Voorwoord

Door globalisering en internationale handel passeren jaarlijks grote hoeveelheden goederen de grens. De overheid heeft een scala aan handelsinstrumenten tot haar beschikking, waarmee ze invloed kan uitoefenen op de inkomende en uitgaande goederen. Voorbeelden van deze handelsinstrumenten zijn tarieven, handelsverdragen en niet-tarifaire maatregelen. Invoertarieven belemmeren de invoer van producten uit het buitenland in de vorm van hogere kosten. Handelsakkoorden zijn er juist om de handel tussen twee of meerdere handelspartners te stimuleren, waarbij tarieven verlaagd of verwijderd worden, controles afgeschaft of verminderd, en productiestandaarden waar mogelijk geharmoniseerd.

Niet-tarifaire maatregelen (NTM’s) kunnen echter zowel een positief als negatief effect op de handel hebben. De NTM’s omvatten een grote verscheidenheid aan regels, voorschriften en bepalingen. De Verenigde Naties (UNCTAD) omschrijven niet-tarifaire maatregelen als alle beleidsmaatregelen – anders dan gewone douanetarieven – die mogelijk een economisch effect hebben op de internationale handel in goederen, verhandelde hoeveelheden of prijzen, of beide. Sommige van deze maatregelen hebben een duidelijk handelspolitiek karakter, zoals quota, die de handel ontegenzeglijk belemmeren. NTM’s omvatten ook eisen die landen aan producten stellen met betrekking tot veiligheid, gezondheid en milieu. Die laatste categorie voorschriften kunnen tot extra kosten leiden voor de producent, maar kunnen ook resulteren in een toenemende vraag omdat de maatregelen gericht zijn op een hogere kwaliteit. Kortom, het effect van NTM’s op de handel is tweeslachtig.

Deze Internationaliseringsmonitor biedt inzicht in niet-tarifaire maatregelen: wat wordt eronder verstaan en in welke mate heeft de Nederlandse export ermee te maken? Ook wordt onderzocht wat de effecten van NTM’s zijn op de kwaliteit en kosten, en in welke mate kosten gerelateerd aan NTM’s doorwerken in de productieketen.

Meer nieuws en achtergronden op het gebied van globalisering vindt u in het dossier Globalisering.

Angelique Berg

Directeur-Generaal

Den Haag, Heerlen, Bonaire, september 2021