|---|---|---|
1995 | 1445 | 2842 | 2310 | 2461 | 8 | 236 |
1996 | 2740 | 4428 | 2375 | 2837 | 23 | 213 |
1997 | 3608 | 5873 | 1224 | 873 | 53 | 222 |
1998 | 3827 | 6999 | 797 | 540 | 42 | 231 |
1999 | 5302 | 2626 | 805 | 382 | 37 | 549 |
2000 | 4396 | 3812 | 1415 | 352 | 76 | 849 |
2001 | 4206 | 2209 | 1782 | -719 | 83 | 1007 |
2002 | 2435 | -179 | 856 | -1586 | 70 | 497 |
2003 | 1184 | 138 | 39 | -2225 | 42 | 170 |
2004 | 210 | -22 | -105 | -2307 | 52 | 49 |
2005 | -376 | -604 | -222 | -1431 | 32 | -38 |
2006 | -608 | -507 | -37 | -766 | 44 | -27 |
2007 | -407 | 946 | 440 | 517 | 97 | 80 |
2008 | -200 | 3135 | 526 | 1778 | 91 | 153 |
2009 | 389 | 2282 | 692 | 4476 | 189 | 84 |
2010 | 816 | 116 | 798 | 3435 | 220 | 186 |
2011 | 805 | -156 | 1119 | 1504 | 248 | 164 |
2012 | 300 | -126 | 803 | 6 | 173 | 422 |
2013 | 314 | -3 | 827 | 1936 | 406 | 1839 |
2014 | 35 | 313 | 486 | 820 | 2042 | 8461 |
2015 | 39 | 309 | 557 | -426 | 3266 | 20623 |
2016 | 1740 | 2339 | 1934 | -669 | 3125 | 27506 |
2017 | 390 | 913 | 1124 | -398 | 2965 | 16083 |
2018 | 566 | 960 | 1445 | -376 | 2571 | 5010 |
2019 | 444 | 767 | 2935 | -187 | 2382 | 5244 |
2020 | 596 | 674 | 1339 | -43 | 1678 | 5616 |
2021 | 2214 | 687 | 1852 | -17 | 1278 | 11120 |
Tussen 2012 en 2015 was er een dip in de migratie vanuit de landen van de vijf grootste herkomstgroepen. Het migratiesaldo voor mensen die in Turkije of Suriname geboren zijn, was zelfs licht negatief: er vertrokken in die periode meer Turkse en Surinaamse mensen dan er naar Nederland kwamen. Deze dip werd vanaf 2016 gevolgd door een geleidelijk oplopend migratiesaldo uit deze landen. Met name het migratiesaldo van Turkse migranten nam in deze periode toe en lag met 5 duizend weer op het niveau van 2001–2002. De daling in coronajaar 2020, die onder Turkse migranten groter was dan onder de andere hier genoemde landen, werd in 2021 gevolgd door herstel: er kwamen in 2021 per saldo 6,4 duizend Turkse migranten naar Nederland, 1,5 duizend meer dan in piekjaar 2019.
Jaartal | Turkije | Marokko | Suriname | Nederlandse Cariben | Indonesië |
---|---|---|---|---|---|
1995 | 1704 | 976 | 573 | -612 | 70 |
1996 | 2020 | 2038 | 1252 | 557 | 137 |
1997 | 3654 | 3183 | 1327 | 1846 | 346 |
1998 | 3250 | 4069 | 2819 | 5205 | 929 |
1999 | 2957 | 3238 | 1575 | 6167 | 879 |
2000 | 4235 | 3377 | 2328 | 7724 | 1079 |
2001 | 4707 | 4132 | 2423 | 5401 | 1228 |
2002 | 4580 | 3796 | 1745 | 2220 | 836 |
2003 | 4555 | 3327 | 1628 | -320 | 536 |
2004 | 1749 | 2050 | 1099 | -1747 | 336 |
2005 | 521 | 375 | -51 | -2216 | 48 |
2006 | -146 | -307 | -652 | -1272 | -17 |
2007 | -24 | -525 | 79 | 22 | 173 |
2008 | 1320 | 52 | 607 | 931 | 241 |
2009 | 1577 | 892 | 929 | 1458 | 143 |
2010 | 1361 | 830 | 507 | 1444 | 330 |
2011 | 744 | 1129 | 424 | 1057 | 382 |
2012 | -141 | 465 | -253 | 167 | 156 |
2013 | -638 | 814 | -332 | -11 | 357 |
2014 | -1601 | 768 | -458 | 491 | 358 |
2015 | -773 | 561 | -180 | 646 | 400 |
2016 | 713 | 958 | 452 | 1009 | 664 |
2017 | 2224 | 1267 | 1057 | 2026 | 385 |
2018 | 3258 | 2183 | 1594 | 2461 | 549 |
2019 | 4920 | 2578 | 1920 | 3177 | 665 |
2020 | 3417 | 1809 | 1608 | 3285 | 158 |
2021 | 6446 | 2257 | 1584 | 3710 | 1084 |
Migratiedoelen en migratiemotieven
De redenen waarom immigranten naar Nederland komen, worden niet geregistreerd in de Basisregistratie Personen (BRP). Om toch uitspraken te kunnen doen over de migratiemotieven van immigranten maakt het CBS gebruik van andere bronnen. Voor immigranten met een niet-EU/EFTA-nationaliteit gebruikt het CBS informatie van het migratiemotief zoals dat wordt vastgelegd door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Immigranten met een nationaliteit van één van de EU/EFTA-landen hoeven zich niet te melden bij de IND als ze naar Nederland komen; voor hen is vanuit de IND dan ook geen motief voor hun komst naar Nederland bekend. Voor deze immigranten wordt een zogenoemd afgeleid migratiedoel bepaald op basis van de activiteiten die een immigrant ná immigratie in Nederland ontplooit.
Ten opzichte van de vorige editie van dit rapport is er een belangrijke wijziging doorgevoerd.
Binnen de statistiek migratiemotieven hanteert het CBS bij de immigratie van niet EU/EFTA-onderdanen een onderscheid van arbeidsmigratie in twee subcategorieën: kennis en overige arbeidsmigratie. In de vorige edities van het Jaarrapport Integratie bestempelde het CBS alleen de IND-kennismigrantenregeling als kennismigratie, alle overige regelingen op het gebied van arbeidsmigratie werden als overige arbeidsmigratie getypeerd. In deze rapportage zijn ook de andere regelingen die met de kennismigrantenregeling samenhangen getypeerd als kennis. Hieronder vallen bijvoorbeeld ook de regelingen voor zelfstandigen, wetenschappelijk onderzoekers en potentiële kennismigranten. Dit betekent dat voor alle vestigingsjaren in dit hoofdstuk de onderverdeling van arbeidsmigranten in kennis en overige arbeidsmigranten is aangepast. Hierdoor zijn de cijfers over deze twee typen arbeidsmigranten niet zonder meer vergelijkbaar met cijfers die in eerdere edities van deze rapportage zijn gepubliceerd.
Tot slot moet worden opgemerkt dat de cijfers zijn gerubriceerd naar nationaliteit van de immigrant op het moment van immigratie, en niet naar herkomstland of geboorteland zoals elders in dit hoofdstuk. De reden hiervoor is dat de nationaliteit van een persoon bepalend is voor het (al dan niet onder bepaalde voorwaarden) toegelaten worden tot Nederland.
Na asielmigratie volgt gezinsmigratie
Immigratie uit de vluchtelingenlanden bestaat logischerwijs voor het grootste deel uit asielmigratie, maar er vindt een verschuiving plaats richting andere motieven. In de periode 1995–2021 zijn grofweg twee golven van asielmigratie met hun eigen migratiegeschiedenis te onderscheiden. In het midden van de jaren negentig kwamen er veel asielmigranten naar Nederland uit onder andere Afghanistan, Irak, Iran en Somalië, maar ook uit niet in deze rapportage genoemde landen, zoals Bosnië-Herzegovina. Meer dan 80 procent van de immigratie uit de hier genoemde vluchtelingenlanden bestond in het midden van de jaren negentig uit asielmigratie. In de jaren daarna daalde het aantal asielmigranten en kwamen de gezinshereniging en gezinsvorming onder deze asielmigranten op gang. In de jaren 2005–2009 was gezinsmigratie voor deze groep zelfs een belangrijker motief geworden om naar Nederland te komen dan asielmigratie.
Een tweede stroom asielmigranten kwam rond 2014 op gang met vluchtelingen uit Syrië, waar al een paar jaar een oorlog woedde, en Eritrea vanwege onlusten en slechte economische omstandigheden. Sinds kort neemt ook het aantal asielmigranten uit Afghanistan weer toe. Ook bij deze groepen asielmigranten komt de gezinsmigratie, met name gezinshereniging, op gang. In 2020 en 2021 kwam 35 tot 40 procent van de Iraakse en Eritrese immigranten vanwege gezinshereniging naar Nederland, onder Iraanse en Somalische immigranten was dat een kwart.
Arbeid en studie steeds belangrijkere migratiemotieven voor Turkse, Marokkaanse en Surinaamse migranten
Hoewel gezinsmigratie de belangrijkste reden blijft voor Turkse, Marokkaanse en Surinaamse migranten om naar Nederland te komennoot2, worden arbeid en studie steeds belangrijkere motieven voor deze groepen. Van 1995 tot en met 2010 bestond bijna 80 procent van de totale immigratie uit deze landen uit gezinsmigratie. Sindsdien is dit aandeel geleidelijk afgenomen tot 50 procent. Arbeid (met name kennismigratie) en studie zijn inmiddels voor 1 op de 3 immigranten uit deze groepen de voornaamste redenen om naar Nederland te migreren; twintig jaar geleden was dat ongeveer 1 op de 10. Daarnaast is het aantal asielmigranten uit Turkije toegenomen, wellicht veroorzaakt door de politiek instabiele situatie in dat land. Voor migranten uit Indonesië is studie al jarenlang het belangrijkste motief om zich in Nederland te vestigen.
Totaal | Asiel | Gezinshereniging | Gezinsvorming | Kennismigratie | Overige arbeidsmigratie | Studie | Overig | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
x 1 000 | % | |||||||
Periode | ||||||||
Turkije, Marokko, Suriname en Indonesië | ||||||||
1995–1999 | 67,8 | 5,3 | 37,8 | 45,9 | 0,2 | 2,8 | 4,3 | 3,7 |
2000–2004 | 66,6 | 2,4 | 68,9 | 11,1 | 0,3 | 5,0 | 7,7 | 4,6 |
2005–2009 | 35,0 | 1,3 | 32,0 | 30,6 | 4,5 | 5,4 | 15,5 | 10,8 |
2010–2014 | 34,3 | 1,1 | 22,3 | 36,0 | 8,7 | 2,6 | 18,9 | 10,4 |
2015–2019 | 43,6 | 5,8 | 22,5 | 29,5 | 11,2 | 1,8 | 22,7 | 6,5 |
2020–2021 | 20,9 | 15,5 | 22,6 | 24,6 | 11,6 | 2,0 | 20,5 | 3,2 |
Afghanistan, Irak, Iran, Somalië, Eritrea, Syrië | ||||||||
1995–1999 | 27,0 | 82,1 | 10,9 | 3,3 | 0,0 | 0,2 | 0,6 | 2,8 |
2000–2004 | 13,7 | 56,5 | 32,8 | 2,6 | 0,1 | 1,1 | 2,9 | 3,7 |
2005–2009 | 8,9 | 27,9 | 32,7 | 19,5 | 4,8 | 1,7 | 8,4 | 4,7 |
2010–2014 | 24,1 | 71,5 | 10,4 | 7,7 | 3,7 | 0,2 | 4,2 | 2,2 |
2015–2019 | 115,6 | 86,4 | 8,3 | 2,0 | 1,6 | 0,2 | 1,0 | 0,5 |
2020–2021 | 31,3 | 73,8 | 15,2 | 4,3 | 3,1 | 0,4 | 2,7 | 0,5 |
Bron:CBS
Steeds meer kennismigranten uit Turkije
Er zijn verschillen in migratiemotief onder de hier beschreven groepen. Zo speelt kennismigratie bij Marokkaanse en Surinaamse migranten nog nauwelijks een rol van betekenis, maar was het voor bijna 1 op de 5 Turkse migranten in 2021 het belangrijkste motief om naar Nederland te komen. Ook studenten uit Turkije weten meer en meer hun weg naar Nederland te vinden, iets wat overigens ook voor Surinaamse studenten geldt en al veel langer geldt voor Indonesische studenten. De meerderheid van de in Marokko geboren migranten (ongeveer 80 procent) komt nog steeds voor gezinsmigratie naar Nederland.
Voor een aantal vluchtelingenlanden hebben andere motieven dan asiel in 2021 de overhand gekregen. Zo kwam de helft van de Irakese migranten in 2021 voort uit gezinsmigratie. Ook bij migranten uit Eritrea is gezinsmigratie (met name gezinshereniging) een factor van betekenis. Bij migranten uit Iran is werk een belangrijke drijfveer om naar Nederland te komen: inmiddels komt iets meer dan een kwart voor werk naar Nederland. Voor de andere vluchtelingenlanden speelt arbeidsmigratie niet of nauwelijks een rol van betekenis.
Herkomstgroep | Asiel | Gezinshereniging | Gezinsvorming | Arbeid; kennis | Arbeid: overig | Studie | Overig |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Turks | 26,7 | 20,7 | 14 | 18,9 | 2,8 | 16 | 0,8 |
Marokkaans | 2,1 | 34,2 | 53,1 | 3,1 | 0,8 | 4,1 | 2,6 |
Surinaams | 0 | 34,7 | 32,9 | 3,7 | 1,4 | 25,6 | 1,8 |
Indonesisch | 0,3 | 16,4 | 14,5 | 5,7 | 1,4 | 58,5 | 3,3 |
. | . | . | . | . | . | . | |
Afghaans | 84,6 | 5,9 | 7,5 | 0,2 | 0,2 | 1,6 | 0 |
Irakees | 43 | 37,7 | 14 | 1,4 | 1 | 1,9 | 1 |
Iraans | 20,4 | 25,6 | 7,3 | 23,6 | 2,4 | 19,6 | 1,1 |
Somalisch | 66,2 | 25,4 | 4,2 | 0 | 0 | 2,8 | 1,4 |
Eritrees | 62,2 | 35,9 | 1,6 | 0 | 0 | 0,3 | 0 |
Syrisch | 90,7 | 6,4 | 2 | 0,3 | 0 | 0,4 | 0 |
Voor immigranten uit de nieuwe EU-landen is arbeid een steeds belangrijker motief geworden om naar Nederland te komen. Nauwkeuriger geformuleerd: uit het gedrag van deze immigranten ná binnenkomst in Nederland blijkt dat hun belangrijkste reden om naar Nederland te komen steeds vaker het verrichten van arbeid is. Tegelijkertijd neemt het belang van gezinsmigratie af. Sinds 2004 heeft een verschuiving plaatsgevonden in de motieven van EU-onderdanen om naar Nederland te komen, van voornamelijk gezinsmigratie in de periode 2004–2008 naar arbeidsmigratie. Deze verschuiving heeft voor een groot deel te maken met de toetreding tot de EU in mei 2004 (vrij verkeer van personen en diensten waardoor iedere EU-burger overal mag werken), en de afschaffing van de verplichte tewerkstellingsvergunning voor mensen uit Polen in mei 2007 en voor mensen uit Bulgarije en Roemenië in januari 2014. Het aandeel arbeidsmigratie in de totale immigratie liep in 2019 en 2020 iets terug, wat te maken kan hebben met de coronapandemie die in 2020 begon.
Totaal | Arbeid | Gezin | Studie | Overig/onbekend | |
---|---|---|---|---|---|
x 1 000 | % | ||||
Periode | |||||
Nieuwe EU | |||||
2004–2008 | 69,8 | 27,2 | 35,4 | 8,8 | 28,6 |
2009–2013 | 156,0 | 30,7 | 32,4 | 11,1 | 25,8 |
2014–2018 | 224,2 | 42,5 | 28,6 | 8,9 | 20 |
2019–2020 | 115,8 | 38,5 | 27,8 | 10,8 | 22,9 |
Bron:CBS
Van de nieuwe EU-landen is het aandeel arbeidsmigranten onder in Roemenië geboren mensen het grootst. In 2019 en 2020 had 40 tot 45 procent van de arbeidsmigranten uit de nieuwe EU-landen de Roemeense nationaliteit. Migranten uit Bulgarije komen juist minder dan gemiddeld voor arbeid naar Nederland, voor hen is studie een steeds belangrijker motief geworden. Voor migranten uit Polen speelt studie nauwelijks een rol, minder dan 5 procent van de totale immigratie van Polen bestaat uit studenten. Onder migranten uit Polen is gezinsmigratie (vaak gezinshereniging van arbeidsmigranten) in verhouding een belangrijk motief om naar Nederland te komen.
Herkomstgroep | Arbeid | Gezin | Studie | Overig/onbekend |
---|---|---|---|---|
Pools | 38,0 | 32,2 | 4,3 | 25,6 |
Bulgaars | 33,1 | 26,0 | 14,6 | 26,3 |
Roemeens | 40,0 | 24,2 | 11,7 | 24,1 |
Overig nieuwe EU | 33,7 | 25,4 | 18,5 | 22,4 |
Meer mensen met herkomst buiten Nederland
Nederland telde op 1 januari 2022 17,6 miljoen inwoners, van wie er 15 miljoen in Nederland waren geboren en 2,6 miljoen in het buitenland. Van de in Nederland geboren personen hebben ruim 2 miljoen mensen één of twee ouders die in het buitenland geboren zijn.
Met de toename van het aantal migranten en mensen van de tweede generatie verandert langzaam de samenstelling van de Nederlandse bevolking wat betreft herkomstland. Tussen 1 januari 2017 en 1 januari 2022 kwamen er 580 duizend migranten en mensen van de tweede generatie bij, terwijl het aantal inwoners met een Nederlandse herkomst met bijna 70 duizend afnam. Van alle in dit hoofdstuk onderscheiden herkomstgroepen nam de bevolking in de afgelopen vijf jaar toe. De enige uitzondering zijn de Indonesische migranten: hun aantal nam met 18 duizend af. Door de (veel) hogere gemiddelde leeftijd (zie verder in dit hoofdstuk) vinden onder deze groep in verhouding meer overlijdens plaats dan onder de andere migrantengroepen. Bovendien komen er per saldo minder migranten uit Indonesië bij dan bij de meeste andere migrantengroepen.
Het aantal mensen met een Poolse herkomst steeg in deze periode tot ruim 222 duizend. Daarmee vormen de mensen met een Poolse herkomst bijna 55 procent van de totale nieuwe EU-migrantengroepen. Het aantal mensen met een Syrische herkomst steeg met ruim 50 duizend tot 126 duizend, waarmee zij na de Turkse, Marokkaanse, Indonesische, Surinaamse en Nederlands-Caribische herkomstgroepen de grootste herkomstgroepen van buiten Europa vormen.
Op 1 januari 2022 had 26 procent van de Nederlandse bevolking een Buiten-Nederlandse herkomst, 2,5 procentpunten meer dan vijf jaar eerder. De groei van het aantal migranten en de tweede generatie komt voor het grootste deel door migranten van buiten Europa: asielmigratie is daar voor een belangrijk deel de oorzaak van, maar ook arbeids- en gezinsmigratie uit landen als India en China spelen een rol. De groei in het aantal mensen met een Europese herkomst komt voor bijna drie kwart voor rekening van de nieuwe EU-landen, met name Polen.
Rond de 40 procent van de mensen met een Europese herkomst en 46 procent van degenen met een Buiten-Europese herkomst is in Nederland geboren. De toename van het aantal mensen van de tweede generatie komt vrijwel geheel voor rekening van groepen van buiten Europa, de groei bij Europese herkomstgroepen komt vrijwel volledig door immigratie.
De tweede generatie is vooral vertegenwoordigd bij de vijf grootste herkomstlanden buiten Europa, waarbij de immigratiepiek in de jaren veertig en vijftig (Indonesië) of de jaren zeventig en tachtig van de twintigste eeuw lag (de andere vier groepen). Van deze vijf groepen (met uitzondering van personen met een Nederlands-Caribische herkomst) is iets meer dan de helft in Nederland geboren, over het algemeen met twee in het buitenland geboren ouders (ook weer met uitzondering van de Nederlands-Caribische groep). Het beeld bij mensen met een Indonesische herkomst is iets anders. Vanwege de langere migratiegeschiedenis tussen Nederland en Indonesië is inmiddels 70 procent van de mensen met een Indonesische herkomst in Nederland geboren in Nederland, vaak met één in het buitenland geboren ouder.
Onder groepen die meer recent naar Nederland zijn gekomen (uit Syrië en Eritrea, maar ook uit Bulgarije en Roemenië) is het aandeel tweede generatie in de totale herkomstgroep met ongeveer 15 procent nog steeds beperkt.
Aantal personen | Aandeel in bevolking | Toename sinds 1 januari 2017 | Aandeel geboren in Nederland | waarvan | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|
2 ouders geboren in Nederland | 1 ouder geboren in buitenland | 2 ouders geboren in buitenland | |||||
x 1 000 | % | x 1 000 | % | ||||
Totaal | 17 591 | 100 | 509 | 85,5 | 74,0 | 6,3 | 5,2 |
Nederland | 13 013 | 74,0 | –69 | 100 | 100 | ||
Europa (excl. NL) | 1477 | 8,4 | 198 | 40,7 | 32,7 | 8,1 | |
waarvan | |||||||
nieuwe EU | 415 | 2,4 | 143 | 21,8 | 11,5 | 10,3 | |
waarvan | |||||||
Polen | 222 | 1,3 | 60 | 21,7 | 10,0 | 11,7 | |
Bulgarije | 50 | 0,3 | 23 | 13,7 | 4,0 | 9,8 | |
Roemenië | 49 | 0,3 | 23 | 16,3 | 9,5 | 6,8 | |
Buiten-Europa | 3 100 | 17,6 | 381 | 46,0 | 20,5 | 25,5 | |
waarvan | |||||||
Turkije | 431 | 2,4 | 30 | 52,4 | 14,0 | 38,4 | |
Marokko | 419 | 2,4 | 28 | 58,6 | 13,5 | 45,2 | |
Suriname | 362 | 2,1 | 10 | 50,8 | 20,4 | 30,3 | |
Nederlandse Cariben | 185 | 1,1 | 24 | 44,4 | 25,0 | 19,4 | |
Indonesië | 364 | 2,1 | –18 | 70,8 | 52,3 | 18,6 | |
overig Buiten-Europa | 1 340 | 7,6 | 307 | 32,1 | 15,5 | 16,6 | |
waarvan | |||||||
Afghanistan | 55 | 0,3 | 8 | 30,2 | 3,3 | 26,9 | |
Irak | 68 | 0,4 | 8 | 31,5 | 5,6 | 25,9 | |
Iran | 52 | 0,3 | 11 | 24,1 | 10,0 | 14,1 | |
Somalië | 41 | 0,2 | 2 | 39,9 | 3,3 | 36,6 | |
Eritrea | 25 | 0,1 | 13 | 16,1 | 0,4 | 15,7 | |
Syrië | 126 | 0,7 | 53 | 14,2 | 1,2 | 13,0 | |
overige landen | 972 | 5,5 | 211 | 35,0 | 19,9 | 15,1 |
Bron:CBS
Mensen met een herkomst buiten Nederland zijn gemiddeld (veel) jonger
De leeftijdsopbouw van herkomstgroepen verschilt van die van de totale Nederlandse bevolking. Gemiddeld genomen zijn herkomstgroepen vijf jaar (binnen Europa) tot acht jaar (buiten Europa) jonger dan de gemiddelde bevolking van Nederland. Onder mensen met een Nederlandse herkomst zijn vijftigers en zestigers momenteel het sterkst vertegenwoordigd. Bij de vijf grootste Buiten-Europese herkomstlanden (Turkije, Marokko, Suriname, Nederlandse Cariben en Indonesië) ligt het zwaartepunt van de leeftijdsopbouw bij de vier eerstgenoemde groepen duidelijk lager, terwijl die voor mensen met een Indonesische herkomst nog iets hoger ligt.
Van de vijf grootste Buiten-Europese herkomstlanden lijkt de leeftijdsopbouw van mensen met een Surinaamse herkomst het meest op die van mensen met een Nederlandse herkomst. De gemiddelde leeftijd van mensen met een Surinaamse herkomst ligt ongeveer anderhalf jaar lager dan die van de totale bevolking van Nederland, en ook de Surinaamse herkomstgroep telt veel veertigers en vijftigers. Onder mensen met een Surinaamse herkomst zijn in verhouding ook veel zestigers: dit zijn migranten die na de onafhankelijkheid in 1975 en in de overgangssituatie tot 1980 naar Nederland kwamen. De gemiddelde leeftijd van mensen met een Indonesische herkomst is met bijna 55 jaar veruit het hoogst van alle hier onderscheiden groepen en ook hoger dan die voor de totale Nederlandse bevolking.
De migratiegeschiedenis van Indonesische migranten is een belangrijke verklarende factor voor deze hoge gemiddelde leeftijd. Velen kwamen na de Tweede Wereldoorlog en na de onafhankelijkheid in 1949 (terug) naar Nederland. Ook onder mensen met een Turkse of Marokkaanse herkomst weerspiegelt hun migratiegeschiedenis zich voor een deel in de leeftijdsopbouw. Onder deze groepen bevinden zich veel migranten in de leeftijd van 45–60 jaar, die als gezinshereniger of gezinsvormer in de jaren tachtig en negentig naar Nederland kwamen. De Marokkaanse herkomstgroep, met name de Nederlands-Marokkaanse tweede generatie, is wat jonger dan de Turkse herkomstgroep in Nederland. Meer dan onder de andere vier grote Buiten-Europese herkomstgroepen zijn er veel tieners met een Marokkaanse herkomst, zij zijn vrijwel allemaal in Nederland geboren.
Herkomstgroepen die meer recent naar Nederland zijn gekomen, bestaan logischerwijs voornamelijk uit mensen die in het buitenland geboren zijn, en zijn gemiddeld (veel) jonger dan de eerder genoemde groepen. Dit geldt niet alleen voor vluchtelingen (85 procent van de mensen met een Syrische of Eritrese herkomst is in het buitenland geboren), maar ook voor mensen uit Oost-Europese landen die sinds 2004 zijn toegetreden tot de Europese Unie. Van deze laatste groep migranten is een meerderheid tussen de 25 en 50 jaar: de leeftijdsgroep met de grootste arbeidsdeelname.
In figuur B1.1 van de bijlage is de leeftijdsopbouw van de diverse herkomstgroepen in bevolkingspiramides opgenomen.
herkomst | Nederlandse herkomst | Geboren in Nederland, één of twee ouders geboren in buitenland | Geboren in buitenland | Totaal |
---|---|---|---|---|
Totaal | 43,8 | 29,6 | 42,6 | . |
. | . | . | . | |
Europa (excl. NL) | . | 38,2 | 39,3 | 38,9 |
Nieuwe EU | . | 18,8 | 36,0 | 32,3 |
. | . | . | . | |
Buiten-Europa | . | 25,9 | 44,4 | 35,8 |
Turkije | . | 22,8 | 48,0 | 34,8 |
Marokko | . | 19,9 | 50,5 | 32,5 |
Suriname | . | 26,8 | 54,6 | 40,5 |
Nederlandse Cariben | . | 21,7 | 43,2 | 33,6 |
Indonesië | . | 49,6 | 66,2 | 54,4 |
Overig Buiten-Europa | . | 16,8 | 37,8 | 31,1 |
Afghanistan | . | 10,2 | 39,2 | 30,5 |
Irak | . | 11,9 | 42,3 | 32,7 |
Iran | . | 13,7 | 43,5 | 36,3 |
Somalië | . | 10,8 | 35,6 | 25,7 |
Eritrea | . | 4,1 | 21,7 | 18,9 |
Syrië | . | 6,6 | 29,7 | 26,4 |
1) Referentielijn toont de gemiddelde leeftijd voor de totale populatie. |
Bijna 1 miljoen mensen heeft ouders van de tweede generatie
Van de mensen met een Nederlandse herkomst tot 55 jaar had begin 2022 12 procent ouders van de tweede generatie. Dat zijn bijna 1 miljoen mensen. Van hen hebben 457 duizend mensen tweede generatie ouders met een Europese en 515 duizend met een Buiten-Europese herkomst. Bij de 0- tot 4‑jarigen met ouders van de tweede generatie gaat het vooral om ouders met een Europese herkomst, bij 35 tot 55‑jarigen om ouders met een Buiten-Europese herkomst.
Mensen met ouders van de tweede generatie
Mensen met ouders van de tweede generatie zijn, in de definitie van het CBS, mensen die zelf in Nederland geboren zijn, uit ouders die beiden in Nederland geboren zijn, maar met één of meer grootouders die in een ander land geboren zijn. Zij hebben zelf wel een Nederlandse herkomst, maar minstens één van de ouders behoort tot de tweede generatie.
Het CBS stelt, mede naar aanleiding van vragen vanuit de samenleving, vast hoeveel mensen ouders hebben van de tweede generatie.
Omdat bij oudere mensen de herkomst van de ouders vaak niet bekend is, is alleen gekeken naar mensen jonger dan 55 jaar. Op 1 januari 2022 is van ruim 286 duizend personen jonger dan 55 jaar niet vast te stellen of ze ouders van de tweede generatie hebben. Dit is minder vaak dan bij de 55‑plussers en komt, zeker bij de jongeren, vrijwel altijd omdat de vader niet bekend is in het bevolkingsregister.
Mensen met ouders van de tweede generatie hebben het vaakst ouders met een Indonesische herkomst (30 procent) of Duitse herkomst (28 procent). Als er gekeken wordt naar de groep kinderen in de basisschoolleeftijd, zijn er naast hen met ouders van de Nederlands-Indonesische tweede generatie, ook veel die ouders hebben van de Nederlands-Surinaamse, Nederlands-Turkse, of Nederlands-Marokkaanse tweede generatie.
Van de kinderen die in 2021 in Nederland zijn geboren, heeft ongeveer 15 procent een of twee ouders van de tweede generatie; 3 procent heeft ouders van de Nederlands-Europese tweede generatie en 12 procent heeft ouders van de Nederlands-Buiten-Europese tweede generatie.
Van de groep kinderen (tot 55 jaar) met ouders van de Nederlands-Buiten-Europese tweede generatie is 55 procent minderjarig en 40 procent jonger dan 12 jaar.
Leeftijd | Ouders Nederlandse herkomst | Ouder(s) in Nederland geboren met Europese herkomst | Ouders in Nederland geboren met Buiten-Europese herkomst | Herkomst ouders onbekend |
---|---|---|---|---|
Totaal (tot 55 jaar) | 84,4 | 5,7 | 6,4 | 3,5 |
0 tot 4 jaar | 77,6 | 4,4 | 15,8 | 2,1 |
4 tot 12 jaar | 81,1 | 4,5 | 12,6 | 1,8 |
12 tot 18 jaar | 84,8 | 4,6 | 9,0 | 1,6 |
18 tot 25 jaar | 86,8 | 4,6 | 7,3 | 1,3 |
25 tot 35 jaar | 88,2 | 4,6 | 5,6 | 1,6 |
35 tot 55 jaar | 83,9 | 7,4 | 2,2 | 6,5 |
1)De herkomst van de moeder is bepalend, tenzij zij een Nederlandse of onbekende herkomst heeft. Dan wordt uitgegaan van de herkomst van de vader. |
herkomst | 0 tot 4 jaar | 4 tot 12 jaar | 12 tot 18 jaar | 18 tot 25 jaar | 25 tot 35 jaar | 35 tot 55 jaar |
---|---|---|---|---|---|---|
Totaal (N=8 073 495) | 6,2 | 12,7 | 10,3 | 13,3 | 18,5 | 39,0 |
. | . | . | . | . | . | |
Nederland²⁾ (N=6 815 951) | 5,7 | 12,2 | 10,4 | 13,7 | 19,3 | 38,8 |
. | . | . | . | . | . | |
Europa (excl. NL) (N=456 765) | 4,8 | 10,1 | 8,4 | 10,8 | 15,0 | 50,8 |
. | . | . | . | . | . | |
Buiten-Europa (N=514 602) | 15,3 | 25,1 | 14,7 | 15,2 | 16,2 | 13,5 |
waarvan | . | . | . | . | . | . |
Turkije (N=36 196) | 35,1 | 44,1 | 13,7 | 5,7 | 1,3 | 0,2 |
Marokko (N=32 876) | 39,9 | 44,5 | 11,2 | 3,6 | 0,8 | 0,0 |
Suriname (N=64 351) | 22,2 | 37,5 | 18,2 | 11,9 | 6,2 | 4,1 |
Nederlandse Cariben (N=25 454) | 22,5 | 36,0 | 18,4 | 13,1 | 7,2 | 2,8 |
Indonesië (N=294 272) | 5,4 | 14,6 | 14,4 | 20,2 | 25,0 | 20,5 |
Overig Buiten-Europa (N=61 453) | 27,6 | 36,8 | 13,3 | 7,5 | 5,8 | 9,0 |
. | . | . | . | . | . | |
Onbekend (N=286 177) | 3,6 | 6,4 | 4,6 | 5,0 | 8,5 | 71,9 |
1) De herkomst van de moeder is bepalend, tenzij zij een Nederlandse of onbekende herkomst heeft. Dan wordt uitgegaan van de herkomst van de vader. | ||||||
2)Exclusief kinderen van ouders van de tweede generatie. |
Mensen met Turkse of Marokkaanse herkomst trouwen vaker binnen eigen groep
Mensen met een Turkse of Marokkaanse herkomst trouwdennoot3 in 2021 vaker met een partner met dezelfde herkomst dan mensen met een Surinaamse of Antilliaanse herkomst. Dit geldt zowel voor mensen die in Nederland geboren zijn, als voor mensen die in het buitenland geboren zijn. Van de Nederlands-Turkse en Nederlands-Marokkaanse tweede generatie had bijna 80 procent een partner met een Turkse, respectievelijk Marokkaanse herkomst. Voor het overgrote deel betrof het een partner die al in Nederland woonde en was er geen sprake van een zogenoemd migratiehuwelijk. Een migratiehuwelijk is een huwelijk waarbij één van de partners zich in het jaar van huwelijkssluiting of erna in Nederland heeft gevestigd, en de andere partner zich al voor die tijd in Nederland heeft gevestigd of in Nederland is geboren.
Het aandeel migratiehuwelijken is de afgelopen twintig jaar sterk gedaald. Vlak na de eeuwwisseling was meer dan de helft van de huwelijken van mensen met een Turkse herkomst een migratiehuwelijk; in 2021 was dat een kwart voor Turkse migranten en 10 procent voor de Nederlands-Turkse tweede generatie. Mensen met een Surinaamse herkomst (50 procent), maar vooral mensen met een Nederlands-Caribische herkomst (bijna 75 procent) trouwen aanzienlijk vaker met een partner buiten de eigen groep dan mensen met een Turkse of Marokkaanse herkomst (beiden ongeveer 20 procent).
Van de hier onderscheiden groepen trouwen mensen met een Indonesische herkomst het vaakst met een partner van Nederlandse herkomst (66 tot 71 procent). Migratiehuwelijken komen onder deze groep niet of nauwelijks voor, dit geldt ook voor mensen met een Surinaamse of Nederlands-Caribische herkomst. Rekening houdend met leeftijd en inkomen blijven de verschillen tussen herkomstgroepen bestaan.
herkomst | geboren | Partner met Nederlandse achtergrond | Overig | Zelfde herkomst, migratiehuwelijk | Zelfde herkomst, uit Nederland |
---|---|---|---|---|---|
Nederland | Nederland, Nederland | 82,7 | 17,3 | . | . |
Nederland | Buitenland, Nederland | . | . | . | . |
Europa (excl. NL) | Nederland, Europa (excl. NL) | 68,3 | 27,6 | 0,8 | 3,3 |
Europa (excl. NL) | Buitenland, Europa (excl. NL) | 32,2 | 27,1 | 3,8 | 37,0 |
Turkije | Nederland, Turkije | 7,5 | 12,5 | 9,8 | 70,2 |
Turkije | Buitenland, Turkije | 8,2 | 15,4 | 24,5 | 51,9 |
Marokko | Nederland, Marokko | 10,2 | 13,6 | 7,9 | 68,3 |
Marokko | Buitenland, Marokko | 9,9 | 11,0 | 35,5 | 43,7 |
Suriname | Nederland, Suriname | 32,8 | 24,7 | 1,6 | 40,9 |
Suriname | Buitenland, Suriname | 26,8 | 16,8 | 7,2 | 49,2 |
Nederlandse Cariben | Nederland, Nederlandse Cariben | 58,4 | 30,9 | 0,2 | 10,5 |
Nederlandse Cariben | Buitenland, Nederlandse Cariben | 33,2 | 27,1 | 1,7 | 37,9 |
Indonesië | Nederland, Indonesië | 70,8 | 21,2 | 0,8 | 7,3 |
Indonesië | Buitenland, Indonesië | 65,7 | 16,9 | 5,0 | 12,4 |
Overig Buiten-Europa | Nederland, Overig Buiten-Europa | 42,9 | 37,1 | 6,5 | 13,5 |
Overig Buiten-Europa | Buitenland, Overig Buiten-Europa | 30,8 | 28,3 | 18,9 | 21,9 |
In Nederland geboren vrouwen met een Turkse of Marokkaanse herkomst krijgen minder kinderen
Het gemiddeld aantal kinderen dat vrouwen met een Turkse of een Marokkaanse herkomst krijgen is sinds 1980 sterk gedaald. Marokkaanse migrantenvrouwen kregen in de eerste helft van de jaren tachtig gemiddeld 7 kinderen, Turkse migrantenvrouwen bijna 5. Inmiddels is het gemiddeld kindertal van deze groepen gedaald naar 2,6 voor vrouwen met een Marokkaanse herkomst en 1,7 voor vrouwen met een Turkse herkomst. Het gemiddeld kindertal van vrouwen met een Surinaamse, Nederlands-Caribische, of Nederlandse herkomst is in deze periode veel stabieler gebleven, en schommelt sinds 1980 tussen de 1,5 en 2 kinderen. Daarmee ligt het gemiddeld kindertal van deze drie groepen onder het vervangingsniveau van 2,1 kinderen per vrouw, het kindertal dat nodig is voor een stabiele bevolking als er geen sprake zou zijn van internationale migratie.
Ondanks de daling van het gemiddeld kindertal onder vrouwen met een Marokkaanse herkomst, krijgen zij van de vijf grootste herkomstgroepen nog steeds de meeste kinderen. Gemiddeld kregen Marokkaanse migrantenvrouwen in 2021 2,6 kinderen. Vrouwen van de Nederlands-Marokkaanse tweede generatie kregen gemiddeld 2,2 kinderen. Voor vrouwen van de Nederlands-Turkse tweede generatie was dit met 1,8, nauwelijks hoger dan dat van vrouwen met een Nederlandse herkomst. Het gemiddeld aantal kinderen dat vrouwen met een Nederlands-Caribische herkomst krijgen, verschilt eveneens weinig van dat van vrouwen met een Nederlandse herkomst. Vrouwen met een Surinaamse of Indonesische herkomst krijgen gemiddeld minder kinderen dan vrouwen met een Nederlandse herkomst. Rekening houdend met leeftijd en inkomen worden de verschillen tussen herkomstgroepen kleiner, maar blijven wel bestaan.
herkomst | Nederlandse herkomst | Geboren in Nederland, één of twee ouders geboren in buitenland | Geboren in buitenland | Totaal |
---|---|---|---|---|
Totaal | 1,7 | 1,7 | 1,5 | . |
. | . | . | . | |
Europa (excl. NL) | . | 1,5 | 1,3 | 1,3 |
. | . | . | . | |
Buiten-Europa | . | 1,7 | 1,7 | 1,7 |
Turkije | . | 1,8 | 1,7 | 1,7 |
Marokko | . | 2,2 | 2,6 | 2,2 |
Suriname | . | 1,5 | 1,5 | 1,5 |
Nederlandse Cariben | . | 1,9 | 1,4 | 1,6 |
Indonesië | . | 1,5 | 1,2 | 1,4 |
Overig Buiten-Europa | . | 1,6 | 1,6 | 1,6 |
1) Referentielijn geeft het gemiddeld kindertal voor de totale populatie weer. |
Turkse en Marokkaanse huishoudens vaak een paar, mensen met Oost-Europese en Eritrese herkomst vaak alleenstaand
Nederland telde op 1 januari 2022 ruim 8,1 miljoen huishoudens. De herkomst van een huishouden wordt bepaald op basis van de herkomst van een referentiepersoon.noot4 In 6,7 miljoen huishoudens had de referentiepersoon een Nederlandse herkomst, in de overige 1,5 miljoen huishoudens had de referentiepersoon een herkomst buiten Nederland.
De huishoudenssamenstelling verschilt tussen herkomstgroepen. Ruim de helft van de Turkse en Marokkaanse huishoudens vormen een paar met of zonder kinderen. Surinaamse en Nederlands-Caribische huishoudens daarentegen bestaan voor 30 tot 35 procent uit een paar. 1 op de 5 Surinaamse en Nederlands-Caribische huishoudens is een eenoudergezin, waarin vrijwel altijd de vrouw de ouder is. Onder Turkse, Marokkaanse, en met name onder Indonesische huishoudens komen minder eenoudergezinnen voor.
Paren met een Turkse of Marokkaanse herkomst bestaan voor het overgrote deel uit koppels waarbij beide partners een Buiten-Nederlandse herkomst hebben. Onder Surinaamse en Nederlands-Caribische paren komt dit minder vaak voor. In bijna drie kwart van de Indonesische paren heeft één van de partners een Nederlandse herkomst.
Eritrese huishoudens bestaan voor 60 procent uit één persoon, veel meer dan de andere hier besproken vluchtelingengroepen; die vormen in 35 tot 50 procent van de gevallen een paar. In de afgelopen drie jaar is er wel sprake van een licht gewijzigde huishoudenssamenstelling onder mensen met een Eritrese herkomst. Tussen 2016 en 2022 nam het aandeel Eritrese paren door onder andere gezinshereniging toe van 13 naar 23 procent. Ook mensen met een Syrische herkomst vormen steeds vaker een paar. Met iets meer dan 50 procent vormen Syrische huishoudens inmiddels bijna net zo vaak een paar als Turkse en Marokkaanse huishoudens.
Huishoudens uit de nieuwe EU-landen laten over het algemeen een gevarieerd beeld zien. Aan de ene kant is het aandeel paren vergelijkbaar met dat van de meeste vluchtelingengroepen. Daarbij is wel vaker sprake van een gemengd paar, waarin één van de partners een Nederlandse achtergrond heeft. Dit geldt het sterkst voor mensen met een Roemeense herkomst: iets meer dan 40 procent heeft een partner met een Nederlandse herkomst. Aan de andere kant vormen mensen met een herkomst uit de nieuwe EU-landen relatief vaak een eenpersoonshuishouden en minder vaak een eenouderhuishouden.
Herkomstgroep | Paar, 2 partners Nederlandse herkomst | Paar, 1 partner Buiten-Nederlandse herkomst | Paar, 2 partners Buiten-Nederlandse herkomst | Eenpersoonshuishouden | Eenouderhuishouden | Overig huishouden |
---|---|---|---|---|---|---|
Nederland | 2993012 | 323769 | . | 2224286 | 376093 | 22484 |
. | . | . | . | . | . | |
Polen | . | 14492 | 42706 | 54547 | 8141 | 758 |
Bulgarije | . | 1441 | 8846 | 15892 | 1864 | 234 |
Roemenië | . | 3522 | 8030 | 17153 | 1163 | 188 |
. | . | . | . | . | . | |
Turkije | . | 4707 | 89863 | 50675 | 19767 | 1771 |
Marokko | . | 4359 | 74818 | 51546 | 21770 | 3420 |
Suriname | . | 21320 | 44034 | 85040 | 35396 | 1798 |
Nederlandse Cariben | . | 12157 | 13688 | 45551 | 16404 | 1111 |
Indonesië | . | 81497 | 28174 | 89819 | 18293 | 913 |
. | . | . | . | . | . | |
Afghanistan | . | 329 | 9472 | 7183 | 2166 | 524 |
Irak | . | 647 | 11025 | 11057 | 3056 | 599 |
Iran | . | 1815 | 8421 | 13316 | 2337 | 197 |
Somalië | . | 229 | 3027 | 7557 | 4370 | 425 |
Eritrea | . | 36 | 1919 | 5138 | 1388 | 58 |
Syrië | . | 320 | 21753 | 16609 | 3633 | 528 |
Noten
Voor immigranten uit EU/EFTA-landen is de migratiereden gebaseerd op de afgeleide migratiedoelen die door het CBS zijn bepaald. Via zwaartepunttypering wordt aan iedere immigrant uit EU/EFTA-landen een migratiedoel toegekend, maar uiteraard kunnen zij meerdere beweegredenen hebben. Zo heeft ongeveer 30 procent van de immigranten uit nieuwe EU-landen met ‘gezin’ als eerste afgeleid doel ook ‘arbeid’ als afgeleid doel.
Voor mensen die geboren zijn in de Nederlandse Cariben is geen migratiemotief bekend, zij hebben de Nederlandse nationaliteit.
Exclusief geregistreerde partnerschappen.
In een paar is de (oudste) vrouw bepalend voor de herkomst van een huishouden. Als er in een paar geen vrouw aanwezig is, is de oudste man de referentiepersoon. In een eenpersoonshuishouden, eenouderhuishouden of overig huishouden kan de referentiepersoon de man of vrouw zijn.