Uitkeringen

Minder personen met een werkloosheidsuitkering

In 2019 ontvingen gemiddeld 223 duizend personen een uitkering in het kader van de Werkloosheidwet (WW). Dat waren er 43 duizend minder dan in 2018. Voor het vijfde opeenvolgende jaar daalde het aantal mensen met een werkloosheidsuitkering. Desondanks was het aantal WW’ers nog steeds fors hoger dan in 2008, toen 163 duizend mensen WW ontvingen. Deze WW-cijfers betreffen de ontslagwerkloosheid. Bijzondere uitkeringen als gevolg van tijdelijke werktijdverkorting, werkloosheid door meteorologische omstandigheden of faillissement zijn buiten beschouwing gelaten. Sinds 2016 is de maximale duur van de WW geleidelijk teruggebracht van 38 maanden naar 24 maanden (vanaf april 2019). In een aantal cao’s zijn afspraken gemaakt om de WW weer te verlengen naar 38 maanden; dat heet de private WW. Iets meer dan de helft van de WW’ers was vrouw, 6 op de 10 was 45 jaar of ouder (zie StatLine: Personen met WW-uitkering).

Tussen de cijfers over het aantal WW’ers en die over de werkloze beroepsbevolking bestaan grote verschillen. Niet alle mensen die volgens de definitie werkloos zijn ontvangen immers een werkloosheidsuitkering. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om jongeren die tijdens of na hun opleiding op zoek gaan naar werk, of andere werkzoekenden die nog niet eerder of niet lang genoeg gewerkt hebben om voldoende WW-rechten te hebben opgebouwd. Verder gaat het om mensen die werkloos zijn en al de maximale WW-duur hebben bereikt (mogelijk kan men daarna wel in aanmerking komen voor een bijstandsuitkering), om mensen die werkzaam waren als zelfstandige of freelancer, of om werknemers die verwijtbaar ontslag kregen of op eigen initiatief ontslag hebben genomen.

In 2018 hadden van de 350 duizend mensen die behoorden tot de werkloze beroepsbevolking, er 270 duizend geen WW-uitkering. Onder hen zijn naar verhouding veel jongeren van 15 tot 25 jaar. Aan de andere kant worden ook niet alle mensen met een WW-uitkering als werkloos gerekend. In 2018 hadden 131 duizend mensen een WW-uitkering in aanvulling op een betaalde baan en 60 duizend waren niet op zoek en/of konden niet op korte termijn starten en worden daarom niet geteld als werkloos.

Toon tabel7.1 Personen met een uitkering (x 1 000)Verberg tabel7.1 Personen met een uitkering (x 1 000)

7.1 Personen met een uitkering (x 1 000)

Jaar	Arbeidsongeschiktheid	Bijstand	Werkloosheid
2008	806,1	378,7	163
2009	798,6	390,7	217,8
2010	797,6	428,1	258,9
2011	795,8	448,8	252,5
2012	788,6	455,5	291,2
2013	767,4	485,1	366,7
2014	769,6	517	398,5
2015	765,8	535,6	382,2
2016	762,3	558,7	371,5
2017	762,3	569,8	325,6
2018	752,1	552	265,9
2019	.	.	223,2

StatLine: Personen met een uitkering.

Arbeidsongeschiktheid

In 2018 ontvingen gemiddeld 752 duizend personen een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Het gaat hierbij om de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen op grond van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO), de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wet wajong), de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ) en de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). Het aantal personen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering vertoonde langere tijd een dalende tendens. Voor 2019 zijn de jaarcijfers nog niet bekend, maar in de eerste helft van het jaar liep het aantal mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering iets op.

Het gemiddeld aantal WAO’ers nam in 2018 nog af met 20 duizend tot 257 duizend. Tegelijkertijd groeide het aantal personen met een uitkering in het kader van de WIA (de regelingen IVA en WGA) met 12 duizend tot gemiddeld 275 duizend. Eind 2005 is de WAO vervangen door de WIA. De WAO bestaat sinds die tijd alleen nog voor mensen die toen al recht hadden op een WAO-uitkering. In 2018 vielen er voor het eerst meer mensen onder de WIA dan onder de oude WAO. Het gemiddeld aantal Wajong’ers kwam uit op 217 duizend.

Minder mensen in de bijstand

Vanaf 2015 geldt de Participatiewet. Deze wet heeft tot doel om zoveel mogelijk mensen met of zonder arbeidsbeperking (zo nodig) aan het werk te helpen. De Participatiewet vervangt de Wet werk en bijstand (WWB), de WSW en een groot deel van de Wajong. Omdat een bijstandsuitkering voor één of twee personen kan gelden, is het aantal personen met een bijstandsuitkering hoger dan het aantal bijstandsuitkeringen.

In 2018 ontvingen 552 duizend mensen een bijstandsuitkering (jaargemiddelde). Dit is inclusief 52 duizend personen vanaf de AOW-leeftijd, met name mensen die geen volledige AOW-uitkering hebben opgebouwd door verblijf in het buitenland. In bepaalde gevallen kan men dan recht hebben op een aanvullende bijstandsuitkering. Verder is dit cijfer inclusief de bijstandsgerelateerde uitkeringen op grond van de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) en het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 (Bbz).

In 2008 hadden gemiddeld 379 duizend mensen een bijstandsuitkering. Sindsdien liep dit aantal elk jaar verder op, tot 570 duizend in 2017. In 2018 daalde het gemiddeld aantal mensen met een bijstandsuitkering voor het eerst (−18 duizend), tien jaar na het begin van de economische crisis.

Voor 2019 zijn nog niet alle cijfers bekend. Wel is bekend hoeveel mensen een bijstandsuitkering op basis van de Participatiewet hadden, waarbij dak- en thuislozen en personen die verblijven in een instelling buiten beschouwing worden gelaten. Op basis van dit cijfer daalde het aantal mensen met bijstand verder, van gemiddeld 498 duizend bijstandsontvangers in 2018 naar 478 duizend in 2019 (zie StatLine: Personen met een bijstandsuitkering).

5 miljoen uitkeringsontvangers

Naast de hiervoor genoemde uitkeringen, waren er medio 2019 ook nog 3 407 duizend mensen die een AOW-uitkering ontvangen. Het is mogelijk dat een persoon meerdere uitkeringen ontvangt. Dat kunnen uitkeringen zijn van eenzelfde soort (bijvoorbeeld twee WAO-uitkeringen) of twee uitkeringen van een verschillend type (zoals een WW- en een bijstandsuitkering). Medio 2019 ontvingen in totaal 4 840 duizend mensen een uitkering op grond van werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, bijstand of de Algemene ouderdomswet. 1 op de 5 mensen met een uitkering woont in Zuid-Holland. Urk is de gemeente met relatief het kleinste aantal uitkeringsontvangers.

Toon tabel7.4 Personen van 15 jaar of ouder met een uitkering, juni 2019 (%)Verberg tabel7.4 Personen van 15 jaar of ouder met een uitkering, juni 2019 (%)

7.4 Personen van 15 jaar of ouder met een uitkering, juni 2019 (%)

Gemeente	Uitkering
Gemeenten met grootste aandeel	.
Kerkrade	41,5
Bergen (NH)	41,3
Heerlen	41,1
Laren	40,8
Appingedam	40,3
	.
Nederland	33,2
	.
Gemeenten met kleinste aandeel	.
Staphorst	22,8
Zeewolde	21,7
Renswoude	21,6
Utrecht	21,3
Urk	17,0

StatLine: Personen met een uitkering, regionaal.