Het economisch profiel van India
In de periode 2015–2021 groeide de Indiase economie met gemiddeld 4,3 procent per jaar. Momenteel is India de vijfde grootste economie in de wereld en is de rol van het land in de wereldeconomie de afgelopen jaren sterk toegenomen. Naar verwachting passeert India dit jaar China als land met de meeste inwoners. Bovendien is het één van de grootste dienstenexporteurs ter wereld. Dit hoofdstuk laat zien hoe de Indiase economie eruitziet en presteert op basis van een aantal kernindicatoren. Deze cijfers worden vergeleken met de prestaties van de Nederlandse en Chinese economie. Ook wordt ingegaan op de positie van India in de wereldhandel. Wie zijn de belangrijkste handelspartners van India? En wat zijn de belangrijkste goederen- en dienstensoorten voor de Indiase internationale handel? Tevens wordt aandacht besteed aan de Indiase werknemers in Nederland. In welke bedrijfstakken werken de meeste werknemers met een Indiase nationaliteit en hoeveel verdienen ze?
1.1Inleiding
Waar de Nederlandse economie zich kenmerkt als een open economie met een sterke verwevenheid met het buitenland, heeft India vanuit historisch perspectief een sterke focus op de binnenlandse economie en de bescherming daarvan. Waar Nederland als handelsnatie al decennialang meeprofiteert van groei buiten de landsgrenzen, moet India het voornamelijk hebben van de interne ontwikkelingen. Nederland is daarmee wel kwetsbaar voor internationale onzekerheden of crises, terwijl de Indiase economie in het verleden minder vatbaar is gebleken voor invloeden van buitenaf (Gupta & Blum, 2018).
Grote economische en sociale ontwikkelingen voor India
India heeft zich ontwikkeld van een arm land in de jaren vijftig, waar driekwart van de bevolking werkzaam was in de landbouw, tot een snel groeiende economie die steeds meer open staat voor handel met het buitenland. Het beleid van de Indiase regering na de onafhankelijkheid in de jaren vijftig was gericht op protectionisme en regulering. Er was snelle industrialisatie, veel investeringen in door de overheid bestuurde ondernemingen, beperking van buitenlandse bemoeienis en limitering van private productie. Dat resulteerde in een matige economische groei. Pas in de jaren tachtig kwam de economische groei echt op gang, maar dat had tot gevolg dat er eind jaren tachtig een enorm handelstekort ontstond met de daaropvolgende deviezencrisis in 1991 (Agarwal & Berlage, 2003; Narayan, 2016). Dit leidde, onder andere onder druk van het helpende IMF, tot een grote hervorming van beleid en economische liberalisering. India werd vanaf de jaren negentig een economie met minder importbeperkingen, lagere handelstarieven en verminderde regulering van investeringen door buitenlandse ondernemingen (Topalova, 2004; Agarwal & Berlage, 2003). De economie groeide snel, net als de welvaart van de Indiase bevolking. Het aantal mensen in extreme armoede daalt sinds de jaren 2000 dan ook enorm (Adhia, 2015; Wereldbank, 2022; Narayan, 2016).
Het gebrek aan voldoende laaggekwalificeerde banen in de maakindustrie zorgt met name buiten de stedelijke omgeving voor grote sociale verschillen en armoede. In de jaren tachtig leefde naar schatting nog meer dan de helft van de bevolking van minder dan 2,15 dollar per dag (Wereldbank, 2022). Tussen 2005 en 2015 zijn zo’n 271 miljoen inwoners uit extreme armoede getild in India (UNDP, 2018). Bij de meest recente meting van de Wereldbank in 2019 moest nog één op de tien Indiërs rondkomen met 2,15 dollar of minder. Desalniettemin gaat het nog steeds om zo’n 140 miljoen mensen die in armoede leven (Wereldbank, 2022).
India staat dankzij de jonge en hoog- en technisch geschoolde arbeidskrachten in de stedelijke omgeving internationaal bekend om de sterk ontwikkelde IT-dienstensector en geneesmiddelenindustrie. Dankzij deze specialisatie heeft India een hoge dienstenuitvoer en een sterke digitale economie (Dohmen, 2023). Met de dalende armoedecijfers, technologische kennis en hoogopgeleide, jonge bevolking heeft India het potentieel om de komende decennia door te groeien tot een grote speler op het wereldtoneel. Het is de vraag of India erin slaagt om een voortrekkersrol op zich te nemen. Door de snelle economische groei en grote diversiteit binnen het land blijven er namelijk nog verschillende grote uitdagingen voor India bestaan (Erken & Giesbergen, 2017; The Economist, 2022a).
Leeswijzer
Dit hoofdstuk bespreekt verschillende aspecten van de Indiase economie. Hoe belangrijk is India als economie wereldwijd? Hoe presteert India economisch gezien ten opzichte van Nederland en China? Deze vragen komen aan bod in paragraaf 1.2. We bekijken de positie van India in de wereldhandel in paragraaf 1.3. Ten slotte staan we in paragraaf 1.4 stil bij de kenmerken van Indiase werknemers in Nederland. Het hoofdstuk wordt samengevat in paragraaf 1.5.
1.2De Indiase economie
India groeit. Zowel het aantal inwoners (1,4 miljard in 2021, zie figuur 1.2.1) als de economie (8,7 procent groei in 2021) is groot en neemt in omvang toe. In deze paragraaf bekijken we een aantal sociale en economische indicatoren, zoals armoede, werkloosheid en economische groei om te zien hoe India presteert in vergelijking met China en Nederland. In 2020 deed het CBS al eens onderzoek naar China, het is daarom des te interessanter om India in dit economisch profiel te vergelijken met de Aziatische economische grootmacht (CBS, 2020).
India inmiddels vijfde economie van de wereld
India was in 2021 na de VS, China, Japan en Duitsland de grootste economie ter wereld. Het bruto binnenlands product (bbp) was 2 696 miljard euro in 2021noot1, zie tabel 1.2.2 (Wereldbank, 2022). Tien jaar eerder waren Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Brazilië, Italië en Rusland nog grotere economieën dan India. Nederland was in 2021 qua bbp de zeventiende economie wereldwijd en de Indiase economie is dan ook ruim drie keer zo groot als de Nederlandse. Het verschil met China is nog zeer groot echter, met een bbp van 15 biljoen euro is China de op één na grootste economie ter wereld.
Indiase economie groeit sneller dan Nederlandse economie
India is dan wel een grote speler op het wereldtoneel als het gaat om de omvang van de economie, maar met het enorme bevolkingsaantal is het bbp per hoofd van de bevolking relatief laag met 1 915 euro per hoofd. Voor Nederland is dat ruim 25 keer zo groot. China zit met een bbp per hoofd van 10,7 duizend euro tussen Nederland en India in. Van de grootste economieën in 2021 staan India (plek 31) en China (plek 37) hoog qua grootste jaarlijkse groei van het bbp (Wereldbank, 2022). De wereldwijde groei was in 2021 5,9 procent en kwam in dat jaar voor India bijna 3 procentpunt hoger uit. Nederland zat met 4,9 procent bbp groei onder het wereldwijde gemiddelde. Het IMF (2023) voorspelt dat China en India in 2023 verantwoordelijk zullen zijn voor de helft van de wereldwijde economische groei.
| Jaar | India | Ranking India | China | Ranking China | Nederland | Ranking Nederland | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| bbp (mld euro)1) | 2021 | 2 696 | 5 | 15 053 | 2 | 860 | 17 |
| bbp per hoofd (dzd euro)1) | 2021 | 1 915 | 153 | 10 658 | 69 | 49 033 | 16 |
| Economische groei (% bbp)1) | 2021 | 8,7 | 31 | 8,1 | 37 | 4,9 | 88 |
| Export van goederen (mld euro)2) | 2021 | 335,1 | 16 | 2 853,9 | 1 | 591,5 | 5 |
| Import van goederen (mld euro)2) | 2021 | 484,2 | 10 | 2 278,5 | 2 | 529,1 | 8 |
| Export van diensten (mld euro)2) | 2020 | 172,8 | 8 | 175,7 | 7 | 184,8 | 6 |
| Import van diensten (mld euro)2) | 2020 | 95,1 | 10 | 319,0 | 2 | 170,4 | 7 |
| High-tech exports (mld euro)1) | 2021 | 23,3 | 17 | 799,8 | 1 | 58,9 | 7 |
| Export IT-diensten (% van totale dienstenexport)1) | 2021 | 49,7 | 3 | 15,0 | 40 | 11,2 | 62 |
1)Wereldbank (2022).
2)VN Comtrade (2023).
De Indiase export van goederen naar andere landen was kleiner dan de import daarvan, zie tabel 1.2.2 (VN Comtrade, 2023), wat een negatieve handelsbalans oplevert. Zowel China als Nederland hebben daarentegen een positieve handelsbalans. Voor wat betreft diensten heeft India wel een handelsoverschot, net als Nederland. China heeft dan weer een groot tekort met betrekking tot dienstenhandel. Het belang van India voor de wereldhandel en de verwevenheid met andere landen is relatief klein. India staat op de 10e positie als importeur en op de 16e als exporteur van goederen, misschien niet wat je zou verwachten van het op één na grootste land qua inwoners en de vijfde economie ter wereld. De positie van India in de wereldhandel wordt nader belicht in paragraaf 1.3. Ten opzichte van China en Nederland speelt de IT-dienstensector van India een groot belang in de totale dienstenexport volgens de Wereldbank cijfers van 2021, alleen van Ierland en Israël is dat aandeel nog iets groter. In hoofdstukken 2 en 3 wordt de Nederlandse handel met India belicht.
India in 2023 land met meeste inwoners
De verwachting is dat India in 2023 China voorbij gaat als land met het grootste aantal inwoners ter wereld (Verenigde Naties, 2022). In 2021 had India 5 miljoen inwoners minder dan China (zie tabel 1.2.3 en figuur 1.2.4). Door de ingezette krimp van de bevolking in China en de groei van de bevolking in India, zal India China binnenkort voorbij steken als het land met de meeste inwoners. Gezien het dalende geboortecijfer in India is de verwachting dat het aantal inwoners op den duur ook zal krimpen, maar de bevolking zal nog zeker doorgroeien tot ongeveer 1,7 miljard in 2060. Dit terwijl China’s bevolking dan vermoedelijk gekrompen is tot 1,2 miljard (Verenigde Naties, 2022; Erken, 2019). De 1,4 miljard inwoners van India wonen op een aanmerkelijk kleiner stukje aarde dan de 1,4 miljard Chinezen. India is met 470 inwoners per vierkante kilometer bijna net zo dichtbevolkt als Nederland, respectievelijk zijn ze het 15e en 13e land op de ranglijst van landen met de hoogste bevolkingsdichtheid.
| Jaar | India | Ranking India | China | Ranking China | Nederland | Ranking Nederland | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal inwoners (mln) | 2021 | 1 408 | 2 | 1 412 | 1 | 18 | 67 |
| Oppervlakte (dzd km2) | 2020 | 2 973 | 7 | 9 424 | 2 | 34 | 134 |
| Bevolkingsdichtheid (per km²) | 2020 | 470 | 15 | 150 | 73 | 518 | 13 |
| Armoede (% bevolking) | 2019 | 10,0 | 54 | 0,1 | 184 | 0,1 | 189 |
| Internetgebruik (% bevolking)1) | 2020–2021 | 43,0 | 70,0 | 91,0 | |||
| Werkloosheid (% beroepsbevolking)1) | 2019 | 6,5 | 5,2 | 3,8 | |||
| Werkgelegenheid onderzoek en ontwikkeling (vte per mln inwoners)1) | 2018–2020 | 253 | 1585 | 5912 |
Bron:Bron: Wereldbank (2022)
1)Voor veel landen is geen recent cijfer beschikbaar; daardoor is het tonen van een ranking niet informatief.
Enorm potentieel beroepsbevolking in India
China veroudert razendsnel, onder meer ten gevolge van de in 1979 ingestelde eenkindpolitiek om de bevolkingsgroei af te remmen. Naar verwachting van de Verenigde Naties (2022) is rond 2040 ongeveer een kwart van de Chinezen 65 jaar of ouder, in 2021 is dat 13 procent. De Indiase bevolking is daarentegen erg jong, meer dan de helft van de inwoners is jonger dan 30 en in 2021 was slechts 7 procent 65 jaar of ouder (Wereldbank, 2022). Om dit potentieel ook te kunnen benutten en om te zetten naar economische groei moet er volgens economen onder meer geïnvesteerd worden in de arbeidsparticipatie en toegang tot onderwijs in India (Podishetty & Kumar, 2022).
| jaartal | India | China |
|---|---|---|
| 1960 | 446 | 667,1 |
| 1961 | 456,4 | 660,3 |
| 1962 | 467 | 665,8 |
| 1963 | 477,9 | 682,3 |
| 1964 | 489,1 | 698,4 |
| 1965 | 500,1 | 715,2 |
| 1966 | 511 | 735,4 |
| 1967 | 522 | 754,6 |
| 1968 | 533,4 | 774,5 |
| 1969 | 545,3 | 796 |
| 1970 | 557,5 | 818,3 |
| 1971 | 570 | 841,1 |
| 1972 | 582,8 | 862 |
| 1973 | 596,1 | 881,9 |
| 1974 | 609,7 | 900,4 |
| 1975 | 623,5 | 916,4 |
| 1976 | 637,5 | 930,7 |
| 1977 | 651,7 | 943,5 |
| 1978 | 666,3 | 956,2 |
| 1979 | 681,2 | 969 |
| 1980 | 696,8 | 981,2 |
| 1981 | 712,9 | 993,9 |
| 1982 | 729,2 | 1008,6 |
| 1983 | 745,8 | 1023,3 |
| 1984 | 762,9 | 1036,8 |
| 1985 | 780,2 | 1051 |
| 1986 | 797,9 | 1066,8 |
| 1987 | 815,7 | 1084 |
| 1988 | 833,7 | 1101,6 |
| 1989 | 852 | 1118,7 |
| 1990 | 870,5 | 1135,2 |
| 1991 | 888,9 | 1150,8 |
| 1992 | 907,6 | 1165 |
| 1993 | 926,4 | 1178,4 |
| 1994 | 945,3 | 1191,8 |
| 1995 | 964,3 | 1204,9 |
| 1996 | 983,3 | 1217,6 |
| 1997 | 1002,3 | 1230,1 |
| 1998 | 1021,4 | 1241,9 |
| 1999 | 1040,5 | 1252,7 |
| 2000 | 1059,6 | 1262,6 |
| 2001 | 1079 | 1271,9 |
| 2002 | 1098,3 | 1280,4 |
| 2003 | 1117,4 | 1288,4 |
| 2004 | 1136,3 | 1296,1 |
| 2005 | 1154,6 | 1303,7 |
| 2006 | 1172,4 | 1311 |
| 2007 | 1189,7 | 1317,9 |
| 2008 | 1206,7 | 1324,7 |
| 2009 | 1223,6 | 1331,3 |
| 2010 | 1240,6 | 1337,7 |
| 2011 | 1257,6 | 1345 |
| 2012 | 1274,5 | 1354,2 |
| 2013 | 1291,1 | 1363,2 |
| 2014 | 1307,2 | 1371,9 |
| 2015 | 1322,9 | 1379,9 |
| 2016 | 1338,6 | 1387,8 |
| 2017 | 1354,2 | 1396,2 |
| 2018 | 1369 | 1402,8 |
| 2019 | 1383,1 | 1407,7 |
| 2020 | 1396,4 | 1411,1 |
| 2021 | 1407,6 | 1412,4 |
| Bron: CBS, Wereldbank | ||
In 2021 is minder dan de helft (46 procent) van de Indiase beroepsbevolking beschikbaar voor werk terwijl dat aandeel in China (68 procent) veel groter is. Dit komt met name door de lage arbeidsparticipatie van Indiase vrouwen (Wereldbank, 2022). Daarnaast is de onderwijsparticipatie in India laag. In India is het aandeel van de bevolking van 25 jaar en ouder dat het basisonderwijs heeft voltooid in 2020 ongeveer 60 procent terwijl het aandeel in China 10 jaar geleden al rond de 90 procent lag (Wereldbank, 2022). Ook de deelname aan het hoger onderwijs is met 30 op 100 inwoners in 2021 significant lager in India dan in China (64 op 100 inwoners). In Nederland waren er 92 inwoners die mbo-, hbo- of universitair onderwijs volgden voor elke 100 Nederlanders in de reguliere leeftijd voor deze onderwijstypen (Wereldbank, 2022).
Internetgebruik blijft nog achter
Het aandeel van de bevolking met toegang tot internet is eveneens erg divers voor verschillende Indiase regio’s. Ondanks dat de 650 miljoen Indiase internetgebruikers de op één na grootste online-vertegenwoordiging wereldwijd zijn, heeft meer dan de helft van de bevolking in 2022 geen toegang tot het internet (Basuroy, 2022). Ter vergelijking, internetgebruik is ruim 91 procent in Nederland, in China gebruikten ruim 7 op de 10 inwoners het internet in 2021 (Wereldbank, 2022). Naast de beperkte toegang wordt ook de inhoud van het internet streng gecontroleerd in India. De Indiase regering onder leiding van premier Modi heeft de afgelopen jaren verschillende wetswijzigingen (Draft Indian Telecommunications Bill 2022) doorgevoerd die leidden tot meer beperkingen en regulering van online content en gebruik van sociale media (Singh, 2022; Bansal, 2023; Perrigo, 2021). Tenslotte spelen grote sociale diversiteit en taalbarrières een belangrijke rol in de achterblijvende internettoegang. Desondanks is de verbeterde internetmarkt wel een belangrijke drijver van de economische groei van India geweest in recente jaren.
Indiase economie vooral gericht op diensten
De Indiase economie kenmerkt zich met name door een historisch sterke dienstensector. Veel landen ontwikkelen zich door in eerste instantie een verschuiving van de landbouw en visserij naar groei van de maakindustrie en de productie van goedkope producten. De ontwikkeling van de dienstensector volgt doorgaans later. China is een voorbeeld van een land waar de economische ontwikkeling dit traditionele patroon volgde. Tot en met 1975 was het aandeel van de landbouw en visserij in het Chinese bbp ruim 30 procent. Vervolgens groeide het aandeel van de industrie tot 2005, waarna het belang begon af te nemen. Deze afname ging samen met een groei van de Chinese dienstensector: van 25 procent in 1970 tot meer dan de helft van het bbp in 2015. De bijdrage van de dienstensector aan de Indiase economie is al vanaf 1960 bijna 40 procent, zoals te zien is in figuur 1.2.5. De economie van India ontwikkelde zich dus anders dan de Chinese economie. De bijdrage van de landbouw aan het bbp nam relatief vroeg in de economische ontwikkeling af. Zonder een jarenlange dominantie van de maakindustrie kreeg de dienstensector al vroeg de bovenhand in het aandeel van het bbp (Das, 2006; Wereldbank, 2022). Een belangrijke pijler hieronder is dat de Indiase bevolking goed onderlegd is in de Engelse taal. Dit zien we ook terug in paragraaf 1.4 van dit hoofdstuk, waar blijkt dat Indiase migranten sterk vertegenwoordigd zijn in de dienstverlenende sectoren in Nederland (vooral zakelijke dienstverlening en informatie en communicatie).
| jaar | India | China |
|---|---|---|
| 1960 | 38,8 | 32,4 |
| 1970 | 35 | 24,9 |
| 1980 | 33,8 | 22,3 |
| 1990 | 37 | 32,4 |
| 2000 | 42,7 | 39,8 |
| 2010 | 45 | 44,2 |
| 2020 | 48,4 | 54,5 |
| Bron: CBS, Wereldbank | ||
Aandeel landbouw en industrie stabiel in India
De bijdrage van de industrie en landbouw aan het bbp is in India de laatste vijftien jaar redelijk stabiel. De industrie draagt in 2021 voor 25 procent bij aan het bbp. Daarbinnen zijn het branches als basismetalen, steenkool en geraffineerde aardolie en chemicaliën die een groot aandeel hebben. Productie van voedsel, geneesmiddelen, auto’s en machines dragen in 2022 elk voor zo’n 5 procent bij aan de maakindustrie (Trading Economics, 2022; Rahman, 2022). Ook de mijnbouw en elektriciteitsproductie hebben een groot aandeel in de Indiase industriële sector. De bijdrage van de Indiase landbouwsector aan het bbp ligt al jaren rond de 17 procent (Wereldbank, 2022). In China lag het aandeel van de industrie in het bbp constant zo’n 10 procentpunt hoger. Het aandeel van landbouw en visserij in de Chinese economie nam de afgelopen jaren juist af naar 7 procent van het bbp in 2021. Hiermee is het aandeel landbouw en visserij in de Chinese economie kleiner dan in India.
De vroege ontwikkeling van de dienstensector ging gelijk op met een sterke beleidsfocus op binnenlandse consumptie in plaats van buitenlandse investeringen. Hierdoor is India in de afgelopen decennia minder gevoelig geweest voor mondiale economische schokken dan andere ontwikkelingslanden die via de export van goedkope industriële producten afhankelijker waren van het buitenland (Das, 2006).
Hoge werkloosheid en grote informele sector problematisch
Zoals eerder genoemd heeft India een lage arbeidsparticipatiegraad en is ook de geregistreerde werkloosheid hoog. Met name de arbeidsparticipatie onder jonge vrouwen is ten opzichte van andere ontwikkelingslanden laag. Zelfs onder hoogopgeleide jongeren was de geregistreerde werkloosheid zo’n 30 procent in 2020 (Jadhav, 2022). Een uitdaging in deze blijft het ontwikkelen van voldoende arbeidsintensief werk, banen in de maakindustrie en het verder stimuleren van productiviteit (Forbes, 2022). Ondanks de snelle economische groei blijft ook de informele sector groot in India. De informele sector bestaat uit economische activiteiten die waarde toevoegen, maar niet geregistreerd staan (Deléchat & Medina, 2020). Door World Economics (2022) wordt de Indiase informele economie geschat op 43 procent van het bbp, absoluut gezien en in bbp-aandeel één van de grootste informele sectoren ter wereld. In termen van werkgelegenheid groeide de Indiase informele sector in 2017 en 2018 sneller dan het formele deel van de economie (Murthy, 2019). De informele sector wordt gezien als zowel de motor van de economie als een groot gevaar voor de sociale ontwikkeling van de bevolking (World Economics, 2022).
Bescherming van Indiase economie via regulering
Het protectionistische Indiase beleid in de eerste decennia na de onafhankelijkheid resulteerde in grote overheidsregulering met betrekking tot buitenlandse financiële stromen en goederenstromen. Deze stromen werden beperkt door veel importcontroles en beperkingen op directe buitenlandse investeringen. Dit resulteerde in een snelle economische groei die in de loop van de jaren tachtig terugliep door een enorme negatieve handelsbalans en groeiende overheidsschulden. Deze zogenoemde Indiase deviezencrisis van 1991 was aanleiding voor de regering om bestaande regulering af te bouwen en te streven naar verdere integratie in de wereldeconomie. Dat beleid en de openstelling voor handel en buitenlandse kapitaalstromen maakte verder economische groei mogelijk (Panagariya, 2008; Berlage & Indira, 2011; De Waard, 2013). Ook na 1991 bleef de groei van de dienstensector groter dan die van de industrie, wat voor een groot deel kan worden toegerekend aan de sterk ontwikkelde IT-dienstensector. Figuur 1.2.6 laat zien dat het aandeel IT-diensten in de totale Indiase dienstenexport groot is ten opzichte van China. Vanaf het moment dat India haar economie opende voor het buitenland in 1991, begon het land zich te ontwikkelen tot belangrijke speler in de handel van software-, financiële- en bedrijfsondersteunende diensten (IndiaConnected, 2019; Berlage & Indira, 2011).
| jaar | India | China |
|---|---|---|
| 2000 | 30,1 | 2,2 |
| 2001 | 45,9 | 0,8 |
| 2002 | 47,6 | 1,2 |
| 2003 | 51,7 | 3 |
| 2004 | 44,3 | 2,8 |
| 2005 | 43,4 | 3 |
| 2006 | 43,5 | 3,9 |
| 2007 | 44,7 | 4,1 |
| 2008 | 47,5 | 4,8 |
| 2009 | 52,1 | 5,4 |
| 2010 | 46,3 | 5,9 |
| 2011 | 44,8 | 6,9 |
| 2012 | 46,2 | 8,1 |
| 2013 | 48,4 | 8,3 |
| 2014 | 47,6 | 9,2 |
| 2015 | 48,9 | 11,3 |
| 2016 | 47,3 | 12,2 |
| 2017 | 42,4 | 12,6 |
| 2018 | 41,3 | 12,9 |
| 2019 | 44 | 14,3 |
| 2020 | 49 | 17 |
| 2021 | 49,7 | 15 |
| Bron: CBS, Wereldbank | ||
‘Make in India’
In 2021 is het aandeel van de diensten in de Indiase economie iets afgenomen, maar niet ten koste van de economische groei in de sector. Met 8,4 procent groeide de dienstensector in 2021 nog steeds flink. Het is voornamelijk de snellere groei van de industrie in 2021 (10,3 procent) die zorgde voor een daling in de bijdrage van de dienstensector aan de totale Indiase economie. De groei van de industrie is onder meer het gevolg van de ‘Make in India’-campagne, in 2014 ingezet door de regering onder leiding van premier Modi (The Economist, 2014). Via ’Make in India’ moet de maakindustrie werkgelegenheid creëren en een grotere bijdrage leveren aan het bbp. Door wet- en regelgeving te versoepelen wil India ook internationale bedrijven aantrekken die in India komen produceren (IndiaConnected, 2019). India hoopt een aantrekkelijk alternatief voor directe buitenlandse investeringen in China te worden en zo export te stimuleren en toe te treden tot mondiale waardeketens. Onder invloed van ‘Make in India’ zou de zelfvoorziening vergroot moeten worden en de afhankelijkheid van het buitenland afnemen. Bedrijven die hun activiteiten willen verplaatsen naar India of handelen met het land ervaren toch nog belemmeringen om dat te doen (Dohmen, 2023; Franssen & Rooyakkers, 2022). Dit komt verder aan bod in hoofdstuk 3. De invloed van ‘Make in India’ komt ook terug in de andere hoofdstukken van deze Internationaliseringsmonitor.
1.3India in de wereldhandel
India is de afgelopen 20 jaar sterk geïntegreerd in de wereldeconomie. In 2001 was India nog de 23e importeur van goederen wereldwijd voor wat betreft waarde, en de 30e exporteur. Tien jaar later, in 2011, was het al respectievelijk de 11e en 17e handelaar. Mede door het internationaal gerichte beleid, de economische groei en de enorme bevolking is India in 2021 een grote speler op de wereldwijde handelsmarkt. Het land was in 2021 de 10e importeur van goederen, en het was datzelfde jaar de 16e goederenexporteur ter wereld (VN Comtrade, 2023). Ondanks dat India flink groter is geworden als handelaar, is het belang in de wereldhandel niet zo groot als je misschien zou kunnen verwachten op basis van de omvang van de economie (5e economie ter wereld op basis van bbp). Zoals besproken in paragraaf 1.2 is India historisch gezien wat meer binnenlands gericht met protectionistisch handelsbeleid. Het land heeft de afgelopen decennia echter zijn internationale handel geliberaliseerd, onder andere door het verlagen van importtarieven en het verminderen van niet-tarifaire maatregelen (Hye & Lau, 2015; Topalova, 2004). Bovendien is India nog volop aan het groeien, zowel economisch als qua inwoneraantal, waardoor het land in de toekomst alleen maar interessanter kan worden als handelspartner.
Goederenhandel India levert een handelstekort op
India exporteerde in 2021 voor zo’n 335 miljard euro aan goederen. India heeft een groot handelstekort (149 miljard euro), want de importwaarde in dat jaar was ruim 484 miljard euro. Hoewel niet altijd zo groot als in 2021, heeft India wel al decennialang een handelstekort met de rest van de wereld (VN Comtrade, 2023). Het land is voor een deel van zijn voedsel- en vooral wat betreft energievoorziening afhankelijk van invoer uit het buitenland, waardoor het handelstekort niet eenvoudig terug te dringen is (EPRS, 2022).
EU tweede exportbestemming van goederen uit India
Met 12,5 procent van de totale exportwaarde zijn de Verenigde Staten (VS) de grootste ontvanger van Indiase goederen, zie figuur 1.3.1. Daarnaast is de Aziatische markt belangrijk voor de Indiase export. Andere belangrijke exportpartners voor India zijn namelijk de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), China, Bangladesh en Hongkong. De Europese Unie als geheel is de tweede exportbestemming van India, maar afzonderlijk spelen Europese landen een kleinere rol in de handel met India. Nederland en Duitsland zijn daarbij het belangrijkst, als 8e en 9e exportbestemming van Indiase goederen.noot2 Gezien de rol als hub die Nederland en Duitsland hebben in de Europese goederenhandel, is het mogelijk dat een deel van die goederen uit India in de vorm van wederuitvoer verder Europa in gaan. De goederenhandel tussen Nederland en India vanuit Nederlands perspectief wordt in hoofdstuk 2 van deze Internationaliseringsmonitor uitvoerig besproken.
Met een grote Indiase diaspora en een goede diplomatieke relatie zijn de banden met de VAE erg sterk, wat ook blijkt uit het grote belang van dat land als handelspartner (Lyttle, 2022). Bij de handel tussen de VAE en India is een grote rol weggelegd voor edelstenen en -metalen en juwelen (Krishnaswamy & Shaw, 2014). Ook aardolie en aardolieproducten worden veel in- en uitgevoerd. In 2022 heeft India een economische overeenkomst afgesloten met de VAE, die het belang van dat land in de Indiase handel mogelijk nog zal vergroten (Lyttle, 2022).
| Aandeel | |
|---|---|
| VS | 12,5 |
| VAE | 4,5 |
| China | 4,0 |
| Bangladesh | 2,5 |
| Hongkong | 2,0 |
| Bron: CBS, VN Comtrade | |
Indiaas exportpakket bestaat vooral uit aardolie, diamant en geneesmiddelen
Voor India zijn aardolieproducten het belangrijkste exportproduct voor wat betreft waarde. India heeft zelf beperkte aardolie (en aardgas) voorraden, maar importeert ook veel ruwe aardolie om in de eigen raffinaderijen te verwerken. Naast eigen consumptie worden veel aardolieproducten ook weer uitgevoerd. De grootste ontvangers hiervan waren in 2021 Singapore, de VAE, de VS, Nederland en Australië.
Andere belangrijke exportproducten zijn diamant, geneesmiddelen, juwelen en rijst. India is een grote speler in de wereldwijde juwelen- en edelstenenmarkt. Het land importeert ruwe edelstenen en -metalen en verwerkt die tot juwelen en bewerkte stenen, welke vervolgens voornamelijk geëxporteerd worden naar landen ver weg: de VS, China, de VAE, België en Israël. India is daarnaast ook een grote geneesmiddelenfabrikant, en dan met name de generieke geneesmiddelen; hier wordt in hoofdstuk 2 verder op ingegaan. De Verenigde Staten zijn verreweg de grootste afnemer van deze producten, met een invoer die ruim een derde van de totale export van farmaceutische producten uit India bedraagt. De rijst (graanproducten) wordt juist vooral naar landen in de regio uitgevoerd, met Bangladesh als belangrijkste bestemming.
Voor zowel geneesmiddelen als rijst geldt dat de exportwaarde tussen 2010 en 2021 enorm is gegroeid, met een verdrie- of verviervoudiging in die periode, zie figuur 1.3.2. Ook de exportwaarde van aardolie nam fors toe. De capaciteit van de olieraffinaderijen is sterk toegenomen in het afgelopen decennium, waardoor India in staat was de export ook sterk uit te breiden. Bovendien is India van plan de capaciteit nog verder uit te breiden (Invest India, z.d.). De exportgroei van diamant en juwelen was daarnaast wat beperkter.
| exportproduct | 2021 | 2010 |
|---|---|---|
| Aardolie | 91,3 | 55,3 |
| Diamant | 41,8 | 33,6 |
| Geneesmiddelen | 28,9 | 7,8 |
| Juwelen | 17,8 | 11,8 |
| Rijst | 16,2 | 3,5 |
| Bron: CBS, VN Comtrade | ||
EU niet erg belangrijk voor goederenimport India
Met 15,3 procent van de totale importwaarde voert India de meeste goederen in uit China, zie figuur 1.3.3. Daarna komen wederom de Verenigde Arabische Emiraten, de Verenigde Staten, Zwitserland en Saudi-Arabië. India is niet erg afhankelijk van goederenimport uit de EU; Duitsland is het belangrijkste herkomstland met een 13e plaats, Nederland komt pas op de 28e plaats.
| Aandeel | |
|---|---|
| China | 15,3 |
| VAE | 7,6 |
| VS | 7,3 |
| Zwitserland | 5,2 |
| Saudi-Arabië | 4,9 |
| Bron: CBS, VN Comtrade | |
India importeert veel brandstoffen
Bij de import is diamant het belangrijkste product qua waarde, met daarna steenkool, aardgas, (mobiele) telefoons en processoren. Die laatste twee producten komen veelal uit China, Hongkong, Duitsland, de Verenigde Staten en Vietnam. (Ruwe) diamant komt uit landen als Zwitserland, België en de VS, en wordt in India verder verwerkt. India is absoluut gezien de derde grootste energieverbruiker ter wereld, na China en de VS (IEA, 2021). Fossiele energie is daarbij een belangrijke bron, waarvoor India veel aardgas, steenkool en aardolie importeert, veelal uit het Midden-Oosten (Irak, Saudi-Arabië en de VAE). Mede hierom hebben producten uit India een hoge broeikasgasvoetafdruk, zie daarvoor verder hoofdstuk 4.
Dienstensector groot in India
De dienstenindustrie in India is erg belangrijk voor het land, zoals in paragraaf 1.2 ook al besproken werd. De grote groei in bbp per capita sinds 1980 werd voornamelijk gedreven door de groei van de dienstensector (Bosworth & Collins, 2008). Ook nu zijn de diensten nog heel belangrijk voor India, met een toegevoegde waarde van bijna 50 procent van het bbp in 2021 (Wereldbank, 2022). De dienstensector is niet alleen verantwoordelijk voor veel werkgelegenheid in India, maar heeft ook grote investeringsstromen aangetrokken (TPCI, 2023). De digitale industrie van India, overwegend dienstverlening in zaken als software, web- en telecommunicatiediensten, is een belangrijk en snelgroeiend onderdeel van de Indiase dienstenindustrie. De Indiase centrale bank becijferde dan ook dat de groei van de digitale industrie in India ruim 2 keer groter is dan de groei van de gehele Indiase economie (Gajbhiye et al., 2022).
Voor wat betreft de diensten heeft India wel een groot handelsoverschot. In 2020, het laatste jaar waarover cijfers op het moment van schrijven beschikbaar zijn, importeerde India voor zo’n 95 miljard euro aan diensten, waarmee India de 10e importeur van diensten wereldwijd was. De export bedroeg bijna 176 miljard euro, waardoor het land de 8e exporteur van diensten was in 2020. Het handelsoverschot betreft dan ook zo’n 81 miljard euro. De internationale dienstenhandel was ook goed voor bijna 12 procent van het bbp van India (Wereldbank, 2022). De dienstenhandel tussen Nederland en India vanuit Nederlands perspectief wordt in hoofdstuk 3 van deze Internationaliseringsmonitor uitvoerig besproken.
Niet alleen had India een groot handelsoverschot in de diensten terwijl het een tekort heeft bij de goederen, ook was de groei bij de diensten veel groter. Zo groeide de importwaarde van diensten tussen 2010 en 2020 met ruim 42 procent en die van de goederen met slechts 5 procent, zie figuur 1.3.4. Bij de export was die groei respectievelijk 75 en 25 procent.
| handel | Exportgroei | Importgroei |
|---|---|---|
| Goederen | 25,0 | 5,1 |
| Diensten | 74,5 | 42,4 |
| Bron: CBS, VN Comtrade | ||
Computer- en informatiediensten belangrijkste exportproduct voor India
De belangrijkste dienstensoort voor de export van India zijn de computer- en informatiediensten met ruim 47 procent van de totale dienstenexport. Relatief veel bedrijven hebben zaken als klantenservice en IT uitbesteed aan bedrijven in India, waarmee die diensten een belangrijk exportproduct voor India zijn (The Economist, 2022b). Dat bleek ook uit onderzoek naar het uitbesteden van bedrijfsactiviteiten met Nederlandse data (Franssen & Rooyakkers, 2022). Andere belangrijke dienstensoorten voor de export zijn de zakelijke diensten (hierin zijn Indiërs in Nederland ook sterk vertegenwoordigd, zoals besproken wordt in de volgende paragraaf), transportdiensten en reisverkeersdiensten. De belangrijkste bestemmingen van de diensten die India uitvoert waren in 2020 de VS, het VK en Japan (TPCI, 2023).
Bij de Indiase import van diensten zijn de zakelijke diensten het belangrijkst. Hieronder vallen bijvoorbeeld R&D en technische diensten die India uit andere landen invoert. Andere grote dienstensoorten zijn de transportdiensten (met de diensten over zee als grootste) en reisverkeersdiensten. Dat laatste betreft dan de uitgaven van Indiase toeristen en zakenreizigers in het buitenland.
1.4Inkomen en achtergrondkenmerken van Indiase werknemers
India heeft een van de grootste diaspora in de wereld: ruim 20 miljoen Indiërs (mensen van Indiase afkomst en mensen met de Indiase nationaliteit) leven buiten India (Pandey et al., 2006). Daarbij zijn drie regio’s populair: Engelssprekende geïndustrialiseerde landen (zoals de VS, het VK), de Golf-Regio (zoals Saudi-Arabië, de VAE, Qatar), en Zuidoost-Aziatische landen (zoals Maleisië, Singapore). Verblijf in de Golf-Regio of Zuidoost-Azië is vaker tijdelijk dan in het geval van geïndustrialiseerde landen. Indiase migratie naar de geïndustrialiseerde landen, waartoe Nederland ook gerekend kan worden, wordt gedomineerd door hoogopgeleide kenniswerkers, waarbij velen werken in de tech- en IT-sector (Pandey et al., 2006; Afram, 2012). Veel Indiërs sturen geld naar India, waardoor de remittances (geldoverboekingen van migranten naar bekenden in het land van herkomst) het hoogst ter wereld zijn, en een belangrijk deel van het Indiase bbp vormen (BBC, 2022; Afram, 2012). In deze paragraaf wordt verder ingegaan op de Indiase werknemers in Nederlandnoot3, aangezien zij een belangrijk (en snel groeiend) onderdeel van de Nederlandse economie zijn (NOS, 2018).
Nederland versus India versus China
In een eerdere editie van de Internationaliseringsmonitor hebben we gekeken naar het inkomen en de achtergrondkenmerken van Chinese werknemers in Nederland (Cremers et al., 2020). Hierin werd naast Chinese werknemers, ook een vergelijking gemaakt met Indiase werknemers in Nederland. In deze editie van de Internationaliseringsmonitor wordt een vergelijkbaar overzicht geschetst van Indiase werknemers in Nederland, waarbij we eenzelfde vergelijking maken met Chinese en Nederlandse werknemers voor het jaar 2021. Ook hier worden dus Chinese werknemers meegenomen, aangezien zij een grote groep vormen in Nederland en het de grootste economie van Azië is. De focus van deze paragraaf ligt op het inkomen van Indiase werknemers in Nederland. Daarnaast voegen we ook informatie toe over het geslacht en de bedrijfstak waarin zij werkzaam zijn. Dit alles wordt gecombineerd om een zo compleet mogelijk beeld te schetsen van de ruim 27 duizend Indiase werknemers in Nederland.
Indiase werknemer verdient gemiddeld meer dan Nederlandse of Chinese werknemer
Zoals in figuur 1.4.1 te zien is, verdienen Indiase werknemers in Nederland gemiddeld meer dan Nederlandse en Chinese werknemers. Daarnaast valt op dat zij beduidend jonger zijn dan Nederlandse en Chinese werknemers. Het gemiddelde uurloon van Indiase werknemers ligt bijna 10 euro hoger dan dat van Nederlandse werknemers en zelfs meer dan 12 euro hoger dan dat van Chinese werknemers. Het mediane uurloon laat een vergelijkbaar beeld zien: het mediane uurloon van Indiase werknemers ligt bijna 5 euro hoger dan dat van Nederlandse werknemers en bijna 12 euro hoger dan bij Chinese werknemers. Zoals ook het geval is bij Chinese werknemers in Nederland (hier met name in de horeca), is er ook bij Indiase werknemers sprake van een sterke concentratie in bepaalde bedrijfstakken waardoor deze grote verschillen in uurloon ontstaan. Het betreft hier voornamelijk de bedrijfstakken informatie en communicatie en de specialistische zakelijke dienstverlening waar veel Indiase werknemers werken. De bedrijfstak verdeling wordt later in de paragraaf verder uitgelicht. Het hogere gemiddelde en mediane uurloon van Indiase werknemers hangt samen met de positie van de Indiase werknemer als kenniswerker in Nederland. Dit werd al eerder door het CBS uitgelicht in 2019: Indiase werknemers zijn relatief vaak hoogopgeleide kenniswerkers en werkzaam in bedrijfstakken waar de uurlonen hoog zijn (CBS, 2019a).
Indiase werknemer zowel jonger als vaker man dan Nederlandse en Chinese werknemers
Ruim 67 procent van de Indiase werknemers in Nederland is man. Vergeleken met Nederlandse (52 procent man) en Chinese (55 procent man) werknemers is dit aandeel hoog. Wat opvalt in tabel 1.4.2 en figuur 1.4.3 is dat mannelijke Indiase werknemers ook een aanmerkelijk hoger uurloon hebben dan vrouwelijke Indiase werknemers. Gemiddeld gezien gaat het om een verschil van bijna 12 euro per uur, oftewel bijna 44 procent. Deze verschillen zijn flink groter dan bij Nederlandse en Chinese werknemers, waarbij vrouwen gemiddeld slechts enkele euro’s per uur minder verdienen dan mannen. Zoals later in de paragraaf aan bod komt, zijn Indiase werknemers ook vaak werkzaam in bedrijfstakken waar het aandeel mannelijke werknemers over de gehele linie hoger is.
| Indiaas | Nederlands | Chinees | Indiaas | Nederlands | Chinees | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Geslacht | Man | Man | Man | Vrouw | Vrouw | Vrouw |
| Leeftijd | 35,3 | 43,0 | 37,6 | 33,5 | 41,9 | 36,4 |
| Aandeel | 67,5 | 51,6 | 55,2 | 32,5 | 48,4 | 44,8 |
| Geslacht | Onderwerp | Indiaas | Nederlands | Chinees |
|---|---|---|---|---|
| Man | Gemiddeld uurloon, Man | 39,2 | 28,8 | 22,6 |
| Man | Mediaan uurloon, Man | 29,8 | 24,1 | 15,6 |
| Vrouw | Gemiddeld uurloon, Vrouw | 27,3 | 24,1 | 23,4 |
| Vrouw | Mediaan uurloon, Vrouw | 24,8 | 22,4 | 18,6 |
Gros Indiase werknemers werkt in informatie en communicatie en specialistische zakelijke dienstverlening …
Uit tabel 1.4.4 blijkt dat Indiase werknemers relatief vaak actief zijn in de bedrijfstakken informatie en communicatie en de specialistische zakelijke dienstverlening, vergeleken met Nederlandse werknemers. In deze bedrijfstakken werken ook relatief veel Chinese werknemers, maar het verschil met Indiase werknemers is opvallend groot. Kennismigranten werkzaam in de informatie- en communicatiedienstverlening houden zich voornamelijk bezig met het ontwikkelen, produceren en uitgeven van software, maar ook met advisering op het gebied van informatietechnologie (CBS, 2019b). Voorbeelden van specialistische zakelijke dienstverlening zijn onder meer accountancy en audit, ingenieursdiensten, architectuur, marketing, financieel advies en juridische diensten.
… En verdient goed
In zowel de informatie en communicatie als de specialistische zakelijke dienstverlening ligt het gemiddeld uurloon hoger dan in de meeste andere bedrijfstakken. Vooral de specialistische zakelijke dienstverlening valt op, waar een Indiase werknemer gemiddeld bijna 50 euro per uur verdient. Dit is fors hoger dan wat een Nederlandse en Chinese werknemer in dezelfde bedrijfstak verdienen, wat lijkt te duiden op een sterke arbeidspositie van Indiase werknemers in deze bedrijfstak en dus een sterkere concentratie in de beter betaalde banen.noot4 Dit zou verklaard kunnen worden door hun specialistische kennis en ervaring, wat gerelateerd is aan hun rol als kenniswerker in die sectoren (CBS, 2019a). Het verschil tussen het gemiddelde en mediane uurloon van Indiase werknemers in de specialistische zakelijke dienstverlening is ook opvallend groot; het gemiddelde uurloon ligt namelijk meer dan 20 euro per uur hoger dan het mediane uurloon. Er lijkt dus sprake te zijn van een grotere concentratie van Indiase werknemers in de beter betaalde banen binnen deze bedrijfstak, zoals banen in research (bijvoorbeeld R&D-activiteiten als medisch- en (bio)technisch onderzoek) en bij holdings en adviesbureaus. Een vergelijkbaar beeld zien we bij de bedrijfstak informatie en communicatie.
| Gemiddelde leeftijd | Gemiddeld uurloon | Mediaan uurloon | Aandeel werknemers | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Nationaliteit | Sector | jaar | euro | % | |
| Chinees | Industrie | 35,5 | 34,5 | 32 | 6,2 |
| Nederlands | Industrie | 45,5 | 28,5 | 24,1 | 8,4 |
| Indiaas | Industrie | 34,2 | 35,3 | 32,5 | 7,8 |
| Chinees | Handel | 36,4 | 28,5 | 21,1 | 13,8 |
| Nederlands | Handel | 36,1 | 19 | 15,7 | 16,3 |
| Indiaas | Handel | 34,5 | 32,9 | 25,4 | 7,7 |
| Chinees | Horeca | 39,6 | 14,6 | 14,4 | 37,5 |
| Nederlands | Horeca | 29,8 | 12,9 | 12,6 | 5,1 |
| Indiaas | Horeca | 33,4 | 14,4 | 13,4 | 2,6 |
| Chinees | Informatie en communicatie | 33,9 | 30,3 | 26,8 | 4,5 |
| Nederlands | Informatie en communicatie | 39,7 | 32,5 | 27,2 | 3,4 |
| Indiaas | Informatie en communicatie | 35,6 | 33,7 | 29,8 | 35,4 |
| Chinees | Specialistische zakelijke diensten | 33,9 | 29,8 | 25,3 | 9,8 |
| Nederlands | Specialistische zakelijke diensten | 40,6 | 32 | 25,3 | 6,4 |
| Indiaas | Specialistische zakelijke diensten | 34,3 | 49,6 | 29 | 14,9 |
| Chinees | Verhuur en overige zakelijke diensten | 35,6 | 22,3 | 18,1 | 5,3 |
| Nederlands | Verhuur en overige zakelijke diensten | 36,6 | 18,8 | 16,4 | 12,2 |
| Indiaas | Verhuur en overige zakelijke diensten | 33,7 | 26,8 | 20,2 | 13,1 |
1.5Samenvatting en conclusie
India heeft zich in de afgelopen decennia ontwikkeld van een ontwikkelingsland tot een grote speler in de wereldeconomie. Armoede is sterk teruggedrongen, de economie groeide de laatste jaren fors en als het gaat om de omvang van de dienstensector en digitale economie is India een belangrijke speler wereldwijd. Er waren in 2021 slechts vier landen met een groter bbp. India is naar verwachting samen met China verantwoordelijk voor de helft van de wereldwijde economische groei in 2023 en in de loop van dit jaar passeert India China zelfs, eerder dan verwacht, als land met de meeste inwoners.
Het grote potentieel van de Indiase bevolking en de grote digitale economie is echter geen garantie voor onbeperkte groei. 10 procent van de Indiërs leeft nog in armoede en op het gebied van internetgebruik, onderwijsparticipatie en werkloosheid zijn er grote regionale verschillen. Ook het Indiase belang in de wereldhandel is, ondanks stevige groei, niet zo groot als de omvang van de economie doet vermoeden. Wel is het belang van India in de wereldwijde internationale handel in de afgelopen jaren sterk toegenomen. Het land is de 16e goederenexporteur en de 8e dienstenexporteur; voor de import is India zowel de 10e in goederenimport als in de dienstenimport. Recente inspanningen van de Indiase overheid om India verder te integreren in de mondiale waardeketens, onder andere door middel van het ‘Make in India’-programma, kunnen het belang van India in de wereldhandel in de toekomst verder vergroten.
Om ook daadwerkelijk de plek als grote economische speler in te nemen zal India zich verder moeten ontwikkelen als hoogwaardige kenniseconomie door te blijven investeren in innovatie en onderwijs. Daarnaast wachten er voldoende uitdagingen om de jonge bevolking op te leiden en aan het werk te krijgen. Mogelijk dat het aantrekken van buitenlandse investeringen kan helpen om de industriële sector te versterken en meer werkgelegenheid te creëren in de maakindustrie. De sterke positie van Indiase werknemers in Nederland bevestigt het potentieel van de relatief jonge Indiase bevolking. De Indiase werknemer in Nederland is gemiddeld relatief jong en vaak man, en werkt vaak in de informatie en communicatie sector, en de specialistische zakelijke dienstverlening. Met name door de oververtegenwoordiging in die bedrijfstakken, is het gemiddelde uurloon van Indiase werknemers in Nederland erg hoog.
1.6Literatuur
Literatuur
Adhia, N. (2015). The history of economic development in India since independence. India: Past, Present, and Future, 20 (3).
Afram, G. (2012). The Remittance Market in India. Opportunities, Challenges, and Policy Options. Washington: The Wereldbank.
Agarwal, M. & Berlage L. (2003). Economische liberalisering in India. Mo.be.
Antonissen, T. (2023, 2 januari). India steekt dit jaar wellicht China voorbij als land met de meeste inwoners ter wereld. VRT nws.
Bansal, V. (2023, 13 februari). India’s Government Wants Total Control of the Internet. Wired.
Basuroy, T. (2022). Internet usage in India – statistics & facts. Statist.
BBC (2022). India remittances set to hit record $100 billion in 2022. Londen: BBC News.
Berlage, L & Indira, A. (2011). India, een rijzende economische grootmacht. Leuvense Economische Standpunten 2011/136, Katholieke Universiteit Leuven.
Bosworth, B. & Collins, S. (2008). Accounting for Growth: Comparing China and India. Journal of Economic Perspectives, 22(1), 45–66.
CBS (2019a). Aantal Indiase kennismigranten verdubbeld. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
CBS (2019b). Migratiemotieven van Indiase immigranten 2012–2017. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
CBS (2020). Internationaliseringsmonitor 2020, tweede kwartaal: China. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
Cremers, D., Rud, I. & Creemers, S. (2020). Chinese werknemers en studenten in Nederland. In S. Creemers & M. Jaarsma (Red.), Internationaliseringsmonitor 2020, tweede kwartaal: China. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
Das, G. (2006). The India Model. Foreign Affairs, 85(4), 2–16.
Deléchat, C. & Medina, L. (2020). What is the informal economy? International Monetary Fund: Finance & Development.
Dohmen, J. (2023, 27 januari). India is nog lang niet het nieuwe China. Het Financiële Dagblad.
EPRS (2023). India and food (in)security. Brussel: European Parliamentary Research Service.
Erken, H. & Giesbergen, B. (2017). Protectionistische houding Trump brengt kansen voor China en India. RaboResearch – Economisch Onderzoek.
Erken, H. (2019, 12 juni). China? Ondernemers missen vooral de boot naar India. RTL Nieuws.
Forbes, N. (2022). India’s job crisis ‘biggest challenge, biggest opportunity’. Business Standard.
Franssen, L. & Rooyakkers, J. (2022). Offshoren van diensten. In D. Herbers & J. Rooyakkers (Red.), Internationaliseringsmonitor 2022, tweede kwartaal: Dienstenhandel: Ontwikkelingen en belemmeringen. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
Gajbhiye, D., Arora, R., Nahar, A., Yangdol, I. & Thakur, I. (2022). Measuring India’s Digital Economy. RBI Bulletin December 2022. Mumbai: Reserve Bank of India.
Gupta, P. & Blum, F. (2018). India’s remarkably robust and resilient growth story. Wereldbank Blog.
Hye, Q. & Lau, W. (2015). Trade openness and economic growth: empirical evidence from India. Journal of Business Economics and Management, 16(1), 188–205.
IEA (2021). India Energy Outlook 2021. Parijs: International Energy Agency.
IndiaConnected (2019, 4 januari). Steeds meer buitenlandse bedrijven produceren in India.
Invest India (z.d.). Industry Scenario. New Delhi: Invest India. National Investment Promotion & Facilitation Agency.
Jadhav, R. (2022, 23 november). Human capital. Why informal employment poses a major challenge for India. Businessline.
Krishnaswamy, R. & Shaw, A. (2014). Puzzle that is India-UAE trade. Economic & Political Weekly, XLIX(3), 75–78.
Lyttle, C. (2022). Why are India-UAE relations scaling new heights? Investment Monitor.
Murthy, S. V. R. (2019). Measuring informal Economy in India – Indian Experience. Washington, D.C.: International Monetary Fund.
Narayan, A. (2016). Pathways to reducing poverty and sharing prosperity in India: lessons from the last two decades. Washington, D.C.: Wereldbank.
NOS (2018). Nederland kan niet zonder de Indiase arbeidskrachten in Eindhoven. Hilversum: NOS.
Panagariya, A. (2008). India, the Emergent Giant. New York: Oxford University Press.
Pandey, A., Aggarwal, A., Devane, R. & Kuznetsov, Y. (2006). The Indian Diaspora: A Unique Case? In Y. Kuznetsov (Red.), Diaspora Networks and the International Migration of Skills. How Countries Can Draw on Their Talent Abroad, 71–99. Washington, D.C.: Wereldbank.
Perrigo, B. (2021, 11 maart). India’s New Internet Rules Are a Step Toward ‘Digital Authoritarianism,’ Activists Say. Here’s What They Will Mean. Time.
Podishetty, A. & Kumar, B. (2022, 15 juli). India to overtake China as the most populous country. What does this mean? Business Standard.
Rahman, R. (2022). Metals and mining sector. InvestIndia.
Singh, J. (2022, 22 september). India proposes to regulate internet communication services. TechCrunch.
The Economist (2014, 25 september). Time to make in India? Londen: The Economist.
The Economist (2022a, 13 mei). The Indian economy is being rewired. The opportunity is immense. And so are the stakes. Londen: The Economist.
The Economist (2022b, 2 april). A half-a-trillion-dollar bet on revolutionising white-collar work. Londen: The Economist.
Topalova, P. (2004). Trade Liberalization and Firm Productivity: The Case of India. IMF Working Paper WP/04/28. Washington, D.C.: International Monetary Fund.
TPCI (2023). India in world trade. New Delhi: Trade Promotion Council of India.
Trading Economics (2022). India Industrial Production. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
UNDP (2018). 271 million fewer poor people in India. New Delhi: Verenigde Naties Ontwikkelingsprogramma.
Verenigde Naties (2022). World Population Prospects 2022: Summary of results. New York: Verenigde Naties.
VN Comtrade (2023). Trade Data. [Dataset]. Geraadpleegd op 10 februari 2023.
Waard, de, P. (2013, 19 augustus). Economie India stokt plots. De Volkskrant.
Wereldbank (2022). World Development Indicators: Economy, education, trade and population tables. [Dataset]. Geraadpleegd op 14 februari 2023.
World Economics (2022). India’s Informal Economy Size (% of GDP). [Dataset]. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
Noten
Bedragen van VN Comtrade en de Wereldbank zijn in dollars en voor deze Internationaliseringsmonitor omgezet naar euro’s met behulp van de gemiddelde wisselkoersen van de Europese Centrale Bank voor het betreffende jaar.
Deze ranking is gebaseerd op cijfers van de VN Comtrade (2023). De cijfers zijn in dit geval gerapporteerd door India en niet geharmoniseerd met de rapportage van de bilaterale partners. De cijfers kunnen daardoor afwijken van wat partnerlanden opgeven.
Het gaat hier nadrukkelijk om werknemers met de Indiase nationaliteit (alleen de eerste nationaliteit telt) en dus niét met een Indiase migratieachtergrond. Nederlanders met een Indiase migratieachtergrond, maar zonder Indiase nationaliteit, worden dus onder de Nederlandse nationaliteit (controlegroep) meegenomen. Ondernemers, zzp’ers en andere niet-werknemers worden in de cijfers dus niet meegeteld.
Het gaat om gemiddeldes per sector en niet om een vergelijking tussen vergelijkbare banen. Om de vraag te beantwoorden of Indiase werknemers ook meer verdienen ten opzichte van Nederlandse en Chinese werknemers in vergelijkbare banen is meer onderzoek nodig.