Bevolking

Op 1 januari 2020 had bijna een kwart van de Nederlandse bevolking een migratieachtergrond. De afgelopen vijf jaar groeide de bevolking vooral door immigratie: meer dan driekwart van de bevolkingsgroei is het gevolg van internationale migratie waarbij er meer mensen naar Nederland kwamen dan dat er uit Nederland vertrokken. Dit hoofdstuk beschrijft onder andere bevolkingsgroei, leeftijdsopbouw en de motieven waarom immigranten naar Nederland komen. Ook de huishoudenssamenstelling, partnerkeuze, het gemiddelde kindertal en de spreiding over Nederland van verschillende herkomstgroepen komen aan bod.

Bevolkingsgroei door immigratie

De afgelopen vijf jaar groeide de Nederlandse bevolking vooral door immigratie. Tussen 1 januari 2015 en 1 januari 2020 nam het aantal inwoners van Nederland toe met 507 duizend. Van deze groei was 80 procent het gevolg van internationale migratie: het aantal immigranten lag in de afgelopen vijf jaar met 1,2 miljoen beduidend hoger dan het aantal emigranten (770 duizend). De overige bevolkingsgroei kwam voort uit natuurlijke aanwas: geboorten minus sterfte.

Toon tabel1.1 Bevolkingsontwikkeling (x 1 000)Verberg tabel1.1 Bevolkingsontwikkeling (x 1 000)

1.1 Bevolkingsontwikkeling (x 1 000)

Jaar	Natuurlijke aanwas	Migratiesaldo
1995	54,8	13,9
1996	52,0	16,8
1997	56,7	27,9
1998	61,9	43,1
1999	60,0	40,4
2000	66,1	53,9
2001	62,2	50,8
2002	59,7	24,3
2003	58,4	-0,3
2004	57,5	-16,2
2005	51,5	-27,4
2006	49,7	-31,3
2007	48,3	-5,8
2008	49,5	25,7
2009	50,7	34,5
2010	48,3	33,1
2011	44,3	29,8
2012	35,1	13,9
2013	30,1	19,1
2014	36,0	35,1
2015	23,4	55,1
2016	23,5	79,2
2017	19,6	80,7
2018	15,2	86,4
2019*	17,8	108,0

Van de in dit hoofdstuk besproken groepen maakten de zes vluchtelingengroepen de afgelopen vijf jaar de grootste groei door. Het aantal mensen uit Afghanistan, Eritrea, Irak, Iran, Somalië en Syrië nam tussen 1 januari 2015 en 1 januari 2020 met 117 duizend toe. Tussen de landen zijn er grote verschillen zichtbaar: het aantal Syriërs steeg met 86 duizend terwijl het aantal Somaliërs met iets meer dan duizend toenam. De piek in deze asielmigratie lag in 2016—met name door de aanhoudende burgeroorlog in Syrië—toen bijna 28 duizend Syriërs zich in Nederland vestigden.

Inmiddels is er ook sprake van gezinshereniging onder asielmigranten. In 2017 en 2018 kwam 25 procent van de Iraakse, 23 procent van de Afghaanse en 15 procent van de Eritrese en Syrische immigranten vanwege gezinshereniging naar Nederland. Verderop in dit hoofdstuk wordt uitgebreider ingegaan op de redenen waarom immigranten naar Nederland komen.

Toon tabel1.2 Migratiesaldo naar geboorteland, vluchtelingengroepenVerberg tabel1.2 Migratiesaldo naar geboorteland, vluchtelingengroepen

1.2 Migratiesaldo naar geboorteland, vluchtelingengroepen

Jaar	Afghanistan	Eritrea	Irak	Iran	Somalië	Syrië
1995	1445	8	2842	2310	2461	236
1996	2740	23	4428	2375	2837	213
1997	3608	53	5873	1224	873	222
1998	3827	42	6999	797	540	231
1999	5302	37	2626	805	382	549
2000	4396	76	3812	1415	352	849
2001	4206	83	2209	1782	-719	1007
2002	2435	70	-179	856	-1586	497
2003	1184	42	138	39	-2225	170
2004	210	52	-22	-105	-2307	49
2005	-376	32	-604	-222	-1431	-38
2006	-608	44	-507	-37	-766	-27
2007	-407	97	946	440	517	80
2008	-200	91	3135	526	1778	153
2009	389	189	2282	692	4476	84
2010	816	220	116	798	3435	186
2011	805	248	-156	1119	1504	164
2012	300	173	-126	803	6	422
2013	314	406	-3	827	1936	1839
2014	35	2042	313	486	820	8461
2015	39	3266	309	557	-426	20623
2016	1740	3125	2339	1934	-669	27506
2017	390	2965	913	1124	-398	16083
2018	566	2571	960	1445	-376	5010
2019*	437	2382	763	2941	-195	5262

Na de toetreding tot de Europese Unie in 2004 (Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije, Tsjechië), 2007 (Bulgarije en Roemenië) en 2013 (Kroatië) is de immigratie uit deze landen sterk toegenomen. Met name de immigratie uit Polen is sinds dit land toetrad tot de EU sterk gestegen; het migratiesaldo schommelt sinds 2010 tussen de 8,5 en 12 duizend Polen per jaar.

Ook de toetreding van Bulgarije en Roemenië tot de EU zorgde voor een (tijdelijke) toename van de immigratie uit die landen, zij het niet zo sterk als bij Polen. Pas na de afschaffing van de tewerkstellingsvergunning voor Bulgaren en Roemenen in 2014 is er sprake van een meer constante toename van immigranten uit Bulgarije en Roemenië, resulterend in een positief migratiesaldo van 5 duizend voor elk van beide landen. Immigranten uit de nieuwe EU-landen zijn voor een groot deel gedreven door de arbeidsmarkt, maar gezinsmigratie speelt inmiddels ook een belangrijke rol.noot1

Toon tabel1.3 Migratiesaldo naar geboorteland, nieuwe EUVerberg tabel1.3 Migratiesaldo naar geboorteland, nieuwe EU

1.3 Migratiesaldo naar geboorteland, nieuwe EU

Jaar	Polen	Bulgarije	Roemenië	Overig nieuwe EU
1995	810	48	148	256
1996	890	84	133	517
1997	824	168	286	548
1998	957	156	351	768
1999	506	167	281	339
2000	1143	212	489	851
2001	1427	261	556	924
2002	1501	357	429	458
2003	1214	345	480	362
2004	3930	274	339	552
2005	5073	234	216	579
2006	5330	216	394	101
2007	6791	4056	1767	1340
2008	9023	3640	1401	2289
2009	6974	1994	927	2324
2010	8702	1676	1254	3555
2011	11782	2492	925	3032
2012	8467	698	573	2492
2013	9870	131	702	1796
2014	12107	1868	2010	2224
2015	9646	1830	1667	2127
2016	9016	1844	2196	2273
2017	9348	2762	3517	3303
2018	9938	3534	4358	4018
2019*	10477	4983	4965	4820

Na een kleine dip in de migratie in 2013–2015 (waarbij het migratiesaldo voor Turken en Surinamers zelfs licht negatief was: er vertrokken dat jaar meer Turken en Surinamers dan er naar Nederland kwamen) is het migratiesaldo van elk van de vier grootste niet-westerse herkomstgroepen sinds 2016 geleidelijk gestegen. Met name het migratiesaldo van Turken nam in deze periode sterk toe—wellicht veroorzaakt door de politiek instabiele situatie in dat land de laatste jaren—en ligt met 5 duizend weer op het niveau van 2001–2002. Bij immigranten uit Turkije, Marokko, Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen is gezinsmigratie met afstand de belangrijkste reden voor hun komst naar Nederland.

Toon tabel1.4 Migratiesaldo naar geboorteland, vier grootste niet-westerse herkomstgroepenVerberg tabel1.4 Migratiesaldo naar geboorteland, vier grootste niet-westerse herkomstgroepen

1.4 Migratiesaldo naar geboorteland, vier grootste niet-westerse herkomstgroepen

Jaar	Turkije	Marokko	Suriname	(voormalige) Nederlandse Antillen, Aruba
1995	1,704	976	573	-612
1996	2020	2038	1252	557
1997	3654	3183	1327	1846
1998	3250	4069	2819	5205
1999	2957	3238	1575	6167
2000	4235	3377	2328	7724
2001	4707	4132	2423	5401
2002	4580	3796	1745	2220
2003	4555	3327	1628	-320
2004	1749	2050	1099	-1747
2005	521	375	-51	-2216
2006	-146	-307	-652	-1272
2007	-24	-525	79	22
2008	1320	52	607	931
2009	1577	892	929	1458
2010	1361	830	507	1444
2011	744	1129	424	1057
2012	-141	465	-253	167
2013	-638	814	-332	-11
2014	-1601	768	-458	491
2015	-773	561	-180	646
2016	713	958	452	1009
2017	2224	1267	1057	2026
2018	3258	2183	1594	2461
2019*	4914	2455	1946	3285

Arbeid en studie steeds belangrijkere migratiemotieven voor Turken, Marokkanen en Surinamers

Hoewel gezinsmigratie de belangrijkste reden blijft voor Turken, Marokkanen en Surinamers om naar Nederland te komen (voor Antillianen is geen migratiemotief bekend, zij hebben de Nederlandse nationaliteit) worden arbeid en studie steeds belangrijkere motieven voor deze groepen. In de periode 1995 tot en met 2010 was gezinsmigratie goed voor bijna 85 procent van de totale immigratie uit deze landen. Sindsdien is dit aandeel geleidelijk gedaald tot 60 procent. Arbeid (met name kennismigratie) en studie zijn inmiddels voor 3 op de 10 immigranten uit deze groepen de voornaamste reden om naar Nederland te migreren; twintig jaar geleden gold dat voor zo’n 1 op de 10.

Immigratie uit de vluchtelingenlanden bestaat logischerwijs voor het grootste deel uit asielmigratie, maar ook hier vindt een verschuiving richting andere motieven plaats. In de periode 1995–2018 zijn twee golven van asielmigratie te onderscheiden met hun eigen migratiegeschiedenis. Midden jaren negentig kwamen er veel asielmigranten naar Nederland uit onder andere Afghanistan, Irak, Iran en Somalië, maar ook uit niet in dit Jaarrapport genoemde landen als Bosnië-Herzegovina. Meer dan 80 procent van de immigratie bestond uit asielmigratie. In de jaren daarna daalde het aantal asielmigranten sterk en kwam de gezinshereniging en gezinsvorming onder deze asielmigranten op gang. In de jaren 2005–2009 was gezinsmigratie voor deze groep zelfs een belangrijker motief geworden om naar Nederland te komen dan asielmigratie.

Een tweede stroom asielmigranten kwam rond 2014 op gang met vluchtelingen uit Syrië (de oorlog was inmiddels een paar jaar gaande) en Eritrea vanwege onlusten en slechte economische omstandigheden aldaar. Ook bij deze groepen asielmigranten komt de gezinsmigratie langzaam op gang.

1.5Immigratie, naar migratiemotief en nationaliteit

	Totaal	Asiel	Gezins­hereniging	Gezins­vorming	Kennis­migratie	Overige arbeids­migratie	Studie	Overig
	x 1 000	%
Turks, Marokkaans, Surinaams
1995−1999	62,9	5,5	38,8	46,5	0,0	2,6	3,0	3,6
2000−2004	59,4	2,5	72,9	11,6	0,0	4,5	4,2	4,4
2005−2009	29,2	1,4	35,5	33,5	3,5	4,8	10,0	11,3
2010−2014	27,9	1,3	24,1	40,4	4,2	7,5	11,4	11,1
2015−2018	25,1	4,3	24,5	35,8	9,5	4,5	15,9	5,6
Afghaans, Iraaks, Iraans, Somalisch, Eritrees, Syrisch
1995−1999	26,9	82,1	10,9	3,3	0,0	0,3	0,6	2,8
2000−2004	13,5	55,9	33,3	2,7	0,0	1,3	3,0	3,7
2005−2009	8,7	26,7	33,0	19,9	3,8	3,2	8,6	4,8
2010−2014	23,8	71,3	10,5	7,7	1,4	2,6	4,3	2,2
2015−2018	101,3	88,4	7,3	1,7	0,4	1,0	0,9	0,3

Bron:CBS

Steeds meer kennismigranten uit Turkije

De afzonderlijke landen van de hier beschreven groepen laten soms grote verschillen in het migratiemotief zien. Zo speelt kennismigratie bij Marokkanen en Surinamers nog nauwelijks een rol van betekenis maar was het voor 1 op de 5 Turken in 2018 het belangrijkste motief om naar Nederland te komen. Ook Turkse studenten weten meer en meer hun weg naar Nederland te vinden, iets wat overigens ook voor Surinaamse studenten geldt. De overgrote meerderheid van de Marokkaanse migranten komt (nog steeds) in het kader van gezinsmigratie naar Nederland.

Voor een aantal vluchtelingenlanden hebben andere motieven dan asiel in 2018 de overhand genomen. Zo bestond meer dan de helft van de Afghaanse immigratie in 2018 uit gezinsmigratie en ook onder Irakezen speelt gezinsmigratie (met name gezinshereniging) een factor van betekenis.

Onder Iraniërs is werk een belangrijke drijfveer om naar Nederland te komen: 3 op 10 komen inmiddels voor werk naar ons land. Onder de andere vluchtelingenlanden speelt arbeidsmigratie niet of nauwelijks enige rol van betekenis.

Toon tabel1.6 Immigratie, naar migratiemotief en nationaliteit, 2018 (%)Verberg tabel1.6 Immigratie, naar migratiemotief en nationaliteit, 2018 (%)

1.6 Immigratie, naar migratiemotief en nationaliteit, 2018 (%)

Nationaliteit	Asiel	Gezinshereniging	Gezinsvorming	Kennismigratie	Arbeidsmigratie overig	Studie	Overig
Turks	10,1	25,0	20,9	17,2	5,4	18,0	3,3
Marokkaans	0,7	21,5	49,3	1,1	0,9	4,1	22,4
Surinaams	0,3	21,5	40,2	1,6	2,1	17,5	16,9
	.	.	.	.	.	.	.
Afghaans	41,4	30,3	23,8	0,0	0,0	2,7	1,8
Eritrees	78,2	21,5	0,1	0,1	0,0	0,0	0,1
Iraaks	41,5	31,8	13,2	0,5	0,4	1,2	11,3
Iraans	30,8	17,8	7,9	7,7	20,9	13,2	1,8
Somalisch	70,6	21,9	3,9	0,0	0,0	1,6	1,9
Syrisch	84,7	13,2	1,2	0,1	0,1	0,5	0,1

Voor immigranten met een nieuwe EU-nationaliteit is arbeid een steeds belangrijker motief geworden om naar Nederland te komen. Nauwkeuriger geformuleerd: uit het gedrag van deze immigranten ná binnenkomst in Nederland blijkt dat hun voornaamste reden om naar Nederland te komen steeds vaker het verrichten van arbeid is. Tegelijkertijd neemt het belang van gezinsmigratie af. Sinds 2004 heeft een duidelijke verschuiving plaatsgevonden in de motieven van EU-onderdanen om naar Nederland te komen, van voornamelijk gezinsmigratie in de periode 2004–2008 tot steeds meer arbeidsmigratie. Deze verschuiving heeft (uiteraard) voor een groot deel te maken met de toetreding tot de EU in mei 2004 (vrij verkeer van personen en diensten waardoor iedere EU-burger overal mag werken) en de afschaffing van de verplichte tewerkstellingsvergunning voor Polen in mei 2007 en voor Bulgaren en Roemenen in januari 2014.

1.7Immigratie naar afgeleid migratiedoel, nationaliteit nieuwe EU

	Totaal	Arbeid	Gezin	Studie	Overig/onbekend
	x 1 000	%
Nieuwe EU
2004–2008	69,8	27,2	35,5	8,7	28,6
2009–2013	156,0	30,7	32,3	11,1	25,8
2014–2018	224,2	42,6	26,6	8,9	21,9

Bron:CBS

Van de nieuwe EU-landen is het aandeel arbeidsmigranten onder Roemenen het grootst: bijna de helft kwam in 2018 naar Nederland om te werken. Bulgaren komen juist minder dan gemiddeld voor arbeid naar Nederland, studie is voor hen een steeds belangrijker motief geworden.

Toon tabel1.8 Immigratie, naar afgeleid migratiedoel en nationaliteit, 2018 (%)Verberg tabel1.8 Immigratie, naar afgeleid migratiedoel en nationaliteit, 2018 (%)

1.8 Immigratie, naar afgeleid migratiedoel en nationaliteit, 2018 (%)

Nationaliteit	Arbeid	Gezin	Studie	Overig/onbekend
Pools	42,8	25,5	6,9	24,8
Bulgaars	28,5	18,9	20,0	32,6
Roemeens	49,0	17,3	11,2	22,5
Overig nieuwe EU	37,8	21,1	13,8	27,4

Meer mensen met een migratieachtergrond

Met de instroom van migranten (eerste generatie) en de kinderen die zij in Nederland krijgen (tweede generatie), verandert langzaam de samenstelling van de Nederlandse bevolking wat betreft (migratie)achtergrond. Tussen 1 januari 2015 en 1 januari 2020 nam het aantal inwoners met een Nederlandse achtergrond met bijna 50 duizend af en kwamen er ruim 550 duizend inwoners met een migratieachtergrond bij. Het aantal mensen met een Syrische achtergrond steeg in deze periode tot iets boven de 100 duizend. Daarmee vormen de Syriërs qua aantal na de Turkse, Marokkaanse, Surinaamse en Antilliaans/Arubaanse gemeenschap de grootste niet-westerse herkomstgroep in Nederland.

Op 1 januari 2020 had 24 procent van de Nederlandse bevolking een migratieachtergrond, 2 procentpunten meer dan vijf jaar eerder. De groei van het aantal mensen met een migratieachtergrond zit voor het grootste deel bij niet-westerse herkomstgroepen: asielmigratie is daar voor een belangrijk deel de oorzaak van, maar ook arbeids- en gezinsmigratie uit overige niet-westerse landen als India en China spelen een rol. De groei in het aantal mensen met een westerse migratieachtergrond komt voor meer dan de helft voor rekening van de nieuwe EU-landen, met name Polen.

De helft van de mensen met een westerse migratieachtergrond en 44 procent van degenen met een niet-westerse migratieachtergrond is in Nederland geboren en behoort daarmee tot de tweede generatie. Vooral onder niet-westerse herkomstgroepen neemt de tweede generatie in aantal toe, bij westerse groepen zit de groei vooral in de eerste generatie (immigratie).

De tweede generatie is vooral ruim vertegenwoordigd bij de vier grootste niet-westerse groepen in Nederland, waarvan de immigratiepiek in de jaren zeventig en tachtig van de twintigste eeuw lag. Van deze vier groepen (met uitzondering van personen met een Antilliaanse achtergrond) is iets meer dan de helft in Nederland geboren. Onder groepen die meer recent naar Nederland zijn gekomen (Syriërs en Eritreeërs, maar ook Bulgaren en Roemenen) is het aandeel van de tweede generatie nog beperkt tot ongeveer 15 procent.

1.9Bevolking en bevolkingsgroei, naar achtergrond, 1 januari 2020

	Aantal personen	Aandeel in bevolking	Toename sinds 1 januari 2015	Aandeel tweede generatie
	x 1 000	%	x 1 000	%
Totaal	17 408	100	507
Nederlands	13 187	75,8	- 49
Westers	1 829	10,5	202
waarvan				49
nieuwe EU	346	2,0	114
waarvan				22
Pools	198	1,1	60
Bulgaars	40	0,2	17	22
Roemeens	39	0,2	18	14
overig nieuwe EU	69	0,4	19	17
overig westers	1 483	8,5	88	28
				56
Niet-westers	2 392	13,7	354
waarvan				44
Turks	417	2,4	20
Marokkaans	409	2,3	28	53
Surinaams	356	2,0	8	58
Antilliaans	166	1,0	17	50
Afghaans	50	0,3	7	46
Irakees	65	0,4	9	29
Iraans	48	0,3	10	30
Somalisch	40	0,2	1	24
Eritrees	21	0,1	16	38
Syrisch	105	0,6	83	13
overig niet-westers	714	4,1	153	13

Bron:CBS

De leeftijdsopbouw van groepen met een migratieachtergrond verschilt sterk van die van mensen met een Nederlandse achtergrond. Bij mensen met een Nederlandse achtergrond zijn vijftigers en zestigers momenteel het sterkst vertegenwoordigd. Bij de vier grootste niet-westerse herkomstgroepen (Turks, Marokkaans, Surinaams en Antilliaans) ligt het zwaartepunt van de leeftijdsopbouw duidelijk lager.

Van de vier grootste niet-westerse herkomstgroepen lijkt de leeftijdsopbouw van mensen met een Surinaamse achtergrond het meest op die van mensen met een Nederlandse achtergrond: in beide groepen zitten veel veertigers en vijftigers. Onder Surinamers zijn in verhouding ook veel zestigers: migranten die na de onafhankelijkheid in 1975 en in de overgangssituatie tot 1980 naar Nederland kwamen.

De migratiegeschiedenis van Turken en Marokkanen weerspiegelt zich voor een deel in de leeftijdsopbouw. Onder deze groepen bevinden zich veel eerste generatie migranten in de leeftijd van 45-60 jaar die als gezinshereniger of gezinsvormer in de jaren tachtig en negentig naar Nederland kwamen. De Marokkaanse gemeenschap, met name de tweede generatie, is wat jonger dan de Turkse gemeenschap in Nederland. Meer dan onder de andere drie grote niet-westerse herkomstgroepen zijn er veel tieners met een Marokkaanse achtergrond, vrijwel allemaal van de tweede generatie.

Herkomstgroepen die meer recent naar Nederland zijn gekomen, bestaan logischerwijs voornamelijk uit migranten van de eerste generatie. Dit geldt niet alleen voor vluchtelingen (meer dan 85 procent van de Syriërs en Eritreeërs behoort tot de eerste generatie), maar ook voor mensen uit Oost-Europese landen die sinds 2004 zijn toegetreden tot de Europese Unie. Van deze laatste groep migranten is een meerderheid tussen de 25 en 50 jaar: de leeftijdsklasse met de grootste arbeidsdeelname.

Toon tabel1.10a Leeftijdsopbouw Nederlandse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)Verberg tabel1.10a Leeftijdsopbouw Nederlandse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)

1.10a Leeftijdsopbouw Nederlandse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)

Leeftijd	Mannen	Vrouwen
95+	5,3	18,9
90-94	28,2	64,9
85-89	84,3	142,9
80-84	161,8	213,7
75-79	255,9	289,4
70-74	397,1	415,0
65-69	419,5	420,4
60-64	466,3	462,9
55-59	508,1	501,4
50-54	506,6	496,9
45-49	447,9	440,2
40-44	364,3	355,2
35-39	354,3	344,3
30-34	372,1	361,0
25-29	393,5	376,2
20-24	390,3	372,3
15-19	396,1	379,0
10-14	357,9	340,8
5-9	338,1	322,0
0-4	318,9	303,0

Toon tabel1.10b Leeftijdsopbouw nieuwe EU-achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)Verberg tabel1.10b Leeftijdsopbouw nieuwe EU-achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)

1.10b Leeftijdsopbouw nieuwe EU-achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)

Leeftijd	Mannen, 1e generatie	Mannen, 2e generatie	Vrouwen, 1e generatie	Vrouwen, 2e generatie
95	0,0	0,0	0,0	0,0
90-94	0,1	0,0	0,1	0,0
85-89	0,1	0,1	0,2	0,1
80-84	0,3	0,2	0,4	0,3
75-79	0,4	0,4	0,7	0,4
70-74	0,6	1,0	1,5	1,1
65-69	1,0	1,1	2,4	1,2
60-64	2,3	1,0	3,6	1,0
55-59	3,8	0,9	5,3	0,9
50-54	6,3	0,8	8,0	0,8
45-49	10,0	0,7	11,9	0,6
40-44	14,8	0,6	16,3	0,6
35-39	19,9	0,6	20,0	0,7
30-34	22,6	0,8	23,5	0,7
25-29	19,6	1,3	21,1	1,2
20-24	12,7	1,8	14,1	1,6
15-19	5,4	2,5	5,7	2,4
10-14	4,2	4,2	4,1	4,1
5-9	2,8	8,0	2,6	7,5
0-4	1,3	12,4	1,2	11,7

Toon tabel1.10c Leeftijdsopbouw Turkse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)Verberg tabel1.10c Leeftijdsopbouw Turkse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)

1.10c Leeftijdsopbouw Turkse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)

Leeftijd	Mannen, 1e generatie	Mannen, 2e generatie	Vrouwen, 1e generatie	Vrouwen, 2e generatie
95	0,0	0,0	0,0	0,0
90-94	0,0	0,0	0,1	0,0
85-89	0,4	0,0	0,5	0,0
80-84	1,6	0,0	1,3	0,0
75-79	2,9	0,0	2,8	0,0
70-74	3,0	0,0	3,9	0,0
65-69	3,2	0,0	4,5	0,0
60-64	6,3	0,0	5,5	0,0
55-59	12,8	0,0	10,8	0,0
50-54	16,0	0,4	13,7	0,4
45-49	16,1	2,4	16,5	2,1
40-44	12,2	5,9	11,9	5,3
35-39	9,4	9,7	9,4	8,8
30-34	7,4	12,0	6,6	10,5
25-29	3,8	16,3	3,6	14,7
20-24	2,1	16,6	2,2	15,4
15-19	1,0	15,6	0,9	14,8
10-14	0,6	13,5	0,6	12,8
5-9	0,9	11,6	0,9	11,2
0-4	0,9	10,0	0,9	9,4

Toon tabel1.10d Leeftijdsopbouw Marokkaanse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)Verberg tabel1.10d Leeftijdsopbouw Marokkaanse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)

1.10d Leeftijdsopbouw Marokkaanse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)

Leeftijd	Mannen, 1e generatie	Mannen, 2e generatie	Vrouwen, 1e generatie	Vrouwen, 2e generatie
95	0,0	0,0	0,0	0,0
90-94	0,1	0,0	0,1	0,0
85-89	0,6	0,0	0,4	0,0
80-84	2,2	0,0	1,5	0,0
75-79	4,1	0,0	2,4	0,0
70-74	4,0	0,0	2,7	0,0
65-69	3,7	0,0	4,8	0,0
60-64	5,5	0,0	5,9	0,0
55-59	10,5	0,0	7,8	0,0
50-54	13,2	0,2	10,4	0,2
45-49	14,3	1,1	13,2	1,1
40-44	11,4	3,8	13,0	3,7
35-39	7,6	7,5	10,1	7,5
30-34	4,9	10,5	5,9	10,1
25-29	2,2	13,7	3,1	13,2
20-24	1,2	15,2	1,6	14,8
15-19	0,7	19,0	0,6	18,2
10-14	0,5	19,0	0,4	18,6
5-9	0,4	16,8	0,4	16,2
0-4	0,3	13,4	0,3	13,0

Toon tabel1.10e Leeftijdsopbouw Surinaamse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)Verberg tabel1.10e Leeftijdsopbouw Surinaamse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)

1.10e Leeftijdsopbouw Surinaamse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)

Leeftijd	Mannen, 1e generatie	Mannen, 2e generatie	Vrouwen, 1e generatie	Vrouwen, 2e generatie
95	0,0	0,0	0,1	0,0
90-94	0,1	0,0	0,4	0,0
85-89	0,5	0,0	1,0	0,1
80-84	1,4	0,1	2,1	0,1
75-79	2,6	0,1	3,4	0,1
70-74	4,5	0,2	5,7	0,2
65-69	7,5	0,3	9,1	0,3
60-64	9,9	0,5	12,7	0,5
55-59	11,3	1,0	14,9	0,9
50-54	11,5	1,9	14,1	2,0
45-49	10,3	3,0	12,6	3,1
40-44	6,1	5,8	7,6	5,8
35-39	4,0	9,7	5,1	9,8
30-34	3,4	11,3	4,0	11,2
25-29	2,1	11,8	2,4	11,5
20-24	1,5	11,6	1,7	11,2
15-19	0,7	11,6	0,8	10,8
10-14	0,4	9,2	0,4	8,6
5-9	0,3	7,2	0,3	7,2
0-4	0,2	5,2	0,2	5,4

Toon tabel1.10f Leeftijdsopbouw Antilliaanse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)Verberg tabel1.10f Leeftijdsopbouw Antilliaanse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)

1.10f Leeftijdsopbouw Antilliaanse achtergrond, 1 januari 2020 (x 1 000)

Leeftijd	Mannen, 1e generatie	Mannen, 2e generatie	Vrouwen, 1e generatie	Vrouwen, 2e generatie
95	0,0	0,0	0,0	0,0
90-94	0,0	0,0	0,1	0,0
85-89	0,1	0,0	0,2	0,0
80-84	0,3	0,0	0,5	0,0
75-79	0,8	0,0	1,1	0,0
70-74	1,5	0,0	1,9	0,0
65-69	2,3	0,1	2,7	0,1
60-64	3,1	0,2	3,6	0,2
55-59	3,8	0,4	4,0	0,4
50-54	3,5	1,0	3,6	1,0
45-49	3,8	1,4	3,7	1,4
40-44	3,8	1,6	3,6	1,6
35-39	4,4	2,4	3,9	2,4
30-34	4,5	3,1	4,1	3,0
25-29	4,7	4,2	4,5	4,1
20-24	4,2	4,2	4,2	4,1
15-19	1,4	5,0	1,4	4,9
10-14	0,9	5,0	0,9	4,9
5-9	0,7	5,3	0,7	5,0
0-4	0,4	5,3	0,3	5,0

Toon tabel1.10g Leeftijdsopbouw vluchtelingengroepen, 1 januari 2020 (x 1 000)Verberg tabel1.10g Leeftijdsopbouw vluchtelingengroepen, 1 januari 2020 (x 1 000)

1.10g Leeftijdsopbouw vluchtelingengroepen, 1 januari 2020 (x 1 000)

Leeftijd	Mannen, 1e generatie	Mannen, 2e generatie	Vrouwen, 1e generatie	Vrouwen, 2e generatie
95	0,0	0,0	0,0	0,0
90-94	0,0	0,0	0,1	0,0
85-89	0,2	0,0	0,2	0,0
80-84	0,5	0,0	0,5	0,0
75-79	0,9	0,0	0,9	0,0
70-74	1,6	0,0	1,3	0,0
65-69	3,1	0,0	2,3	0,0
60-64	5,2	0,0	3,9	0,0
55-59	7,8	0,0	5,9	0,0
50-54	10,1	0,0	7,4	0,1
45-49	10,2	0,1	8,3	0,1
40-44	10,2	0,1	9,0	0,1
35-39	14,3	0,2	12,7	0,1
30-34	16,2	0,3	13,5	0,3
25-29	15,6	1,2	12,4	1,0
20-24	13,3	3,4	9,9	3,3
15-19	10,9	5,5	8,4	5,1
10-14	9,7	6,2	8,8	5,8
5-9	7,5	8,1	7,0	8,0
0-4	1,3	14,3	1,3	13,6

Nog weinig kinderen van niet-westerse tweede generatie ouders

Van de kinderen die in 2019 in Nederland werden geboren, heeft ongeveer 6 procent ouders met een westerse en 8 procent ouders met een niet-westerse tweede generatie migratieachtergrond. Onder mensen met een Nederlandse achtergrond tot 50 jaar heeft maar een klein deel ouders met een tweede generatie migratieachtergrond. Als zij één of twee ouders met een tweede generatie migratieachtergrond hebben, dan is dat meestal met een westerse migratieachtergrond. Begin 2020 kon van ongeveer 172 duizend mensen jonger dan 50 jaar worden vastgesteld dat ze ouders hebben van de niet-westerse tweede generatie; dat is 2,3 procent van de totale bevolking met een Nederlandse achtergrond in die leeftijdscategorie.

Toon tabel1.11 Bevolking tot 50 jaar met Nederlandse achtergrond, naar leeftijd en achtergrond ouder(s)¹⁾, 1 januari 2020 (%)Verberg tabel1.11 Bevolking tot 50 jaar met Nederlandse achtergrond, naar leeftijd en achtergrond ouder(s)¹⁾, 1 januari 2020 (%)

1.11 Bevolking tot 50 jaar met Nederlandse achtergrond, naar leeftijd en achtergrond ouder(s)¹⁾, 1 januari 2020 (%)

Leeftijd	Westers, tweede generatie	Niet-westers, tweede generatie	Nederlands	Onbekend wel/niet tweede generatie
Totaal	9,6	2,3	85,1	3,0
0 tot 4 jaar	8,9	10,6	78,4	2,2
4 tot 12 jaar	9,6	6,5	82,1	1,9
12 tot 18 jaar	10,1	2,8	85,4	1,7
18 tot 25 jaar	10,3	1,3	87,0	1,4
25 tot 35 jaar	9,5	0,5	88,0	2,0
35 tot 50 jaar	9,4	0,2	85,0	5,5
1) De achtergrond van de moeder is bepalend, tenzij zij een Nederlandse of onbekende achtergrond heeft. Dan wordt uitgegaan van de achtergrond van de vader.

De groep mensen tot 50 jaar met ouders van de niet-westerse tweede generatie is nog zeer jong: 85 procent is minderjarig en 71 procent is jonger dan 12 jaar. Bij kinderen met ouders van de Turkse en Marokkaanse tweede generatie is ongeveer 95 procent minderjarig. Bij kinderen met ouders van de westerse tweede generatie is dit niet zo; hun leeftijdsopbouw komt overeen met die van de personen met een Nederlandse achtergrond die geen ouders hebben van de tweede generatie.

Toon tabel1.12 Bevolking tot 50 jaar met Nederlandse achtergrond, naar leeftijd en achtergrond ouder(s)¹⁾, 1 januari 2020 (%)Verberg tabel1.12 Bevolking tot 50 jaar met Nederlandse achtergrond, naar leeftijd en achtergrond ouder(s)¹⁾, 1 januari 2020 (%)

1.12 Bevolking tot 50 jaar met Nederlandse achtergrond, naar leeftijd en achtergrond ouder(s)¹⁾, 1 januari 2020 (%)

Achtergrond	0 tot 4 jaar	4 tot 12 jaar	12 tot 18 jaar	18 tot 50 jaar
Nederlands 2) (N=6 234 082)	6,2	14,0	12,0	67,7
	.	.	.	.
Westers (N=704 420)	6,3	14,5	12,6	66,6
	.	.	.	.
Niet-westers (N=171 647)	30,6	40,1	14,4	14,9
waarvan	.	.	.	.
Turks (N=29 928)	38,4	43,5	12,4	5,9
Marokkaans (N=26 039)	42,8	43,8	9,8	3,6
Surinaams (N=57 250)	24,0	39,1	17,0	19,9
Antilliaans (N=22 838)	23,9	37,3	17,9	21,0
Overig niet-westers (N=35 592)	30,0	38,1	12,9	18,9
Onbekend (N=217 320)	4,9	9,3	6,7	79,1
1) De achtergrond van de moeder is bepalend, tenzij zij een Nederlandse of onbekende achtergrond heeft. Dan wordt uitgegaan van de achtergrond van de vader.
2) Exclusief mensen met ouders van tweede generatie.

Turkse en Marokkaanse huishoudens vaak een paar, Oost-Europeanen en Eritreeërs vaak alleenstaand

De huishoudenssamenstelling verschilt sterk tussen herkomstgroepen. Bijna 6 op de 10 Turkse en Marokkaanse huishoudens vormen een paar met of zonder kinderen. Surinaamse en Antilliaanse huishoudens daarentegen bestaan voor minder dan 40 procent uit een paar. Onder deze twee groepen treffen we vaak de Caribische (matrifocale) gezinsstructuur aan waarin vrouwen een centrale positie innemen: 1 op de 5 huishoudens onder Surinamers en Antillianen betreft een eenoudergezin, waarin vrijwel altijd de moeder de zorg voor de kinderen op zich neemt.

Paren met een Turkse of Marokkaanse achtergrond bestaan veel vaker dan degenen met een Surinaamse of Antilliaanse achtergrond uit twee partners met een migratieachtergrond. Van de Turkse en Marokkaanse paren heeft iets meer dan 10 procent één van beide partners een Nederlandse achtergrond. Bij Surinaamse paren is dat bijna de helft en van de paren met een Antilliaanse achtergrond bijna twee derde.

Aan de andere kant bestaan Eritrese huishoudens voor 70 procent uit één persoon, veel meer dan de andere hier besproken vluchtelingengroepen; die vormen in 40 tot 50 procent van de gevallen een paar. In de afgelopen drie jaar is er wel sprake van een licht gewijzigde huishoudenssamenstelling onder Eritreeërs en Syriërs. Tussen 2016 en 2019 nam het aandeel Eritrese paren door onder andere gezinshereniging toe van 13 naar bijna 20 procent. Ook Syriërs vormen steeds vaker een paar, hun aandeel steeg in drie jaar tijd tot 55 procent. Daarmee vormen Syrische huishoudens inmiddels bijna net zo vaak een paar als Turkse en Marokkaanse huishoudens.

Huishoudens uit de nieuwe EU-landen laten over het algemeen een gevarieerd beeld zien. Aan de ene kant is het aandeel paren vergelijkbaar met dat van de meeste vluchtelingengroepen waarbij wel vaker sprake is van een gemengd paar waarin een van de partners een Nederlandse achtergrond heeft. Dit geldt het sterkst voor Roemenen: bijna 45 procent heeft een Nederlandse partner. Aan de andere kant treffen we onder de nieuwe EU-onderdanen relatief vaak eenpersoonshuishoudens aan en (veel) minder eenouderhuishoudens.

Toon tabel1.13 Huishoudenssamenstelling, naar achtergrond, 1 januari 2019 (%)Verberg tabel1.13 Huishoudenssamenstelling, naar achtergrond, 1 januari 2019 (%)

1.13 Huishoudenssamenstelling, naar achtergrond, 1 januari 2019 (%)

Achtergrond	Paar, 2 partners migratieachtergrond	Paar, 1 partner migratieachtergrond	Eenpersoonshuishouden	Eenouderhuishouden	Overig huishouden
Vier grootste niet- westerse herkomstgroepen	.	.	.	.	.
Turks	52,5	7,0	27,4	12,0	1,1
Marokkaans	47,5	6,9	30,3	13,1	2,3
Surinaams	21,6	18,9	40,5	18,1	0,9
Antilliaans	13,4	23,6	44,8	17,1	1,0
Nieuwe EU	.	.	.	.	.
Pools	33,3	16,4	42,8	7,0	0,5
Bulgaars	30,1	8,3	53,8	7,3	0,5
Roemeens	23,5	18,2	53,7	4,2	0,5
Vluchtelingen	.	.	.	.	.
Afghaans	46,5	4,0	36,1	10,6	2,9
Eritrees	18,6	0,8	69,4	11,0	0,3
Iraaks	39,5	5,8	41,0	11,5	2,2
Iraans	28,7	12,2	49,3	9,0	0,8
Somalisch	20,1	2,7	47,4	27,5	2,2
Syrisch	52,5	1,9	37,9	6,9	0,9

Turken en Marokkanen trouwen vaker binnen eigen groep dan Surinamers en Antillianen

Mensen met een Turkse of Marokkaanse achtergrond trouwdennoot2 in 2018 veel vaker met een partner met dezelfde achtergrond dan mensen met een Surinaamse of Antilliaanse achtergrond. Dit geldt zowel voor de eerste als voor de tweede generatie. Van alle tweede generatie Turken en Marokkanen had 80 procent een partner met een Turkse, respectievelijk Marokkaanse achtergrond. Voor het overgrote deel betrof het een partner die al in Nederland woonde en was er geen sprake van een zogenoemd migratiehuwelijk. Een migratiehuwelijk is een huwelijk waarbij één van de partners zich in het jaar van huwelijkssluiting of erna in Nederland heeft gevestigd en de andere partner zich al voor die tijd in Nederland heeft gevestigd of in Nederland is geboren (met een tweede generatie migratieachtergrond). Het aandeel migratiehuwelijken is de afgelopen twintig jaar sterk gedaald. Vlak na de eeuwwisseling was meer dan de helft van de huwelijken van zowel eerste als tweede generatie Turken een migratiehuwelijk; in 2018 was dat voor de tweede generatie nog maar 11 procent. Zowel eerste als tweede generatie Surinamers (50 procent) en vooral Antillianen (bijna 75 procent) trouwen aanzienlijk vaker met een partner buiten de eigen groep dan Turken en Marokkanen (beiden ongeveer 20 procent).

Toon tabel1.14 Huwelijkspartnerkeuze, naar achtergrond en generatie, 2018 (%)Verberg tabel1.14 Huwelijkspartnerkeuze, naar achtergrond en generatie, 2018 (%)

1.14 Huwelijkspartnerkeuze, naar achtergrond en generatie, 2018 (%)

Achtergrond	Generatie	Partner met Nederlandse achtergrond	Zelfde herkomst, migratiehuwelijk	Zelfde herkomst, uit Nederland	Overig
Turks	Eerste, Turks	10,3	28,2	47,9	13,7
Turks	Tweede, Turks	6,6	10,7	71,7	11,0
Marokkaans	Eerste, Marokkaans	9,0	40,3	41,0	9,7
Marokkaans	Tweede, Marokkaans	9,2	10,2	68,3	12,0
Surinaams	Eerste, Surinaams	26,6	10,1	46,8	16,5
Surinaams	Tweede, Surinaams	36,4	2,1	41,4	20,0
Antilliaans	Eerste, Antilliaans	35,3	1,5	36,8	27,9
Antilliaans	Tweede, Antilliaans	61,0	0,0	9,8	29,3

Tweede generatie Marokkaanse en Turkse vrouwen krijgen minder kinderen dan eerste generatie

Het gemiddeld aantal kinderen dat vrouwen met een Turkse of een Marokkaanse achtergrond krijgen is sinds 1980 sterk gedaald. Marokkaanse vrouwen kregen in de eerste helft van de jaren tachtig gemiddeld 7 kinderen, Turkse vrouwen bijna 5. Inmiddels is het gemiddeld kindertal van deze groepen gedaald naar 2,7 voor Marokkaanse en 2,1 voor Turkse vrouwen (eerste generatie). Het gemiddeld kindertal van Surinaamse, Antilliaanse maar ook van Nederlandse vrouwen is in deze periode veel stabieler gebleven en schommelt sinds 1980 tussen de 1,5 en 2 kinderen. Daarmee ligt het gemiddeld kindertal van deze drie groepen onder het vervangingsniveau van 2,1 kind per vrouw, het kindertal dat nodig is voor een stabiele bevolking (als er geen sprake zou zijn van internationale migratie).

Ondanks de sterke daling van het gemiddeld kindertal onder Marokkaanse vrouwen krijgen zij van de vier grootste niet-westerse herkomstgroepen nog steeds de meeste kinderen. Het gemiddelde kindertal van eerste generatie Marokkaanse vrouwen lag in 2018 zoals gezegd op 2,7. Marokkaanse vrouwen van de tweede generatie kregen gemiddeld 2,1 kind. Het gemiddeld kindertal voor Turkse vrouwen van de tweede generatie ligt met 1,8 slechts een fractie hoger dan dat van vrouwen met een Nederlandse achtergrond. Het gemiddeld aantal kinderen dat vrouwen met een Surinaamse of Antilliaanse achtergrond krijgen verschilt eveneens weinig van die van vrouwen met een Nederlandse achtergrond.

Vrouwen van de tweede generatie krijgen over het algemeen minder kinderen dan vrouwen van de eerste generatie. Alleen Antilliaanse vrouwen van de tweede generatie krijgen gemiddeld meer kinderen dan hun moeders. Een mogelijke oorzaak zou kunnen zijn dat zich onder deze groep in verhouding, meer dan onder de andere drie grote niet-westerse herkomstgroepen, veel tienermoeders bevinden (CBS, 2017). De afgelopen jaren is het gemiddeld kindertal per vrouw bij geen van deze groepen sterk veranderd.

Toon tabel1.15 Gemiddeld kindertal per vrouw, naar achtergrond en generatie, 2018 (kinderen)Verberg tabel1.15 Gemiddeld kindertal per vrouw, naar achtergrond en generatie, 2018 (kinderen)

1.15 Gemiddeld kindertal per vrouw, naar achtergrond en generatie, 2018 (kinderen)

Migratieachtergrond moeder	Nederlands	Eerste generatie	Tweede generatie
Nederlands	1,6	.	.
Turks	.	2,1	1,7
Marokkaans	.	2,7	2
Surinaams	.	1,6	1,5
Antilliaans	.	1,6	1,7

Mensen met migratieachtergrond oververtegenwoordigd in grote steden

Gemiddeld had 24 procent van de bevolking van Nederland op 1 januari 2020 een migratieachtergrond (westers of niet-westers), maar in grote steden was dat aandeel hoger. In Amsterdam, Rotterdam en Den Haag heeft iets meer dan de helft van de inwoners een migratieachtergrond, in Utrecht een derde. Ook in de grensgemeente Vaals heeft meer dan de helft van de bevolking geen Nederlandse achtergrond. In Almere, Amstelveen, Delft, Diemen, Eindhoven, Rijswijk, Schiedam en Capelle aan den IJssel ligt het aandeel inwoners met een migratieachtergrond hoger dan in Utrecht. Rotterdam heeft het grootste aandeel inwoners met een niet-westerse achtergrond (39 procent), gevolgd door Amsterdam en Den Haag (36 procent). In die laatste twee steden wonen relatief veel personen met een westerse migratieachtergrond.

Van alle mensen met een Surinaamse of Marokkaanse achtergrond woont iets minder dan de helft in één van de vier grote steden. Bij degenen met een Turkse of Antilliaanse achtergrond is dat iets meer dan een derde. Ter vergelijking: van mensen met een Nederlandse achtergrond woont 9 procent in één van de vier grote steden.

Toon tabel1.16 Aandeel inwoners met Turkse, Marokkaanse, Surinaamse of Antilliaanse achtergrond, 1 januari 2020Verberg tabel1.16 Aandeel inwoners met Turkse, Marokkaanse, Surinaamse of Antilliaanse achtergrond, 1 januari 2020

1.16 Aandeel inwoners met Turkse, Marokkaanse, Surinaamse of Antilliaanse achtergrond, 1 januari 2020

Gemeentenaam	Aandeel
Aa en Hunze	0,5
Aalsmeer	3,8
Aalten	1,5
Achtkarspelen	0,3
Alblasserdam	5,1
Albrandswaard	8,8
Alkmaar	6,7
Almelo	9,7
Almere	20,1
Alphen aan den Rijn	6,1
Alphen-Chaam	0,5
Altena	0,6
Ameland	0,3
Amersfoort	9,5
Amstelveen	7,2
Amsterdam	22,7
Apeldoorn	4,6
Appingedam	4,2
Arnhem	11,5
Assen	2,4
Asten	1,0
Baarle-Nassau	0,8
Baarn	3,9
Barendrecht	11,4
Barneveld	2,2
Beek	1,9
Beekdaelen	1,0
Beemster	1,8
Beesel	3,5
Berg en Dal	1,3
Bergeijk	0,4
Bergen (L.)	0,6
Bergen (NH.)	0,8
Bergen op Zoom	10,9
Berkelland	1,0
Bernheze	1,0
Best	3,5
Beuningen	2,0
Beverwijk	8,1
Bladel	0,6
Blaricum	4,5
Bloemendaal	1,7
Bodegraven-Reeuwijk	3,8
Boekel	0,5
Borger-Odoorn	0,4
Borne	2,0
Borsele	0,7
Boxmeer	1,8
Boxtel	4,2
Breda	7,2
Brielle	2,2
Bronckhorst	0,5
Brummen	3,7
Brunssum	2,5
Bunnik	1,9
Bunschoten	2,4
Buren	0,9
Capelle aan den IJssel	14,0
Castricum	1,2
Coevorden	1,0
Cranendonck	1,4
Cuijk	6,3
Culemborg	10,4
Dalfsen	0,4
Dantumadiel	0,3
De Bilt	4,0
De Fryske Marren	0,8
De Ronde Venen	3,8
De Wolden	0,3
Delft	8,3
Delfzijl	6,4
Den Helder	4,5
Deurne	1,4
Deventer	8,3
Diemen	16,5
Dinkelland	0,5
Doesburg	7,7
Doetinchem	3,7
Dongen	4,3
Dordrecht	12,8
Drechterland	1,1
Drimmelen	0,8
Dronten	4,0
Druten	3,9
Duiven	2,3
Echt-Susteren	1,0
Edam-Volendam	1,8
Ede	4,9
Eemnes	2,2
Eersel	0,5
Eijsden-Margraten	0,6
Eindhoven	10,4
Elburg	0,5
Emmen	1,9
Enkhuizen	3,6
Enschede	8,8
Epe	3,3
Ermelo	1,8
Etten-Leur	5,4
Geertruidenberg	1,6
Geldrop-Mierlo	3,5
Gemert-Bakel	0,8
Gennep	1,9
Gilze en Rijen	5,2
Goeree-Overflakkee	0,8
Goes	3,0
Goirle	2,3
Gooise Meren	4,0
Gorinchem	11,4
Gouda	12,3
Grave	1,2
Groningen	4,5
Gulpen-Wittem	0,4
Haaksbergen	3,1
Haaren	0,8
Haarlem	9,5
Haarlemmermeer	8,2
Halderberge	4,9
Hardenberg	0,6
Harderwijk	7,8
Hardinxveld-Giessendam	1,1
Harlingen	1,7
Hattem	0,8
Heemskerk	5,1
Heemstede	2,3
Heerde	0,5
Heerenveen	2,8
Heerhugowaard	6,4
Heerlen	5,1
Heeze-Leende	0,8
Heiloo	1,3
Hellendoorn	0,6
Hellevoetsluis	5,9
Helmond	8,5
Hendrik-Ido-Ambacht	4,3
Hengelo	7,3
Het Hogeland	0,8
Heumen	1,4
Heusden	3,8
Hillegom	2,5
Hilvarenbeek	0,5
Hilversum	7,4
Hoeksche Waard	1,2
Hof van Twente	1,3
Hollands Kroon	0,9
Hoogeveen	1,4
Hoorn	8,3
Horst aan de Maas	0,6
Houten	3,8
Huizen	6,3
Hulst	0,7
IJsselstein	9,0
Kaag en Braassem	1,9
Kampen	2,6
Kapelle	0,9
Katwijk	1,9
Kerkrade	3,0
Koggenland	1,0
Krimpen aan den IJssel	4,4
Krimpenerwaard	3,0
Laarbeek	0,7
Landerd	0,6
Landgraaf	1,5
Landsmeer	3,9
Langedijk	2,1
Lansingerland	6,2
Laren	1,6
Leeuwarden	3,7
Leiden	8,6
Leiderdorp	6,1
Leidschendam-Voorburg	7,3
Lelystad	14,4
Leudal	0,8
Leusden	2,1
Lingewaard	1,2
Lisse	1,4
Lochem	2,4
Loon op Zand	1,9
Lopik	2,5
Loppersum	0,8
Losser	1,4
Maasdriel	1,2
Maasgouw	0,6
Maassluis	14,3
Maastricht	3,6
Medemblik	2,1
Meerssen	0,6
Meierijstad	3,6
Meppel	2,8
Middelburg	4,2
Midden-Delfland	2,5
Midden-Drenthe	0,6
Midden-Groningen	5,6
Mill en Sint Hubert	0,5
Moerdijk	2,4
Molenlanden	0,9
Montferland	1,6
Montfoort	2,4
Mook en Middelaar	0,9
Neder-Betuwe	0,9
Nederweert	0,5
Nieuwegein	10,3
Nieuwkoop	1,9
Nijkerk	3,7
Nijmegen	7,5
Nissewaard	9,3
Noardeast-Fryslân	0,5
Noord-Beveland	0,7
Noordenveld	0,8
Noordoostpolder	3,2
Noordwijk	1,8
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	1,3
Nunspeet	0,8
Oegstgeest	3,0
Oirschot	0,7
Oisterwijk	1,6
Oldambt	1,3
Oldebroek	0,4
Oldenzaal	4,3
Olst-Wijhe	1,5
Ommen	0,3
Oost Gelre	1,2
Oosterhout	7,1
Ooststellingwerf	0,6
Oostzaan	3,2
Opmeer	0,9
Opsterland	0,6
Oss	6,2
Oude IJsselstreek	4,3
Ouder-Amstel	7,0
Oudewater	1,4
Overbetuwe	1,6
Papendrecht	5,4
Peel en Maas	1,7
Pekela	1,0
Pijnacker-Nootdorp	7,0
Purmerend	9,0
Putten	1,0
Raalte	1,1
Reimerswaal	1,5
Renkum	2,2
Renswoude	0,7
Reusel-De Mierden	0,4
Rheden	3,9
Rhenen	2,8
Ridderkerk	6,5
Rijssen-Holten	2,7
Rijswijk	11,7
Roerdalen	0,9
Roermond	8,5
Roosendaal	9,2
Rotterdam	26,5
Rozendaal	1,6
Rucphen	1,2
Schagen	1,0
Scherpenzeel	0,9
Schiedam	20,2
Schiermonnikoog	0,5
Schouwen-Duiveland	0,6
's-Gravenhage	24,4
's-Hertogenbosch	6,9
Simpelveld	0,4
Sint Anthonis	0,4
Sint-Michielsgestel	1,0
Sittard-Geleen	3,2
Sliedrecht	4,8
Sluis	0,9
Smallingerland	1,9
Soest	8,0
Someren	0,6
Son en Breugel	1,3
Stadskanaal	0,7
Staphorst	0,2
Stede Broec	1,9
Steenbergen	1,3
Steenwijkerland	1,3
Stein	1,1
Stichtse Vecht	4,8
Súdwest-Fryslân	1,0
Terneuzen	4,1
Terschelling	0,7
Texel	0,6
Teylingen	2,3
Tholen	1,4
Tiel	11,6
Tilburg	10,4
Tubbergen	0,1
Twenterand	0,3
Tynaarlo	0,9
Tytsjerksteradiel	0,5
Uden	4,7
Uitgeest	1,6
Uithoorn	6,1
Urk	0,7
Utrecht	15,7
Utrechtse Heuvelrug	3,3
Vaals	1,0
Valkenburg aan de Geul	0,9
Valkenswaard	1,3
Veendam	4,8
Veenendaal	7,8
Veere	0,5
Veldhoven	2,1
Velsen	4,3
Venlo	7,8
Venray	5,4
Vijfheerenlanden	7,1
Vlaardingen	14,6
Vlieland	0,5
Vlissingen	7,0
Voerendaal	0,7
Voorschoten	3,9
Voorst	1,3
Vught	1,7
Waadhoeke	0,8
Waalre	2,0
Waalwijk	5,2
Waddinxveen	5,7
Wageningen	2,7
Wassenaar	3,0
Waterland	1,8
Weert	6,4
Weesp	9,9
West Betuwe	1,6
West Maas en Waal	0,7
Westerkwartier	0,7
Westerveld	0,7
Westervoort	4,0
Westerwolde	1,0
Westland	3,7
Weststellingwerf	1,5
Westvoorne	1,4
Wierden	0,9
Wijchen	2,2
Wijdemeren	1,8
Wijk bij Duurstede	2,2
Winterswijk	2,5
Woensdrecht	1,2
Woerden	4,5
Wormerland	3,6
Woudenberg	1,7
Zaanstad	15,5
Zaltbommel	3,4
Zandvoort	3,2
Zeewolde	1,9
Zeist	8,8
Zevenaar	2,4
Zoetermeer	12,3
Zoeterwoude	2,9
Zuidplas	5,0
Zundert	1,4
Zutphen	4,9
Zwartewaterland	0,5
Zwijndrecht	9,1
Zwolle	4,9

Migranten uit nieuwe EU-landen meer verspreid over Nederland

Migranten uit Polen, Bulgarije, Roemenië en andere Oost-Europese landen die meer recentelijk zijn toegetreden tot de Europese Unie wonen minder geconcentreerd in de grote steden en meer verspreid over Nederland. Toch woont ook van deze groep bijna een kwart in één van de vier grote steden, met name in Den Haag.

Gebieden met veel agrarische bedrijvigheid worden gekenmerkt door een in verhouding hoog aandeel migranten uit nieuwe EU-landen. Op 1 januari 2020 had de gemeente Steenbergen het grootste aandeel inwoners afkomstig uit nieuwe EU-landen (ruim 6 procent). Ook in het Westland, de Kop van Noord-Holland, de Bollenstreek, Flevoland, grote delen van Noord-Brabant en Noord-Limburg wonen verhoudingsgewijs veel mensen uit nieuwe EU-landen.

Toon tabel1.17 Aandeel inwoners met nieuwe EU achtergrond, 1 januari 2020Verberg tabel1.17 Aandeel inwoners met nieuwe EU achtergrond, 1 januari 2020

1.17 Aandeel inwoners met nieuwe EU achtergrond, 1 januari 2020

Gemeentenaam	Aandeel
Aa en Hunze	0,4
Aalsmeer	4,0
Aalten	0,5
Achtkarspelen	0,4
Alblasserdam	0,7
Albrandswaard	0,7
Alkmaar	1,3
Almelo	1,9
Almere	2,0
Alphen aan den Rijn	2,6
Alphen-Chaam	2,1
Altena	1,5
Ameland	1,8
Amersfoort	0,9
Amstelveen	2,3
Amsterdam	2,5
Apeldoorn	1,2
Appingedam	0,6
Arnhem	1,6
Assen	0,7
Asten	4,0
Baarle-Nassau	1,3
Baarn	1,0
Barendrecht	0,8
Barneveld	0,8
Beek	0,7
Beekdaelen	1,0
Beemster	0,6
Beesel	1,6
Berg en Dal	0,7
Bergeijk	1,9
Bergen (L.)	1,5
Bergen (NH.)	0,7
Bergen op Zoom	2,1
Berkelland	0,6
Bernheze	2,4
Best	2,8
Beuningen	0,7
Beverwijk	3,6
Bladel	2,0
Blaricum	0,5
Bloemendaal	0,8
Bodegraven-Reeuwijk	1,8
Boekel	3,1
Borger-Odoorn	0,4
Borne	0,6
Borsele	1,8
Boxmeer	1,1
Boxtel	3,1
Breda	2,2
Brielle	2,0
Bronckhorst	0,4
Brummen	0,5
Brunssum	1,8
Bunnik	0,7
Bunschoten	3,5
Buren	1,7
Capelle aan den IJssel	1,7
Castricum	0,7
Coevorden	0,5
Cranendonck	1,9
Cuijk	1,7
Culemborg	1,5
Dalfsen	1,0
Dantumadiel	0,2
De Bilt	0,8
De Fryske Marren	0,8
De Ronde Venen	1,5
De Wolden	0,4
Delft	2,5
Delfzijl	1,1
Den Helder	1,1
Deurne	1,7
Deventer	1,5
Diemen	3,0
Dinkelland	0,6
Doesburg	0,7
Doetinchem	0,7
Dongen	1,9
Dordrecht	2,9
Drechterland	2,9
Drimmelen	2,4
Dronten	2,8
Druten	1,4
Duiven	0,7
Echt-Susteren	1,7
Edam-Volendam	0,5
Ede	1,0
Eemnes	0,5
Eersel	1,1
Eijsden-Margraten	0,7
Eindhoven	3,5
Elburg	0,8
Emmen	0,9
Enkhuizen	3,3
Enschede	1,6
Epe	0,8
Ermelo	1,2
Etten-Leur	2,4
Geertruidenberg	1,5
Geldrop-Mierlo	1,7
Gemert-Bakel	3,3
Gennep	0,8
Gilze en Rijen	1,7
Goeree-Overflakkee	1,0
Goes	1,4
Goirle	0,6
Gooise Meren	1,2
Gorinchem	1,7
Gouda	2,3
Grave	1,6
Groningen	1,6
Gulpen-Wittem	0,7
Haaksbergen	0,5
Haaren	1,4
Haarlem	2,5
Haarlemmermeer	2,4
Halderberge	2,7
Hardenberg	0,5
Harderwijk	1,5
Hardinxveld-Giessendam	1,0
Harlingen	0,9
Hattem	0,3
Heemskerk	1,4
Heemstede	1,1
Heerde	0,5
Heerenveen	0,6
Heerhugowaard	1,7
Heerlen	2,2
Heeze-Leende	1,4
Heiloo	0,8
Hellendoorn	0,3
Hellevoetsluis	1,5
Helmond	5,4
Hendrik-Ido-Ambacht	0,7
Hengelo	1,0
Het Hogeland	0,6
Heumen	0,8
Heusden	2,7
Hillegom	4,1
Hilvarenbeek	0,9
Hilversum	2,5
Hoeksche Waard	0,7
Hof van Twente	1,2
Hollands Kroon	4,1
Hoogeveen	1,0
Hoorn	2,5
Horst aan de Maas	4,4
Houten	0,7
Huizen	0,9
Hulst	1,2
IJsselstein	1,1
Kaag en Braassem	2,3
Kampen	0,8
Kapelle	1,4
Katwijk	1,5
Kerkrade	2,4
Koggenland	1,2
Krimpen aan den IJssel	0,7
Krimpenerwaard	1,0
Laarbeek	1,9
Landerd	1,5
Landgraaf	1,4
Landsmeer	0,8
Langedijk	0,9
Lansingerland	1,2
Laren	0,9
Leeuwarden	1,2
Leiden	1,8
Leiderdorp	1,0
Leidschendam-Voorburg	2,0
Lelystad	3,1
Leudal	2,6
Leusden	0,5
Lingewaard	0,8
Lisse	2,7
Lochem	0,5
Loon op Zand	2,2
Lopik	1,1
Loppersum	0,2
Losser	0,6
Maasdriel	5,7
Maasgouw	1,5
Maassluis	3,1
Maastricht	1,9
Medemblik	3,7
Meerssen	0,7
Meierijstad	2,8
Meppel	0,6
Middelburg	1,0
Midden-Delfland	1,1
Midden-Drenthe	0,6
Midden-Groningen	1,1
Mill en Sint Hubert	1,3
Moerdijk	2,4
Molenlanden	1,0
Montferland	1,0
Montfoort	1,0
Mook en Middelaar	0,8
Neder-Betuwe	2,6
Nederweert	1,8
Nieuwegein	1,7
Nieuwkoop	2,4
Nijkerk	1,6
Nijmegen	1,1
Nissewaard	1,7
Noardeast-Fryslân	0,6
Noord-Beveland	2,1
Noordenveld	0,4
Noordoostpolder	4,0
Noordwijk	4,6
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	0,9
Nunspeet	0,6
Oegstgeest	1,6
Oirschot	1,2
Oisterwijk	0,8
Oldambt	1,1
Oldebroek	1,1
Oldenzaal	0,6
Olst-Wijhe	0,6
Ommen	1,1
Oost Gelre	0,4
Oosterhout	2,0
Ooststellingwerf	0,5
Oostzaan	0,7
Opmeer	3,1
Opsterland	0,4
Oss	3,4
Oude IJsselstreek	0,6
Ouder-Amstel	1,4
Oudewater	1,3
Overbetuwe	0,8
Papendrecht	1,1
Peel en Maas	2,5
Pekela	1,2
Pijnacker-Nootdorp	1,3
Purmerend	1,2
Putten	1,0
Raalte	0,5
Reimerswaal	4,2
Renkum	0,9
Renswoude	1,6
Reusel-De Mierden	1,8
Rheden	1,3
Rhenen	1,0
Ridderkerk	0,9
Rijssen-Holten	0,5
Rijswijk	2,8
Roerdalen	2,1
Roermond	2,4
Roosendaal	4,0
Rotterdam	3,3
Rozendaal	0,4
Rucphen	2,3
Schagen	1,3
Scherpenzeel	1,6
Schiedam	5,5
Schiermonnikoog	1,4
Schouwen-Duiveland	1,2
's-Gravenhage	6,0
's-Hertogenbosch	1,2
Simpelveld	1,1
Sint Anthonis	1,1
Sint-Michielsgestel	0,9
Sittard-Geleen	1,4
Sliedrecht	1,0
Sluis	1,8
Smallingerland	0,6
Soest	0,9
Someren	3,7
Son en Breugel	1,6
Stadskanaal	0,6
Staphorst	1,0
Stede Broec	3,5
Steenbergen	6,4
Steenwijkerland	1,1
Stein	0,8
Stichtse Vecht	1,2
Súdwest-Fryslân	0,5
Terneuzen	2,1
Terschelling	1,0
Texel	1,1
Teylingen	2,1
Tholen	1,7
Tiel	3,4
Tilburg	4,2
Tubbergen	0,3
Twenterand	0,4
Tynaarlo	0,4
Tytsjerksteradiel	0,3
Uden	2,4
Uitgeest	1,0
Uithoorn	3,7
Urk	0,6
Utrecht	1,5
Utrechtse Heuvelrug	0,9
Vaals	2,7
Valkenburg aan de Geul	1,0
Valkenswaard	1,4
Veendam	0,8
Veenendaal	1,0
Veere	0,8
Veldhoven	1,6
Velsen	2,5
Venlo	4,5
Venray	4,0
Vijfheerenlanden	1,2
Vlaardingen	4,1
Vlieland	6,4
Vlissingen	3,0
Voerendaal	0,9
Voorschoten	1,2
Voorst	0,3
Vught	0,7
Waadhoeke	1,5
Waalre	1,7
Waalwijk	4,2
Waddinxveen	2,7
Wageningen	1,3
Wassenaar	1,7
Waterland	0,6
Weert	2,7
Weesp	1,5
West Betuwe	1,5
West Maas en Waal	1,4
Westerkwartier	0,6
Westerveld	0,4
Westervoort	0,7
Westerwolde	0,7
Westland	4,6
Weststellingwerf	0,6
Westvoorne	0,7
Wierden	0,5
Wijchen	0,8
Wijdemeren	1,3
Wijk bij Duurstede	0,6
Winterswijk	0,8
Woensdrecht	2,3
Woerden	1,0
Wormerland	1,0
Woudenberg	0,7
Zaanstad	2,7
Zaltbommel	4,2
Zandvoort	2,5
Zeewolde	6,0
Zeist	1,1
Zevenaar	1,0
Zoetermeer	1,5
Zoeterwoude	0,8
Zuidplas	1,5
Zundert	4,4
Zutphen	0,8
Zwartewaterland	1,5
Zwijndrecht	1,2
Zwolle	0,7

Ook vluchtelingen wonen verspreid over Nederland

Vluchtelingen wonen nog meer verspreid over Nederland dan migranten uit de nieuwe EU-landen: één op de zes vluchtelingen woont in één van de vier grote steden. Gemeenten in het oosten van het land en in de omliggende gemeenten van de vier grote steden herbergen in verhouding veel vluchtelingen. In Enschede, Almelo en Hengelo maakten vluchtelingen 6 procent van de bevolking uit. Ook Zoeterneer, Delft, Rijswijk, Capelle aan den IJssel en Vlaardingen kennen in verhouding een hoog aandeel vluchtelingen.

Toon tabel1.18 Aandeel inwoners met Afhaanse, Eritrese, Iraakse, Iraanse, Somalische of Syrische achtergrond, 1 januari 2020Verberg tabel1.18 Aandeel inwoners met Afhaanse, Eritrese, Iraakse, Iraanse, Somalische of Syrische achtergrond, 1 januari 2020

1.18 Aandeel inwoners met Afhaanse, Eritrese, Iraakse, Iraanse, Somalische of Syrische achtergrond, 1 januari 2020

Gemeentenaam	Aandeel
Aa en Hunze	0,9
Aalsmeer	1,5
Aalten	0,8
Achtkarspelen	0,9
Alblasserdam	1,4
Albrandswaard	1,3
Alkmaar	2,0
Almelo	4,2
Almere	3,7
Alphen aan den Rijn	2,1
Alphen-Chaam	1,1
Altena	1,1
Ameland	0,3
Amersfoort	2,8
Amstelveen	2,3
Amsterdam	2,0
Apeldoorn	2,3
Appingedam	1,4
Arnhem	3,9
Assen	2,5
Asten	1,4
Baarle-Nassau	1,2
Baarn	1,7
Barendrecht	2,0
Barneveld	1,2
Beek	1,4
Beekdaelen	1,1
Beemster	1,1
Beesel	1,2
Berg en Dal	1,5
Bergeijk	0,9
Bergen (L.)	1,0
Bergen (NH.)	1,1
Bergen op Zoom	1,8
Berkelland	1,0
Bernheze	0,9
Best	1,6
Beuningen	1,4
Beverwijk	2,7
Bladel	1,2
Blaricum	1,5
Bloemendaal	0,7
Bodegraven-Reeuwijk	1,3
Boekel	0,9
Borger-Odoorn	0,7
Borne	1,6
Borsele	0,8
Boxmeer	1,7
Boxtel	1,4
Breda	1,7
Brielle	1,0
Bronckhorst	0,9
Brummen	1,1
Brunssum	1,1
Bunnik	1,1
Bunschoten	1,3
Buren	0,9
Capelle aan den IJssel	3,3
Castricum	1,0
Coevorden	1,4
Cranendonck	2,7
Cuijk	1,6
Culemborg	1,5
Dalfsen	0,9
Dantumadiel	0,8
De Bilt	1,5
De Fryske Marren	1,2
De Ronde Venen	1,4
De Wolden	0,9
Delft	4,2
Delfzijl	1,7
Den Helder	1,9
Deurne	1,2
Deventer	1,8
Diemen	2,1
Dinkelland	0,8
Doesburg	1,1
Doetinchem	1,9
Dongen	1,2
Dordrecht	2,5
Drechterland	1,0
Drimmelen	1,1
Dronten	2,2
Druten	1,2
Duiven	2,0
Echt-Susteren	1,5
Edam-Volendam	1,4
Ede	1,5
Eemnes	1,6
Eersel	1,3
Eijsden-Margraten	1,1
Eindhoven	2,8
Elburg	1,1
Emmen	1,5
Enkhuizen	1,2
Enschede	4,3
Epe	1,2
Ermelo	1,7
Etten-Leur	1,7
Geertruidenberg	1,3
Geldrop-Mierlo	2,1
Gemert-Bakel	1,1
Gennep	1,1
Gilze en Rijen	1,8
Goeree-Overflakkee	0,9
Goes	1,5
Goirle	1,2
Gooise Meren	1,3
Gorinchem	2,2
Gouda	1,5
Grave	1,8
Groningen	2,2
Gulpen-Wittem	1,1
Haaksbergen	1,7
Haaren	1,0
Haarlem	2,0
Haarlemmermeer	2,1
Halderberge	1,2
Hardenberg	1,3
Harderwijk	2,1
Hardinxveld-Giessendam	1,2
Harlingen	1,3
Hattem	1,2
Heemskerk	2,7
Heemstede	1,3
Heerde	1,1
Heerenveen	1,6
Heerhugowaard	2,7
Heerlen	2,2
Heeze-Leende	1,3
Heiloo	1,5
Hellendoorn	1,2
Hellevoetsluis	1,5
Helmond	1,8
Hendrik-Ido-Ambacht	1,7
Hengelo	3,9
Het Hogeland	1,1
Heumen	1,5
Heusden	1,3
Hillegom	1,5
Hilvarenbeek	1,0
Hilversum	1,9
Hoeksche Waard	1,1
Hof van Twente	1,2
Hollands Kroon	1,0
Hoogeveen	2,0
Hoorn	2,1
Horst aan de Maas	1,0
Houten	1,6
Huizen	1,9
Hulst	0,9
IJsselstein	1,9
Kaag en Braassem	1,3
Kampen	1,5
Kapelle	0,8
Katwijk	1,7
Kerkrade	1,8
Koggenland	1,1
Krimpen aan den IJssel	2,2
Krimpenerwaard	1,2
Laarbeek	1,0
Landerd	1,2
Landgraaf	1,3
Landsmeer	1,9
Langedijk	1,3
Lansingerland	1,6
Laren	1,3
Leeuwarden	2,1
Leiden	2,4
Leiderdorp	2,4
Leidschendam-Voorburg	3,3
Lelystad	2,0
Leudal	1,1
Leusden	1,6
Lingewaard	1,3
Lisse	1,5
Lochem	1,0
Loon op Zand	1,0
Lopik	1,3
Loppersum	0,6
Losser	1,4
Maasdriel	1,1
Maasgouw	1,0
Maassluis	2,6
Maastricht	2,0
Medemblik	1,2
Meerssen	1,0
Meierijstad	1,2
Meppel	1,4
Middelburg	2,1
Midden-Delfland	1,5
Midden-Drenthe	0,9
Midden-Groningen	1,2
Mill en Sint Hubert	0,7
Moerdijk	1,1
Molenlanden	1,0
Montferland	1,3
Montfoort	1,1
Mook en Middelaar	1,4
Neder-Betuwe	1,0
Nederweert	1,1
Nieuwegein	2,3
Nieuwkoop	1,3
Nijkerk	1,4
Nijmegen	2,8
Nissewaard	1,7
Noardeast-Fryslân	0,8
Noord-Beveland	0,8
Noordenveld	1,2
Noordoostpolder	2,0
Noordwijk	1,4
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	1,4
Nunspeet	1,2
Oegstgeest	1,7
Oirschot	1,1
Oisterwijk	2,0
Oldambt	1,1
Oldebroek	1,0
Oldenzaal	2,0
Olst-Wijhe	1,0
Ommen	1,0
Oost Gelre	1,0
Oosterhout	1,7
Ooststellingwerf	0,9
Oostzaan	1,6
Opmeer	0,8
Opsterland	0,8
Oss	1,5
Oude IJsselstreek	1,1
Ouder-Amstel	1,6
Oudewater	1,4
Overbetuwe	1,4
Papendrecht	2,1
Peel en Maas	1,0
Pekela	0,8
Pijnacker-Nootdorp	1,9
Purmerend	2,3
Putten	1,3
Raalte	1,1
Reimerswaal	1,0
Renkum	1,7
Renswoude	1,3
Reusel-De Mierden	1,1
Rheden	1,7
Rhenen	1,5
Ridderkerk	2,7
Rijssen-Holten	1,7
Rijswijk	3,7
Roerdalen	1,0
Roermond	2,2
Roosendaal	1,8
Rotterdam	2,3
Rozendaal	1,2
Rucphen	1,0
Schagen	1,2
Scherpenzeel	1,2
Schiedam	2,2
Schiermonnikoog	0,1
Schouwen-Duiveland	1,1
's-Gravenhage	2,5
's-Hertogenbosch	1,9
Simpelveld	0,9
Sint Anthonis	1,1
Sint-Michielsgestel	1,2
Sittard-Geleen	1,6
Sliedrecht	2,1
Sluis	0,8
Smallingerland	2,1
Soest	2,0
Someren	1,1
Son en Breugel	1,3
Stadskanaal	0,8
Staphorst	0,8
Stede Broec	1,3
Steenbergen	1,2
Steenwijkerland	1,1
Stein	1,1
Stichtse Vecht	1,5
Súdwest-Fryslân	1,3
Terneuzen	1,2
Terschelling	0,0
Texel	1,1
Teylingen	1,5
Tholen	0,8
Tiel	2,2
Tilburg	2,4
Tubbergen	0,6
Twenterand	1,0
Tynaarlo	1,1
Tytsjerksteradiel	1,2
Uden	1,4
Uitgeest	1,6
Uithoorn	1,8
Urk	1,0
Utrecht	2,2
Utrechtse Heuvelrug	1,5
Vaals	2,3
Valkenburg aan de Geul	1,0
Valkenswaard	1,1
Veendam	1,2
Veenendaal	2,4
Veere	0,6
Veldhoven	1,4
Velsen	2,2
Venlo	1,8
Venray	1,8
Vijfheerenlanden	1,6
Vlaardingen	2,9
Vlieland	0,0
Vlissingen	1,5
Voerendaal	1,0
Voorschoten	1,6
Voorst	1,2
Vught	1,4
Waadhoeke	1,1
Waalre	1,6
Waalwijk	1,7
Waddinxveen	1,4
Wageningen	2,3
Wassenaar	2,6
Waterland	1,3
Weert	1,9
Weesp	1,8
West Betuwe	1,1
West Maas en Waal	0,7
Westerkwartier	1,0
Westerveld	0,5
Westervoort	2,8
Westerwolde	3,7
Westland	1,3
Weststellingwerf	1,0
Westvoorne	0,9
Wierden	1,1
Wijchen	1,3
Wijdemeren	1,5
Wijk bij Duurstede	1,4
Winterswijk	2,0
Woensdrecht	0,9
Woerden	1,4
Wormerland	1,7
Woudenberg	2,0
Zaanstad	2,1
Zaltbommel	0,9
Zandvoort	1,7
Zeewolde	1,3
Zeist	1,8
Zevenaar	0,9
Zoetermeer	4,3
Zoeterwoude	1,5
Zuidplas	1,6
Zundert	1,0
Zutphen	2,2
Zwartewaterland	1,0
Zwijndrecht	2,6
Zwolle	2,4

Literatuur

Open literatuurlijst