Voorwoord

Geld lenen kost geld. De kosten van vreemd vermogen zijn, met de lage rente op de geld- en kapitaalmarkt, tegenwoordig historisch laag. Toch is het voor een aanzienlijk deel van de bedrijven in Nederland niet evident dat ze voldoende kapitaal weten te vergaren om hun ambities te realiseren. Zo is het nog altijd relatief moeilijker voor bedrijven in het mkb om in hun financieringsbehoeftes te voorzien. In 2016 wist het mkb in 76 procent van de gevallen het gevraagde financieringsbedrag volledig te krijgen, dat ten opzichte van ruim 95 procent voor het grootbedrijf.

In deze editie van de internationaliseringsmonitor is voor het eerst onderzocht in hoeverre internationaal actieve bedrijven financiële beperkingen ervaren vergeleken met bedrijven die zich op binnenlandse markten richten. Zo blijken exporteurs minder vaak tegen financiële belemmeringen aan te lopen dan niet-exporteurs. Het exporterend zelfstandig mkb ervaart vaker problemen met toegang tot externe financiering dan grote exporteurs en grote niet-exporteurs.

Een andere situatie waar internationaal actieve bedrijven mee te maken kunnen krijgen, is dat commerciële exportkredietverzekeraars het risico van bepaalde transacties te groot vinden. In zulke gevallen kunnen bedrijven een publieke exportverzekering afsluiten bij de overheid. Per saldo hield de Nederlandse economie in de periode 2015–2017 circa 4,5 miljard euro over aan deze publiek verzekerde export, wat neerkomt op 0,2 procent van het bbp.

Naast bedrijven die internationale economische activiteiten nastreven, zijn er ook bedrijven die om fiscale redenen in het buitenland actief zijn. Nederland speelt hierin een grote rol aangezien circa 80 procent van de inkomende buitenlandse investeringen direct doorstroomt naar het buitenland zonder enige vorm van economische activiteit in Nederland. Onderzoek in deze internationaliseringsmonitor laat zien dat zulke investeringsstromen samenhangen met het hebben van bepaalde belastingverdragen van Nederland met andere landen. De Nederlandse fiscale regelgeving is ook gericht op het aanjagen van innovatie in Nederland. Dit kan een tweeledig effect hebben: het kan bedrijven stimuleren op innovatie in te zetten, maar het biedt ook mogelijkheden voor belastingstructurering door het verplaatsen van intellectueel eigendom naar Nederland. Onderzoek in deze internationaliseringsmonitor biedt inzicht in deze verschillende effecten.

In deze editie van de internationaliseringsmonitor staat de financiële kant van globalisering centraal. In het dossier Globalisering op www.cbs.nl/globalisering vindt u nog meer informatie en kerncijfers op het gebied van globalisering. Tevens vindt u hier eerdere edities van de Internationaliseringsmonitor.

Directeur-Generaal

Dr. T.B.P.M. Tjin-A-Tsoi

Den Haag/Heerlen/Bonaire, december 2018