De Nederlandse goederenhandel met India
India heeft een sterke handelsrelatie met de Europese Unie als geheel. India staat nu, als groeiende economische macht, op de radar voor veel landen. India is een van de combinatielanden waar Nederland inzet op het intensiveren van handel en ontwikkelingssamenwerking. Voor Nederland is India vooral een leverancier van goederen en grondstoffen in plaats van een afzetmarkt. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de goederenhandel tussen Nederland en India. Welke producten spelen een belangrijke rol in de Nederlandse handel met India? Wat is het belang van de handel met India in vergelijking met andere handelspartners? Hoeveel Nederlandse bedrijven verhandelen goederen met India? En in welke bedrijfstakken zijn deze bedrijven actief?
2.1Inleiding
India is een van ’s werelds grootste en snelst groeiende economieën. Ook de Indiase economie werd hard getroffen door de uitbraak van het coronavirus en de lockdown maatregelen tegen de pandemie, die het openbare en economische leven voor een groot deel lamlegden. India kampte met een van de grootste economische recessies. Het bbp van India daalde met 7,3 procent in boekjaar 2020/21 – de grootste jaarlijkse economische krimp in de geschiedenis van het land (Dhingra & Ghatak, 2022). India’s internationale handel bleef niet gespaard en werd ook slachtoffer van het coronavirus in de wereld (Purohit et al., 2022). In het tweede kwartaal van 2022 groeide het Indiase reële bbp met 6,3 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Dit ondanks de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, de energiecrisis, de inflatie en de leveringsproblemen – veroorzaakt door het wereldwijde tekort aan zeecontainers en knelpunten in de bevoorrading. Dankzij het herstel en recente groei heeft India het Verenigd Koninkrijk ingehaald om de op vier na grootste economie ter wereld te worden (Wereldbank, 2022).
India blijkt relatief beter bestand te zijn tegen externe economische schokken dan andere opkomende markten. Het land is sterk afhankelijk van de eigen binnenlandse markt (Wereldbank, 2022). India speelt geopolitiek een steeds belangrijkere rol vanwege zijn nauwe banden met Rusland en vanwege de spanningen tussen het Westen en China. Als alternatief voor lokale goedkope productie is India een mogelijk alternatief voor bedrijven die minder afhankelijk willen worden van China (Tan, 2022a). Handel is daarnaast ook van groot belang (Baelde, 2022). Hoge groeipercentages, gecombineerd met een bevolking van om en nabij 1,4 miljard mensen, maken van India een steeds belangrijkere speler op de wereldmarkt. Strategisch gelegen in het hart van de Indo-pacifische regio, is India een invloedrijke speler op het wereldtoneel. De opkomst van India als economische grootmacht en de positie van Nederland als innovatieve economische hub en toegangspoort tot Europa bieden steeds meer handels- en investeringskansen voor Nederlandse en Indiase bedrijven (Hoekstra, 2022; Okano-Heijmans, 2022). Ook voor Nederland is India een steeds belangrijkere leverancier. Het is een van de weinige landen waaruit we meer invoeren, dan waarnaar we uitvoeren.
Leeswijzer
Dit hoofdstuk bespreekt verschillende aspecten van de Nederlands-Indiase goederenhandel. Ten eerste beschrijven we in paragraaf 2.2 de goederenhandelsstromen tussen de EU en India. Hierbij maken we onder andere de vergelijking met de overige BRICS-landen. De Nederlandse handelsontwikkeling met India wordt in paragraaf 2.3 toegelicht. Vervolgens kijken we in paragraaf 2.4 hoe belangrijk India is voor de Nederlandse goederenhandel, waarbij zowel de import als export aan bod komt. Ook specifieke goederen die belangrijk zijn in de handel tussen beide landen worden beschreven. In paragraaf 2.5 gaan we dieper in op de Nederlandse bedrijvenpopulatie die met India in goederen handelt. Vragen die hierbij beantwoord worden zijn onder andere hoe die bedrijvenpopulatie zich de afgelopen jaren ontwikkelde, in hoeverre het gaat om grote dan wel kleine bedrijven, in welke (Nederlandse) bedrijfstak ze actief zijn en of ze zowel goederen exporteren als importeren, of alleen één van beide. Hierna vatten we het hoofdstuk samen in paragraaf 2.6.
2.2Goederenhandel tussen de EU en India
EU heeft handelstekort met India
Volgens Eurostat importeerde de Europese Unie iets meer uit India dan het naar India exporteerde, zie figuur 2.2.1. De invoerwaarde uit India was 46,2 miljard euro in 2021, 46 procent meer dan in 2015. De export van Europese goederen naar India was goed voor 41,8 miljard euro, een toename van 27 procent ten opzichte van 2015. In het huidige geopolitieke klimaat neemt het strategisch belang van India voor Europa dus toe. Andersom is de EU een van de belangrijkste handelspartners van India, en daarbinnen vervult Nederland een bijzondere rol. De relatie tussen India en Nederland rust op een breder fundament dan handelsbetrekkingen of geopolitieke overwegingen alleen (Stolte, 2022). De EU is een belangrijke handelspartner van India, vooral als exportbestemming (VN Comtrade, 2023), terwijl India pas de 25e goederenleverancier en de 26e goederenafnemer van de EU is (Eurostat, 2023). Van de BRICS-landennoot1 is China voor de EU de belangrijkste handelspartner (plaats 2 als importpartner en plaats 8 als exportpartner). In 2021 was de EU-exportwaarde naar China meer dan vijf keer groter dan naar India. De importwaarde uit China was in 2021 zelfs tien keer groter dan uit India.
| Partner | 2021 | 2015 |
|---|---|---|
| EU-27 Import | . | . |
| Brazilië | 32,9 | 27,6 |
| Rusland | 163,6 | 130,3 |
| India | 46,2 | 31,6 |
| China | 473,6 | 295,9 |
| Zuid-Afrika | 22,1 | 14,2 |
| . | . | |
| EU-27 Export | . | . |
| Brazilië | 33,8 | 31,7 |
| Rusland | 89,2 | 70,5 |
| India | 41,8 | 32,8 |
| China | 223,4 | 145,6 |
| Zuid-Afrika | 22,0 | 22,5 |
| Bron: CBS, Eurostat | ||
| 1) Om te kunnen vergelijken door de tijd heen wordt het VK in beide jaren buiten beschouwing gelaten en gezien als extra-EU. | ||
EU wil draad oppakken voor handelsakkoord met India
De handelsbetrekkingen tussen de EU en India zijn momenteel gebaseerd op de WTO-regels. Dat betekent dat er over en weer importtarieven kunnen worden geheven. De EU en India hervatten na vele mislukte gesprekken momenteel opnieuw de onderhandelingen over een handelsverdrag (André, 2022a). In handelsverdragen maakt de EU namens de lidstaten afspraken over de handel in goederen en diensten en over investeringen met landen buiten de Unie. Daarin kunnen afspraken gemaakt worden over tariefverlagingen, productstandaarden, arbeidsnormen, milieueisen, intellectueel eigendom en investeringsbescherming.
De EU en India hebben het al eens eerder geprobeerd: in 2007 zijn handelsonderhandelingen gestart, maar die werden zes jaar later zonder resultaat gestaakt. De EU vond toen onder andere dat India te veel vasthield aan zijn protectionistische koers en de eigen markt te veel afschermde van de concurrentie. Het liep ook mis op meningsverschillen over patentrecht en de komst van Indiase werknemers naar Europa (André, 2022a; Hosman, 2022; NU.nl, 2021).
Momenteel blijven het Indiase handelsregime en de regelgeving relatief restrictief. De Indiase overheid kan de lokale bedrijven (gedeeltelijk) beschermen tegen concurrentie van bedrijven over de hele wereld door middel van zijn handelsbeleid, met tarieven en niet-tarifaire maatregelen (NTM’s) als belangrijkste instrumenten. Voorbeelden van NTM’s zijn quota of prijscontroles, regelgevende en technische maatregelen met betrekking tot gezondheid en milieubescherming. Dit heeft gevolgen voor een groot aantal sectoren (Europese Commissie, z.d.; Sharma, 2022). Er is veel bureaucratie en er zijn veel regels, die zich niet beperken tot het nationale niveau, maar kunnen verschillen tussen deelstaten. Daarnaast wil India graag zelfvoorzienend zijn, wat leidt tot relatief hoge importtarieven (Geijer, 2022; Tan, 2022b).
‘Make in India’
Pogingen van India om minder restrictief te worden zijn er zeker. “I want to tell the people of the whole world: Come, make in India,” zei premier Modi tijdens zijn onafhankelijkheidstoespraak op 15 augustus 2014. In 2014 lanceerde de regering van premier Modi de ‘Make in India’-campagne om buitenlandse maakbedrijven aan te trekken en zo de eigen productiecapaciteit te vergroten. Met het elimineren van onnodige wet- en regelgeving en het aanbieden van allerhande stimuli wil India internationale bedrijven aantrekken om in India te komen produceren (André, 2022b; Okano-Heijmans, 2022; IndiaConnected, 2019). Hiermee wil India meer directe buitenlandse investeringen aantrekken (vooral als alternatieve bestemming voor China), om toe te treden tot wereldwijde waardeketens en om export te stimuleren. In hoofdstuk 4 van deze Internationaliseringsmonitor komt de handel tussen India en Nederland vanuit een waardeketen-perspectief aan bod. In hoofdstuk 5 van deze Internationaliseringsmonitor staat de investeringsrelatie tussen Nederland en India centraal.
2.3De Nederlandse goederenhandel met India door de tijd heen
De Indiase overheid heeft geïnvesteerd in de ontwikkeling van de industriële sector met als gevolg dat de Indiase auto-industrie, lucht- en ruimtevaartsector, IT-industrie en farmaceutische sector inmiddels produceren voor de hele wereld (IndiaConnected, 2022).
Terugleggen CBS cijfers internationale handel in goederen
Vanwege een herontwerp van de statistiek Internationale Handel in Goederen in 2021 is er sprake van een trendbreuk in de reeksen voor internationale handel in goederen. Er zijn twee afzonderlijke tijdreeksen ontstaan. Om een consistente ontwikkeling over een langere tijdreeks weer te kunnen geven is er een teruggelegde tijdreeks gemaakt voor deze Internationaliseringsmonitor. Het is mogelijk deze teruggelegde reeks te maken omdat er voor 2021 zowel cijfers beschikbaar zijn volgens de oude als volgens de nieuwe methodiek. Hiermee is het mogelijk om trendmatige ontwikkelingen uit oude jaren te koppelen aan waarden uit de jaren met een nieuwe methodiek. De teruggelegde cijfers worden gebruikt voor de analyses in paragraaf 2.3 en 2.4.
8 keer zoveel import uit India sinds 2002
Nederlandse importeurs kochten in 2022 voor 674,2 miljard euro aan goederen in het buitenland, waarvan 6,8 miljard euro in India. Met 1,0 procent is India het 20e belangrijkste herkomstland van goederen. De wederzijdse handel tussen India en Nederland nam de afgelopen jaren sterk toe, zie figuur 2.3.1. Tussen 2002 en 2022 is de Nederlandse goederenimport uit India acht keer groter geworden in geldwaarde. Ook het aandeel van India in de Nederlandse import nam in dezelfde periode toe met 0,6 procentpunt. In 2022 bereikte de goederenimport uit India dan ook een recordhoogte: nooit eerder kochten Nederlandse bedrijven qua waarde zoveel goederen in India. De fors hogere import van minerale brandstoffen (en de daarbij horende hogere energieprijzen) zorgden onder andere voor deze enorme stijging van de importwaarde in de meest recente jaren. Daarnaast spelen ook de stijging in transport- en containerkosten een rol. De invoer zonder minerale brandstoffen uit India groeide ook.
Vaccinfabriek India
De Nederlandse import uit India is in 2022 qua waarde volledig hersteld van de coronadip in 2020. In pre-coronajaar 2019 was de waarde van de Nederlandse goederenimport uit India met 4,0 miljard euro 71 procent lager dan in 2022. Door de corona-lockdowns werden er te weinig containers naar India getransporteerd (Narashimha et al., 2021; Trans Asia Group, z.d.): de import uit India werd dan ook ernstig verstoord door het containertekort. Zo importeerde Nederland 23 procent minder uit India in 2020 ten opzichte van 2019. In 2021 en 2022 zien we opnieuw een toename van de import, mede dankzij de Indiase wereldwijde export van de vaccins tegen SARS-gerelateerde coronavirussen. Zo importeerde Nederland in 2022 ruim 11 procent van alle geïmporteerde coronavaccins uit India. Daarmee was India onze derde belangrijkste leverancier. India stelde in 2021 (tijdelijke) exportbeperkingen voor coronavaccins in: tijdens de tweede coronagolf koos India nog meer voor ‘eigen vaccins eerst’ omdat het land deze vaccins zelf nodig had vanwege het toenemende aantal besmettingen. Dat had gevolgen voor de rest van de wereld, want het land was een cruciale schakel in de wereldwijde vaccinketen (BBC, 2021). Mansukh Mandaviya, de minister van Volksgezondheid, kondigde op 20 september 2021 aan dat India vanaf oktober 2021 de export van coronavaccins zal hervatten (Kirshnan, 2021).
| Jaar | Invoer | Uitvoer |
|---|---|---|
| 2002 | 837,0 | 503,0 |
| 2003 | 970,2 | 532,9 |
| 2004 | 982,6 | 742,5 |
| 2005 | 1296,1 | 862,9 |
| 2006 | 1560,8 | 1053,2 |
| 2007 | 1699,5 | 1500,9 |
| 2008 | 2190,9 | 1497,1 |
| 2009 | 2263,5 | 1596,6 |
| 2010 | 3105,2 | 1643,4 |
| 2011 | 3391,7 | 1794,4 |
| 2012 | 4223,1 | 1840,0 |
| 2013 | 3884,6 | 1575,7 |
| 2014 | 2530,1 | 1792,7 |
| 2015 | 2797,7 | 1874,1 |
| 2016 | 2683,3 | 1730,1 |
| 2017 | 2967,3 | 2013,0 |
| 2018 | 3155,7 | 2068,8 |
| 2019 | 3968,7 | 2086,8 |
| 2020 | 3048,1 | 1738,7 |
| 2021** | 4203,2 | 2318,3 |
| 2022* | 6790,5 | 3268,0 |
Steeds meer goederen met bestemming India
Figuur 2.3.2 toont dat Nederland aanzienlijk meer goederen uit India importeert dan het daar naartoe exporteert. In 2022 bedroeg dit handelstekort 3,5 miljard euro. Dat is ruim 2,6 miljard euro meer dan in 2015. Nederland als ‘Gateway to Europe’ is namelijk belangrijker als klant dan als leverancier van goederen voor de grootste economieën ter wereld. De Nederlandse goederenexport is vooral gericht op het Europese continent (zie bijv. Aerts et al., 2022). Wel neemt dit aandeel al jaren af ten faveure van voornamelijk Aziatische landen, waaronder China. Nederlandse bedrijven exporteerden in 2022 voor 727,3 miljard euro aan goederen naar het buitenland, waarvan 3,3 miljard euro met India als bestemming (zie figuur 2.3.1). Met een aandeel van 0,4 procent is India de 35e exportbestemming voor Nederland. Tussen 2002 en 2022 is de waarde van de Nederlandse goederenexport naar India met een factor zes vermenigvuldigd. Ook het aandeel van India in de totale Nederlandse export nam in dezelfde periode toe met 0,2 procentpunt. India wordt dus iets belangrijker ten opzichte van andere handelspartners. De Nederlandse goederenexport naar India stokte in coronajaar 2020, maar wist zich in 2021 al volledig te herstellen. De export naar India zit in de lift, al blijft India relatief gezien een kleine speler.
Gevarieerd pakket aan goederen uit en naar India
De invoer uit India bestond in 2022 voor 38 procent uit fabricaten (zoals non-ferrometalen, kleding, ijzer en staal) en 18 procent uit chemische producten (zoals geneesmiddelen, farmaceutische producten en organische chemische producten). In figuur 2.3.3 is te zien dat het pakket aan goederen dat Nederland uit India importeert sterk verschilt van het doorsnee importpakket. Bij de totale Nederlandse invoer bestond slechts 22 procent uit fabricaten. Minerale brandstoffen en machines en apparaten werden naar verhouding weinig uit India geïmporteerd. In de totale Nederlandse import van minerale brandstoffen is India nog steeds – ondanks een absolute toename in importwaarde in 2022 – een kleine speler.
De uitvoer naar India bestond in 2022 voor 27 procent uit chemische producten, 25 procent uit machines en apparaten en 18 procent uit grondstoffen en natuurproducten. De samenstelling van de Nederlandse goederenexport naar India wijkt ook af van het gemiddelde exportpakket. Er gingen meer grondstoffen en chemische producten naar India dan naar alle landen samen. Deze productgroepen vormden 45 procent van de Nederlandse uitvoer naar India, terwijl dat maar 23 procent was in de totale Nederlandse uitvoer. India voerde daarentegen relatief minder Nederlandse voeding en dranken en minerale brandstoffen in in vergelijking met andere partners.
| Jaar | Voeding en dranken | Grondstoffen en natuurproducten | Minerale brandstoffen | Chemische producten | Machines en apparaten | Vervoermaterieel | Fabricaten |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Import | . | . | . | . | . | . | . |
| India | 8 | 4 | 15 | 18 | 16 | 1 | 38 |
| Alle landen | 9 | 5 | 25 | 14 | 21 | 5 | 22 |
| . | . | . | . | . | . | . | |
| Export | . | . | . | . | . | . | . |
| India | 3 | 18 | 5 | 27 | 25 | 4 | 18 |
| Alle landen | 12 | 5 | 22 | 17 | 20 | 4 | 19 |
Douaneverdrag tussen Nederland en India
De handel tussen Nederland en India wordt in de toekomst mogelijk intensiever: de regering van beide landen is in onderhandeling over een douaneverdrag. De douanediensten van beide landen kunnen dan meer en sneller informatie uitwisselen, wat Nederland binnen Europa aantrekkelijker kan maken als aankomstland van Indiase goederen. Het verdrag kan bovendien de Nederlands positie als doorvoerhaven naar de rest van Europa verstevigen — want India heeft met nog maar twee andere Europese landen een douaneverdrag: het Verenigd Koninkrijk en Italië (André, 2019).
2.4De Nederlandse goederenhandel met India in meer detail
Indiaas importaandeel is 1 procent
De Nederlandse goederenimport uit de BRICS-landen bedroeg in 2022 bijna 103,2 miljard euro. Dat is 59,8 procent meer dan in 2019 en 98,9 procent meer dan in 2015. Met een aandeel van 9,5 procent (in de totale goederenimport) was China in 2022 onze belangrijkste goederenleverancier onder de BRICS-landen, zie figuur 2.4.1. Rusland stond op plek 2, goed voor 3,2 procent van de totale Nederlandse goedereninvoer. In 2022 was het aandeel van India in de totale waarde van de Nederlandse goederenimport 1,0 procent. Dat is 0,2 procentpunt hoger dan een jaar eerder. Het Indiase importaandeel is ook toegenomen ten opzichte van 2015: India is dus belangrijker geworden als leverancier van goederen. Het Russische importaandeel kende daarentegen juist een daling van 0,5 procentpunt ten opzichte van 2021. Ondanks de Europese oliesancties, van kracht na de Russische invasie in Oekraïne, komt de Russische olie – weliswaar met een omweg – toch in Nederland terecht (The Economist, 2023). Veel van de olie die Rusland normaal aan Europa verkoopt, gaat nu richting China en India. De ruwe olie die India met een fikse korting inkoopt, wordt in Indiase raffinaderijen verwerkt tot bijvoorbeeld diesel. Die diesel wordt vervolgens – voor een hogere prijs – geëxporteerd naar Europa (RTL Nieuws, 2022; De Jager, 2022).
| Invoer | Brazilië | Rusland | India | China | Zuid-Afrika |
|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | 1,1 | 3,9 | 0,8 | 8,4 | 0,3 |
| 2019 | 0,8 | 3,5 | 0,9 | 9,0 | 0,3 |
| 2021** | 0,9 | 3,6 | 0,8 | 9,8 | 0,3 |
| 2022* | 1,2 | 3,2 | 1,0 | 9,5 | 0,4 |
India 2e leverancier van zink
Zoals duidelijk wordt uit figuur 2.4.2 zijn geraffineerde aardolieproducten de belangrijkste producten die Nederlandse bedrijven uit India importeren. Het Indiase importpakket bestaat voor bijna 15 procent uit deze goederen. Ook mobiele telefoons, aluminium en zink worden relatief veel uit India geïmporteerd. Circa 3 procent van het door Nederland geïmporteerde aluminium had India als herkomst en daarmee staat India op de 4e plek van belangrijkste leveranciers van dit product. Aluminium haalden Nederlandse bedrijven in 2022 vooral uit IJsland. Met een import van 271 miljoen euro is India, na Noorwegen, de belangrijkste leverancier van zink. India heeft een van de grootste zinkmijnen in de wereld en van al het Nederlands geïmporteerde zink komt 12 procent uit India. Voor Nederland is India verder ook een relatief belangrijke leverancier van kleding met een importaandeel van een kleine 6 procent.
| Product | Importwaarde |
|---|---|
| Geraffineerde aardolieproducten | 1002,2 |
| (Mobiele) telefoons, modems, routers | 448,4 |
| Aluminium | 343,1 |
| Zink | 271,0 |
| Geneesmiddelen | 186,1 |
| Elektrische krachtwerktuigen | 183,1 |
| Koolwaterstoffen | 164,9 |
| Medicinale en farmaceutische producten | 156,6 |
| Meubelen | 156,5 |
| Kleding | 146,8 |
India als ‘de apotheek van de wereld’
India is een van de grootste producenten van geneesmiddelen en vaccins ter wereld en heeft de op twee na grootste farmaceutische industrie ter wereld in termen van volume en de tiende qua waarde (Bjerke, 2022). Nadat India onafhankelijk werd van de koloniale overheersing, werd de binnenlandse productie van geneesmiddelen onderdeel van een nationalistische industriële strategie voor economische ontwikkeling en zelfredzaamheid (Bjerke, 2022).
De productie van veel geneesmiddelen is, vanwege de prijsdruk in de afgelopen decennia, verschoven naar Aziatische landen. Daar zijn de loonkosten lager en de milieuregels voor chemische bedrijven minder strikt (De Waard, 2020; Bjerke, 2022). Daardoor is de EU steeds meer afhankelijk van onder andere India en China voor de productie van actieve farmaceutische ingrediënten, chemische grondstoffen en geneesmiddelen (Europees Parlement, 2022). Veel van de basismedicijnen (zoals antibiotica, paracetamol en ibuprofen), of bestanddelen daarvan, worden alleen nog in China of India gemaakt (De Waard, 2020; NOS, 2019).
India is de grootste leverancier van generieke geneesmiddelen wereldwijd, goed voor ongeveer 20 procent van de wereldwijde export van generieke geneesmiddelen (Bjerke, 2022). Generieke medicijnen zijn kopieën van merk-medicatie met dezelfde chemische samenstelling als het origineel. Bekende voorbeelden van generieke medicijnen zijn paracetamol en antibiotica. In figuur 2.4.3 zien we dat India in 2022 onze derde belangrijkste leverancier van antibiotica was, goed voor een importaandeel van 17,0 procent. Ook de Verenigde Staten en China waren in 2022 grote partners voor de import van antibiotica.
| Leverancier | Aandeel |
|---|---|
| VS | 34,7 |
| China | 21,9 |
| India | 17,0 |
| Italië | 16,4 |
| Japan | 3,2 |
| Rest van de wereld | 6,9 |
Indiaas exportaandeel is 0,4 procent
De Nederlandse goederenexport naar de BRICS-landen bedroeg in 2022 28,3 miljard euro. Dat is in absolute waarde 15,5 procent meer dan in 2019 en 53,3 procent meer dan in 2015. Toch daalde het aandeel van de BRICS-landen in de totale export van Nederlandse goederen snel: van 4,7 procent in 2015 tot 3,8 procent in 2022. Met een aandeel van 2,0 procent was China in 2022 onze belangrijkste bestemming van de BRICS-landen, zie figuur 2.4.4. In 2022 was het aandeel van India in de totale waarde van de Nederlandse goederenexport 0,4 procent. India is dus voor Nederland vooral een leverancier van goederen en grondstoffen in plaats van een afzetmarkt. Het aandeel van India en China in de Nederlandse exportwaarde is constant gebleven ten opzichte van 2015, terwijl Rusland minder belangrijk is geworden als afnemer van onze goederen (–0,5 procentpunt). Door de oorlog in Oekraïne en de sancties tegen Rusland is de Nederlandse goederenhandel met beide landen voor een deel stil komen te liggen (zie bijv. CBS, 2022; Creemers et al., 2022).
| Uitvoer | Brazilië | Rusland | India | China | Zuid-Afrika |
|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | 0,7 | 1 | 0,5 | 2 | 0,5 |
| 2019 | 0,5 | 1,2 | 0,4 | 2,5 | 0,4 |
| 2021** | 0,5 | 1,1 | 0,4 | 2,4 | 0,4 |
| 2022* | 0,5 | 0,5 | 0,4 | 2 | 0,4 |
Vooral producten van Nederlandse makelij naar India
De export van goederen naar India uitgesplitst naar Nederlandse productie versus wederuitvoer en quasi-doorvoer wijkt sterk af van het doorsnee Nederlandse exportpakket. Zo is te zien in figuur 2.4.5 dat 61,6 procent van de uitgevoerde goederen met als bestemming India in Nederland zijn geproduceerd, terwijl dat voor het gemiddelde Nederlandse exportpakket 39,6 procent is. Dat heeft ermee te maken dat Nederland als hub voor de rest van Europa fungeert, en veel goederen importeert van buiten Europa die niet of nauwelijks bewerkt worden en dan verder gaan naar ons achterland. Het aandeel wederuitvoer en quasi-doorvoer in onze totale exportwaarde is daardoor fors hoger.
De wederuitvoer van goederen naar India was goed voor 1,1 miljard euro in 2022. Dat betekent dat 30,2 procent van de goederen die door een bedrijf gevestigd in Nederland worden geïmporteerd en vervolgens onbewerkt of heel minimaal bewerkt, verder gaan naar India. Naast export van goederen van Nederlandse makelij en wederuitvoer, zijn er ook goederen die door een buitenlands bedrijf geïmporteerd worden en hier vervolgens niet of nauwelijks bewerkt worden, voordat ze weer doorgevoerd worden naar India: quasi-doorvoer. De waarde van de uitgaande quasi-doorvoer met bestemming India was in 2022 291,5 miljoen euro. Aan één euro goederenexport van Nederlandse makelij naar India verdiende Nederland in 2021 gemiddeld 60 cent. Dat is meer dan vijf keer zoveel als aan de wederuitvoer; zie ook hoofdstuk 4 van deze publicatie voor meer cijfers. Aan quasi-doorvoer verdienen Nederlandse exporteurs het minst (CBS, 2021a).
Metaalrecyclers exporteren grote hoeveelheden schroot naar India
Er gaat een breed scala aan producten vanuit Nederland naar India waarvan metaalafval (schroot) en medicinale en farmaceutische producten de belangrijkste zijn, zie figuur 2.4.6. Doordat Nederland nagenoeg geen mogelijkheden heeft voor het omsmelten van oud ijzer, wordt veel vrijkomend oud ijzer uit ons land geëxporteerd. Een deel van het oud ijzer blijft binnen Europa (waaronder buurland Duitsland), vaak het deel dat van betere kwaliteit is. In Duitsland zitten bijvoorbeeld veel staalproducenten die schroot inzetten als basisgrondstof. De rest gaat naar onder andere Turkije, Egypte en India (Stooker, 2021; Krommenhoek, 2018). Behalve schroot en chemicaliën exporteert Nederland ook technologische producten naar India, zoals medische apparaten en computers, laptops en tablets.
| Producten | Exportwaarde |
|---|---|
| Schroot van ijzer of staal | 214,0 |
| Medicinale en farmaceutische producten | 213,9 |
| Resten van non-ferrometalen | 184,2 |
| Residuen van aardolie | 157,0 |
| Medische instrumenten en apparaten | 136,8 |
| Computers, laptops, tablets | 127,6 |
| Elektromedische- en radiologische apparaten | 119,9 |
| Materiaal voor het geleiden en isoleren | 116,3 |
| Polyacetalen (kunststof) | 98,1 |
| Andere chemische producten | 94,4 |
2.5Bedrijfsleven achter de goederenhandel met India
De banden tussen Nederland en India gaan al eeuwen terug. Het is echter juist de laatste jaren dat de goederenhandel met India groeit, wat onder andere te maken heeft met een geleidelijke afname van de bureaucratie in het land. India maakte begin jaren negentig een financiële crisis door, waarna het land onder druk van de Wereldbank en het IMF hervormingen doorvoerde. Belastingen en importtarieven werden verlaagd en deregulering zorgde voor een beter klimaat voor investeerders (Dohmen, 2023). De 'Make in India'-campagne werd gelanceerd om onder andere investeringen en innovatie in het land te verbeteren, intellectueel eigendom te beschermen en om een goede infrastructuur in het land op te bouwen (PMINDIA, z.d.). Het gunstigere investeringsklimaat is ook terug te zien in de groei van het aantal Nederlandse bedrijven die met India handelen.
In deze paragraaf is een analyse gemaakt van Nederlandse bedrijven die tussen 2015 en 2021 goederenhandel hadden met India.noot2 Hierbij wordt gekeken naar onder andere aantallen, bedrijfskenmerken en mediane handelswaarden. Tevens wordt er een vergelijking gemaakt tussen de bedrijven achter de handel met India en die met handel met de overige BRICS-landen. Hierbij is gebruik gemaakt van de statistiek Internationale Handel in Goederen en het Algemeen Bedrijvenregister (ABR). Een deel van de goederenhandel kan niet worden toegewezen aan individuele bedrijfseenheden in het ABR en laten we in deze paragraaf buiten beschouwing. Het betreft hier hoofdzakelijk handel door buitenlandse bedrijven die een Nederlands btw-nummer hebben om hun internationale handel te rapporteren, maar die geen fysieke aanwezigheid in Nederland hebben in de vorm van bijvoorbeeld een fabriek. In de export naar India in 2021 vertegenwoordigde dit onbekende deel bijna 25 procent van het totaal.
Ontwikkeling aantal goederenhandelaren 2015–2021
Het aantal Nederlandse bedrijven dat in goederen handelt met India nam van 2015 tot 2021 gestaag toe van 6 705 naar 7 585. Deze trend is in figuur 2.5.1 te zien voor alle verschillende handelstypen: uitsluitend exporteur, uitsluitend importeur en two-way trader. Gemiddeld nam gedurende deze periode het aantal bedrijven met 280 per jaar toe.
| Jaar | Totaal | Uitsluitend exporteur | Uitsluitend importeur | Two-way trader |
|---|---|---|---|---|
| 2015 | 6705 | 1680 | 4125 | 905 |
| 2016 | 6905 | 1670 | 4280 | 955 |
| 2017 | 7230 | 1850 | 4385 | 995 |
| 2018 | 7460 | 1945 | 4490 | 1025 |
| 2019 | 7830 | 2010 | 4730 | 1090 |
| 2020 | 6800 | 1830 | 3975 | 995 |
| 2021 | 7585 | 1960 | 4445 | 1180 |
In 2020 zien we onder invloed van de coronacrisis een afname van het aantal Nederlandse bedrijven dat goederenhandel met India heeft. India ontkwam derhalve niet aan restricties en een intensief lockdown beleid, wat ook zijn weerslag had op de internationale (goederen)handel. Zowel de vraag- als aanbodzijde van de Indiase economie werden geraakt. Ingestelde restricties in goederenhandel en personeel hadden direct impact op productielocaties. Bijkomende gevolgen waren de afname van het besteedbaar inkomen en een grote mate van onzekerheid in het land (Sahoo & Ashwani, 2020). Gedurende 2021 voerde India ook een exportverbod in op in India geproduceerde corona-vaccins, om zo de eigen bevolking van een vaccinatie te voorzien (Kirshnan, 2021). Het totale aantal Nederlandse bedrijven dat in goederen handelt met India nam tussen 2019 en 2020 af van 7 830 tot 6 800. Van 2020 naar 2021 nam het totaal aantal handelende bedrijven juist weer sterk toe tot 7 585. Het aantal two-way traders (zowel importeur als exporteur) liet tussen 2020 en 2021 de sterkste groei zien. Het totaal aantal Nederlandse bedrijven dat met India handelt lag in 2021 echter wel nog onder het pre-coronaniveau.
Herstel voor India sneller dan voor China
Als we India vergelijken met China, een ander snel groeiende economie binnen Azië en één van Nederlands grootste handelspartners voor wat betreft import, zien we in figuur 2.5.2 dat het aantal Nederlandse bedrijven dat met India handelde sneller herstelde van de coronacrisis dan het aantal Nederlandse bedrijven dat met China handelt. In 2021 nam het aantal bedrijven dat met India handelt toe van 6 800 naar 7 585. Het aantal bedrijven dat met China handelt was in 2021 nog steeds ruim 4 maal groter dan het aantal bedrijven dat met India handelt, maar dat aantal daalde in 2021 verder.
Hoewel China in economisch opzicht nog steeds veel groter is dan India, wordt India steeds interessanter voor buitenlandse bedrijven. In het 2020 rapport ‘Ease of Doing Business’ van de Wereldbank, waarbij 190 landen werden beoordeeld, behaalde India de 63e plek. Hiermee maakt India een flinke sprong ten opzichte van de 142e plek in 2014. Een mogelijke verklaring hiervoor zijn de hervormingen in wet- en regelgeving in 2014, waarbij India tracht om een vriendelijkere omgeving voor bedrijven te creëren (Embassy of India, z.d.). Hoewel India nog steeds bekend staat om zijn protectionisme (Cheng et al., 2021), lijken Nederlandse bedrijven India weer snel gevonden te hebben na de coronacrisis. De versoepelingen in wet- en regelgeving zijn een mogelijke reden voor de sterke toename van Nederlandse bedrijven actief in de goederenhandel met India.
| Jaar | China | India |
|---|---|---|
| 2015 | 895 | 200 |
| 2016 | 1695 | 325 |
| 2018 | 1255 | 230 |
| 2019 | 3360 | 370 |
| 2020 | -3660 | -1030 |
| 2021 | -860 | 785 |
2 op de 3 goederenhandelaren met India is zelfstandig mkb
Van de 7 585 goederenhandelaren met India in 2021 was 66,2 procent zelfstandig mkb. Dit percentage is opgebouwd uit 4 065 bedrijven zelfstandig mkb zonder dochters in het buitenland en 960 bedrijven zelfstandig mkb met dochters in het buitenland. Er waren 2 560 grootbedrijven actief in de goederenhandel met India in 2021. Figuur 2.5.3 geeft de procentuele verdeling van de aantallen goederenhandelaren met India naar handelstype en bedrijfsgrootte weer voor het jaar 2021. Het grootbedrijf heeft het grootste aandeel uitsluitend exporteurs (33,0 procent) en two-way traders (25,7 procent) ten opzichte van het zelfstandig mkb. Binnen het grootbedrijf zijn de verschillende handelstypen het meest gelijk verdeeld.
Het zelfstandig mkb met buitenlandse dochters lijkt qua verdeling van de verschillende handelstypen het meeste op het grootbedrijf, waarbij het grootste deel uitsluitend importeur is (48,2 procent), gevolgd door uitsluitend exporteurs (29,0 procent) en two-way traders (22,8 procent). Het zelfstandig mkb zonder buitenlandse dochters heeft een veel groter aandeel uitsluitend importeurs (71,9 procent) dan het grootbedrijf. Het aandeel bedrijven dat two-way trader is binnen het zelfstandig mkb zonder buitenlandse dochters (7,4 procent) is juist fors kleiner.
Het aandeel uitsluitend importeurs met India komt redelijkerwijs overeen met het algemeen beeld van Nederlandse bedrijven naar grootte en handelstype. Het aandeel two-way traders van het grootbedrijf en het zelfstandig mkb met buitenlandse dochters is groter dan het aandeel two-way traders van het zelfstandig mkb zonder buitenlandse dochters en volgt hierbij het algemeen beeld. Daarentegen is het aandeel two-way traders met India wel aanzienlijk lager dan het aandeel two-way traders binnen alle Nederlandse handelaars (Herbers et al., 2022). In 2020 was ruim meer dan de helft van het zelfstandig mkb met buitenlandse dochters en het grootbedrijf two-way trader. Voor India is het aandeel two-way traders beduidend lager, en zien we juist relatief meer uitsluitend exporteurs.
| Grootte | Uitsluitend exporteur | Uitsluitend importeur | Two-way trader |
|---|---|---|---|
| Grootbedrijf | 33,0 | 41,3 | 25,7 |
| Zelfstandig mkb met buitenlandse dochters |
29,0 | 48,2 | 22,8 |
| Zelfstandig mkb zonder buitenlandse dochters |
20,6 | 71,9 | 7,4 |
India tweede grootste BRICS-land voor goederenhandel
Hoewel het belang van verschillende BRICS-landen (exclusief China) in de goederenhandel relatief klein is, is een open economie als Nederland wel erg gevoelig voor ontwikkelingen in de globale economie. Het CPB constateerde eerder dat hoge groeicijfers van BRIC-landen (destijds exclusief Zuid-Afrika), een positieve invloed hebben op de Nederlandse handel (Groot et al., 2011). Figuur 2.5.4 toont het aantal Nederlandse bedrijven dat goederenhandel heeft met de BRICS-landen, verdeeld naar grootte en handelsstroom, zijnde exporteurs of importeurs (inclusief two-way traders).
China is het land waar de meeste bedrijven mee handelden in 2021. Dit geldt voor alle handelsstromen en bedrijfsgrootten. China staat bekend als één van Nederlands belangrijkste handelspartners (voor met name de import). In 2021 was China, na Duitsland, Nederlands grootste importpartner (CBS, 2021b). Het grootste aantal zelfstandig mkb’ers zonder buitenlandse dochters importeert uit China (19 545). Het aantal zelfstandig mkb’ers zonder buitenlandse dochters dat uit India importeert is 6 keer kleiner (3 225). Voor zowel China als India is het grootste deel van de import bestemd voor de wederuitvoer naar andere landen. Van de Chinese import is 67,4 procent bestemd voor de wederuitvoer, van de import uit India is dat 61,3 procent (zie hoofdstuk 4 van deze Internationaliseringsmonitor voor meer details omtrent de bestemmingsverdeling van de Nederlandse invoer uit India). Een mogelijke verklaring voor het groot aantal zelfstandig mkb’ers dat uit China importeert is de enorme maakindustrie van China, waarbij producten relatief goedkoop zijn en de gemiddelde kwaliteit tegenwoordig relatief goed is. Online platforms als AliExpress en Alibaba vereenvoudigen daarnaast de handel met China (MKB Servicedesk, 2021).
Met uitzondering van de grote bedrijven die exporteren naar India (1 500) en de zelfstandig mkb bedrijven met buitenlandse dochters die exporteren naar India (495), is India na China in 2021 voor alle handelsstromen en bedrijfsgrootten het tweede grootste BRICS-land voor goederenhandelaren. Als we China buiten beschouwing laten exporteren de meeste grootbedrijven naar respectievelijk Rusland en Zuid-Afrika, en de meeste bedrijven uit het zelfstandig mkb met buitenlandse dochters exporteren naar Zuid-Afrika.
| Grootte | Export | Import |
|---|---|---|
| Brazilië | . | . |
| Grootbedrijf | 1060 | 775 |
| Zelfstandig mkb met buitenlandse dochters |
355 | 190 |
| Zelfstandig mkb zonder buitenlandse dochters |
595 | 705 |
| Rusland | . | . |
| Grootbedrijf | 1510 | 935 |
| Zelfstandig mkb met buitenlandse dochters |
470 | 280 |
| Zelfstandig mkb zonder buitenlandse dochters |
1095 | 845 |
| India | . | . |
| Grootbedrijf | 1500 | 1715 |
| Zelfstandig mkb met buitenlandse dochters |
495 | 680 |
| Zelfstandig mkb zonder buitenlandse dochters |
1140 | 3225 |
| China | . | . |
| Grootbedrijf | 2060 | 4420 |
| Zelfstandig mkb met buitenlandse dochters |
785 | 2035 |
| Zelfstandig mkb zonder buitenlandse dochters |
1980 | 19545 |
| Zuid-Afrika | . | . |
| Grootbedrijf | 1505 | 885 |
| Zelfstandig mkb met buitenlandse dochters |
545 | 260 |
| Zelfstandig mkb zonder buitenlandse dochters |
1105 | 940 |
Importeurs uit India vooral actief in handel en industrie
Figuur 2.5.5 laat de verdeling van het aantal Nederlandse goederenhandelaren met India zien naar bedrijfstak als aandeel in de export- of importstroom. Handel is de voornaamste bedrijfsactiviteit onder Nederlandse importeurs van goederen uit India (57,2 procent). De industrie (20,9 procent) en specialistische zakelijke diensten (8,9 procent) volgen in die ranglijst. Hetzelfde beeld komt naar voren bij Nederlandse exporteurs naar India; ook hier zijn de meeste bedrijven actief in de handel (39,0 procent), gevolgd door industrie (38,0 procent) en specialistische zakelijke diensten (8,3 procent).
| Bedrijfstak | Exporteurs | Importeurs |
|---|---|---|
| Landbouw, bosbouw en visserij | 1,4 | 1,0 |
| Delfstoffenwinning | 0,3 | 0,3 |
| Industrie | 38,0 | 20,9 |
| Energievoorziening | 0,0 | 0,1 |
| Waterbedrijven en afvalbeheer | 0,5 | 0,1 |
| Bouwnijverheid | 0,8 | 0,7 |
| Handel | 39,0 | 57,2 |
| Vervoer en opslag | 5,5 | 4,9 |
| Horeca | 0,2 | 0,5 |
| Informatie en communicatie | 2,9 | 2,0 |
| Financiële dienstverlening | 1,4 | 1,6 |
| Verhuur en handel van onroerend goed | 0,2 | 0,4 |
| Specialistische zakelijke diensten | 8,3 | 8,9 |
| Verhuur en overige zakelijke diensten | 1,4 | 1,3 |
Waterbedrijven en afvalbeheer bedrijfstak met hoogste mediane exportwaarde
De mediane export- en importwaarden naar bedrijfstak laten een andere verdeling zien, zie figuur 2.5.6. In het oog springt de mediane exportwaarde van de bedrijfstak waterbedrijven en afvalbeheer (229 400 euro). Deze bedrijfstak wordt met name gevormd door bedrijven in de afvalbehandeling en recycling. Er kan hierbij gedacht worden aan de recycling van onder andere metaal- en plasticafval. Metaalertsen en metaalafval zijn belangrijke exportproducten naar India (KVK, z.d.). Daarnaast vervoert Nederland binnen de Europese Unie het meeste plasticafval naar landen buiten de Europese Unie (Hettema & Hoenders, 2022). De industrie heeft de tweede grootste mediane exportwaarde (36 100 euro) en bestaat uit een verscheidenheid van industriële bedrijven. De chemische-, machine- en elektrotechnische industrieën hebben hierbinnen het grootste aandeel. De derde grootste mediane exportwaarde betreft landbouw, bosbouw en visserij (30 600 euro). Deze categorie bestaat voor een groot deel uit bedrijven actief in de veredeling en productie van zaden en bloembollen.
De hoogste mediane importwaarde betreft de delfstoffenwinning (211 800 euro), welke verdeeld is over bedrijven actief in de winning van verschillende gesteenten en mineralen. Op afstand volgt de mediane importwaarde van de handel (33 900 euro), een categorie die hoofdzakelijk bestaat uit bedrijven actief in de groothandel en handelsbemiddeling. De bedrijfstak landbouw, bosbouw en visserij heeft de derde hoogste mediane importwaarde (33 800 euro). Net als de mediane exportwaarde van deze bedrijfstak, bestaat de importwaarde voor een groot deel uit bedrijven actief in de veredeling en productie van zaden en bloembollen.
| Sectie | Export | Import |
|---|---|---|
| Landbouw, bosbouw en visserij | 30600 | 33800 |
| Delfstoffenwinning | 12900 | 211800 |
| Industrie | 36100 | 14700 |
| Energievoorziening | 2400 | 0 |
| Waterbedrijven en afvalbeheer | 229400 | 9000 |
| Bouwnijverheid | 7300 | 11200 |
| Handel | 21000 | 33900 |
| Vervoer en opslag | 21200 | 8700 |
| Horeca | 200 | 200 |
| Informatie en communicatie | 5500 | 600 |
| Financiële dienstverlening | 2900 | 400 |
| Verhuur en handel van onroerend goed | 5400 | 600 |
| Specialistische zakelijke diensten | 8200 | 1100 |
| Verhuur en overige zakelijke diensten | 2600 | 1500 |
India is in afvalverwerking echter nog ver verwijderd van voordelen en gebruiken die wij kennen in Nederland. De Nederlandse overheid stimuleert het bedrijfsleven met het uitbreiden van haar kennis naar opkomende markten en ontwikkelingslanden. Het Dutch Good Growth Fund (DGGF) is hier een voorbeeld van. Nederlandse ondernemers worden hierbij geholpen met en gestimuleerd tot uitbreiding in opkomende markten en ontwikkelingslanden. Middels leningen, subsidies, garanties en exportfinanciering of verzekeringen tegen kredietrisico’s worden ondernemers gesteund. Met de inbreng van Nederlandse kennis over afvalbeheer, technologie en innovatie worden stappen gemaakt in de gemeentelijke afvalverwerking van India (Ministerie van Buitenlandse Zaken, 2019). Voor Nederlandse bedrijven biedt India dus een kans op het gebied van water- en afvalbeheer.
Handel, industrie en vervoer en opslag hoogste totale export- en importwaarden
Tot slot hebben we een analyse gemaakt van de totale import- en exportwaarden van bedrijfstakken, vergeleken voor de jaren 2015 en 2021. De bedrijfstak handel heeft zowel in 2015 als 2021 de hoogste importwaarde, met waarden van respectievelijk 1,3 miljard euro en 2,0 miljard euro. De tweede en derde hoogste importwaarde waren voor beide jaren industrie, en vervoer en opslag.
De hoogste exportwaarden werden gevonden bij dezelfde drie bedrijfstakken. De hoogste totale exportwaarde betrof echter de industrie met 674,9 miljoen euro totale exportwaarde in 2015 en 798,6 miljoen euro in 2021. De bedrijfstak handel had de tweede hoogste exportwaarde en vervoer en opslag stond op plek 3.
Grootbedrijf goed vertegenwoordigd binnen alle bedrijfstakken India
Figuur 2.5.7 laat het aandeel in de handelswaarde van Nederlandse bedrijven zien, verdeeld naar bedrijfsgrootte en bedrijfstak. Het grootbedrijf heeft in alle bedrijfstakken een hoger aandeel in de exportwaarde dan het zelfstandig mkb. Met 88,2 procent heeft het grootbedrijf het hoogste aandeel in de bedrijfstak industrie, gevolgd door de bedrijfstakken vervoer en opslag (85,4 procent) en landbouw, bosbouw en visserij (71,0 procent). Het zelfstandig mkb (zowel met als zonder buitenlandse dochters) heeft juist een relatief groot aandeel van de exportwaarde in de bedrijfstak specialistische zakelijke diensten, gevolgd door de bedrijfstakken handel en landbouw, bosbouw en visserij.
Ook bij het aandeel in de totale goederenimport zien we dat het grootbedrijf in alle bedrijfstakken een hoger belang heeft dan het zelfstandig mkb. Met een aandeel van 82,9 procent heeft het grootbedrijf wederom het hoogste aandeel in de importwaarde van de industrie, gevolgd door de specialistische zakelijke diensten (79,1 procent) en de landbouw, bosbouw en visserij (65,1 procent). Het zelfstandig mkb met buitenlandse dochters is relatief groot binnen de handel (13,9 procent). Opvallend bij het zelfstandig mkb zonder buitenlandse dochters is het hoge aandeel in de importwaarde van de bedrijfstak informatie en communicatie van 49,5 procent.
| Bedrijfstak | Grootbedrijf | Zelfstandig mkb met buitenlandse dochters | Zelfstandig mkb zonder buitenlandse dochters |
|---|---|---|---|
| Export | . | . | . |
| Landbouw, bosbouw en visserij | 71,0 | 14,7 | 14,3 |
| Industrie | 88,2 | 6,7 | 5,1 |
| Handel | 57,9 | 17,4 | 24,8 |
| Vervoer en opslag | 85,4 | 0,8 | 13,8 |
| Specialistische zakelijke diensten | 49,2 | 25,0 | 25,9 |
| . | . | . | |
| Import | . | . | . |
| Landbouw, bosbouw en visserij | 65,1 | 12,7 | 22,1 |
| Industrie | 82,9 | 6,2 | 10,9 |
| Handel | 56,7 | 13,9 | 29,3 |
| Informatie en communicatie | 50,1 | 0,3 | 49,5 |
| Specialistische zakelijke diensten | 79,1 | 5,1 | 15,9 |
Goederenhandel India naar exportstatus
Exporterende bedrijven kunnen ook nog onderscheiden worden naar exportstatus. Hiervoor kijken we naar de exportactiviteiten van een bedrijf met India in het jaar 2021 en de drie jaren ervoor. Een bedrijf dat in minimaal drie van de vier laatste jaren goederen heeft geëxporteerd, beschouwen we als structurele exporteur. Een bedrijf dat in minimaal één en maximaal twee van de laatste vier jaar goederen heeft geëxporteerd, definiëren we als incidentele exporteur. Detailinformatie over de afbakening van structurele en incidentele exporteurs is te vinden in tabel 2.7.1 in de bijlage en in Boutorat et al. (2019).
Figuur 2.5.8 toont een verdeling van Nederlandse bedrijven die goederen exporteren naar India naar de genoemde exportstatus. Van het totaal aantal bedrijven dat in 2021 goederenhandel had met India (7 585) exporteerden 3 590 bedrijvennoot3 in de vier voorgaande jaren minstens één jaar naar India. 1 665 bedrijven zijn incidenteel exporteur en 1 925 bedrijven zijn structureel exporteur. 3 995 bedrijven hebben in 2021 en de drie jaren ervoor geen goederen naar India geëxporteerd. Deze bedrijven hebben enkel goederen geïmporteerd uit India.
Van 2015 tot 2021 is het aantal structureel exporteurs ieder jaar toegenomen. In 2015 waren er 1 550 Nederlandse bedrijven die structureel naar India exporteerden, in 2021 waren dit er 1 925. Het aantal incidentele exporteurs naar India laat over de periode 2015 tot 2021 een wat grilliger ontwikkelingspatroon zien met een gestage toename tot 2019 maar een flinke daling in 2020, tijdens de coronacrisis.
| Jaar | Incidenteel | Structureel | Niet-exporteur |
|---|---|---|---|
| 2015 | 1445 | 1550 | 3710 |
| 2016 | 1425 | 1610 | 3870 |
| 2017 | 1545 | 1710 | 3975 |
| 2018 | 1630 | 1770 | 4060 |
| 2019 | 1700 | 1835 | 4295 |
| 2020 | 1445 | 1840 | 3515 |
| 2021 | 1665 | 1925 | 3995 |
2.6Samenvatting en conclusie
India is momenteel een van de snelst groeiende economieën in de wereld, inmiddels al de 4e economie en daarmee wordt het een steeds belangrijkere speler op het wereldtoneel. Ondanks dat India altijd een sterke focus heeft gehad op de eigen binnenlandse markt, is er meer en meer aandacht voor productie bestemd voor de export. Dit blijkt onder meer uit de ‘Make in India’-campagne die premier Modi in 2014 lanceerde. Met Nederland als toegangspoort tot Europa zijn er tussen Nederland en India steeds nauwere banden met betrekking tot goederenhandel. De EU importeerde in 2021 voor 46,2 miljard euro, 46 procent meer dan in 2015. Daarnaast exporteerde de EU in 2021 voor 41,8 miljard euro aan goederen naar India, een stijging van 27 procent ten opzichte van 2015. Onder de BRICS-landen blijft India echter een relatief kleine speler. China is verreweg de belangrijkste BRICS-partner, met een exportwaarde die meer dan vijf keer zo groot is als die van India.
Nederlandse importeurs kochten in 2022 voor 6,8 miljard euro aan goederen in India. Daarmee is India het 20e belangrijkste herkomstland (1,0 procent importaandeel). Tussen 2002 en 2022 werd de goederenimport in nominale waarde maar liefst acht keer groter, waarbij ook het importaandeel toenam. Er werden aanzienlijk meer goederen geïmporteerd uit dan geëxporteerd naar India, iets wat voor Nederland, als ‘Gateway to Europe’ verklaarbaar is. De exportwaarde naar India was in 2022 3,3 miljard euro (0,4 procent exportaandeel). Ook dit was aanzienlijk meer dan in 2015: meer dan zes keer de nominale waarde.
Zowel het import- als exportpakket laten een andere goederensamenstelling zien dan gemiddeld. Het Nederlandse importpakket uit India bestond in 2022 voor 38 procent uit fabricaten (zoals non-ferrometalen, kleding, zink, aluminium) en verder hadden chemische producten (zoals geneesmiddelen, farmaceutische producten en organische chemische producten) en minerale brandstoffen (zoals geraffineerde aardolieproducten) een belangrijk aandeel. De uitvoer naar India was in 2022 gelijkmatiger verdeeld en bestond voor 27 procent uit chemische producten (zoals farmaceutische producten en kunststof), voor 25 procent uit machines en apparaten (zoals computers, laptops, tablets en elektromedische- en radiologische apparaten) en voor 18 procent uit grondstoffen (zoals schroot van ijzer of staal). Er worden naar India procentueel gezien veel meer goederen van Nederlandse makelij geëxporteerd dan naar een gemiddeld ander land.
India blijft ten opzichte van China ook in het aantal bedrijven dat handelt, een stuk kleiner. Het aantal bedrijven dat goederenhandel dreef met India steeg gestaag in de periode 2015–2021: van 6 705 bedrijven tot 7 585. Hierbij is bij alle handelstypen (uitsluitend importeurs, uitsluitend exporteurs, two-way traders) een gelijke trend te zien. In 2020, tijdens de coronacrisis, nam tijdelijk het aantal bedrijven dat handelde met India af. In 2021 herstelde het aantal bedrijven weer, al is het totaal aantal handelaren nog lager dan in 2019. Het is opvallend dat het aantal goederenhandelaren met India sneller herstelde dan met China.
Twee derde van de goederenhandelaren met India in 2021 waren zelfstandig mkb-bedrijven. Het merendeel van deze zelfstandig mkb’ers (81 procent) had geen dochters in het buitenland. De bedrijfsactiviteiten waar zowel de Nederlandse importeurs als exporteurs van goederen uit/naar India actief in zijn, zijn handel, industrie en specialistische zakelijke diensten. Bij de mediane export- en importwaarde is er juist een andere verdeling zichtbaar. Bij de export hebben waterbedrijven en afvalbeheerders de grootste waarde, gevolgd door de industrie. Bij de import voeren de delfstoffenwinnaars de lijst met grootste mediane importwaarde aan.
De internationale goederenhandelaren met India blijken geen uniforme groep te vormen. 1 665 goederenexporteurs hebben minimaal één en maximaal twee van de laatste vier jaren goederen naar India geëxporteerd. Dit zijn de bedrijven die herhaaldelijk starten en stoppen met exporteren naar India en de bedrijven die eenmalig exporteerden naar India, oftewel de incidentele goederenexporteurs. 1 925 bedrijven exporteerden structureel goederen, oftewel hebben doorgaans in minimaal drie van de voorafgaande vier jaren (2018–2021) goederen naar India geëxporteerd.
2.7Bijlage
| Type | t-3 | t-2 | t-1 | t |
|---|---|---|---|---|
| Structurele exporteur | Exporteur | Exporteur | Exporteur | Exporteur |
| Structurele exporteur | Niet-exporteur | Exporteur | Exporteur | Exporteur |
| Structurele exporteur | Exporteur | Niet-exporteur | Exporteur | Exporteur |
| Structurele exporteur | Exporteur | Exporteur | Niet-exporteur | Exporteur |
| Structurele exporteur | Exporteur | Exporteur | Exporteur | Niet-exporteur |
| Incidentele exporteur | Exporteur | Niet-exporteur | Niet-exporteur | Niet-exporteur |
| Incidentele exporteur | Niet-exporteur | Exporteur | Niet-exporteur | Niet-exporteur |
| Incidentele exporteur | Niet-exporteur | Niet-exporteur | Exporteur | Niet-exporteur |
| Incidentele exporteur | Niet-exporteur | Niet-exporteur | Niet-exporteur | Exporteur |
| Incidentele exporteur | Exporteur | Exporteur | Niet-exporteur | Niet-exporteur |
| Incidentele exporteur | Exporteur | Niet-exporteur | Exporteur | Niet-exporteur |
| Incidentele exporteur | Exporteur | Niet-exporteur | Niet-exporteur | Exporteur |
| Incidentele exporteur | Niet-exporteur | Exporteur | Exporteur | Niet-exporteur |
| Incidentele exporteur | Niet-exporteur | Exporteur | Niet-exporteur | Exporteur |
| Incidentele exporteur | Niet-exporteur | Niet-exporteur | Exporteur | Exporteur |
| Niet-exporteur | Niet-exporteur | Niet-exporteur | Niet-exporteur | Niet-exporteur |
2.8Literatuur
Literatuur
Aerts, N., Berg, van den, M., Creemers, S., Draper, H., Mounir, A. & Rooyakkers, J. (2022). Internationale handel in goederen: samenstelling en geografie. In D. Herbers & M. Jaarsma (Red.), Nederland Handelsland: Export, import & investeringen. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
André, A. (2019, 16 januari). Douaneverdrag moet handel tussen Nederland en India duw geven. Het Financieele Dagblad.
André, A. (2022a, 15 april). EU wil handelsakkoord met India, maar eist wel betere arbeidsrechten. Het Financieele Dagblad.
André, A. (2022b, 29 december). India wil maakindustrie uit China lokken, ondanks een matig vestigingsklimaat. Het Financieele Dagblad.
Baelde, J. (2022, 28 april). Hoekstra: Nederland kan voortrekkersrol spelen bij verbeteren relatie India en EU. BNR Nieuwsradio.
BBC (2021, 24 maart). Coronavirus: India temporarily halts Oxford-AstraZeneca vaccine exports.
Bjerke, L. (2022). Antibiotic geographies and access to medicines: Tracing the role of India’s pharmaceutical industry in global trade. Social Science & Medicine, 312, 115386.
Boutorat, A., Franssen, L., Mounir, A. & Berg, van den, M. (2019). Incidentele handelaren: wie zijn ze en wat onderscheidt ze? In M. Jaarsma (Red.), Internationaliseringsmonitor 2019, tweede kwartaal: Patronen in handelsgedrag. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
CBS (2021a). Veel doorvoer van goederen, opbrengsten relatief laag. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
CBS (2021b). Groter belang buurlanden in goederenhandel in 2021. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
CBS (2022). Export naar Oekraïne en Rusland sterk afgenomen. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
Cheng, X., Fu, X., Tang, Y. & Wang, Z. (2021). The Impacts of Trade Protectionism on the Indian Economy. Proceedings of the 2021 3rd International Conference on Economic Management and Cultural Industry (ICEMCI 2021).
Creemers, S., Herbers, D., Jaarsma, M., Ramaekers, P. & Rooyakkers, J. (2022). Belangrijkste ontwikkelingen 2021 en 2022. In D. Herbers & M. Jaarsma (Red.), Nederland Handelsland: Export, import & investeringen. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
Dhingra, S. & Ghatak, M. (2022). India: the economic impact of Covid-19. CentrePiece, Spring 2022.
Dohmen, J. (2023, 27 januari). India is nog lang niet het nieuwe China. Het Financieele Dagblad.
Eichengreen, B., Park, D. & Shin, K. (2013). Growth slowdowns redux: New evidence on the middle-income trap. NBER, Working Paper 18673. Cambridge: National Bureau of Economic Research.
Embassy of India (z.d.). Ease of doing business in India.
Europees Parlement (2022). Tekorten aan geneesmiddelen in de EU: oorzaken en oplossingen.
Europese Commissie (z.d.). India: EU trade relations with India. Facts, figures and latest developments.
Eurostat (2023). EU trade since 1988 by HS2-4-6 and CN8. [Dataset]. Geraadpleegd op 6 januari 2023.
Geijer, J. (2022). De buitenlandse post: India. VNO-NCW.
Groot, S. P. T., Groot, de, H. L. F., Lejour, A. M. & Möhlmann, J. (2011). The rise of the BRIC countries and its impact on the Dutch economy. Den Haag: Centraal Planbureau.
Herbers, D., Loog, B., Peeters, T. & Rud, I. (2022). Kenmerken van internationaal handelende bedrijven. In D. Herbers & M. Jaarsma (Red.), Nederland Handelsland: Export, import & investeringen. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
Hettema, B. & Hoenders, J. (2022, 9 september). Nederland is kampioen plastic afval exporteren, Plastic Soup Foundation wil een verbod. EenVandaag.
Hoekstra, W. B. (2022, 11 maart). Investeren in Perspectief – Goed voor de Wereld, Goed voor Nederland. [Kamerbrief].
Hosman, H. (2022, 16 juni). Europese waarden centraal bij handel met India. Brusselse Nieuwe.
Indeed (2022). 10 voorbeelden van Nederlandse bedrijven in India en kansrijke sectoren.
IndiaConnected (2019). Steeds meer buitenlandse bedrijven produceren in India.
IndiaConnected (2022). Sourcen uit India: zo pakt u dat aan.
Jager, de, N. (2022, 8 juli). China en India importeren sinds de invasie veel meer Russische olie. Zijn de sancties zinloos? De Volkskrant.
Kirshnan, V. (2021, 24 september). As India Lifts its Vaccine Export Ban – will 600 Million India-made Doses of J&J Vaccine be Shipped to Rich Western Countries? Health Policy Watch.
Krommenhoek (2018). Hoe komt de oud ijzer prijs eigenlijk tot stand?
KVK (z.d.). Zakendoen met India, dit moet je weten.
Ministerie van Buitenlandse Zaken (2019). Nieuwe afvalcollectie- en sorteercentra in India dankzij Nederlands ondernemersfonds.
MKB Servicedesk (2021). Importeren uit China: tips & tricks.
Narasimha, P. T., Jena, P. R. & Majhi, R. (2021). Impact of COVID-19 on the Indian seaport transportation and maritime supply chain. Transport Policy, 110, 191–203.
NOS (2019, 13 juni). Onze medicijnketen is te afhankelijk van China.
NU.nl (2021, 8 mei). EU en India na acht jaar terug aan onderhandelingstafel over handelsverdrag.
Okano-Heijmans, M. (2022, 8 november). India en Nederland: Samenwerken voor meer strategische autonomie. Clingendael.
PMINDIA (z.d.). Make In India | Prime Minister of India.
Purohit, A., Lal, U., Aggarwal, A & Kumar, R. (2022). Impact of Covid-19 on India’s foreign trade. EPRA International Journal of Environmental Economics, Commerce and Educational Management, 9(11), 17–23.
RTL Nieuws (2022, 26 juni). Russische olie ondanks boycot met omweg toch naar Nederland.
Sahoo, P. & Ashwani (2020). COVID-19 and Indian Economy: Impact on Growth, Manufacturing, Trade and MSME Sector. Global Business Review, 21(5), 1159–1183.
Sharma, Y. S. (2022, 27 april). India needs to remove trade restrictions, reduce tariffs in South Asia, says World Bank. The Economic Times.
Stolte, C. (2022). Factsheet India en Nederland, India en de EU. In het kader van de samenwerking tussen de Tweede Kamer, de KNAW, NWO, UNL en de Jonge Akademie.
Stooker, C. (2021, 21 november). Wat doen we dan met het schroot? Storten? Het Financieele Dagblad.
Tan, H. (2022a). China raakt dominante positie als werkplaats van de wereld kwijt: dit zijn 5 Aziatische landen die daarvan profiteren. Business Insider Nederland.
Tan, H. (2022b). India wil fabriek van de wereld worden, maar er is meer dan een pandemie voor nodig om China na 40 jaar te onttronen. Business Insider Nederland.
The Economist (2023, 29 januari). How Russia dodges oil sanctions on an industrial scale. Londen: The Economist.
Trans Asia Group (z.d.). How does COVID-19 affect the shipping industry in India?
VN Comtrade (2023). Trade Data. [Dataset]. Geraadpleegd op 10 februari 2023.
Waard, de, P. (2020, 2 april). Medicijnen dreigen over paar maanden op te raken door afhankelijkheid China en India. De Volkskrant.
Wereldbank (2022). India Development Update : Navigating the Storm. Washington, D.C.: World Bank Group.
Noten
Het economische samenwerkingsverband van Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika.
Het CBS heeft de interne processen moeten aanpassen voor het maken van de statistiek Internationale Handel in Goederen. Dit zorgt voor een aanpassing op de cijfers vanaf het jaar 2021 en ook op de koppeling van de statistiek Internationale Handel in Goederen aan bedrijfskenmerken. De cijfers over de jaren vóór 2021 zijn daarom niet goed te vergelijken met de cijfers vanaf 2021. Het CBS vindt het belangrijk dat cijfers door de tijd zoveel mogelijk kunnen worden vergeleken en heeft er daarom voor gekozen om de cijfers gekoppeld aan bedrijfskenmerken niet weer te geven na 2021.
Het aantal exporteurs in 2021 (3 140) en het aantal bedrijven dat in vier opeenvolgende jaren exporteerde – de exportstatus – kunnen niet direct met elkaar vergeleken worden. Een bedrijf kan niet-exporteur zijn in 2021, maar op basis van de exportstatus in de drie jaren ervoor toch aangemerkt worden als incidenteel- of structureel exporteur (zie tabel 2.7.1 in de bijlage).