Foto omschrijving: Kringloopwinkel in het gooi. Meisje van 13 jaar past kleren voor de spiegel.

Scroll naar Voorwoord

Voorwoord

In Armoede en sociale uitsluiting, een tweejaarlijkse CBS-publicatie bekostigd door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, staan recente ontwikkelingen op het gebied van armoede en levensomstandigheden in Nederland centraal. Naast de beschrijving van de financiële situatie wordt armoede ook in relatie gebracht met sociale factoren zoals gezondheid en leefstijl, de woonsituatie, en slachtoffer- en daderschap van criminaliteit. Daarmee plaatst het CBS de armoedeproblematiek in een breed maatschappelijk perspectief.

In Nederland is armoede door het sociale vangnet geen kwestie van fysiek overleven. Armoede staat veeleer in relatie tot het algemeen welvaartsniveau van de samenleving. Armoede, of beter gezegd inkomensarmoede komt dan neer op het hebben van onvoldoende geld (inkomen) om een bepaald consumptieniveau te realiseren dat in Nederland als minimaal noodzakelijk wordt geacht. Hiervoor zijn verschillende inkomensafbakeningen mogelijk. In deze publicatie staat de lage-inkomensgrens van het CBS centraal. Deze grens vertegenwoordigt door de tijd heen een vast koopkrachtniveau. Omdat de inzichten van wat armoede precies is subjectief zijn, gebruikt het CBS liever niet de term arme huishoudens. Bij een inkomen onder de lage-inkomensgrens spreekt het CBS van een huishouden met een laag inkomen of een huishouden met risico op armoede.

Uit eerdere CBS-publicaties blijkt dat met het in 2014 ingezette herstel van de economie het risico op armoede tot 2017 afnam. Zette deze trend zich daarna voort? De nieuwste CBS-gegevens over 2017 en 2018 geven hier antwoord op en ramingen die het Centraal Planbureau op verzoek van het CBS heeft gemaakt, laten zien hoe het armoederisico zich in 2019 en 2020 zal ontwikkelen. De kans om ten minste vier jaar achtereen van een laag inkomen te moeten rondkomen nam na de crisis toe. Dat kwam vooral door de groeiende groep mensen die moeilijk uit de bijstand kan komen, zoals 55‑plussers die hun baan kwijtgeraakt waren. Wat zijn de recente ontwikkelingen in langdurige armoede?

Deze editie bevat enkele onderwerpen die niet eerder aan bod kwamen in Armoede en sociale uitsluiting. Nieuw is dat in kaart is gebracht welk deel van de huishoudens met risico op inkomensarmoede voldoende vrij opneembaar vermogen achter de hand heeft om in de basisbehoeften te voorzien. Voor het eerst is er aandacht voor dynamiek binnen de groep werkenden met armoederisico. Welk deel had het hele jaar inkomen uit werk en welk deel ging van werk naar niet-actief, of vice versa? Daarnaast komt de opbouw van de risicogroep qua migratieachtergrond nadrukkelijker in beeld, en hoe deze van jaar op jaar mede door de vluchtelingencrisis is veranderd. Verder is in deze publicatie uitgebreider dan voorheen aandacht voor kinderen die opgroeien in armoede.

Evenals in eerdere edities komt het risico op armoede in samenhang tot de leefsituatie aan bod. Personen die deel uitmaken van een huishouden met een laag inkomen geven aan een minder goede gezondheid en een ongezondere leefstijl te hebben. Ook worden zij vaker als verdachte van een misdrijf aangemerkt, zeggen ze frequenter slachtoffer van geweld te zijn geweest en zijn ze banger beroofd of lastiggevallen te worden. Over hun woning en woonomgeving zijn ze minder tevreden dan degenen met een hoger inkomen. In materieel opzicht gaat een laag inkomen vaak samen met weinig vermogen, beperktere bestedingsmogelijkheden en betalingsachterstanden.

Ten slotte presenteert de publicatie een vergelijking van het armoederisico in Nederland met dat in andere landen van de Europese Unie. Ook de meest recente armoedecijfers in de Nederlandse gemeenten komen aan de orde. Gedetailleerde gegevens over het armoederisico zijn beschikbaar op StatLine, de digitale databank van het CBS (http://opendata.cbs.nl/statline). Visualisaties op wijk- en buurtniveau zijn te vinden via de website van het CBS (www.cbs.nl).

Directeur-Generaal

Dr. T.B.P.M. Tjin-A-Tsoi

Den Haag/Heerlen/Bonaire, december 2019

Colofon

Deze website is ontwikkeld door het CBS in samenwerking met Textcetera Den Haag.
Heb je een vraag of opmerking over deze website, neem dan contact op met het CBS.

Disclaimer en copyright

Cookies

CBS maakt op deze website gebruik van functionele cookies om de site goed te laten werken. Deze cookies bevatten geen persoonsgegevens en hebben nauwelijks gevolgen voor de privacy. Daarnaast gebruiken wij ook analytische cookies om bezoekersstatistieken bij te houden. Bijvoorbeeld hoe vaak pagina's worden bezocht, welke onderwerpen gebruikers naar op zoek zijn en hoe bezoekers op onze site komen. Het doel hiervan is om inzicht te krijgen in het functioneren van de website om zo de gebruikerservaring voor u te kunnen verbeteren. De herleidbaarheid van bezoekers aan onze website beperken wij zo veel mogelijk door de laatste cijfergroep (octet) van ieder IP-adres te anonimiseren. Deze gegevens worden niet gedeeld met andere partijen. CBS gebruikt geen trackingcookies. Trackingcookies zijn cookies die bezoekers tijdens het surfen over andere websites kunnen volgen.

De geplaatste functionele en analytische cookies maken geen of weinig inbreuk op uw privacy. Volgens de regels mogen deze zonder toestemming geplaatst worden.

Meer informatie: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/telecommunicatie/vraag-en-antwoord/mag-een-website-ongevraagd-cookies-plaatsen

Leeswijzer

Verklaring van tekens

. Gegevens ontbreken
* Voorlopig cijfer
** Nader voorlopig cijfer
x Geheim
Nihil
(Indien voorkomend tussen twee getallen) tot en met
0 (0,0) Het getal is kleiner dan de helft van de gekozen eenheid
Niets (blank) Een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen
2018–2019 2018 tot en met 2019
2018/2019 Het gemiddelde over de jaren 2018 tot en met 2019
2018/’19 Oogstjaar, boekjaar, schooljaar enz., beginnend in 2018 en eindigend in 2019
2016/’17–2018/’19 Oogstjaar, boekjaar, enz., 2016/’17 tot en met 2018/’19

In geval van afronding kan het voorkomen dat het weergegeven totaal niet overeenstemt met de som van de getallen.

Over het CBS

De wettelijke taak van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is om officiële statistieken te maken en de uitkomsten daarvan openbaar te maken. Het CBS publiceert betrouwbare en samenhangende statistische informatie, die het deelt met andere overheden, burgers, politiek, wetenschap, media en bedrijfsleven. Zo zorgt het CBS ervoor dat maatschappelijke debatten gevoerd kunnen worden op basis van betrouwbare statistische informatie.

Het CBS maakt inzichtelijk wat er feitelijk gebeurt. De informatie die het CBS publiceert, gaat daarom over onderwerpen die de mensen in Nederland raken. Bijvoorbeeld economische groei en consumentenprijzen, maar ook criminaliteit en vrije tijd.

Naast de verantwoordelijkheid voor de nationale (officiële) statistieken is het CBS ook belast met de productie van Europese (communautaire) statistieken. Dit betreft het grootste deel van het werkprogramma.

Voor meer informatie over de taken, organisatie en publicaties van het CBS, zie cbs.nl.

Contact

Met vragen kunt u contact opnemen met het CBS.

Medewerkers

Auteurs

Math Akkermans

Judit Arends

Koos Arts

Nathalie Boot

Wim Bos

Marion van den Brakel

Kai Gidding

Daniël Herbers

Bart Huynen

Lisanne Jong

Rianne Kloosterman

Kim Knoops

Reinder Lok

Jeroen Nieuweboer

Ferdy Otten

Noortje Pouwels-Urlings

Redactie

Marion van den Brakel

Ferdy Otten